Diagnostyka wizualizacyjna Flashcards

1
Q

Kiedy w stomatologii korzystamy z diagnostyki wizualizacyjnej?

A

tylko jeśli jest to konieczne i zawsze po przeprowadzeniu badania podmiotowego i przedmiotowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Ile wymiarów mają badania radiologiczne?

A

konwencjonalnie są dwuwymiarowe, jednak odzwierciedlają struktury trójwymiarowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Kiedy badanie radiologiczne umożliwia prawidłową ocenę przypadku?

A
  • są dobrej jakości
  • lekarz zna technikę w której zdjęcie jest wykonane
  • zdjęcie odzwierciedla cały obszar
  • lekarz zna anatomię zobrazowanego obszaru
  • lekarz wie jak różne struktury wizualizują się na zdjęciach rtg
  • lekarz jest świadomy możliwości występowania różnych zmian patologicznych w danym obszarze i wie jak wizualizują się one na zdjęciach rtg
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Jakie są podstawowe wskazania do badania radiologicznego w chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej?

A
  • ocena położenia zębów zatrzymanych, dodatkowych i pozostawionych korzeni
  • ocena położenia zmian patologicznych w stosunku do struktur anatomicznych (np. zatoki szczękowej, otworu bródkowego)
  • ocena wpływu zmiany patologicznej na kość korową i zęby sąsiednie
  • ocena przepuszczalności zmiany patologicznej dla promieni X
  • ocena wielkości, granic i kształtu zmian patologicznych
  • ocena progresji procesu chorobowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

podstawowe techniki wizualizacji w chirurgii stomatologicznej:

A
  • RTG przylegające (punktowe)
  • pantomogram
  • RTG zgryzowe
  • CT i CBCT
  • ultrasonografia (nie wykorzystuje promieniowania X)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Jakie techniki wizualizacji zaliczamy do uzupełniających w chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej?

A
  • zdjęcie skośno-boczne żuchwy
  • projekcje zewnątrzustne kości szczękowych (P-A, boczna, półosiowa, Watersa)
  • MR
  • sialografia
  • scyntygrafia / limfoscyntygrafia
  • PET
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

RTG przylegające (punktowe) - charakterystyka:

A
  • projekcja wewnątrzustna (film RTG w ustach pacjenta)
  • klisza: 4 x 5 cm
  • nie tylko obrazuje struktury samego zęba, ale również struktury kostne wokół korzeni(a)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Jakie struktury możemy zauważyć na RTG przylegającym?

A
  • zmiany okołowierzchołkowe
  • pozostawione korzenie
  • zęby zatrzymane i dodatkowe
  • torbiele i guzy zębopochodne
  • położenie struktur zęba lub zmiany patologicznej w stosunku do sąsiednich struktur anatomicznych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Jakie struktury anatomiczne możemy zobaczyć na RTG przylegającym w okolicy przyśrodkowej szczęk?

A
  • jama nosowa
  • przegroda nosa
  • kolec nosowy przedni
  • małżowiny nosowe dolne
  • dół przysieczny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Jakie struktury anatomiczne możemy zobaczyć na RTG przylegającym w okolicy bocznej szczęk?

A
  • zachyłek zębodołowy zatoki szczękowej

* wyrostek dziobiasty żuchwy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jakie struktury anatomiczne możemy zobaczyć na RTG przylegającym w okolicy przedtrzonowców dolnych?

A

otwór bródkowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Jakie struktury anatomiczne możemy zobaczyć na RTG przylegającym w okolicy trzonowców dolnych?

A

kanał żuchwy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

RTG zgryzowe - charakterystyka:

A
  • projekcja wewnątrzustna
  • klisza: 7,7 x 5,8 cm
  • obrazuje większy obszar niż zdjęcie przylegające
  • w połączeniu z RTG przylegającym lub pantomogramem dalej trzeci wymiar
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jakie struktury pozwala ocenić standardowa projekcja zgryzowa górna?

A
  • ocena policzkowo-podniebiennego położenia zębów zatrzymanych
  • położenie i rozmiary śródkostnych zmian patologicznych w przednim obszarze szczęk
  • ocena okolicy wierzchołkowej zębów przednich
  • złamania zębów przednich oraz wyrostka zębodołowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Jakie struktury pozwala ocenić skośna projekcja zgryzowa górna?

A
  • ocena policzkowo-podniebiennego położenia zębów zatrzymanych
  • położenie i rozmiary śródkostnych zmian patologicznych w bocznym obszarze szczęk
  • ocena okolicy wierzchołkowej zębów bocznych
  • złamania zębów bocznych oraz guza szczęki
  • ocena dna zatoki szczękowej
  • ocena położenia fragmentów zęba wtłoczonych do zatoki podczas ekstrakcji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jakie struktury pozwala ocenić prawdziwa projekcja zgryzowa dolna?

A

= projekcja zgryzowa dolna 90°

  • wykrywanie kamieni w przewodzie Whartona
  • ocena policzkowo-podniebiennego położenia zębów zatrzymanych
  • ocena ekspansji policzkowo-językowej śródkostnych zmian patologicznych
  • ocena przemieszczenia odłamów kostnych przy złamaniu w przedniej części trzonu żuchwy w płaszczyźnie poziomej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Jakie struktury pozwala ocenić standardowa projekcja zgryzowa dolna?

A

= projekcja zgryzowa dolna 45°

  • ocena okolicy okołowierzchołkowej dolnych zębów przednich
  • ocena ekspansji policzkowo-językowej śródkostnych zmian patologicznych
  • ocena przemieszczenia odłamów kostnych przy złamaniu w przedniej części trzonu żuchwy w płaszczyźnie pionowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Jakie struktury pozwala ocenić skośna projekcja zgryzowa dolna?

A
  • kamienie w przewodzie Whartona
  • ocena policzkowo-językowego położenia zatrzymanych zębów mądrości
  • ocena ekspansji policzkowo-językowej śródkostnych zmian patologicznych w odcinku bocznym
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Jakie struktury anatomiczne możemy zobaczyć na RTG zgryzowym górnym?

A
  • przegroda nosa
  • podniebienie twarde
  • otwór podniebienny większy
  • kolec nosowy przedni
  • dół przysieczny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jakie struktury anatomiczne możemy zobaczyć na RTG zgryzowym dolnym?

A
  • kolec bródkowy
  • otwór bródkowy
  • kanał żuchwy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Pantomogram - charakterystyka

A

projekcja zewnątrzustna

22
Q

Jakie struktury pozwala ocenić pantomogram?

A
  • ogólna ocena całego US
  • struktura szczęk i żuchwy, zatok szczękowych, SSŻ, jamy nosowej
  • wszystkie zęby
23
Q

RTG skośno-boczne żuchwy - charakterystyka:

A
  • zwykle wykonywana obustronnie

* pożyteczna u pacjentów nietolerujących filmów wewnątrzustnych

24
Q

Jakie struktury pozwala ocenić RTG skośno-boczne żuchwy?

A
  • kąt i gałąź oraz boczny odcinek trzonu żuchwy
  • urazy i guzy żuchwy
  • kamica ślinowa
25
Q

CT - charakterystyka:

A

= tomografia komputerowa
• badanie RTG z obróbką cyfrową (wiązka ma kształt wachlarza)
• wykonanie badań RTG o typie wąskich przekrojów (różnej grubości, nawet mniejszej niż 1mm), które następnie poddawane są komputerowej obróbce
• pozwala na wizualizację tkanek o różnicy gęstości mniejszej niż 1% (w konwencjonalnej rentgenodiagnostyce różnica ta wynosi 10%)
• eliminuje nakładanie się struktur (obecne w konwencjonalnej rentgenodiagostyce)

26
Q

CT - obróbka cyfrowa

A
  • pozwala na odtworzenie wizualizacji w trzech wymiarach: poprzecznej, czołowej i strzałkowej
  • wtórna obróbka cyfrowa w trzech płaszczyznach pozwala na wykonanie rekonstrukcji 3D
27
Q

CBCT - charakterystyka

A

= stożkowa (wolumetryczna) tomografia komputerowa
• wiązka emitująca promieniowanie ma kształt stożka
• lampa RTG podczas badania wykonuje obrót (częściowy lub całkowity) wokół głowy pacjenta = jak w OPG
• kilkukrotna redukcja dawki promieniowania w stosunku do CT
• skanowanie jest krótkie (15-25 s) i cechuje się wysoką rozdzielczością
• słaby kontrast tkanek miękkich

28
Q

Zastosowanie CT / CBCT w chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej:

A
  • ocena natury zmian śródkostnych (zapalna / łagodna / agresywna / złośliwa), ich położenia i stosunku do struktur sąsiednich
  • ustalenie dostępu chirurgicznego do zębów zatrzymanych, torbieli i guzów
  • wirtualne planowanie leczenia implantologicznego
  • monitorowanie stanu schorzeń śródkostnych
  • ocena schorzeń zatok szczękowych i SSŻ
29
Q

MR - charakterystyka

A

= rezonans magnetyczny
• badanie nieinwazyjne
• technika obrazowania oparta na oddziaływaniu fal elektromagnetycznych na protony znajdujące się w polu magnetycznym
• pacjent umieszczany jest w silnym polu magnetycznym (indukcja pola do 3T)
• doskonała ocena struktur miękkotkankowych

30
Q

Przeciwwskazania do MR

A
  • implanty o właściwościach ferromagnetycznych (rozruszniki serca, klipsy naczyniowe, implanty ślimakowe, niektóre zastawki serca, ferromagnetyczne protezy stawowe, wkładki domaciczne)
  • UWAGA: nieznane ciała obce w gałce ocznej u ślusarzy i tokarzy
  • ciąża nie jest przeciwwskazaniem do MR
  • wszczepy tytanowe nie są przeciwwskazaniem do MR ale mogą generować artefakty
31
Q

Klasyfikacja wszczepów ze względu na interakcję z MR:

A
  • MR-bezpieczne
  • MR-warunkowe
  • MR-niebezpieczne
32
Q

Zastosowanie MR w chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej:

A
  • ocena chrząstki SSŻ
  • guzy tkanek miękkich (zwłaszcza ślinianek i węzłów chłonnych)
  • czynnościowa sialografia MR (ocena miąższu i przewodów co 30 s po stymulacji kwaskiem cytrynowym)
33
Q

Czym jest diagnostyka nuklearna?

A

diagnostyka z użyciem izotopów promieniotwórczych, emitujących promieniowanie beta i gamma

34
Q

Scyntygrafia - charakterystyka:

A
  • należy do diagnostyki nuklearnej
  • radioizotopy mające powinowactwo do tkanki kostnej (technet-99m lub gal-67) emitują promieniowanie następnie wychwytywane przez gamma kamerę
  • badania nie wykonuje się w ciąży
35
Q

Gdzie się akumuluje technet-99m?

A

w kości, w której odbywa się intensywna aktywność osteoblastyczna lub osteklastyczna

36
Q

Gdzie akumuluje się gal-67?

A

w kości objętej stanem zapalnym

37
Q

Zastosowanie scyntygrafii w chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej:

A
  • ostre zapalenie kości
  • rozsiew nowotworowy do kości
  • guzy, zapalenia i sialozy ślinianek
  • histiocytoza komórek Langerhansa
38
Q

PET - charakterystyka:

A

= pozytonowa tomografia emisyjna
• badanie diagnostyczne z zakresu medycyny nuklearnej
• gamma kamera rejestruje promieniowanie gamma emitowane przez znacznik (radioizotop), który wprowadzany jest do organizmu w postaci cząsteczki aktywnej biologicznie, co pozwala na odzwierciedlenie metabolizmu komórkowego
• 2-fluoro-2-deoksyglukoza znakowana izotopem F-18 (18FDG)
• koncentrację znacznika wykrywa się także za pomocą badania CT (badanie hybrydowe PET-CT), co zwiększa możliwości diagnostyczne, gdyż informacje metaboliczne nakładane są na obraz morfologiczny

39
Q

Zastosowanie PET w chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej:

A
  • wczesna diagnostyka nowotworów
  • poszukiwanie ogniska pierwotnego przy znacznych ogniskach przerzutowych
  • ocena stanu zaawansowania i monitorowanie choroby nowotworowej
  • różnicowanie wznowy nowotworowej i zmian pooperacyjnych lub wywołanych radioterapią
  • ocena zasięgu procesu zapalnego
40
Q

Limfocsyntygrafia - charakterystyka:

A
  • technet-99m wystrzykuje się do ogniska nowotworu w postaci koloidu
  • 5-60 minut po wykonuje się scyntygrafię (w badaniu przedoperacyjnym)
  • śródoperacyjnie wykorzystuje się gamma kamerę lub licznik Geigera
  • znacznik wybarwiony jest na niebiesko co pozwala zlokalizować węzeł wartowniczy w polu operacyjnym
  • brak przerzutów w SLN znacznie polepsza rokowanie i pozwala na uniknięcie rozległej operacji usuwania wszystkich regionalnych węzłów chłonnych
41
Q

Czym są węzły wartownicze?

A

SLN = sentinel lymph node = pierwszy węzeł chłonny na drodze spływu chłonki z ogniska nowotworowego

42
Q

USG - charakterystyka:

A

= ultrasonografia
• badanie nieinwazyjne, tanie, bezbolesne i szybkie
• zwykle do oceny tkanek leżących powierzchownie (podskórnie)

43
Q

USG - ograniczenia:

A
  • nie penetruje kości
  • wymaga biegłości w ocenie sonostruktury tkanek (doświadczenie oceniającego ma ogromne znaczenie)
  • tłumienie sygnału przez narządy bogate w tkankę tłuszczową (np. przyusznica)
44
Q

Zastosowanie USG w chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej:

A
  • schorzenia ślinianek
  • schorzenia węzłów chłonnych
  • guzy tkanek miękkich (policzka, dna jamy ustnej, szyi)
  • zmiany naczyniowe (ultrasonograficzne badanie dopplerowskie)
  • badanie mięśni żujących leżących powierzchownie (żwacz, skroniowy)
  • ocena obecności płynu w SSŻ
  • ocena zawartości oczodołu (badanie przy zamkniętych powiekach)
  • ocena nowotworzenia kości przez guzy nowotworowe
  • traumatologia (repozycja łuku jarzmowego pod kontrolą USG, lokalizacja ciał obcych)
  • badanie zatok przynosowych u dzieci
45
Q

Czym jest BACC?

A

biopsja aspiracyja cienkoigłowa celowana

46
Q

BACC - zastosowanie

A

guzy ślinianek, węzłów chłonnych i tkanek miękkich

47
Q

Sialografia - charakterystyka:

A

badanie radiologiczne dużego gruczołu ślinowego polegające na podanie kontrastu do przewodu wyprowadzającego, a następnie wykonaniu serii zdjęć RTG

48
Q

Sialografia - przeciwwskazania

A

w ostrych stanach zapalnych i przy uczuleniu na środki kontrastowe

49
Q

Sialografia - zastosowanie:

A
  • kamica ślinowa
  • zwężenia przewodu wyprowadzającego
  • guzy nowotworowe
  • przewlekłe stany zapalne
  • zespół Sjogrena
50
Q

Sialografia - wykonianie:

A

1) poszerzenie ujścia przewodu zgłębnikiem do dróg łzowych
2) wprowadzenie kaniuli
3) wstrzyknięcie kontrastu
4) wykonanie serii zdjęć (P-A, boczne lub skośno-boczne żuchwy)