Przygotowanie, techniki i szycie Flashcards
Przygotowanie pacjenta do zabiegu
- wywiad
- ustalenie wskazań do zabiegu
- wykluczenie przeciwwskazań do zabiegu
- kontrola RR, krzepliwości krwi (INR, APTT)
- farmakologiczne przygotowanie chorego
- konsultacja z lekarzem specjalistą
Premedykacja i jej cele
- zniesienie lęku
- sedacja bez zniesienia odruchów obronnych i zdolności współpracy
- spowodowanie niepamięci wstecznej
- zahamowanie wydzielania śliny oraz wydzielania drzewa oskrzelowego
- zmniejszenie ryzyka zachłyśnięcia
- prewencja nudności i wymiotów pooperacyjnych
Leki stosowane w premedykacji
- hydroksyzyna
- benzodiazepiny
- barbiturany
- neuroleptyki
- leki antycholinergiczne
- leki zapobiegające nudnościom i wymiotom
Przygotowanie operatora do zabiegu
- dokładne zaplanowanie dostępu operacyjnego
- technika operacyjna
- aseptyka okołooperacyjna
Przygotowanie operatora do zabiegu - materiały ochronne
- czepek
- maska chirurgiczna
- okulary lub przyłbica (opcjonalnie)
Mycie rąk - rodzaje
- socjalne (zwykłe)
- higieniczne
- chirurgiczne
Higieniczne mycie rąk
w miejscu narażenia na kontakt z materiałem zakaźnym
Chirurgiczne mycie rąk
- przed zabiegami chirurgicznymi
* redukcja flory przejściowej i częściowo stałej
Higieniczne mycie rąk - technika
- przed myciem rąk należy zdjąć biżuterię z palców, zegarek, bransolety
- paznokcie powinny być krótko obcięte, bez lakieru
- nanieść 3 – 5 ml płynnego mydła i wcierać przez ok. 1 min techniką mycia rąk wg norm EN 1499 i EN 1500
Higieniczna dezynfekcja rąk - technika
- na suche ręce pobrać preparat antyseptyczny z dozownika łokciowego w ilości nie mniejszej niż 3 ml (wypełnić zagłębienie w dłoni)
- wcierać nie krócej niż 30 sek. (wg normy EN 1500)
Higieniczna dezynfekcja rąk - kiedy należy wykonać?
- przed przystąpieniem do pracy
- w każdym przypadku kontaminacji
- po zmianie rękawiczek
- przed i po każdym zabiegu
- po zakończeniu pracy
Pielęgnacja dłoni
- profilaktyka schorzeń alergicznych i podrażnień skóry dłoni
- wmasować w czystą i osuszoną skórę
- kremy nie powinny zawierać wazeliny, która powoduje uszkodzenie lateksu
Chirurgiczne mycie rąk - kiedy należy wykonać?
przed każdym zabiegiem chirurgicznym i procedurą aseptyczną
Chirurgiczne mycie rąk - technika:
- pobrać z dozownika łokciowego preparat myjący w ilości nie mniejszej niż 3 ml
- rozprowadzić na skórze, zwilżyć wodą i myć ręce i przedramiona przez 1 min
- szczotką wyczyścić paznokcie
- wysuszyć jednorazowym, sterylnym ręcznikiem lub z tkaniny, zmienianym po każdym użyciu
Zasady właściwego użytkowania rękawiczek
- zakładać na umyte, zdezynfekowane i suche ręce
- nie wolno myć rękawiczek
- środki powierzchniowo czynne oraz środki dezynfekcyjne mogą uszkadzać rękawice, zmniejszać ich szczelność
- 20% rękawiczek jest nieszczelnych lub traci szczelność podczas zabiegu
- przed dezynfekcją i obłożeniem pola operacyjnego zakładamy podwójne rękawice a następnie po wykonanych czynnościach zdejmujemy zewnętrzną parę i przystępujemy do zabiegu (albo zakładamy jedną parę, którą po przygotowaniu pola zmieniamy na nową parę)
Odkażanie błon śluzowych
- wodne lub alkoholowe roztwory środków antyseptycznych (np. chlorheksydyny)
- skuteczne także w przypadku rozcieńczenia przez wydzieliny błon śluzowych
- odczyn na poziomie pH człowieka
- szybkie i długotrwałe działanie
Dezynfekcja pola operacyjnego - charakterystyka używanych środków
- o szerokim spektrum działania
- działającym szybko i długotrwale bakteriobójczo
- wszędzie gdzie to jest możliwe – barwiącym pole operacyjne
Dezynfekcja pola operacyjnego
- równomiernie pokrywać całą dezynfekowaną powierzchnię pola operacyjnego
- przestrzegać czasu dezynfekcji
- nie wycierać dezynfekowanej powierzchni do sucha
- zdezynfekowana powierzchnia musi być większa od planowanego pola operacyjnego
- preparat nanosić za pomocą jałowego narzędzia oraz gazików
- dezynfekcję przeprowadza chirurg
Dezynfekcja pola operacyjnego - sposoby
- dezynfekcja “od rany do zewnątrz” - koliste ruchy coraz bardziej na zewnątrz
- dezynfekcja “od zewnątrz do rany” - koliste ruchy coraz bliżej rany
Dezynfekcja “od rany do zewnątrz” - kiedy wykonujemy?
antyseptyka rany czystej i pola operacyjnego
Dezynfekcja “od zewnątrz do rany” - kiedy wykonujemy?
dezynfekcja wokół rany septycznej i przed operacjami „skażonymi” i „czystymi skażonymi”
Postępowanie ze skażonymi narzędziami wielorazowego użytku
1) dezynfekcja wstępna
2) czyszczenie i mycie
3) dezynfekcja właściwa
4) przegląd
5) suszenie i konserwacja
6) opakowanie
7) wyjaławianie
8) odpowiednie przechowywanie
Dekontaminacja
proces prowadzący do usunięcia lub/i zabicia drobnoustrojów doprowadzający do tego, że używane przedmioty stają się bezpieczne dla zdrowia
Dezynfekcja:
- to zabieg higieniczny mający na celu obniżenie liczby żywych i zdolnych do namnażania się drobnoustrojów na odkażonych przedmiotach, powierzchniach i skórze
- w wyniku dezynfekcji liczba mikroorganizmów chorobotwórczych i potencjalnie chorobotwórczych powinna ulec redukcji do poziomu bezpiecznego dla zdrowia człowieka
Wybór metody i techniki dezynfekcji uzależniony jest od:
- celu – jakie drogi szerzenia się drobnoustrojów mają ulec przerwaniu → różne metody
- zakresu działania – jakie drobnoustroje należy wyeliminować → różne poziomy biobójcze
- miejsca – w jakim środowisku drobnoustroje mają ulec zniszczeniu → powierzchni / sprzętu / bielizny
Kolejność niszczenia form drobnoustrojów wraz ze wzrastającą skutecznością dezynfekcji:
1) wegetatywne formy bakterii
2) grzyby chorobotwórcze
3) prątki gruźlicy
4) wirusy bez otoczki lipidowej
5) spory
Wstępna dezynfekcja narzędzi:
- w pojemnikach pod przykryciem
- narzędzia i sprzęt medyczny powinien być rozpięty i rozmontowany
- całkowicie zanurzony w roztworze
- wszystkie przewody i dreny powinny być wypełnione roztworem
- natychmiast po użyciu
- zgodnie z zaleceniami producenta (stężenie i czas przechowywania)
- narzędzia chirurgiczne oraz sprzęt medyczny zanieczyszczony krwią i innymi płynami ustrojowymi należy dezynfekować w roztworach preparatów o szerokim spektrum działania, tj. B, V, F, Tbc (wysoki i bardzo wysoki stopień dezynfekcji)
Mycie narzędzi - rodzaje
- ręczne
- ultradźwiękowe
właściwie umyte i wypłukane narzędzia muszą być makroskopowo wolne od zanieczyszczeń
Mycie manualne narzędzi
- najlepszym środkiem oczyszczającym jest letnia woda, ponieważ usuwa większość substancji białkowych (np. krew) nie powodując koagulacji, która zachodząc pod wpływem ciepła lub środków dezynfekcyjnych utrudnia usunięcie zanieczyszczeń biologicznych
- do mycia ręcznego należy dobrać taki środek, który nie będzie koagulował białka, dobrze rozpuści krew, nie zniszczy sprzętu i narzędzi, a także nie zagraża personelowi
- oczyszczone przedmioty powinny być opłukane pod bieżącą ciepłą wodą i osuszone
Mycie i dezynfekcja narzędzi w myjniach ultradźwiekowych
- wykorzystywane jest zjawisko kawitacji polegające na wytworzeniu w roztworze myjącym olbrzymiej ilości fal ciśnieniowych wywołanych przez implodujące pęcherzyki powietrza, które odrywają zanieczyszczenia od powierzchni
- energia ultradźwiękowa dociera do trudno dostępnych zakamarków i otworów
- mycie ultradźwiękowe zapobiega powstawaniu uszkodzeń mechanicznych detali, zapewniając najwyższą jakość i precyzję mycia
Czym grozi niedokładne oczyszczenie narzędzi przed sterylizacją?
- niestaranne mycie może być przyczyną pozostawienia we wgłębieniach resztek środka dezynfekującego i w rezultacie uszkodzenie narzędzi
- nieusunięcie zaś zanieczyszczeń niweczy skuteczność sterylizacji
- narzędzia nie umyte, pomimo wysterylizowania będą nie sterylne
Pakowanie narzędzi
- nie można upychać narzędzi w torebkach - można je zapełnić najwyżej w 3/4 objętości, w przeciwnym razie może się nam nie udać wykonanie szczelnego zgrzewu lub nastąpi pęknięcie materiału
- bezpieczna odległość, między materiałem a zgrzewem, zapewniająca prawidłowe zamkniecie torebki, wynosi 3 cm
- założyć mankiet ułatwiający bezpieczne otwarcie pakietu
- szerokość zgrzewu powinna wynosić min 5 mm
- w przypadku ostrych narzędzi i ryzyka przebicia torebki przedmiot powinien być zabezpieczony papierową nakładką
Sterylizacja (wyjaławanie)
- proces technologiczny polegający na zniszczeniu wszystkich, zarówno wegetatywnych, jak i przetrwalnikowych form mikroorganizmów
- sterylizacji można dokonać mechanicznie, fizycznie, bądź chemicznie
- prawidłowo wysterylizowany materiał jest jałowy - nie zawiera żadnych żywych drobnoustrojów (także wirusów) oraz ich form przetrwalnikowych czy toksyn
Metody wyjaławiania:
- wyżarzanie lub spalanie
- sterylizacja suchym gorącym powietrzem
- sterylizacja nasyconą parą wodną pod ciśnieniem
- sterylizacja przez sączenie
- sterylizacja promieniowaniem
- sterylizacja gazami
- sterylizacja roztworami środków chemicznych
Sterylizacja promieniowaniem - rodzaje
- promieniowaniem jonizującym
* promieniowaniem UV
Sterylizacja gazami - rodzaje
- tlenkiem etylenu
- formaldehydem
- ozonem
Sterylizacja roztworami środków chemicznych - rodzaje
- aldehydu glutarowego
* kwasu nadoctowego
Zasady doboru metody sterylizacji sprzętu:
- sprzęt, który można wyjaławiać parą wodną pod ciśnieniem nie należy sterylizować żadną inną metodą
- jedynie sprzęt medyczny wrażliwy na działanie wysokiej temperatury lub podlegający szybszemu niszczeniu pod wpływem pary wodnej, można sterylizować stosując technologie niskotemperaturowe
Podstawowe zasady sterylizacji
- wszystkie przedmioty przeznaczone do wyjaławiania muszą być idealnie czyste, suche, odpowiednio opakowane i ułożone w komorze autoklawu (sterylizatora) w sposób umożliwiający swobodny dostęp czynnika sterylizującego
- metody i parametry sterylizacji ustalone dla poszczególnych rodzajów materiałów powinny być rygorystycznie przestrzegane, a sposób i częstotliwość kontroli wewnętrznej i zewnętrznej przeprowadzany zgodnie z zaleceniami WHO i PZH
- narzędzia i materiały medyczne po sterylizacji powinny być przechowywane w warunkach wykluczających możliwość wtórnego zanieczyszczenia
Stopień redukcji ilości mikroorganizmów pod wpływem sterylizacji
1 000 000
Jak należy układać zapakowane narzędzia komorze sterylizacyjnej?
- luźno, trzeba koniecznie zapewnić swobodny dostęp pary
- narzędzia opakowane i przeznaczone do dłuższego przechowywania układamy zgodnie z zasadą: papier do papieru, folia do folii - pamiętając o łatwym przenikaniu pary przez warstwę papieru
Przechowywanie narzędzi:
- temperatura 15-25°C
- wilgotność 40-60%
- pomieszczenia czyste, wolne od kurzu i insektów
- chronić przed promieniami słonecznymi
- wskazane jest składowanie w zamkniętych szafach
- z dala od źródeł ciepła
- przy przechowywaniu na regałach zaleca się zapewnić odległość od podłogi co najmniej 30 cm
Okres przechowywania sterylnych narzędzi:
- 6 miesięcy w dobrych warunkach
* 3 miesiące w złych
Cechy dobrego chirurga
- Common sense - rozsądek
- Competence – kompetencja
- Commitment – zaangażowanie
- Compassion – współczucie
- Communication – komunikowanie się
Zasady taktyki i techniki operacyjnej
• ustalenie wskazań • dobór metody • ocena ryzyka powikłań • technika operacyjna - dostęp operacyjny - dobór właściwego cięcia - atraumatyczna technika operowania (w tym tamowanie krwawienia i szycie warstwowe) - przestrzeganie aseptyki
Cięcia - podział
- proste pionowe
- proste poziome
- łukowate (Partch, Pichler)
- eliptyczne (przy biopsji)
- wewnątrzszczelinowe
- paramarginalne
- strzałkowe
Cięcia - zasady tworzenia
- wykonywane pewnym, ciągłym pociągnięciem
- skalpel powinien być w ciągłym kontakcie z kością (nie dotyczy cięcia strzałkowego przy tworzeniu płata dzielonego)
- unikać uszkodzenia struktur anatomicznych (takich jak nerw bródkowy, naczynia podniebienne)
- uwalniające cięcia pionowe zawsze paramedialnie
- eliptyczne cięcie dla usunięcia zmian tkanek miękkich (bądź pobrania wycinka) składa się z 2 wypukłych cięć łączących się pod kątem ostrym na końcach
Płaty - podział ze względu na grubość płata
- śluzówkowo-okostnowe (pełnej grubości)
* dzielone
Płaty - zasady tworzenia
- szerokość płata musi być wystarczająca aby dawać dobry dostęp bez tworzenia napięcia i uszkodzenia tkanek
- podstawa płata powinna być szersza niż wolny brzeg dziąsłowy
- płat musi być szerszy niż defekt kostny
- należy unikać nadmiernego pociągania i miażdżenia płata (ryzyko uszkodzenia, obrzęk pooperacyjny)
Płaty - podział ze względu na kształt
- półksiężycowaty
- trójkątny
- trapezowaty/Prostokątny
- kopertowy
- uszypułowany
Płat półksiężycowaty (z cięcia Partcha)
- łukowate cięcie poniżej sklepienia przedsionka
- wypukłą stroną skierowany w stronę dziąsła przyczepionego
- najniższy punkt minimum 5 mm od wolnego brzegu dziąsłowego
- stosowany do resekcji wierzchołka korzenia i wyłuszczenia niewielkich torbieli
Płat półksiężycowaty (z cięcia Partcha) - zalety
- brak recesji
* łatwość utrzymania higieny jamy ustnej
Płat półksiężycowaty (z cięcia Partcha) - wady
- bliznowacenie
- ryzyko wykonania cięcia ponad ubytkiem kostnym
- trudność przywrócenia pierwotnego położenia płata (brak punktów odniesienia)
Płat półksiężycowaty (cięcie Pichlera)
- wypukła strona w kierunku sklepienia przedsionka
* stosowany przy odbarczeniu torbieli z resekcją wierzchołka korzenia
Płat półksiężycowaty (cięcie Pichlera) - wady
- gorsze ukrwienie
* bliznowacenie
Płat półksiężycowaty (cięcie Pichlera) - zalety
• pokrycie korzenia bądź łatwe szycie
Płat trójkątny
- wynik poziomego cięcia wzdłuż szczeliny dziąsłowej i pionowego bądź skośnego cięcia uwalniającego
- przy chirurgicznym usuwaniu korzeni, małych torbieli
Płat trójkątny - wady
- ograniczony dostęp do długich korzeni
* może powodować ubytek dziąsła przytwierdzonego, recesje
Płat trójkątny - zalety
- dobre ukrwienie
- dostateczna widoczność
- dobra stabilizacja i powrót do pierwotnego położenia
- łatwo przekształcić w płat trapezowaty przy użyciu dodatkowego cięcia pionowego
Płat trapezowaty
• poziome cięcie wzdłuż szczeliny dziąsłowej, 2 skośne pionowe cięcia uwalniające
• cięcie włącza 1-2 zęby po każdej stronie ubytku kostnego
• podstawa szersza od brzegu dziąsłowego
Odpowiedni do rozległych zabiegów chirurgicznych
Płat trapezowaty - zalety
- bardzo dobry dostęp
- brak napięcia tkanek
- łatwo przywrócić do pierwotnej pozycji
- dobre ukrwienie
Płat trapezowaty - wady
• może powodować ubytek dziąsła przytwierdzonego, recesje
Płat kopertowy
- wynik poziomego cięcia w szczelinie dziąsłowej wzdłuż 4-5 zębów
- na powierzchni policzkowej lub podniebiennej /językowej (stosowany przy usuwaniu zatrzymanych zębów, torbieli)
Płat kopertowy - zalety
- unikanie cięć pionowych
- łatwy powrót do pierwotnego położenia
- bardzo dobre ukrwienie
Płat kopertowy - wady
- trudny do odwarstwienia (zwłaszcza po stronie podniebiennej)
- duże napięcie z ryzykiem rozdarcia
- ograniczona widoczność i dostęp
Płaty uszypułowane - podział
- przedsionkowo
* podniebiennie (rotowany – zawsze zawiera naczynia podniebienne – bardzo dobre ukrwienie)
Płat mostowy
- dwie szypuły – podniebienna i policzkowa
- w poprzek wyrostka zębodołowego
- tylko na bezzębnej części wyrostka
Szycie - cele
- aby ponownie zbliżyć brzegi rany lub unieruchomić płaty uszypułowane w nowym położeniu
- aby uchronić głębiej położone tkanki przed infekcją
- aby zapobiec krwawieniu pooperacyjnemu i ustabilizować skrzep
Nici – rozmiary stosowane w chirurgii stomatologicznej
- 3-0 – 0.2 mm
- 4-0 – 0.15 mm
- 5-0 – 0.1 mm
- 6.0 – 0.07 mm
Węzeł chirurgiczny
- nić okręcona 2-krotnie wokół igłotrzymacza zgodnie z kierunkiem zegara
- zaciśnięcie końców nici (nie nadmierne, aby uniknąć uszkodzenia i wywinięcia tkanek)
Węzeł zabezpieczający
- pojedyncza pętla w kierunku przeciwnym do ruchu zegara (umożliwia to dociśnięcie pierwszej pętli)
- zaciśnięcie pętli ponad pierwszym węzłem
- ostatni węzeł –pojedyncza pętla w tym kierunku co poprzedni
Szwy węzełkowe
• igła wchodzi ok 3 mm od brzegu płata (zawsze zaczynać od płata nie od błony śluzowej nieruchomej) i wychodzi w tej samej odległości po stronie przeciwnej
3 szwy/1 cm
• nie zbliżać za mocno (ryzyko nekrozy) i nie wywijać brzegów rany (bliznowacenie, brak gojenia przez rychłozrost)
• węzły zawsze na tkance, nigdy w linii cięcia
Szew ciągły
- przy powierzchownych i długich ranach, przy plastyce wyrostka zębodołowego
- prosty lub zamknięty
- wymaga mniej węzłów
- szybszy
- jeśli jedna pętla ulegnie rozluźnieniu cały szew traci swoje właściwości
Materac poziomy
przy zamykaniu tkanek miękkich nad ubytkiem kostnym, przy ograniczonej ilości tkanek miękkich (napięcie)
Materac pionowy
- dla silnego i pewnego zbliżenia tkanek
* przy głębokich cięciach
