Taak 5 Flashcards
Wat zijn de kernkenmerken van Borderline Persoonlijkheidsstoornis (BPD)?
BPD wordt gekenmerkt door instabiliteit in interpersoonlijke relaties, zelfbeeld en affect, evenals impulsiviteit, die begint in de vroege volwassenheid.
Welke gedragingen kunnen duiden op BPD?
Kenmerken van BPD zijn onder andere krampachtig proberen om verlatenheid te voorkomen, instabiele relaties, identiteitsproblemen, impulsiviteit, suïcidale gedragingen, affectieve instabiliteit, een chronisch gevoel van leegte, intense woede, en tijdelijke paranoïde ideeën of dissociatieve verschijnselen.
Hoe ervaren mensen met BPD hun emoties?
Mensen met BPD hebben moeite met het beheersen van hun emoties en voelen zich vaak door hun emoties geregeerd. Dit kan leiden tot intense en ongecontroleerde woede, vaak als reactie op kleine aanleiding, wat resulteert in stemmingswisselingen.
Hoe zijn de relaties van mensen met BPD gekarakteriseerd?
Relaties van mensen met BPD zijn vaak instabiel en intens, gekenmerkt door “splitting” (alles is goed of slecht). Ze hebben een grote behoefte aan affectie en bevestiging, maar ervaren ook angst voor afwijzing en verlatenheid.
Wat zijn de kenmerken van verstoorde realiteitstoetsing bij BPD?
Soms ervaren mensen met BPD vluchtige psychotische belevingen of dissociatieve verschijnselen, vaak als gevolg van hoge stress, maar een echte psychose komt zelden voor.
Wat zijn de comorbide stoornissen die vaak samen voorkomen met BPD?
Bij mensen met BPD komt hoge comorbiditeit voor met stemmingsstoornissen (96,3%), angststoornissen (88,4%), middelenmisbruik (64,1%), eetstoornissen (53%), en PTSS (55,9%).
Wat wordt verstaan onder “affectieve reactiviteit”?
Affectieve reactiviteit verwijst naar de neiging om snel distress te ervaren door discrete emotionele gebeurtenissen.
Wat is een belangrijke bevinding met betrekking tot emotionele respons bij BPD?
Er is geen consistente ondersteuning voor verhoogde fysiologische reacties op emotie-uitlokkende stimuli, ondanks theoretische modellen die verhoogde affect intensiteit/reactiviteit suggereren.
Wat zijn de bevindingen met betrekking tot emotionele dysfunctie in BPD volgens neuroimaging studies?
Er is bewijs voor emotionele dysfunctie in BPD, met een focus op verminderde volumes in de prefrontale cortex, hippocampus en orbitofrontale gebieden, en verhoogde activiteit in de amygdala als reactie op emotionele cues.
Wat zijn de risicofactoren in de kindertijd voor het ontwikkelen van BPD?
Kindertijd Trauma:
Fysieke, verbale en seksuele mishandeling
Verwaarlozing en afwijzing
Inconsistent/liefdeloos ouderschap
Ongepast opvoedgedrag (bijv. middelenmisbruik)
Ontwikkelingsproblemen:
Mishandeling en verwaarlozing
Omgevingsinstabiliteit
Psychopathologie bij ouders
Academisch laag presteren en beperkte sociale vaardigheden
Opmerking: 20% van mensen met BPD rapporteert geen kindertijdverwaarlozing of mishandeling.
Wat zijn de belangrijkste biologische theorieën die de etiologie van BPD verklaren?
Tweelingstudies:
Genetisch component aanwezig bij BPD.
Link tussen BPD en bipolaire stoornis (44% van BPD-patiënten heeft ook bipolaire symptomen).
Neurotransmitters:
Laag serotonineniveau → impulsiviteit en depressieve episodes.
Dysfunctie in dopamineactiviteit → emotionele verwerking en impulscontrole.
Neuroimaging:
Abnormaliteiten in frontale kwab en limbisch systeem.
Onzeker of deze abnormaliteiten oorzaak of gevolg van BPD zijn.
Hoe verklaren psychologische theorieën de gedragingen en emotionele problemen bij BPD? (Object relation theory)
Psychodynamische Theorieën:
Object Relations Theory:
Kinderen ontwikkelen hun zelfbeeld op basis van de steun en liefde van belangrijke anderen.
Onzeker ego door gebrek aan steun kan leiden tot laag zelfvertrouwen en angst voor afwijzing.
Splitting als beschermmechanisme: zwart-wit denken over mensen en situaties.
Comorbiditeit met
Antisociale PD:
Hoge overlap in etiologie tussen BPD en antisociale persoonlijkheidsstoornis.
Young: Mensen met BPD ontwikkelen dysfunctionele schema-modes, vergelijkbaar met antisociale PD.
Wat is de neurochemische basis van BPD?
De neurochemische basis van BPD omvat een aangepaste werking van belangrijke neurotransmitter systemen, zoals serotonine, glutamaat en GABA. Deze stoffen spelen een cruciale rol in het reguleren van emoties en gedragingen.
Welke structurele afwijkingen zijn er bij BPD? (in de hersenen)
Bij BPD zijn er zowel structurele als functionele afwijkingen te zien in fronto-limbische netwerken. Belangrijke hersengebieden zoals de amygdala, insula, anterior cingulate cortex (ACC) en mediale frontale cortex vertonen veranderingen die van invloed zijn op emotieverwerking en regulatie.
Hoe beïnvloeden structurele afwijkingen in het brein de emotionele processen bij BPD?
De combinatie van limbische hyperactiviteit en verminderde betrokkenheid van frontale regio’s zorgt voor een verstoring in emotionele processen. Dit kan bijdragen aan impulsiviteit en problemen in interpersoonlijke relaties, wat kenmerkend is voor mensen met BPD.
Wat zijn de functionele kenmerken van BPD in rusttoestand?
Onderzoekers hebben ontdekt dat er in rusttoestand veranderde functionele connectiviteit bestaat binnen netwerken die verantwoordelijk zijn voor de verwerking van negatieve emoties, het coderen van opvallende gebeurtenissen en zelfreferentiële verwerking. De limbische systemen blijven hyperactief, terwijl de frontale systemen hypoactief zijn, wat bijdraagt aan emotionele dysregulatie.
Wat is de rol van emotieverwerking en emotieregulatie bij BPD?
De emotieverwerking en emotieregulatie bij BPD worden gekenmerkt door een dysfunctioneel netwerk van fronto-limbische regio’s. De falende activatie van prefrontale controlegebieden, gecombineerd met de hyperactiviteit van limbische systemen, leidt tot een gebrek aan effectieve emotieregulatie, wat de symptomen van BPD verergert.
Hoe beïnvloedt zelfmutilatie de emotieregulatie bij BPD?
Non-suïcidaal zelfmutilatie (NSSI) wordt gezien als een dysfunctioneel mechanisme van emotieregulatie bij BPD. Dit gedrag kan leiden tot een verminderde activiteit van limbische systemen in reactie op pijn, waardoor de focus op pijn tijdelijk afleidt van emoties, wat een maladaptieve copingstrategie vormt.
Wat gebeurt er neurologisch tijdens dissociatie bij BPD?
Bij BPD zijn er verhoogde frontale activatie en gedempte limbische activatie tijdens dissociatie. Dit wijst op een subjectieve loslating van de eigen emotionele ervaringen, waardoor de persoon zich afgezonderd kan voelen van zijn of haar emoties.
Wat zijn de gedragsdysregulaties en impulsiviteit bij BPD?
Studies tonen aan dat er hypoactivatie is in de frontale gebieden die betrokken zijn bij impulscontrole, terwijl er een verhoogde activatie is in corticostriatale wegen. Deze veranderingen leiden tot een verstoorde inhibitie, waardoor de limbische gebieden overactief blijven, wat impulsiviteit verder aanwakkert.
Hoe beïnvloeden interpersoonlijke verstoringen BPD?
Mensen met BPD vertonen aanpassingen in het verwerken van sociale informatie, wat gepaard gaat met verhoogde limbische activatie. Dit leidt tot problemen met empathie en samenwerking, waardoor ze moeite hebben met sociale interacties en een gevoel van buiten sluiten ervaren.
Conclusie over kindermishandeling en PS?
70-80% van mensen met PS heeft trauma ervaren.
Bewijs dat verschillende mishandelingseffecten hebben op PS.
Seksuele mishandeling en PS?
Geassocieerd met:
Paranoïde PS
Schizoïde PS
Borderline PS
Vermijdende PS
Roept gevoelens van schaamte, stigmatisering en wantrouwen op.
Fysieke mishandeling en PS?
Geassocieerd met:
Antisociale PS
Roept vaak agressief en asociaal gedrag op.
Emotionele mishandeling en PS?
Geassocieerd met:
Paranoïde PS
Schizotypische PS
Borderline PS
Cluster C PS
Emotionele verwaarlozing en PS?
Geassocieerd met:
Histrionische PS
Borderline PS
Onderliggend: aandacht zoeken.
Fysieke verwaarlozing en PS?
Had geen onafhankelijke relatie met PD.
Mogelijk gerelateerd aan:
Cluster A en B, niet specifieke PD.
Of weerspiegelt afwezigheid van fysieke verwaarlozing in Nederland
Wat is DBT?
Dialectical Behavior Therapy (DBT) is een cognitieve gedragstherapie (CGT) behandeling voor borderline persoonlijkheidsstoornis (BPD), gericht op emotiedisregulatie, een kernkenmerk van BPD.
Waarom is BPD moeilijk te behandelen?
BPD-criteria zijn complex en ernstig.
Hoge zelfbeschadiging en suïcidaliteit: 69-80%
Suïcidecijfers rond 10%, verdubbeld bij zelfbeschadiging.
Hoge comorbiditeit met andere stoornissen.
Wat zijn de kernprincipes van DBT?
DBT is principe-gedreven en niet protocol-gedreven. Het is gebaseerd op:
- Dialectische theorie: het balanceren van tegenstrijdige perspectieven.
- Biosociale theorie: BPD ontstaat door emotionele kwetsbaarheid en een invaliderende omgeving.
Wat houdt de dialectische theorie in?
Dialectiek is het begrijpen van beweging en verandering door het samenbrengen van tegenovergestelde perspectieven.
- Acceptatie van emoties (these) vs. noodzaak om te veranderen (antithese)
- Doel: leren omgaan met de spanning tussen deze perspectieven (synthese).
Wat is de biosociale theorie van BPD?
BPD ontstaat door de combinatie van:
- Emotionele kwetsbaarheid (biologisch)
- Invaliderende omgeving (psychologisch)
- Geen enkele component is voldoende op zichzelf.
Wat zijn de kenmerken van emotionele kwetsbaarheid bij BPD?
- Hogere emotionele gevoeligheid: lagere drempel voor emotionele stimuli.
- Hogere emotionele reactiviteit: sterkere emotionele responsen.
- Tragere terugkeer naar baseline: langere duur van emotionele reacties.
Wat zijn de gevolgen van een invaliderende omgeving?
Een invaliderende omgeving ontkracht de interne ervaringen van een persoon, wat leidt tot:
- Onderdrukking van emoties.
- Extreme emotionele reacties.
- Moeite met het labelen en moduleren van emoties.
Wat zijn de belangrijkste doelen van DBT?
DBT richt zich op:
- Effectieve emotie-regulatie
- Acceptatie en bewustzijn van emoties
- Compleet ervaren van emoties
- Vermijden van extreme reacties op emoties.
Wat zijn de emotionele reacties van BPD-patiënten op negatieve stimuli?
BPD-patiënten hebben een overgevoeligheid voor negatieve emotionele stimuli, zoals blijkt uit neuroimagingstudies. De amygdala activeert sterker bij negatieve stimuli in vergelijking met gezonde controles.
Wat is de rol van de hippocampus en amygdala bij BPD?
Bij BPD-patiënten is er een verminderd volume van de hippocampus en amygdala. De amygdala toont verhoogde activiteit bij het waarnemen van negatieve emoties, wat wijst op een overgevoeligheid voor aversieve stimuli.
Hoe verschilt emotionele respons tussen BPD-patiënten en controles?
BPD-patiënten zijn minder accuraat in het herkennen van statische gezichtsexpressies (zoals boosheid en angst) in vergelijking met gezonde controles, wat wijst op een verstoord emotioneel herkenningsvermogen.
Wat is het dialectisch dilemma in DBT?
Het dilemma betreft de acceptatie van emoties als valide versus de noodzaak om deze te veranderen om de levenskwaliteit te verbeteren.
