RL CVA Flashcards
Wat is een beroerte ‘‘CVA’’?
Plotseling optredende klinische verschijnselen van een focale stoornis in de hersenen die langer dan 24 uur duren of leiden tot de door, waarvoor geen andere oorzaak aanwezig is dan vasculaire stoornis
Waaronder kan CVA verdeelt worden?
Niet bloedig CVA - Herseninfarct
Bloedig CVA - Hersenbloeding/hemorragie
Wanneer vindt verreweg het meeste herstel plaats na CVA?
Eerste dagen tot maanden
Wat zijn de 4 fasen van CVA?
[hyper]Acute fase ([H]AR)
Vroege revalidatie fase (VR)
Late revalidatiefase (LR)
Chronische fase
Hoe lang duurt de acute fase?
0-24 uur
Hoe lang duurt de vroege revalidatie fase?
24 uur-3 maanden
Hoe lang duurt de late revalidatie fase?
3-6 maanden
Hoe lang duurt de chronische fase?
> 6 maanden
Wat houdt de acute fase in?
- 0-24 uur
- Medische diagnostiek
- Voorkomen progressieve schade aan hersenen + secundaire complicaties
- Gestreefd naar vroegtijdige mobilisatie
Wat houdt de vroege revalidatiefase in?
24 uur- 3 maanden
- Gericht op restitutie van functie, indien niet mogelijk; aanleren compensatiestrategieën –> voorkomen/verminderen beperkingen in activiteiten + participatie
- Zo nodig aandacht besteedt aan aanpassingen in omgeving/zorgverlening aan huis
Wat houdt de late revalidatie fase in?
3-6 maanden
- Vervolg VR
- Voorkomen/verminderen beperkingen activiteiten + participatie
Wat houdt chronische fase in?
>6 maanden Ondersteuning + begeleiding v/d PT, net als doel: - Verwerkingsproces ondersteunen - Maatschappelijk functioneren - Leren omgaan met beperkingen optimaliseren - Behoud fysieke fitheid te bevorderen - Kwaliteit van leven monitoren LET OP: behandeling is eindig
Wat zijn risicofactoren voor CVA?
Fysieke in-activiteit Andere cardiovasculaire aandoeningen Hypertensie Diabetes Roken Overgewicht Verhoogd cholesterol Coronaire hartziekten Overmatig alcoholgebruik Mannelijk geslacht Hogere leeftijd
Wat zijn de algemene prognostische determinanten voor functioneel herstel?
Loopvaardigheid
Arm-handvaardigheid
Basale ADL-vaardigheid
Wanneer kan de loopvaardigheid in de eerste 6 maanden voorspeld worden?
In de eerste a 2 weken na CVA
Zelfstandig lopen kan accuraat voorspeld worden in de eerste paar dagen na CVA op grond van?
Zitbalans - TCT, item zitbalans - 25 punten
Slechts een milde parese van been - MI - 25 punten of hoger
Score op motorische deel van FMA-onderste extremiteit - 19 punten of hoger
Kans om zelfstandig te lopen, wordt tevens bepaald door:
Initiële redelijk goede ADL-vaardigheden Jonge leeftijd Afwezigheid homonieme hemianopsie Continentie urine Afwezigheid van premorbide beperkingen in loopvdh + ADL
Wanneer wordt de loopvdh op voorkeur gemeten?
2e dag
Hoeveel % v/d PT met CVA die initieel een parese v/d arm hebben, is ….A… na CVA enig herstel van arm-handvdh opgetreden
±40%
A) 6 maanden
Hoeveel % na 6 maanden volledig herstel bij arm-handvdh?
11-34%
Wat herstelt sneller arm of been?
Been
Uitkomst van arm-handvdh v/d paretische arm op lange termijn grotendeels reeds is gedetermineerd in de …A… na CVA
Eerste 2 weken
Herstel van functionaliteit van arm-handvdh blijkt in hogere mate gerelateerd zijn aan:
Ernst van parese van m.n. extensoren vingers - FMA: 1 punt of hoger
Ernst van parese van m.n. abductoren v/d schouder - MI: 9 punten of hoger
Initiele arm-handvdh
Blijkt dat ..A…% v/d PT bij wie na een kritische periode van …B… nog geen …C.., dan wel extensiefunctie v/d pols + vingers bestaat, ook …D… na CVA …E.. herstel van van arm-handvdh vertoont
Blijkt dat A: >90% v/d PT bij wie na een kritische periode van B: 2 weken nog geen C: willekeurige grijpfunctie, dan wel extensiefunctie v/d pols + vingers bestaat, ook D: na 6 maanden- 1 jaar, na CVA E: geen herstel van van arm-handvdh vertoont
Inschatten van de arm-handvdh 6 maanden na CVA extensie v/d vingers + abductie schouder zo snel mogelijk, maar bij voorkeur wanneer?
op 2e dag na CVA
Hoeveel % v/d PT met CVA op lange termijn al dan niet in grote mate ondersteuning nodig hebben bij uitvoeren ADL>
25-74%
Wat zijn de belangrijkste voorspellende factoren voor herstel bij basale ADL-vdh
Mate van zelfstandigheid bij activteiten van ADL aan eind eerste week. Barthel Index op dag 5
Score:
0-4: volledig hulpbehoevend
5-9: Ernstig hulpbehoevend
10-14: Heeft wel hulp nodig maar doet ook veel zelf
15-19: Redelijk-goed zelfstandig
20: Volledig zelfstandigheid ADL
Wat zijn andere vroegtijdige gemeten onafhankelijke determinanten?
Initiele neurologische status, waaronder parese van arm
Leeftijd
Initiele loopvdh
Premorbide zelfstandigheid in activiteiten
CVA-recidief
…A..% na 6 maanden (chronische fase) nog te verbeteren of geleidelijk verslechteren?
10-40%
Hoeveel % verbetert de loopvdh nog in chronische fase en hoeveel verslechtert nog?
Verbetert: 20-30%
Verslechtert: 10-20%
Voorspelling voor achteruitgang loopvdh in chronische fase?
Hogere leeftijd Hoger gelegen corticale functiestoornissen Depressie Vermoeidheid Fysieke inactiviteit
Om een indicatie te krijgen van eventuele veranderingen in loopvdh van PT in chronische fase die 6 maanden na CVA een FAC ..A.. hebben, elke 6 maanden de ..B.. met comfortabele loopsnelheid moet worden afgenomen
A: FAC 3 of hoger
B: 10MLT
Wanneer is er sprake van daadwerkelijke verandering bij de 10MLT?
Minimaal 0.16 m/s
Bij …A% vd PT in chronische fase is er nog sprake van verbetering v/d arm-handvdh
10-15%
Om indicatie te krijgen van eventuele veranderingen in arm-hand vdh in chronische fase, bij PT met score FAT …A.. 6 maanden na CVA, somatosensorische functiestoornissen en/of hemineglect, de arm-handvdh elke 6 maanden dient te worden geevalueerd (bij voorkeur met ..B..) omdat deze mensen at risk zijn voor ‘‘learned non-use’’
A: FAT 1-4 punten
B: ARAT (Action Research Arm Test)
Wanneer is er sprake van daadwerkelijke verandering bij ARAT?
minimaal 6 punten
Bij .. A..% verbetert de uuitvoering van ADL nog in chronische fase. Terwijl bij …B..% juist verslechtering optreedt –> met grootste achteruitgang 2-3 jaar na CVA
A: 10-15% verbetert
B: 5-40% verslechtert
Voorspellers voor achteruitgang ADL in chronische fase:
Hogere leeftijd Hoger gelegen corticale functiestoornissen Depressie Vermoeidheid Visuele stoornissen Fysieke inactivteit
Wanneer is er sprake van daadwerkelijke verandering bij de Barthel Index?
Minimaal 2 punten
Het streven om fase van bedgebondenheid steeds ..A.. mogelijk te houden + iedere PT binnen ..B.. te ..C… Wat is hier het doel van?
A: zo kort mogelijk
B: binnen 24 uur
C: te mobiliseren
Doel hiervan: Secundaire complicaties te voorkomen
Wat zijn secundaire complicaties bij CVA?
Koorts Luchtweg- + urineweginfectie Decubitus Pijn Diepe veneuze trombose Cardiale complicaties in de vorm van aritmieën + myocardinfarceringen Gastro-intestinale complicaties Depressie
Wat kan zorgen voor secundaire complicaties?
Verlaagd bewustzijn Hoge leeftijd Atriumfibrilleren Urine incontinentie Pre-existente beperkingen Massale hemisferische CVA's tgv ischemie/bloeding
Wat is de duur van de premobilisatie fase?
Enkele uren-weken
Wanneer is snelle reactivering niet wenselijk ([H]AR)
Intracerebrale bloeding wegens risico op toename v/d bloeding door bloeddrukverhoging
Subarachnoidale bloeding wegens risico op recidieven
Wat zijn de aanbevolen meetinstrumenten bij CVA?
Barthel Index Trunk Control Test Motricity Index FMA FAC Berg Balance Scale
Wat is het doel van de Barthel Index?
Mate van hulp bij ADL
Wanneer moet je de Barthel index inzetten?
Eind eerste week –> Dag 5
Wat zijn de score bij Barthel Index?
0-4: Volledig hulpbehoevend 5-9: Ernstig hulpbehoevend 10-14: Wel hulp nodig maar ook veel zelfstandig 15-19: Redelijk-goed zelfstandig 20: Volledig zelfstandig
Wat is het doel van de Trunk Control test?
Evalueert rompstabiliteit van CVA-PT
Hogere score komt overeen met beter functioneren
Wat zegt een score van …A.. op item zitbalans van TCT?
Score van 25 punten op item zitbalans geeft een gunstige prognose voor loopvdh
Wanneer moet je de TCT afnemen?
Op dag 2
Wat is het doel van de motricity index?
Mate van hemiplegie van zowel arm + been
Hoeveel punten heb je nodig voor gunstig prognose van loopvdh op motricity index?
Item been: 25 punten of meer
Hoeveel punten heb je nodig MI voor gunstige prognose van arm-handvdh?
Item schouder abductoren: 9 punten of hoger
Wanneer moet je de Motricity index afnemen
Dag 2
Wat is het doel van FMA?
Mate van beperkingen in activiteiten te bepalen
Wanneer is er een gunstige prognose met FMA voor loopvdh?
19 punten of hoger
Wanneer is er een gunstige prognose met FMA voor arm-handvdh?
Extensoren vingers: 1 punt of hoger
Wanneer moet de FMA afgenomen worden?
Dag 2
Wat is het doel van de FAC?
Mate van zelfstandigheid bij lopen
Wanneer mag je de 10MLT doen
FAC 3 of hoger
Wat zijn andere meetinstrumenten die je kan toepassen bij CVA?
10MLT ARAT 6MWT BORG-RPE Timed up and go test
Wat zijn fysiotherapeutische interventies in de premobilisatiefase?
- Adviseren optimale lighouding dit PT als comfortabel ervaart
- Adviseren in opzetten, maar ook monitoren van adequaat wisselliggingsschema, om o.a. decubitus, handoedeem + pijnlijke schouder te voorkomen
- Monitoren van (mogelijke) functiestoornissen zoals, parese, somatosensoriek, weerstand tegen passief bewegen + bewegingsuitslag
- Onderhouden + verzorgen van optimale pulmonale ventilatie + sputumlozing
- (Geleid) Fysiek bewegen
Interventies voor loopvaardigheid + andere aan mobiliteitgerelateerde functies + vdh in mobilisatiefase
Evenwicht: in zit + tijdens verschillende activiteiten
Opstaan + zitten
Evenwicht in stand zonder visuele feedback
Houdingscontrole met visuele feedback
Loopbandtraining met/zonder gewichtondersteuning
Looptraining vast ondergrond
Groepstraining met werkstations gericht op lopen + andere mobiliteit
Oefenen lopen + andere aan mobiliteit gerelateerde functies + activteiten met mantelzorger
Spierkrachttraining paretisch been
Aerobe uithoudingsvermogen
Hydrotherapie
Aerobe uithoudingsvermogen icm spierkrachttraining
Spierkrachttraining van paretisch been leidt tot verbetering v/d:
Spierkracht
Weerstand tegen passief bewegen
Gangbeeld
- 8-10 spiergroepen trainen. 1-3 sets. 10-15 herhalingen. 2-3x p/week
Trainen van aerobe uithoudingsvermogen leidt tot verbetering van:
Maximale zuurstofopnamevermogen, respiratoire functies in termen van FEV1, uitademing per minuut + vermogen
- Grote spiergropen
- Minimaal 3x p/week. 20-60 minuten
- Intensiteit: VO2max: 40-70%, HRR 40-70%, HRmax 50-80 of BORG RPE 11-14
Training aerobe uithoudingsvermogen icm spierkrachttraining leidt tot verbetering vna:
Gedissocieerd bewegen Spierkracht paretisch been Comfortabele + maximale loopsnelheid Loopafstand Maximale zuurstofopname vermogen Hartfrequentie tijdens inspanning Balans Mate van fysieke activiteit ADL Kwaliteit van leven
