samorząd terytorialny w polsce

Question 1

Jakie są zasady ustrojowe RP dotyczące samorządów?

Answer 1

• samorządności
• decentralizacji
• subsydiarności

Question 2

Czym jest samorząd terytorialny?

Answer 2

Administracją publiczną sprawowana przez wyodrębnione zrzeszenia osób publicznych

Question 3

Jak dzielimy samorządy?

Answer 3

• terytorialne np. gminny
• specjalne np. zawodowe, gospodarcze
• inne np. myśliwych

Question 4

Jakie są zasady funkcjonowania samorządów?

Answer 4

• jednostki mają osobowość prawną
• nie ma hierarchii
• rząd nie ingeruje w działania, ale sprawuje nadzór
• zasada domniemania kompetencji (np. kompetencje gminy w realizacji zadań publicznych)

Question 5

Czym jest cenzus domicylu?

Answer 5

Wymaganie, które trzeba spełnić, by móc uczestniczyć w wyborach samorządowych: należy stale zamieszkiwać na obszarze właściwej gminy, powiatu i województwa oraz być wpisanym do rejestru wyborców

Question 6

Czym są miasta na prawach powiatu?

Answer 6

Wszystkimi miastami powyżej 100 tys. mieszkańców lub byłymi miastami wojewódzkimi; nie mają organów powiatu

Question 7

Scharakteryzuj radę gminy (miasta)

Answer 7

Rada gminy
- organ uchwałodawczo-kontrolny samorządu gminnego, wydaje akty prawa miejscowego
- 15-45 członków, wybory bezpośrednie, 5-letnia kadencja
- na czele stoi przewodniczący
- uprawnienia: uchwalanie budżetu z innymi gminami, kontrolowanie wójta

Question 8

Scharakteryzuj wójta (burmistrza, prezydenta)

Answer 8

• władza wykonawcza samorządu gminnego, zadania wykonuje z pomocą urzędu gminy
• wybory powszechne i bezpośrednie, odwołanie za pomocą referendum
• uprawnienia: kierowanie sprawami gminy i reprezentowanie jej, wykonywanie uchwał rady, realizacja budżetu

Question 9

Jakie są zadania własne gminy?

Answer 9

• ochrona porządku publicznego i środowiska naturalnego
• zagospodarowanie przestrzenne gminy
• oświata i pomoc społeczna

Question 10

Jakie są zadania zlecone gminy?

Answer 10

• prowadzenie urzędu stanu cywilnego
• przeprowadzanie spisów rolnych
• organizacja wyborów sejmowych
• podejmowanie inwestycji o dużym zasięgu

Question 11

Jakie są wpływy i wydatki budżetu gminy?

Answer 11

Wpływy: podatki lokalne, dotacje, subwencje
Wydatki; gospodarka komunalna i mieszkaniowa, administracja, kultura, zdrowie, oświata

Question 12

Czym są jednostki pomocnicze w gminie?

Answer 12

• sołectwa na terenach wiejskich
• osiedla i dzielnice na terenach miejskich

Question 13

Co obejmuje powiat?

Answer 13

Kilka gmin = powiat ziemski (314)
Teren miasta = powiat grodzki = miasto na prawach powiatu

Question 14

Scharakteryzuj radę powiatu (miasta)

Answer 14

• organ stanowiący i kontrolny powiatu
• 15-29 radnych, 5-letnia kadencja, na czele przewodniczący
• uprawnienia: wybieranie i odwoływanie zarządu, uchwalanie budżetu i podatków, decydowanie o sprawach majątkowych

Question 15

Scharakteryzuj zarząd powiatu

Answer 15

• organ wykonawczy powiatu
• 3-5 osób wybieranych przez radę, 5-letnia kadencja, na czele starosta
• uprawnienia zarządu: przygotowywanie i realizacja projektów, gospodarowanie mieniem
• uprawnienia starosty: kierowanie bieżącymi sprawami, zwierzchnictwo powiatowych służb i straży

Question 16

Scharakteryzuj sejmik wojewódzki

Answer 16

• organ uchwałodawczy i kontrolny
• liczba radnych uzależniona od liczby mieszkańców (co najmniej 30), 5-letnia kadencja, na czele przewodniczący
• uprawnienia: uchwalanie budżetu i podatków, powoływanie i odwoływanie zarządu oraz marszałka, sprawy majątkowe

Question 17

Scharakteryzuj zarząd województwa

Answer 17

• organ wykonawczy
• 5 osób wybranych przez sejmik, przewodniczącym jest marszałek, 5-letnia kadencja
• uprawnienia zarządu: wykonywanie uchwał sejmiku, realizacja budżetu itp.,
• uprawnienia marszałka: kierowanie sprawami województwa i pracami zarządu

Question 18

Czym jest Krzyż Małopolski?

Answer 18

Odznaką honorową Województwa Małopolskiego

Question 19

Jakie są wymiary niezależności samorządu terytorialnego w Polsce?

Answer 19

• osobowość prawna
• samodzielność wykonywania zadań określonych ustawowo
• samodzielność budżetowo-finansowa
• możliwość kształtowania ustroju wewnętrznego

Question 20

Kto sprawuje nadzór nad organami samorządu terytorialnego?

Answer 20

• Prezes Rady Ministrów (może wprowadzić zarząd komisaryczny - poprawienie sytuacji w samorządzie)
• wojewoda (sprawdza zgodność z prawem aktów prawa miejscowego z aktami wyższego rzędu)
• regionalna izba obrachunkowa (RIO; kontrola w zakresie finansowym)
  + NIK

Question 21

Jakie są rodzaje referendów na terenie samorządów?

Answer 21

• obligatoryjne: w sprawie dodatkowego opodatkowania lub odwołania organu wykonawczego (10% gmina, powiat; 5% województwo)
• fakultatywne: w każdej sprawie dotyczącej odpowiedniego samorządu (min. 30% frekwencji w głosowaniu)

Question 22

Jakie są rodzaje subwencji?

Answer 22

• ogólna (z budżetu państwa)
• oświatowa (najwyższa, z ustawy budżetowej)
• równoważąca (dla najbiedniejszych gmin i powiatów, z wpłat od najbogatszych)
• regionalna (to samo co równoważąca, ale dla województw)