Stofnunarhættir eignarréttar

Question 1

Hvernig virkar nám?

Answer 1

Með námi slógu menn eign sinni á land sem áður var einskis manns eign. Þannig var frumstofnháttur eignarréttinda. Þetta er þó núna útilokað skv. 8. mgr. 3. gr. þjóðlendulaga

Question 2

Er hægt að nema land í dag?

Answer 2

Nei! ekki eftir setningu þjóðlendulaga

Question 3

Þegar menn námu land hvert var það skráð?

Answer 3

Landnámabók

Question 4

Hefur Landnáma sönnunargildi?

Answer 4

Óbyggðarnefnd telur skýrar frásagnir landnámu hafa sönnunargildi um tilvist eignarréttar. Afar takmarkaðar ályktanir verða því dregnar af gróðurfari

Question 5

Hvernig hafði setning þjóðlendulaga áhrif á dómaframkvæmd (fyrir og eftir)?

Answer 5

Dómafrmkv. var misjöfn fyrir setningu þjóðlendulaga. Stundum var ekkert vikið að Landnámu en stundum var skýrlýsing Landnámu lögð til grundvallar um stofnun eignarréttar, sbr. H Geitland. Þá var takmörkuð frásögn Landná… fremur taliin mæla gegn stofnun eignarréttar, sbr. t.d. H Gilsá

Eftir setningu lagana gætti Hrd. meiri varfærni en áður við beitingu Landná.. eins og í H Biskupstunga. Almennt var sönnunargildi Landná… metin af varfærni

Question 6

Hver er meginreglan um menn sem halda því fram að þeir eigi eign eða eignarrétt?

Answer 6

Það er grundvallarregla í íslenskum rétti að sá sem heldur fram að hann eigi eign eða eignarréttindi verður að sýna fram á heimildir fyrir rétti sínum.

Question 7

Hvað gerðist í H Fjall?

Answer 7

Þar tókst að sýna fram á að landsvæðið hefði verið orpnum beinum eignarrétti síðan á 14 öld en að eigiendur síðan þá hefðu talið sig aðeins vera með afnotarétt að landsvæðinu. Var því talið að þeir hefðu gefið upp beinan eignarrétt.

Question 8

Hvað er taka?

Answer 8

Taka er mikilvægur stofnháttur eignarréttinda á lausafé

Question 9

Hvað gerðist í H Silfurrefur

Answer 9

var talið að refur sem sloppið hafði úr refabúi manns væri undirorpin eignarrétti hans en ekki þess sem skaut hann.

Question 10

Á fasteignareignadi villt dýr og fisk á landinu sínu?

Answer 10

Nei, þau eru eigandalaus þar til einhver hefur handsamanð þau.

Question 11

Hvernær má slá eign sinni á muni sem þú t.d. finnu í strætó?

Answer 11

Þegar sú staða er uppi að ætla má að eigandi hafi gefið upp eignarrétt sinn að lausafé. t.d. dagblað í strætó

Question 12

Er klassíska reglan “sá á fund sem finnur” lögleg?

Answer 12

Já! Ef munir hafa týnst og útilokað má telja að hafa megi upp á eiganda.