Systeem Aarde h1 - begrippen Flashcards
trilling van de aarde als gevolg van het plotseling verschuiven van stukken van de aardkorst of van de eronder liggende mantel
aardbeving
principe waarbij ervan uitgegaan wordt dat natuurprocessen in het verleden en het heden op dezelfde manier verlopen
actualiteitsprincipe
zachtere, vrij plastische laag in de aardmantel
asthenosfeer
stollingsgesteente dat ontstaat door snelle afkoeling van lava bij een vulkaanuitbarsting
basalt
gebergte dat ontstaat in een gebied met een sterke breukactiviteit
breukgebergte
zeer grote vulkaankrater die is ontstaan door het instorten van het dak van een leeggelopen magmakamer
caldeira
stroming van vloeibaar en plastisch gesteente die in de mantel opwelt, onder de lithosfeer afkoelt, zijdelings wegstroomt en uiteindelijk weer daalt
convectiestroom
gebied waar twee tektonische platen bij elkaar komen en botsen
convergente plaatsgrens
langgerekte, diepe kloof langs de rand van duikende oceanische platen
diepzeetrog
gebied waar twee tektonische platen van elkaar af bewegen
divergente plaatgrens
rustige vulkaanuitbarsting van vloeibare lava
effusieve eruptie
zeer krachtige vulkaanuitbarsting van taaie lava, vulkaanbommen en as
explosieve eruptie
indeling van de geschiedenis van de aarde in geologische tijdperken
geologische tijdschaal
kringloop van de opbouw en de afbraak van gesteente op aarde
gesteentekringloop
stollingsgesteente met zichtbare kristallen dat ontstaat bij langzame afkoeling van magma
graniet
hoger gelegen gebied tussen breuken bij een breukgebergte
horst
hete plek in de asthenosfeer en de lithosfeer boven een mantelpluim, die gepaard gaat met vulkanisme
hotspot
mate van de gevolgen van de trillingen van een aardbeving
intensiteit
sedimentgesteente dat ontstaat door de opeenhoping van (kalkhoudende) stoffelijke overblijfselen van in zee levende organismen
kalksteen
metamorf gesteente dat is ontstaan uit kleisteen
leisteen
harde, vaste buitenlaag van de aarde (aardkorst en buitenste deel van de aardmantel)
lithosfeer
maat voor de energie die bij een aardbeving vrijkomt
magnitude
metamorf gesteente dat is ontstaan uit kalksteen
marmer
gesteente dat van samenstelling is veranderd nadat het langere tijd onder hoge druk en hoge temperatuur heeft gestaan
metamorf gesteente
onderzeese gebergteketen die is ontstaan doordat mantelmateriaal bij een divergente breukzone aan de oppervlakte komt en een bergrug heeft gevormd
mid-oceanische bergrug
processen waarbij platen ontstaan, bewegen en verdwijnen
platentectoniek
gebergte dat is ontstaan door plooiing van de aardkorst
plooiingsgebergte
gloeiende wolken van as en stof die bij een heftige vulkaanuitbarsting van de hellingen af rollen
pyroclastica
wegduwen van nieuwe lithosfeer van de mid-oceanische rug door de zwaartekracht
ridge push
schaal die de intensiteit en de schade van een aardbeving meet
schaal van Mercalli
schaal waarmee de kracht van een aardbeving wordt aangegeven
schaal van Richter
lage, brede vulkaan met flauwe hellingen, die bestaan uit lagen vloeibare lava
schildvulkaan
afzettingsgesteente, gekenmerkt door opgestapelde lagen
sedimentgesteente
het door de convectiestromen naar de diepte trekken van de oceanische lithosfeer bij de subductiezone
slab pull
langgerekt gedeelte van de aardkorst dat langs breuken relatief gedaald is ten opzichte van de omgeving
slenk
gesteente dat ontstaat door afkoeling en stolling van vloeibaar magma
stollingsgesteente
vulkaan van steile hellingen, die is opgebouwd uit lagen lava en pyroclastisch materiaal
stratovulkaan
het wegduiken van een oceanische plaat onder een andere plaat
subductie
grens waar de platen langs elkaar bewegen
transforme plaatgrens
hoge golf bij de kust die ontstaat door een aardbeving of vulkaanuitbarsting in de oceanische lithosfeer
tsunami
sedimentgesteente dat bestaat uit ineen gedrukte en samen gekitte zandkorrels
zandsteen