citaten Flashcards
“Belangrijke gedachte! Wij zijn knoppen aan één boom, -wat weten wij ervan wat er in het
belang van de boom van ons kan worden! Maar wij hebben een bewustzijn alsof wij alles wilden en moesten zijn, een dromerij van het “IK” en al het “niet-Ik”. Ophouden met zich zulk een hersenschimmig ego te voelen! Stap voor stap leren het vermeende individu af te schudden! De dwalingen van het ego ontdekken! Inzien dat het egoïsme een dwaling is. Vooral niet altruïsme als tegenstelling daarvan opvatten! Dat zou de liefde voor de andere vermeende individuen zijn. Nee! Boven “mij” en “jou” uit! Kosmisch gevoeld.”
Nietzsche
In the long run we are all dead
Keynes
Why me
Kant
De menselijke rede treft in een bepaald type van haar kennis het bijzondere lot dat ze door
vragen wordt geplaagd die ze niet kan afwijzen, omdat ze haar door de aard van de rede
zelf worden opgegeven; die ze echter ook niet kan beantwoorden, daar ze het vermogen
van de menselijke rede volledig overstijgen
Kant
Wat is de mens tenslotte in de natuur? Een niets vergeleken met het oneindige, een Al in
vergelijking met het niets, een midden tussen niets en alles, oneindig verre ervan de
uitersten te bevatten; en het begin en einde der dingen blijven onverbiddelijk voor hem
verborgen in een onoplosbaar mysterie
Pascal
Wat een hersenschim is de mens toch! Wat een ongehoord wezen, wat een monster, wat
een chaos, wat een voorwerp vol innerlijke tegenstrijdigheid, wat een wonder! Rechter over
alle dingen, domme worm; heerser over de waarheid, riool van onzekerheid en dwaling;
glorie en uitvaagsel van het heelal
Pascal
Wanneer ik nadenk over de korte duur van mijn leven, opgenomen in de eeuwigheid voor
en na mij, en over de kleine hoeveelheid ruimte die ik inneem en kan zien, omsloten door
de oneindig grote ruimte die ik niet ken en die mij niet kent, ben ik bang en verbaasd dat ik
hier ben en niet ergens anders, op dit moment en niet op een ander. De eeuwige stilte van
de oneindige ruimte beangstigt mij.
Pascal
Denk zelf
Kant
Het is de eerste taak van de filosofie in de moderne wereld de mens als persoon te laten
herrijzen, hem te redden uit de banaliserende handen van de wetenschap, en het sarcasme
dat weet dat wij slechts gewone dieren zijn te vervangen door de ironie die begrijpt dat wij
juist ongewone dieren zijn
Scruton
Zodra ik een voorwerp buiten mijzelf waarnam, stelde het bewustzijn dat ik het zag, zich tussen dat ding en mij op en omgaf het met een dun geestelijk randje dat mij belette de materie rechtstreeks te beroeren.
Proust
Met al je observaties zal het je hoogstens lukken achter jezelf te komen, maar nooit in jezelf. Je blijft altijd buiten jezelf, wat je ook onderneemt. Je ziet een auto, en op de een of andere manier zie je daar ook schimmig bij: “Ik zie een auto.” Je bedrijft de liefde of bent verdrietig en ziet dat je het bent. In de volle betekenis zijn echter noch die auto, noch je verdriet of je liefde, noch jijzelf er helemaal. Niets is er meer helemaal zoals het er in je kinderjaren ooit
was.
Musil
Terwijl we greep proberen te krijgen op onszelf, blijkt tot onze schrik dat we niets anders najagen dan een regelrecht spook.
We zijn nu eenmaal geen gevleugelde engelenhoofden zonder lijf.
Schopenhauer
Wie het leven niet als een last heeft ervaren, weet ook niets van het geheim van het
bestaan en daarmee blijft de ‘innerlijke schrik’ uit die in elk geheim schuilt en het bestaan
zijn grootsheid verleent.
Heidegger
Hel en verdoemenis, ik kan abstraheren van alles, maar niet van mijzelf; ik kan mijzelf
niet eens vergeten als ik slaap.
Kierkegaard
Er is veel onbehagen in de wereld, en onze acties zijn een reactie daarop
Sloterdijk
het zoeken naar waarheid en zekerheid ontkent eigen historiciteit
en eindigheid. Dit is kritiek op de empirisch wetenschappelijke benadering. We
zijn altijd gesitueerd in de tijd/geschiedenis. Die geschiedenis dragen we dus
onvermijdelijk mee en kleurt je blik op de wereld.
Heidegger
sterk nadruk gelegd op begrijpen en interpreteren. Begrijpen en
interpreteren zijn de sleutelconcepten van de hermeneutische epistemologie.
Een empirisch wetenschapper zal niet snel zeggen: “deze gegevens kan je zo
interpreteren of op een andere manier”, maar zijn gegevens zijn zelf harde data
en dus niet anders te interpreteren. Gebruikt kunstwerk als voorbeeld voor al
ons menselijk begrijpen. Kunstwerk begrijpen we niet door het te objectiveren,
maar door betrokken te geraken en te participeren in het kunstwerk.
Betrokkenheid is essentieel bij kunstwerk en doet beroep op de waarnemer
zijn eigen vooroordeel. Voorbeeld theaterstuk: spelers participeren aan dat
stuk, maar ook de toeschouwers participeren. Kunstwerk is nooit voltooid,
omdat andere interpretaties altijd mogelijk zijn. Zo krijg je een historische
dimensie/historische existentie. Om een kunstwerk, tekst,… te begrijpen,
moeten we ons bewust worden van onze eigen gesitueerdheid.
Gadamer
Een verstrekkende hermeneutische consequentie is dat iedere ontmoeting met de taal van
de kunst een ontmoeting met een onafgesloten gebeuren is en zelf een deel van dit
gebeuren uitmaakt. Dit proces van dialectisch Verstehen, waarbij het kunstwerk begrepen,
daardoor veranderd en weer opnieuw begrepen wordt, heet de hermeneutische cirkel.
Gadamer
Bij het Verstehen als methode gaat het niet om het van buitenaf aanschouwen of het ‘zien’ van de te bestuderen geestesinhouden en -producten, maar om het van binnenuit (her)beleven van (herinnerde en opgetekende) gebeurtenissen uit het verleden, literaire en poëtische teksten, beeldende kunstwerken en andere producten van en processen in de menselijke geest of ziel - het ‘zijn’ – om op die manier de inhoud en betekenis van deze uitingen te achterhalen. De mogelijkheid daartoe wordt volgens de hermeneutici geopend doordat het hele universum en wat zich daarin allemaal afspeelt een holistisch, organisch geheel vormt en beschikt over een soort platoonse alziel, waarvan wij allemaal een splinter hebben meegekregen.”
Schleiermacher
Ieder individu werkt mee aan de gehele kosmische werkelijkheid, - of wij het weten of niet, - of
wij het willen of niet!
Nietzsche
We zijn een stuk van een geheel en we werken er allemaal aan
Een esthetische belevenis houdt altijd de ervaring van het oneindige geheel in.
Gadamer
Standpunt Rorty en Gadamer
Rorty & Gadamer, echter, pleiten voor een universele hermeneutiek. Universele
hermeneutiek: is een attitude, een algemene intellectuele positie, dus niet alleen een gepaste
methode. Hermeneutiek als een algemene houding die je altijd zou moeten toepassen. Hier
wordt geen onderscheid gemaakt tussen natuurwetenschappen en humane wetenschappen,
ze moeten volgens hen dezelfde methode gebruiken