PLÖNTUR Flashcards
Læknispróf
Vefjir plantna skiptast í 3 megin flokka
- Þekjuvefur
- Grunnvefur
- Strengvefur
þekjuvefur
- Ysta lagið, verndar frumuna
- Oft þakinn kútikúlu (vaxkennt lag sem dregur úr uppgufun)
- Inniheldur loftauga sem stjórnar fasaskiptum
Grunnvefur
Mikill hluti plöntunnar, sér um ljóstillífun, forðageymslur og styrking
Mismunandi gerðir
Grunnvefja:
Næristofn: Ljóstillífun og geymsla
Kollenkím: Veitir styrk í vaxandi hlutum
Sklerenkíma: Dauðar frumur sem styrkja plöntur (t.d. trefjar í trjám)
Strengvefur
Flytur vatn, næringarefni og lífræn efni um plöntuna
Tvær megin leiðslur:
1. Viðaræðar
2. Sáldæðar
Viðaræðar
- Flytja vatn og steinefni frá rótum upp í plöntuna
- Innihalda viðaræðar og trakeið-frumur (dauðar frumur með sterkan vegg úr ligna)
- Starfa með uppgufunartogi þar sem vatn gufar upp úr laufum og dregur vatn með sér upp
Sáldæðar
- Flytja ljóstillífun efni (sérstaklega sykrur) frá laufum til annarra hluta plöntunnar
- Innihalda sáfrumur fylgifrumur sem stjórna flutningi
- Flutningur fer fram með þrýstings flæði
Beltingaskipting rótarinnar (3)
- Vaxtarbelti
- Leningarbelti
- Sérhæfingarbelti
Vaxtarbelti
Frumur skiptast sér í vaxtarbroddi rótar
Mítósuskiptingar eiga sér stað í rótarbjörg (verndar vaxtarbroddi)
Leningarbelti
Frumur stækka og teygjast, sem lengir rótina
Sérhæfingarbelti
Frumur sérhæfast í mismunandi vefi, (t.d. viðaræðar og sáldæðar)
Hárfrumur myndast til að auka upptöku vatns og steinefna
Hvað er Áxin?
Það er vaxtarhormón sem stjórnar beygju plöntu í átt að ljósi
Hvernig virkar Áxín
- Áxín safnast saman á skuggahlið stönguls
- Örvar framlengingu frumu á þeirri hlið
- Plantan beygist í átt að ljósi
Önnur hlutverk áxín?
- Stýrir rótarmyndun
- Hindrar vöxt hliðargreina
- Örvar þroska ávaxta
Loftauga
- Litlar opnanir á yfirborði laufa
- Stjórnar fasaskiptum og uppgufun vatns
Varafrumur
- Stjórna opnun og lokun loftaugna
- Þegar varafrumur eru bunguþandar, opnast loftauga
- Þegar varafrumur skreppa saman, lokast loftauga
Hvenær er loftaugað opið/lokað?
- Opin á daginn (ef það er nóg vatni)
- Lokuð á nóttunni eða þegar plantan er í vatnsskorti
Ljóstilfunar ferlið skiptist í tvennt
- Loftháð ferli → ljósháð viðbrögð
- Loftóháð ferli → Kolefnisbinding
Loftháð ferli (ljósháð viðbrögð)
- Gerist í grönum í grænukornum
- Beislar sólarorku til að mynda ATP og NADPH
- Vatn klofnar og losar súrefni
Loftóháð ferli (Calvin hringurinn)
- Gerist í grunnfyllu í grænukornum
- Notar ATP og NADPH frá loftháða ferlinu til að binda CO2 og mynda glúkósa
Hvað er síðavöxtur?
Auking í þvermáli plöntu, aðallega í trjám og runnum
Árhringur
Hringir í trjám myndast vegna árstíðarbundins síðavaxtar.
