Sv filosofen Flashcards
o Verwondering is de basis van de filosofie
o Geloof in de goedheid en kenbaarheid van de wereld
Plato
o Wetmatigheid = korte samenvatting werkelijkheid
o Regelmatigheden uit de natuur afleiden
o Hypotheses non fingo
Hypotheses teveel waarom-vragen
o Positivisme
Isaac Newton
o Positivisme
o Enkel descriptie, geen verklaring
Social engineering
o ≈ Newton
o Predictie en controle
August Comte
o Groep wetenschapsfilosofen
o Criterium wetenschap en niet-wetenschap
o Basis logisch positivisme
≈ Behaviorisme
Wienerkreis
Wetenschappelijke verklaringen zijn logische argumenten
Gebeurtenis verklaring = brengen onder wetmatigheden
Verklaringen = deducties van wetenschappelijke wetten of theorieën
Verklaren = voorspellen
Hempel-Oppenheim model
o Geloof in een esthetische theorie en in de kenbaarheid van de wereld
o Drie fasen van religiositeit
Einstein
o Zuinigheidsprincipe (parsimonie)
Ockham
Weltanschauung (naturalistische benadering)
Wetenschap is deel van de cultuur
Paradigma’s, revoluties en anomalieën
o The structure of scientific revolutions
o Twijfel aan de betrouwbaarheid van zintuigen -> relativisme
Kuhn
o Falsificationisme
Normatieve benadering
Demarcratiecriterium
Popper
Primaire en secundaire kenmerken
Galileo Galilei
Dualisme (ziel <-> lichaam)
o Wetenschap beschrijven zonder ziel succes van de wetenschap
o Mens is een machine
Descartes
Onderscheid verstand en rede
Rede: verstand op hoger niveau
Niet ontsnappen aan bestaansvragen
o De Verlichting
“Denk zelf.”
Wetenschap is cultuuronafhankelijk en objectief
Kant
Bewustzijn soort van mysterie
o Religieus
o Mens is een machine
o Typisch menselijk is de vrije wil (het hart) en niet het verstand
Les raisons de la raison vs. les raison du coeur
Maar ook rationalist
o (Angstige) existentiële nood
o Grootheid en nietigheid mens
De mens overstijgt de mens
Pascal
o Niet alles kan wetenschappelijk benaderd worden
o “We zijn ongewone dieren”
scruton
Bewustzijn zorgt voor een afstand tussen ons en de wereld (S-O)
“Dun geestelijk randje”
o Je staat altijd buiten de wereld
Proust
Je blijft altijd buiten je zelf, nooit in jezelf
o In de kinderjaren nog niet zo’n afstand S-O
Musil
o We streven het bewustzijn na, maar wat streven we na?
o Pessimistisch
o Mens = willend wezen
Verlangen centraal en niet het verstand
Determinisme
o Inspiratie Freud
o We zijn ook ‘ding onder de dingen’
Schopenhauer
o Werk: ‘Zijn en Tijd’: hoe kan de mens alledaags vrij zijn?
o Positiever dan Schopenhauer
o We wennen aan de last van het leven
o Humor
Heidegger
o We kunnen niet loskomen van onszelf door ons bewustzijn
We zijn nooit enkel S of O: dubbel onvermogen
o Existentialistisch filosoof
Kierkegaard
Paradigma van de pijn
Sloterdijk
o Wetenschap ontkent historiciteit en context
o Hermeneutische cirkel
Ontologische betekenis
o Wat is het “zijn”?
Heidegger
Nadruk op begrijpen en interpreteren (via participatie)
o Interactie met de wereld via taal (dialectische dialoog)
o Niet relativistisch: er is een wereld los van onze geest
o Realisme
o Hermeneutische cirkel
Ontologische betekenis
o Alles moet hermeneutiek zijn
o “Oneindig geheel”
o Verstehen = elkaar verstaan via taal en niet zich in een ander verplaatsen en zijn
ervaringen meebeleven
Atypische opvatting!
Elkaar nooit volledig begrijpen
o Minder gericht op het subjectieve
Ook opzoek naar (universele) kennis en waarheid, verstehen is niet enkel
begrijpen maar ook inzichten verwerven
(≈ positivisme)
Gadamer
Betekenisveld
o Niet alles moet hermeneutiek zijn: onderscheid tussen verschillende
wetenschappen
taylor
o Hermeneutische cirkel heeft methodologische betekenis
o Verstehen als methode: het van binnenuit herbeleven van gebeurtenissen,
processen, … uit het verleden
o Universum is holistisch geheel
Schleiermacher:
Taalspelen en levensvormen
o Lebenswelt
Wittgenstein
o Allemaal deel van het kosmisch geheel
Nietzsche
o Humane en exacte wetenschappen hebben ieder hun eigen methode nodig
o Mist het “willende, voelende en zich verbeeldende wezen” in rationalisme en
epistemologie
Dilthey (& Taylor)
o Natuurwetenschappen zijn succesvol door het decontextualiseren
o Sociale wetenschappen wel context nodig
Dreyfus
o Pleiten voor universele hermeneutiek
Ontkennen de eigenheid van de natuurwetenschappen
Rorty en Gadamer
o Sociale wetenschappen zoeken niet naar “de waarheid”, interpretaties kunnen
naast elkaar bestaan, nieuwe perspectieven
Lezenberg
Sociale factoren in alle wetenschappen essentieel
Hessen
Sociaal constructionisme
Gergen
Menselijk bewustzijn: schimmig, doelloos, beklagenswaardig en vluchtig
o Terugplaatsen van het bewustzijn in de natuur is de oplossing
o De ware moraal vs. de humane moraal
Bewustzijn = ware moraal naar de duivel
o Religie = kinderziekte van het ontwakende bewustzijn
o Verbondenheid van de mensen onder het dionysische (drugs, drank)
Nietzsche
Bewustzijn is iets moois, vermogen om kunst, moraal en cultuur voor te brengen
( Centrum van het heelal)
o “Het kan niet voor niets zijn geweest.”
Jonas
Bewustzijn = uit de hand gelopen experiment
Tirannieke taak en anoniem geschenk
o Blij dat we het hebben maar schept soms wel problemen
Van Der heijden
o Negatief over bewustzijn
Het maakt ons leven er niet gemakkelijker op
o Jaloers op de natuur en de goden (geen last van bewustzijn)
o Deelnemen aan de wereld staat van ontroering
Cioran
Introduceren de kritische rede
Socratisch denken
Plato en socrates
o Verbondenheid is ook aanwezig in kunst en Oosterse filosofie
o Door de constructie van het bewustzijn, lijken we afzonderlijke individuen
Sluier van de Maya
Schopenhauer
Als kind nog geen bewustzijn adualisme
“We bezaten onszelf nog niet”
Musil
Je kan je de eenheid met de wereld niet meer voorstellen
Sloterdijk
o We zijn ons bewust van wat we doen
goed, eigen keuzes maken
o Psychedelische drugs, muziek, lichtefecten … groepstrance meta-organisme
o In de kern zijn we allemaal hetzelfde
Rushkoff
o Kunstenaar speelt rol in verenging individu/groep
Proust
Meest materialistische/mechanistische
Hersenen zijn puur materie
≈ Behaviorisme
o Bewustzijn = fysieke efecten van de activiteiten van het brein
Geen mysterie
Bijverschijnsel, geen finaliteit, (bestaat niet echt)
o Bewustzijn is software, dat draait op random hardware
Virtuele machine
o Beperkt tot rationele kennis
o Zin, motieven, morele kwesties … = illusies!
Dennett
Bewustzijn als een epifenomeen, niet reeël
o Focus op waarneembaar gedrag
Skinner
Enigma-code
o Turing-machine metafoor computer - brein
o Turing-test
Turing
Boek: De Cerebrale Symfonie
o Bewustzijn
= Mogelijkheid andere dan vanzelfsprekende scenario’s te volgen
= Plannen voor de toekomst
= Een te bestrijden ziekteverschijnsel
o Zelfde visie als Dennett maar houdt rekening met keuzevrijheid
o Rede is de essentie van de persoonlijkheid
o Drijfveer onderzoek: mechanische vorm van bewustzijn scheppen
Calvin
The Mystery of Consiousness
o Bewustzijn is een natuurlijk biologisch verschijnsel, valt onmogelijk mechanisch na
te maken
Hier horen subjectiviteit en hogere processen bij
o Ervaringen en gevoelens zijn geen illusies
o Common sense definitie
o Andere vormen van bewustzijn zoals dromen, slaapwandelen, dronkenschap,
visuele agnosie
o Experiment Chinese kamer
Searle
Taalpsycholoog
o Belang van taal voor het bewustzijn
o Impliciete kennis kunnen we niet in een algoritme gieten
Pinker
Tussenpositie Searle, Calvin & Dennett
o De Nieuwe Geest van de Keizer
o Common Sense definitie
o Onderscheid “berekenbare processen” en dingen die machines niet kunnen
nabootsen
Natuurwetten moeten kloof dichten tussen miniprocessen (kwantumfysica) en
klassieke processen van de natuurkunde dichten
Penrose
Wanneer is er sprake van bewustzijn? Wat missen we om de prestaties van een biologisch organisme te kunnen evenaren?
Copeland
Chatterbot: Eliza
Weizenbaum
Verschil mensen en dieren/machines: inwendig toezicht, sturing van bovenaf
Draaisma
