Próisis Cille - Fótaisintéis agus Riospráid

Question 1

Na 2 próisis a tharlaíonn lastigh don chill?

Answer 1

1. Fotasintéis
2. Riospráid

Question 2

Cothromóid focail de fotasintéis?

Answer 2

De-ocsáid charbóin + uisce = Glucose + Ocsaigin

Question 2

Cad é fotasintéis?

Answer 2

An próiseas trína ndéanann plandaí bia. Bíonn an próiseas ar siúl sna clóraplastaí

Question 2

Na factóirí a cathfidh a bheith ann chun fotasintéis a dhéanamh?

Answer 2

1. De-ocsáid charbóin
2. Uisce
3. Solas
4. Chlorophyll

Question 3

Cad é chlorophyll agus a feidhm?

Answer 3

Lí ghlas le fáil sna duilleoga. Ionsúnn sé solas agus ligeann sé d’fhótaisintéis tarlú

Question 4

2 torthaí de fotasintéis?

Answer 4

1. Glúcos
2. Ocsaigin

Question 5

Cad a dhéanann glúcós i gcomhair an planda?

Answer 5

Soláthraíonn sé fuinneamh le haghaidh riospráide agus chun ballaí nua a chruthú.

Question 6

3 ghné de dhuilleog agus a gcuspóir?

Answer 6

1. Clóraifill - ionsúnn sé solas
2. Stomama - tóg isteach CO2 agus cosc a chur ar chaillteanas uisce
3. Tilted i dtreo na gréine - ionsú níos mó solas na gréine

Question 7

Na 2 saghas fíocháin iompar?

Answer 7

Xylem - Iompraíonn uisce agus solutes ó na fréamhacha go dtí na duilleoga
Phloem - Iompraíonn bia ó na duilleoga go dtí an chuid eile den phlanda

Question 8

Modh don tuargnamh chun féach conas/an oibríonn an xylem + torthaí?

Answer 8

1. Cuir celery i uisce daithe
2. 2. Tabhair am d’uisce taisteal suas na plandaí
3. Gléasra gearrtha, má thugtar uisce daite faoi deara i réigiúin uachtaracha, d’oibrigh an xiléim

Question 9

Modh don tuargnimh chun féach conas a athraíonn teocht an ráta d’fótsintéis?

Answer 9

1. Ullmhaigh folcadáin ag 10, 25 agus 40 céim C
2. Bain úsáid as gléasra locháin chun comhaireamh boilgeoga a cheadú
3. Líon boilgeoga ocsaigine in aghaidh an nóiméid ar feadh 5 nóim. (boilgeoga níos mó = fótaisintéis níos tapúla)
4. Déan comparáid idir na teocht

Question 10

Na 2 saghas riospráid + cur síos?

Answer 10

1. Aeróbach - le ocsaigin
2. Anaeróbach - gan ocsaigin

Question 11

Cad é riospráid?

Answer 11

Próiseas chun fuinneamh a scaoileadh ó bhia a tharlaíonn i gcealla taobh istigh de mitochondrion

Question 12

Cothromóid ceimeacach le haghaidh riospráid aeróbach?

Answer 12

C6H12O6 + 6O2 = 6H20 + 6CO2 + fuinneamh

Question 13

Cothromóid focail le haghaidh riospráid aeróbach?

Answer 13

Glúcós + ocsaigin = Uisce + De-ocsáid charbóin + Fuinneamh

Question 14

Mínigh riospráid aeróbach?

Answer 14

Déantar glúcós a bhriseadh síos i láthair ocsaigine, ag táirgeadh CO2, H2O agus a lán fuinnimh

Question 15

Mínigh riospráid anaeróbach?

Answer 15

Déantar glúcós a bhriseadh síos gan ocsaigin, a tháirgeann aigéad lachtach agus beagán fuinnimh

Question 16

Cén fáth a tharlaíonn riospráid anaeróbach?

Answer 16

Mura bhfuil dóthain ocsaigine á fáil ag matáin, tarlóidh riospráid anaeróbach

Question 17

4 factóir le tionchar ar an ráta riospráid?

Answer 17

1. Teocht
2. Léibhéail d’ocsaigin
3. Léibhéail d’glúcós
4. Uisce