Strategia badań epidemiologicznych

Question 1

Przyczyna choroby

Answer 1

zdarzenie lub stan, który sam lub w połączeniu z innymi czynnikami inicjuje pewną sekwencję zmian patologicznych prowadzących do określonego skutku (choroby).

Question 2

Czynnik etiologiczny

Answer 2

biologiczny, chemiczny , fizyczny lub inny czynnik wywołujący określoną chorobę. (ale również brak, niedobór lub nadmiar jakiegoś składnika)

Question 3

Czynnik ryzyka

Answer 3

cecha lub ekspozycja zwiększająca prawdopodobieństwo określonego zdarzenia np. choroby

Question 4

Postulaty Henlego-Kocha dla potwierdzenia związku infekcji z daną chorobą

Answer 4

1. Patogen musi być obecny w każdym przypadku danej choroby
2. Patogen można wyizolować i hodować w czystej kulturze
3. Patogen wszczepiony podatnemu zwierzęciu musi wywołać daną chorobę
4. Patogen musi być odzyskany od tego zwierzęcia i zidentyfikowany

Question 5

Badania epidemiologiczne

Answer 5

1. Obserwacyjne:
   - opisowe
   - analityczne:
   • Ekologiczne
   • Przekrojowe
   • Kliniczno-kontrolne
   • Kohortowe
2. Eksperymentalne
   • Losowe badanie kontrolowane
   • Interwencja populacyjna

Question 6

Badania opisowe

Answer 6

Cel: „opis” zjawiska zdrowotnego w kategoriach jego rozkładu w zależności od: osób, miejsca i czasu

• uzyskanie informacji potrzebnych do sformułowania hipotez
• odpowiednie dla chorób nagłych albo rzadkich albo do oceny problemów, o których do tej pory niewiele wiadomo
• użyteczne do monitorowania trendów w czasie

Question 7

Badania analityczne

Answer 7

• badamy zależność pomiędzy czynnikami ryzyka (ekspozycją) a efektami zdrowotnymi, najczęściej jest to domniemana zależność przyczynowoskutkowa
• identyfikacja lub pomiar wpływu czynników ryzyka albo powiązanie wybranego efektu zdrowotnego ze specyficzną ekspozycją (czynnikiem ryzyka)
• testujemy hipotezy naukowe dotyczące zależności między czynnikiem/czynnikami ryzyka a efektem/efektami zdrowotnymi

Question 8

Badania ekologiczne

Answer 8

CEL:

1. Określenie czy wysoki poziom ekspozycji w populacji prowadzi do wysokiej zapadalności na chorobę
2. Porównanie danych między populacjami różnych krajów w tym samym czasie
3. Porównanie danych w obrębie populacji w różnych okresach czasu

METODA:
badamy średnią ekspozycję w populacji i współczynnik chorobowości w tej populacji

Question 9

Badania ekologiczne - zalety i wady

Answer 9

ZALETY:

• Łatwe do przeprowadzenia
• Tanie

WADY:

• Obserwowany związek między ekspozycją a chorobą na poziomie populacji wcale nie musi istnieć na poziomie jednostki
• Trudne do interpretacji – rzadko możliwe znalezienie związku przyczynowo-skutkowego
• Nie jesteśmy w stanie kontrolować czynników zakłócających
• Duży błąd wprowadza brak uwzględnienia statusu społecznoekonomicznego w populacji

Question 10

Błąd ekologiczny

Answer 10

Nieuzasadnione przenoszenie wniosków z korelacji grupowych (dokonywanych na danych opisujących zagregowane zbiorowości) na zależności na poziomie jednostkowym

Question 11

Badania przekrojowe

Answer 11

CEL:
badanie związku między chorobą a innymi zmiennymi, jeśli istnieją w zdefiniowanej populacji w jednym czasie

METODA:
równoczesny pomiar narażenia na działanie potencjalnego czynnika ryzyka i jego potencjalnych skutków (choroby) na poziomie osób

1. wybór grupy osób (definiujemy populację)
2. badanie wszystkich wybranych (znalezienie przypadków)
3. Zbieranie informacji od wszystkich (ekspozycja)
4. porównanie: porównanie ekspozycji: chorzy vs zdrowi porównanie choroby: eksponowani vs nieeksponowani

Question 12

Badania przekrojowe - zalety i wady

Answer 12

ZALETY:

• Szybkie uzyskanie wyniku
• Określenie częstości występowania danego zjawiska / stanu klinicznego w populacji (chorobowość)
• Mogą posłużyć do generowania hipotez (dopuszcza się pytania o przeszłość w celu ustalenia stałości poziomu ekspozycji)
• Tanie

WADY:

• Ryzyko niewłaściwego kontrolowania przebiegu narażenia w czasie (ekspozycja poprzedziła chorobę czy choroba ekspozycję?)
• Działanie szkodliwego czynnika nie musi prowadzić do wskazania choroby (okres latencji)

Question 13

Badania kliniczno-kontrolne

Answer 13

CEL:
określenie związku przyczynowo-skutkowego

METODA:
pomiar ekspozycji w przeszłości w grupie osób chorych i zdrowych

1. Punkt wyjścia – JEDNOSTKA CHOROBOWA - definiujemy „przypadki” i „grupę kontrolną”
2. Pomiar ekspozycji w przeszłości – wywiad, dokumentacja medyczna
3. Porównanie:
   ekspozycja w grupie przypadków vs ekspozycja w grupie kontrolnej

Question 14

Badania kliniczno-kontrolne - grupa przypadków

Answer 14

• jednorodne pod względem nozologicznym
• jeden splot przyczynowo-skutkowy
• sprecyzowane stadium kliniczne
• preferowane nowo rozpoznane przypadki

Question 15

Badania kliniczno-kontrolne - grupa kontrolna

Answer 15

• osoby wolne od badanej choroby (lub innego badanego punktu końcowego)
• Wybór odpowiedniej grupy kontrolnej jest najtrudniejszym ale i najbardziej kluczowym elementem prowadzenia badań kliniczno-kontrolnych

Question 16

Isz

Answer 16

Iloraz szans (Isz) = Ryzyko względne przybliżone (RW’)

Isz = (ad):(bc)

a: ekspozycja +, choroba +
b: ekspozycja +, choroba -
c: ekspozycja -, choroba +
d ekspozycja -, choroba -

Isz= Szansa ekspozycji w grupie przypadków / Szansa ekspozycji w grupie kontrolnej

Isz > 1 - czynnik zwiększa szansę wystąpienia danego zjawiska
Isz < 1 - czynnik zmniejsza szansę wystąpienia danego zjawiska
Isz = 1 – czynnik nie ma wpływu na częstość występowania danego zjawiska

Question 17

Badania kliniczno-kontrolne - zalety i wady

Answer 17

ZALETY:

• Badania nad etiologią, czynnikami ryzyka, skutecznością zabiegów profilaktycznych i terapeutycznych oraz wydajności testów diagnostycznych
• Możliwość jednoczesnego badania wielu różnych czynników ryzyka
• Szybkie uzyskanie wyniku
• Uniknięcie problemu rzadkich stanów klinicznych

WADY:

• Ryzyko dobory nieodpowiedniej grupy kontrolnej
• Liczne źródła błędu (błąd ankietera, błąd ankietowanego)

Question 18

Próba kontrolna w bad kliniczno-kontrolnym

Answer 18

powinna być reprezentatywna dla populacji docelowej

Question 19

Badanie kliniczno-kontrolne badające związek picia alkoholu z zawałem serca, jaka powinna być grupa badawcza:

Answer 19

osoby po zawale i określenie częstości picia

Question 20

Wpływ stresu na chorobę niedokrwienną serca. iloraz szans 1,4, ryzyko przypisane 6,5%

Answer 20

osoby narażone na stres mają 1,4 razy wieksza szanse zachorowania na chns w porównaniu do osób nienarażonych na stres

Question 21

badanie 1000 losowych osób, pomiary antropometryczne, choroby krążenia u 200 osób, 40 palaczy chorych, 80 palaczy zdrowych​

Answer 21

badanie przekrojowe

Question 22

badanie 1000 losowych osób, pomiary antropometryczne, choroby krążenia u 200 osób, 40 palaczy chorych, 80 palaczy zdrowych​

Co ocenia to badanie przekrojowe

Answer 22

chorobowość

Question 23

badanie 1000 losowych osób, pomiary antropometryczne, choroby krążenia u 200 osób, 40 palaczy chorych, 80 palaczy zdrowych​
-> związek przyczynowo-skutkowy do tego badania

Answer 23

nie można określić

Question 24

Po uzyskaniu prawa wykonywania zawodu rozpoczynasz praktykę w mieście liczącym 10 000 osób. Wybierasz losowo 1000 osób i przeprawadzasz u nich pomiary antropometryczne, obecność chorób krążenia i nawyk palenia papiersów. W badanej grupie choroby krążenia występowały u 300 osób. Wśród chorych 40 osób paliło papierosy. Natomiast wśród zdrowych papierosy paliło 50 osób

Podaj jaki to typ badania:

Answer 24

przekrojowe

Question 25

W badanich kliniczno-kontrolnych, których celem jest odnalezienie źródła zakażenia pokarmowego, grupa kontrolna powinna składać się z osób, u których nie wystepują objawy zakażenia wybranych:

Answer 25

osoby zdrowe, ale które mogły być narażone na działanie czynnika sprawczego

Question 26

Chcemy zbadać wpływ picia alko na choroby, jak dobierzemy grupę kontrolną?

Answer 26

losowi ludzie, którym trzeba oszacować ilość spożywanego alkoholu

Question 27

Jakie badanie żeby ocenić potrzeby populacji w POZ

Answer 27

Przekrojowe

Question 28

Badania kliniczno-kontrolne - FAŁSZ

Answer 28

Daje możliwość dokładnego zbadania chorych - badania retrospektywne, więc raczej fałsz
Najpoważniejszym błędem jest błąd badacza - raczej dobranie niewłaściwej grupy kontrolnej

Question 29

Uszereguj w kolejności malejącej wiarygodność testów

Answer 29

Eksperymentalne > kohortowe > kliniczno-kontrolowane -> przekrojowe -> ekologiczne -> opisowe

Question 30

Opis jakiegoś badania; narażenie ludzi na chorobę wieńcową, w 10 krajach

Answer 30

ekologiczne raczej

Question 31

Chcesz się dowiedzieć jakie jest obciążenie chorobą w twojej populacji -jakiego badania użyjesz?

Answer 31

opisowe

Question 32

Chcesz się dowiedzieć jakie jest obciążenie chorobą w twojej populacji. Przeprowadzasz badanie. Wyszło, że żyją krócej lub częściej chorują. Jaki wniosek?

Answer 32

W tym regionie opieka jest niższa niż ogólnie i należy podjąć działania