polskie tradycje demokratyczne Flashcards

1
Q

Początki demokracji szlacheckiej

A

Doktryna polityczna Kazimierza Wielkiego: Corona Regni Poloniae
1374 Przywilej Koszycki - Ludwik Węgierski (cel: korona dla córki); zwolnienie szlachty z paradlnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

RP Szlachecka

A

1454 - pierwszy sejm (określenie składu i kompetencji)
200 lat złotej demokracji RP
1652 Władysław Siciński: liberum veto

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Czym było electio viritim?

A

Osobistym udziałem szlachty w wyborze króla

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Czym były prerogatywy?

A

Szczególnymi prawami wynikającymi z zajmowanego stanowiska

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Kiedy wydano przywilej cerekwicko-nieszawski?

A

1454, Kazimierz Jagiellończyk, król nie może zwołać pospolitego ruszenia i nakładać nowych podatków bez zgody sejmików ziemskich

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Jaką konstytucję uchwalono w 1505?

A

Nihil novi, na sejmie w Radomiu; nie można uchwalać żadnych praw bez zgody izby senatorskiej i poselskiej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Czym były artykuły henrykowskie?

A

Sformułowane w 1573, zatwierdzał je każdy nowo wybrany władca
- potwierdzenie przywilejów szlacheckich
- król nie może zwołać pospolitego ruszenia bez zgody sejmu
- obowiązek zwoływania sejmu
- prawo do buntu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Co było najważniejszą instytucją demokracji szlacheckiej?

A

Dwuizbowy sejm walny; był organem ustawodawczym, do jego kompetencji należało m.in.:
- prawo do wypowiadania wojny i zawierania pokoju
- prawo łaski i udzielana nobilitacji
- prawo zwoływania pospolitego ruszenia i nakładania podatków
- prawo zawierania układów międzynarodowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Na czym polegało tzw. ucieranie głosów?

A

Na znajdowaniu jednomyślnie zaakceptowanego rozwiązania w izbie poselskiej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Scharakteryzuj Konstytucję 3 maja

A

3 V 1791, efekt obrad sejmu 4-letniego
- zniesiono liberum veto
- ustrój monarchii konstytucyjnej
- trójpodział władzy: bikameralizm, niezawisłe sądy, permanentny (zawsze gotowy)
- straż praw = król i 5 ministrów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jakie konstytucje powstały w XIX w.?

A
  • Konstytucja Księstwa Warszawskiego (22 VII 1807) Napoleon
  • Konstytucja Królestwa Polskiego (27 XI 1815) Aleksander I
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Czym jest konstytucja oktrojowana?

A

Konstytucją nadaną przez panujacego z pominięciem organu przedstawicielskiego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Kiedy powstała konstytucja marcowa?

A

17 III 1921,
- odwołanie do konstytucji 3 maja
- cel: bezpieczeństwo i niepodległość
- wolność religijna (ale katolicyzm nadrzędny)
- zasady demokracji parlamentarnej, prezydenta wybiera Zgromadzenie Narodowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Kiedy powstała konstytucja kwietniowa?

A

23 IV 1935
- wprowadzona po zamachu majowym w 1926
- wprowadza rządy autorytarne
- prezydent odpowiada przed “Bogiem i historią”
- prezydent może wydawać dekret z mocą ustawy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Na czym polegało referendum z 1946?

A

Sondaż nastrojów społecznych przed wyborami, sfałszowane przez komunistów, “3x na tak”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Kiedy uchwalono konstytucję PRL (lipcową)?

A

22 VII 1952
- prezydent funkcją kolegialną -> rada państwa (wprowadzona w małej konstytucji)
- unikameralny parlament (pokazowa rola)
- w 1976 nowelizacja: oficjalnie wprowadzono monizm władzy

17
Q

Jakie decyzje zostały podjęte podczas obrad okrągłego stołu?

A

II-IV 1989
- wybory kontraktowe: 65% mandatów w sejmie dla PZPR, 35% dla opozycji
- wolne wybory do senatu
- Tadeusz Mazowiecki premierem (wasz prezydent, nasz premier)

18
Q

Kiedy Wałęsa został prezydentem?

A

1990

19
Q

Jaka konstytucja obowiązuje obecnie?

A

Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997r.