Protocollaire behandeling van depressieve patiënten

Question 1

Welke methode gebruik je bij de behandeling van DEPRESSIEVE patiënten (dus geen stoornis)

Answer 1

Interpersoonlijke psychotherapie

Question 2

Wat is IPT?

Answer 2

Interpersoonlijke psychotherapie (IPT) is een kortdurende psychotherapie, speciaal ontworpen
voor behandeling van depressie. IPT wordt dan ook vooral toegepast bij (unipolaire)
depressie, maar kan ook gebruikt worden in geval van bipolaire stoornis, postpartumdepressies
en dysthyme stoornis, en ook zelfs bij boulimia nervosa en binge eating.

Question 3

Wat is de theoretische achtergrond van IPT?

Answer 3

IPT heeft eigenlijk vrij weinig theoretische achtergrond. De naamgeving is ontleend aan het werk van Sullivan, die benadrukte dat psychiatrische symptomen hun betekenis krijgen in
interactie met belangrijke anderen.

Question 4

Welke andere theorie vormt een belangrijke bron voor IPT?

Answer 4

Ook de attachment theory van Bowlby, waarin centraal
staat dat het hebben van affectieve banden een intrinsieke behoefte is (die niet te herleiden is
tot een andere drift),
Deze theorie stelt dat mensen die in hun vroege jeugd geconfronteerd zijn met ingrijpend
verlies, een verhoogde kwetsbaarheid ontwikkelen voor depressieve- en angstklachten bij
latere verlieservaringen.

Question 5

Wat kan een depressie uitlokken?

Answer 5

Verschillende ingrijpende gebeurtenissen (life events) kunnen een depressie uitlokken

Question 6

Welk onderscheid wordt gemaakt tussen life events?

Answer 6

Er wordt wel onderscheid gemaakt tussen life events die louter door TOEVAL ontstaan (zoals de
dood van een familielid, en SPECIFIEKE life events (waarin de persoon zelf een rol speelt, zoals
een echtscheiding). Er wordt gedacht dat de causale relatie tussen depressie en specifieke life
events geen éénrichtingsverkeer is, maar dat deze twee factoren elkaar versterken

Question 7

Als de diagnose depressie is gesteld, wordt de ernst hiervan gewoonlijk vastgesteld aan de
hand van een …

Answer 7

klinisch interview

Question 8

IPT is vooral geïndiceerd bij mensen met een …

Answer 8

een ongecompliceerde depressie.

Question 9

Wat doe je bij ernstigere depressies, zeker als er sprake is van psychotische symptomen?

Answer 9

dient antidepressieve

medicatie voorgeschreven te worden.

Question 10

welke behandeling verdient de voorkeur bij chronische depressie?

Answer 10

een combinatie van

medicatie en psychotherapie de voorkeur.

Question 11

Bij een dysthyme stoornis wordt ..?

Answer 11

een aangepast protocol gevolgd

Question 12

Voor mensen met een bipolaire stoornis is een aparte behandeling
ontwikkeld,

Answer 12

de interpersonal social-rhythm therapy.

Question 13

In geval van ernstige suïcidaliteit wordt …

Answer 13

eerst een psychiatrische opname of intensieve ambulante crisisinterventie geïndiceerd

Question 14

Wat voorspelt de behandelresultaten op korte termijn?

Answer 14

vooral de ernst en de duur van de depressie

Question 15

Welke aanname wordt er bij IPT gedaan?

Answer 15

dat het hebben van affectieve banden een conditio sine qua non (het ene kan niet zonder het andere) is
voor gezond psychisch functioneren. Er worden geen uitspraken gedaan over de oorzaak van
depressie.

Question 16

Er zijn 3 niveaus van interventie, welke?

Answer 16

1. Symptoomniveau
2. Niveau van copingmechanismen
3. Niveau van persoonlijkheidspathologie
   IPT richt zich op de eerste twee niveaus. (in niet meer dan 12 tot 16 sessies)

Question 17

Behandeling is verdeeld in 3 fasen:

Answer 17

1. Diagnostiek en uitleg (sessie 1 t/m 3)
2. Behandeling (sessie 4 t/m 10)
3. Afsluiten behandeling (sessie 11 en 12)

Question 18

Fase 1: diagnostiek en uitleg

Leg kort uit wat je hier doet

Answer 18

diagnose stellen
vormen van goede werkrelatie
interpersoonlijke leefwereld inventariseren, verband leggen tussen interpersoonlijke
problemen en depressie, focus voor de behandeling kiezen en behandelcontract opstellen.
Maak duidelijk dat het niet de patiënten hun eigen schuld is dat ze klachten hebben, maar dat ze lijden aan een aandoening (om zelfbeschuldiging tegen te gaan). Een goede werkrelatie vormen in de eerste sessies is van groot belang.
sociogram maken

Question 19

Wat is een sociogram en waar dient die voor?

Answer 19

wordt in kaart gebracht hoe de patiënt zichzelf vindt staan ten
opzichte van belangrijke anderen.

Question 20

IPT kent 4 mogelijke behandelfocussen, welke?

Answer 20

rouw, interpersoonlijk conflict, interpersoonlijke
rolveranderingen en interpersoonlijk tekort. Leg een relatie tussen actuele klachten en
gebeurtenissen in het interpersoonlijke veld, en laat daar je focus van afhangen.

Question 21

Fase 2, behandeling. Wat doe je?

Answer 21

De gekozen behandelfocus wordt geactualiseerd aan de hand van concrete ervaringen van de
patiënt.

Question 22

Leg uit waar de behandelfocus ligt bij Rouw

Answer 22

link depressie en overlijden belangrijke ander (help rouwproces op gang, en richt
daarna op het vinden van een nieuwe, zinvolle invulling)

Question 23

Leg uit waar de behandelfocus ligt bij Interpersoonlijk conflict?

Answer 23

link depressie en bepaald conflict met belangrijke ander (identificeer
en actualiseer conflict, vorm beeld van communicatiepatronen en wat deze tot gevolg hebben,
bedenk samen alternatieve manieren om met belangrijke ander te communiceren)

Question 24

Leg uit waar de behandelfocus ligt bij rolverandering

Answer 24

belangrijke verandering in leven patiënt voorafgaand aan depressie (ga na
wat er verloren is gegaan – soms is dit helemaal niet duidelijk voor de patiënt, en bekijk wat
er nodig is in de nieuwe situatie en wat er nodig is om daar stappen naartoe te zetten)

Question 25

Leg uit waar de behandelfocus ligt bij Interpersoonlijk tekort:

Answer 25

wanneer patiënt moeite heeft met het aangaan of onderhouden van
betekenisvolle relaties (behandeling richt zich op vergroten of kwalitatief verbeteren van
sociaal netwerk, veel aandacht voor relaties in het verleden en wat daar goed en fout ging)

Question 26

Fase 3: afsluiten behandeling. Wat doe je hier?

Answer 26

Nadruk wordt gelegd op gemaakte vorderingen, wat de patiënt heeft geleerd en ook vooral wat hij zelf heeft bijgedragen aan herstel. Als verdere behandeling noodzakelijk is, of de kans
op terugval groot, wordt dit aan de orde gesteld. Ook dienen afspraken gemaakt te worden voor onderhoudsbehandeling (daar is IPT geschikt voor).

Question 27

Wat is de houding van de patiënt tijdens fase 3 (4)

Answer 27

• Steunend (team in de strijd tegen depressie)
• Niet neutraal (kiest vaak kant patiënt en laat eigen mening blijken)
• Actief (nodig patiënt uit om in actie te komen)
• Transparant (doel en werkwijze zijn vooraf duidelijk)
  Het verwerven van INZICHT wordt niet als belangrijk gezien bij het bestrijden van depressie.

Question 28

IPT blijkt een werkzame behandeling. Toch kunnen er natuurlijk moeilijkheden opkomen, en
hier is wel blijvende aandacht voor nodig: welke 4?

Answer 28

• Situatie patiënt verslechtert

(psychotherapie werkt langzamer dan medicatie, geduld is
dus wel vereist. Als de therapie echter niet blijkt te werken, is combinatie met
medicatie nodig)

• Toename suïcidaliteit

(met IPT blijft suïcidaliteit vaak hanteerbaar, maar indien dit niet het geval is, dienen er maatregelen te worden getroffen. Bespreek ook met patiënt hoe deze moet handelen als suïcidegevaar toeneemt)

• Problemen bij de keuze voor een focus

(het komt nog wel eens voor dat meerdere focusgebieden van toepassing kunnen zijn. Indien dit het geval is, kies dan de focus met de meest emotionele lading. Overleg open met patiënt)

• Problemen rond focus tijdens behandeling

(door transparante wijze van
onderhandeling over focus wordt vaak een goede overeenstemming bereikt. Als er later bijvoorbeeld nieuwe informatie naar boven komt, wordt eerst getracht dit te integreren in de huidige focus. Lukt dit niet, dan kan worden gesproken over eventuele
verlenging van de behandeling om ook tot die informatie te komen)