Samstarf um hjúkrun sjúklinga með hjartabilun - 14.ágúst Flashcards
Er hjartabilun algeng ?
já
algengur og langinnur sjúkdómur
Hvað má áætla að margir yfir 75 ára séu með hjartabilun ?
Algengi hjartabilunar eykst með hækkandi aldri og má áætla að um 10% þeirra sem eru orðnir 75 ára og eldri séu með hjartabilun. þótt það sé misjafnt á hvaða stigi það er
Hver eru algengustu líkamlegu einkenni hjartabilunnar?
- mæði
- þreyta
- úthaldsleysi
- bjúgsöfnun
Einkennist af versnunum sem ganga eiginlega ekki til baka
Fólk með hjartabilun er einnig með hugræn og tilfinningaleg einkenni, hvaða einkennu eru það ?
- þunglyndi
- kvíði
- svefnleysi
- einbeitingaskortur
- minnistruflanir
Hver eru algeng merki við skoðun ?
- Brak við lungnahlustun (bendir til vökva í lungum)
- pitting bjúgur
- hækkun á JVP (jugular venu pressure)
Hvernig er gangur sjúkdómsins (hjartabilunar) ?
- Við greiningu á hjartabilun þá greinist hún oft við einhverskonar veikindi eða allavega eh sem kallar á það að fólk greinist þótt að í eh tilfellum greinist fólk fyrir tilviljun
- Með góðri lyfjameðferð við hjartabilun og fólk svarar henni þá næst oft stöðugt ástand sem er síðan óvisst hvað varir lengi. það sem fer að gera að eftir því sem tíminn líður þá fer fólk að fá versnanir. Fólk nær yfirleitt ekki fyrri heilsu og starfsetu og undir lokin verða frekar líknandi áherslur en læknandi.
Hver eru áhrif hjartabilunar ? grein frá 2010
- Hjartabilun leiðir til versnandi líkamlegrar og starfrænnar getu to glíf sjúklinga með hjartabilun einkennist af glímu við einkennin
- Einkennin eru oft ófyrirsjáanleg, hafa mikil áhrif á daglegt líf. Einnig eru þau stundum lífsógnandi innlagn á spítala
Hvaða áhrif hefur hjartabilun á daglegt líf ?
Missir stjórn - upplifir að það hafi ekki stjórn á lífi sínu lengur
Ótti - kvíði, þunglyndi, lifa í ótta við sjúkdóminn
Félagsleg einangrun - þegar fólk missir getuna, erfið einkenni –> einangra sig útaf ótta um öryggi sitt t.d
Eru sjúklingar með hjartabilun með skert lífsgæði ?
- Sjúklingar með hjartabilun hafa skert lífsgæði miðað við einstaklinga með aðra langvinna sjúkdóma
- Lífsgæðin endurspegla margþætt áhrif sjúkdómsástands og meðferðar á daglegt líf
- Skert lífsgæði tengjast aukinni tíðni innlagna og hærri dánartíðini og bera að meta til að ákvarða áhrif sjúkdómsins á daglegt líf
Fólk með hjartabilun var spurt ,,hvað eru lífsgæði fyrir þér’’ , hverju svöruðu þau ?
- Heilsan
- Andleg líðan
- Sjálfsumönnun
- Fjárhagur
- Félagsleg staða
Hver er meðferð langvinnar hjartabilunar ?
- Meðferð felur í sér lyfjameðferð, æskilega lífshætti og sjálfsumönnun, fræðslu, ráðgjöf og endurhæfingu
- Meðferðin miðar að því að hægja á framgangi sjúkdómsins, draga úr einkennum, bæta starfsgetu, efla öryggiskennd og lífsgæði
- meðhöndla þarf undirliggjandi orsakir, hámarka alla þætti meðferðar, efla sjálfsumönnun og fyrirbyggja versnun á sjúkdómsástandi
- Sjálfsumönnun er oft mikil áskorun fyrir sjúklingana sem upplifa jafnvel mikið tilfinningalegt álag við að fylgja meðfeðr
Sjálfsumönnunarkenning Rigel, Jaarsma og Strömberg
Hver er þeirra skilgreining á sjálfsumönnun ?
Sjálfsumönnun er ferli sem miðar að því að viðhalda heilsu og takast á við eveikindi með heilsueflandi hegðun
í sjálfsumönnunarkenningunni er sjálfsumönnun skipt í 3 þætti, hverjir eru þeir?
- Viðhald
- sem eru aðgerðir sem miða að því að viðhalda jafnvægi og bæta líðan .
t.d taka lyfin sín og borða æskilegt matarræði - Eftirlit
- sem eru athafnir sem fela í sér eftirlit með einkennum og merkjum sjúkdóms
t.d fylgjast með þyngd og einkennum - Stjórnun
- felur í sér það að greina breytingar á ástandi, leggja mat á alvarleika einkenna og viðeigandi viðbrögð
t.d bregðast við versnandi ástandi –> leita aðstoðar
Rannsóknir hafa sýnt að sjálfsumönnun…
- með áhrifaríkri sjálfsumönnun megi fyrirbyggja innlagnir
- góð sjálfsumönnun dregur úr dánartíðni og eykur lífsgæði
- samskipti við heilbrigðisstarfsmenn haf áhrif á sjálfsumönnun
Hverjir eru helstu hvatar og hindranir fyrir áhrifaríkrir sjálfsumönnun ?
Hvatar
- virk hlustun
- virðing
- samfella
- upplýsingagjöf
- stuðningur
- einstaklingshæfð nálgun
- þörfum sinnt
Hindranir
- skortur á þekkingu og stuðningi
- misskilningur
- syfja og þunglyndi
Hver er ráðlögð sjálfsumönnun fyrir sjúklinga með hjartabilun ?
- Taka lyf samkvæmt fyrirmælum
- Dagleg / regluleg vigtun - skilja þýðingu þyngdarbreytinga
- eftirlit með einkennum - viðbrögð við versnunum
- vökvatakmörkun (1,5-2 L oft)
- saltskert mataræði
- regluleg þjálfun / hreyfing
- hætta / takmarka áfengi
- reykleysi
- kjörþyngd
- bólusetningar
Hjartabilunargöngudeildir, klínískra leiðbeiningar miða að því að þær byggi á hverju ?
- Einstaklings- / sjúklingamiðuð þjónusta
- þverfagleg nálgun
- sérhæft starfsfólk
- hvetja til skilnings á sjúkdómsástandi og þátttöku í meðferð
- sveigjanlegar áherslur: fyrirbyggja versnun sjúkdómsástands, meðhöndlun einkenna og stuðla að því að sjúkl geti dvalið þar sem þeir óska sér á lokastigum sjúkdómsins
Hvert er markmið hjartabilunargöngudeildir ?
- Hámarka alla meðferð, lífshætti, lyf, tæki
- sjúklingafræðsla með sérstaka áherslu á sjálfsumönnun og stjórnun einkenna
- veita sjúklingum og fjölskyldu sálfélagslegan stuðning
- eftirfylgd eftir útskrift (göngudeild, heimavitjanir, símtöl, fjarvöktun)
- Auðvelda aðgengi að heilbrigðisþjonustu, sérstaklega til að fyrirbyggja og meðhöndla versnandi sjúkdómsástand
- Meta og bregðast á þyngd, næringarástandi, virkni , lífsgæðum, svefnvandamĺaum o öðrum þáttum eins og niðurstöðum rannsókna
- veita aðgengi að sérhæfðari meðferðarmöguleikum, stuðningi og líknarmeðferð
Áhrif meðferða skv rannsókn Nasström, Idwall og Strömberg?
- Rannsóknir hafa sýnt að þverfaglegar meðferðir draga úr kvíða og þunglyndi, bæta göngugetu og lífsgæði
- rannsókn á reynslu sjúklinga sem fá heimahjúkrun á þátttöku í eigin umönnun: hindranir þátttöku felast í skipulagi meðferðar, skorti á samfellu og trausti á heilbrigðisstarfsmanni og stuðlað var að þátttöku þegar jafnvægi var á milli óska sjúklinga til að hafa áhrif á umönnun, aðgerða heilbrigðisstarfsmanna, gilda og skipulags meðferðar
- hægt er að auka þáttöku sjúklinga í meðferð með sérhæfðri heimahjúkrun
Hjartabilunarþjónustan markmið ?
- Að aldraðir einstaklingar með hjartabilun geti verið sem lengst heima
- fækka komum á bmt og innlögnum
- bæta gæði og öryggi þjónustu í heimahúsum
- efla þekkingu hjfr og sjúkraliða heimahjúkrunar í umönnun sjúklinga með hjartabilun
- auka stuðning við hjfr heimahjúkrunar í umönnun þessa sjúklingahóps
Hvernig er hjartabilunarþjónustan ?
- Samstarf fagaðila í heimahjúkrun, gd hjartabilunar, hjartagátt og hjartadeild var eflt
- boðleiðir milli þjónustustiga voru skilgreindar
- þróaðir voru verkferlar fyrir mat á ástandi sjúklinga og samræmd viðbrögð við versnunum jafnt á gd hjartabilunar og í heimahúsum
- hjfr í heimahjúkrun fá fræðslu um hjúkrun sjúklinga með hjartabilun, líkamsmat og líknarmeðferð
- stuðst er við sjúklingafræðsluefni sem styður við sjálfsumönnun
í hjartabilunarverkefni hefur heimahjúkrun eftirlit með ??
- þyngd (daglega/reglulega)
- Lífsmörk: þb, púls, mettun
- klínískt mat: almennt útlit, bjúgur, lungnahlustun, mat á vökvajafnvægi
- einkenni: mæði, þreyta, svefn, svimi, vanlíðan, kvíði, þunglyndi, matarlyst og önnur einkenni
- fylgja eftir: lyfjatöku, sjálfsumönnun og fræðslu
stöðluð fyrirmæli um lyfjagajafir í hjartabilunarverkefninu
- sjúklingur er greinilega verri af einkennum hjartabilunar með aukna mæði, þreytur, sefur verr o.s.frv
- sjúklingur er að þyngjast daglega við vigtun
þá er þetta gert:
- auka þvagræsilyf um munn eða iv
- eftirlit með lífsmörkum og blprf (Na, K, Krea)
