LÍFFRÆÐI SPURNINGAR Flashcards
Læknispróf
„Athygli beinist að einhverju vandamáli sem síðan er skilgreint„ Í vísindalegri aðferð á þetta á við um:
Athugun
Ríbóflavín er
B-Vítamín
Hvað finnst bæði í kjarna og umfrymi
RNA
Frumur sem þurfa meiri orku geta innihaldið fleirri…
HVATBERA en aðrar frumur
Malaría orsakast afg ródýri af ættinni Plasmodium.Hvaða tegunda fPlasmodiumer talin hættulegust og veldur alvarlegustu tilvikunum?
P. Falciparum
Hvaða lífvera fjölgar sér ekki með gróum?
Bakteríu
Hvaða lífverur fjölgja sér með gróum?
- Sveppir
- Burknar
- Mosar
- Sumir þörungar
Hvað dýr er ekki krabbdýr?
Skeifukrabbi
Krabbdýr
- Rækjur
- Hrúðurkarlar
- Humar
- Marfló
Hvaða dýrfylking telur nærstærstar tegundir (fylking)
Lindýr
Þegar veirur leggjast í dvala þá?
Þá innlimast erfðaefni veirunnar inní erfðaefni hýsilfrumu.
Fyrra hjartahljóð kemur frá
Tvíblöðkulokur og þríblöðkuloku
Hvar myndast leysishormón stýrihormóna
Undirstúku
Hvað heitir tengslin á milli vinstri og hægri heilahvela
Hvelatengsl
Hvað er sterahormón
Kortisól
Hvað er framleitt hjá brisinu
- Glúkagon
- Insúlin
- Sómatostain
- Brissafi
Skynjupplýsingar fara inn….
BAKLÆGT í mænu
Hvað heita frumunar sem búa til mýelín í miðtaugakerfinu
Fáhyrnur
Hvað á sér EKKI stað þegar drif/sympatískakerfið fer í gang
ljósóp opnast ekki
Hvað er það sem gerist þegar drif/sympatískakerfið fer í gang
- Berkjur víkkast
- Kröftugur hjartsláttur
- Glúkósi myndast
- Æðar til innri líffæri þrengjast
Endursog í nýrunum á sér stað mest að í
Nærpíplum
Hvaða efni er nauðsynlegt fyrir samdrátt í vöðvu
Ca2+
B eitilfrumur klára þroskann sinn í
Rauðum beinmerg
hver er formúla Sakkrrósi
C12H22O11
Hefur fosfolípíð 2 vatnfælna fitusýruhala
JÁ
Meginefni í ensímum er
Prótín
Orkutap milli fæðukeðja er
80-90%
Líffélag er samansafn
Lífverustofn á afmörkuðu svæði
Fléttur eru samlífi
Þörungar og sveppa
Frævun er
Flutningur frjókorna frá fræfli á fræni
Ef einfrumudýr sem lifir í sjó er tekið og sett í ferskt vatn
Tútnar það út
Holdýrum tilheyra
Armslanga, marglitta og sæfífill
Hvaða dyrfylking telur flesta tegunda
Liðdýr
Hvert er algengasta frumefni mannslíkamans
O2 súrefni
Vistkerfi samanstendur af lífrænum og ólífrænum þáttum. Hvað er lífrænn
Samkeppni
Fita hefur það hlutverk að vera
Orkugjafi og sterar
Hvað er það frumulíffæri sem sér um vinnsla, pökkun og dreifing
Golgíkerfi
Hvað er mikilvægasta til að osmósa eigi sér stað
Velgegndræp himna
Í hvaða blómhluta myndast frjókorn dulfrævinga
Frjóhnappi
Sjóæðakerfi
KROSSFISKAR
Burstaormar, ánamaðkar og iglur tilheyra fylkingu
Liðorma
Útfall hjarta ræðst af
Slagmagni x hjartsláttartíðni
Hvaða blóðsjúkdómur veldur því að það verður offjölgun á óþroskuðum hvítum
blóðkornum?
Hvítblæði
Hvaða hormón hækkar blóðþrýsting með því að auka blóðmagn og draga saman æðar?
ADH
staðreyndir um háræðar
- Sjá um skipti á efnum
- Mynda háræðabeð milli slagæðlinga og bláæðlinga
- Næringarefni og súrefni flæða úr háræðum um millifrumuvökva og inn í líkamsfrumur
Hvaða plasmaprótín sér um að viðhalda réttu blóðmagni?
Albúmin
Hjartað fer aldrei í hvað?
Viðvarandi samdrátt (tetanus)
Þrjár æðar liggja í..
Hægri gátt
Hvað eru kirtlar
- Mjólkurkirtlar
- Nýrnahettur
- Bris
- Skjaldkirtill
- Hálskirtlar EKKI KIRTILL
Aðlægar taugar
Liggja til mænu, bera boð til heila og eru skyntaugar
Súrefnisríkasta blóð líkamans er að finna í
Lungnabláæðum
Blóðflæði hjartans: Rautt blóðkorn að ferðast um hjartahringrásina og er að koma frá
efri holæð til hjartans. Hver er rétt röð á hjartahólfunum 4 sem rauðkornið fer um í
hringrás sinni um líkamann.
Hægri gátt, hægra hvolf, vinstri gátt, vistra hvolf
Hægra lungað er úr ______ fellingum og það vinstra úr _______.
3 og 2
Downs heilkenni stafar af:
Auka A-litning
Í hvaða fasa eiga litningavíxl sér stað
Prófasa l
Umritun á hluta af DNA sameind með kirnaröð 3‘ AAACAACTT 5‘ gefur af sér
eftirfarandi mRNA sameind:
5‘ UUUGUUGAA 3‘
Lífsskilyrði í Lumbruskógi eru önnur en á svæðunum í kringum. Af því leiðir að allar þær
lífverur sem finna má í Lumbruskógi má einu nafni kalla:
Líffélag
3 atriði sem á við um fæðukeðjuna eða fæðupýramída
- Frumframleiðendur eru að jafnaði neðst í fæðukeðjunni/fæðupýramídanum
- Lífmassi minnkar eftir því sem ofar dregur
- Orka tapast eftir því sem ofar dregur
Sakkarósa (matarsykur, reyrsykur)
Hann er tvíliða glúkósa og frúktósa
Skortur á hverju eftirfarandi vítamína veldur húðkröm
B3, níasíni
Hráefni til myndunar ríbósóma (netkorna) myndast í
Kjarnakorni
Hvaða frumulíffæra sér um eyðingu aðskotahluta og úr sér genginna frumuhluta?
Leysikorn
Við ljóstillífun frumbjarga lífvera myndast súrefnissameindir, O2, sem úrgangsefni.
Súrefnisatómin sem mynda þessar sameindir koma að jafnaði úr:
Vatni sem nýtt er við ljóstillífun
Hvert eftirfarandi dýra fjölgar sér ekki með ytri frjóvgun?
Kameljón
Hvaða frumdýr hefur að jafnaði flóknustu líkamsgerðina?
Brádýr
Hvaða plöntufylkinga fjölgar sér með gróum og hefur æðastrengi?
Byrkningar
Hvaða dýra fylkingar hafa geislóttar líkamsgerð
- Holdýr
- Skrápdýr
- Svampar
Veirur þær eru allar
- Þær eru allar úr kjarnsýrusameind og próteinhylki
- Þær valda inflúensu og rauðum hundum
- Þær geta sýkt bakteríur, plöntur og dýr
Sjóæðakerfi einkennist af
Skrápdýrum
Í vaxsameindum má finna fitusýrur
SATT
Ljóstillífun fer fram í plastíðum plöntufrumna
SATT
Rétt röð fylkingar
Ríki-Fylking-Flokkur-Ættbálkur-Ætt-Ættkvísl-Tegund
Hvað er hlutverk slétta frymisnetsnins
Mynda lípíð
Orkan í líkamanum er geymd sem
ATP
Hvar í frumunni myndast prótein?
Hrjúfa frymisnetinu
Kragafrumur eru nauðsynleg við upptöku næringu og súrefni hvaða lífvera?
Svampa
Hvar í frumunni myndast netkorn?
Kjarnakornum
Hvert er eina íslenska barrtréð?
Einir
Njálgur flokkast sem?
Þráðormur
Hvað er ekki gróplanta
Berfrævingar
Frumuhimnuna?
- Tvöflat lípiðlag
- Velgegndræp himna
- Byggð upp af fosfólípíðum
- Stjórnar hvaða efni komast í gegn
Vatnsleysanleg vítamín
B OG C
Fituleysanleg vítamín
A, D, E, K
Skoruþörungar eru dæmi um?
Frumuþörungar
Hverskonar lífvera er malaría?
Gródýr
Hvaða þörunga flokkast ekki sem frumþörungar?
- Skoruþörungar
- Kísilþörungar
- Kalksvifþörungar
- Dílþörungar
Hvað á við um dýrafrumu en ekki plöntufrumu?
DEILIKORN
Hvað einkennir skrápdýr?
- Skráptunga og Geislótt
Hvað einkennir snigla?
SKRÁPTUNGA
Hvað heitir vaxtarhormón plantna?
ÁXÍN
Hvað er osmósa?
Sveim vatns úr lágum efnastyrk í hærri
Sveppir eru
Heilkjörnunga
Þörungar eru bæði frumverur og plöntur.
SATT
Fæstar bakteríur eru frumbjarga
SATT
Fornbakteríur lifa í myrkri eða heitum aðstæðum
SATT
Frumverur eru
heilkjörnungar
Sjálfsfrævun er möguleg hjá plöntum
SATT
Amínósýrurnar innihalda alltaf tvo hópa í byggingu sinni, Karboxylsýru (-
COOH) og Amínhóp (-NH2).
SATT
Þörungar eru
plöntur
- ÞÆR ERU
1. Grænar efst
2. Brúnt miðja
3. Rautt neðst
Bifhærðan þekjuvef dýra má finna í:
Eggrásum
Slagæð nefnist sú æð, sem
Flytur blóð frá hjarta
Síðara hjartahljóðið heyrist í
Slagæðalokum
Briskirtill er:
Bæði inn- og útkirtill
Meltingarensímið amylasi sundrar:
Mjölva
Staðreyndir um lifrin
- Hún geymir glykógen
- Hún framleiðir rauð blóðkorn fyrir fæðingu
- Hún brýtur niður etanól
- Hún framleiðir blóðprótein
Frumþvag verður til í:
Nýrnahylkjum
Í parasympatíska taugakerfinu eru:
Fyrirhnoðaþræðir lengri en eftirhnoðaþræðir
Sáðfrumur í karlmanni verða til í:
Eistum
Keilur eru:
Skynfrumur í auga sem nema liti og skært ljós
Heilahimnurnar þrjár nefnast:
- Reifar(pia mater)
- Skúm (Arachnoid)
- Bast (Dura mater)
T eitilfrumur eru mun fleiri en B eitilfrumur.
SATT
Lifrin er stærsti kirtill líkamans.
SATT
Dausgörn (Ileum) er lengsti hluti smáþarmanna.
SATT
Konur fæðast með öll sín egg í eggjastokkunum.
SATT
Uracil er
Kjarnasýra
Sniglar eru skyldastir
Samlokum
Hvítháfur er skyldastur
Stingskata (e. Stingray)
Froskdýr
Hafa þrískipt hjarta
Hvaða hlutverki gegnir kólesteról í líkamanum
- Gerir frumuhimnur stífari
- Forveri D-vítamíns
- Forveri kynhormóna
Homo í Homo erectus er
Ættkvísl
Sveppir eru
Ríki
Spendýr eru
Flokkur
Candida albicans er algeng sýking í mönnum, Candida er
Sveppur
Langfelstar plöntur í heiminum eru
Dulfrævingar
Flatormar eru fyrstir til að
Hafa tvíhliða líkamsgerð
Ef maður borðar mikið af sushi gæti maður fengið
Bandorma
Mítlar eru
Áttfætlur
Ytri stoðgrind liðdýra er úr
Kítín
Hvaða spendýr eru óvenjuleg þegar kemur að helstu einkennum spendýra
Pokadýr og nefdýr
Hvaða hópur tilheyrir dreifkjörnungum?
Fyrnur
- extrim aðstæður
Hvaða hópi tilheyrir njálgur?
Þráðormur
Úr hvaða einingum er kirni?
Niturbasa, sykru og fosfathóp
Hvað gerir tRNA
Sækir amínósýrur til að byggja peptíðkeðju
Á hvaða formi er orka helst geymd í mannslíkamanum
Þríglýseríði
Dýra myndar afkvæmi með knappskoti
Armslöngur (hydra)
Nefndu aðal lögun flestra baktería
- Staflaga
- Kúlulaga
- Gormalaga
Nefndu partana sem mynda stoðgrind frumna
- Aktínþræðir
- Örpíplur
- Milliþræðir
Sterar gegna oft hlutverki..
Hormóna
Hörgull á K-vítamíni veldur:
Aukinni tilhneigingu til blæðinga
„Himnubundið frumulíffæri sem sér fyrst og fremst um myndun og flutning lípíða og
sterasameinda“. Þessi setning á best við um:
Slétta frymisnetið
„Frumulíffæri sem er úr röð flatra poka (e. cisternae) sem sér um að breyta og flytja ýmsum
efnum með því að senda þau í bólum um frumuna eða út úr henni.“ Þessi setning á best við
um:
Frymisflétta/golgiflétta
Hvert eftirfarandi finnst í plöntufrumum en ekki dýrafrumum?
Plastíð
Fornbakteríur:
Hafa fjölbreyttar leiðir til að afla sér orku til lífsstarfanna
Hvað af eftirfarandi á við um malaríu og sýkilinn sem veldur sjúkdómnum?
Einkenni malaríu koma fram þegar sýkillinn sýkir og rýfur rauð blóðkorn
Tófugras, algengasti burkni landsins, er:
Gróplanta og æðplanta
Njálgur er:
Með sýndarlíkamshol
„Dýr með þroskuð augu og líffæri inni í vöðvahjúp sem kallast möttull ásamt örmum sem
koma í stað fóts hjá flestum öðrum dýrum fylkingarinnar“.
Lindýr
Hver eftirfarandi flokkur seildýra hefur þriggja hólfa hjarta, kalt blóð og getur verpt eggjum á
landi?
SKRIÐDÝR
Hver eftirfarandi sjúkdóma er ekki orsakaður af veirusýkingu?
Barnaveiki
Ildýr eru einfruma lífverur
SATT
Frumþörungar geta verið ófrumbjarga
SATT
Svampar hafa innri stoðgrind
SATT
Bæði krossfiskar og ígulker einkennast af fimmskiptri líkamsgerð
SATT
Eftir því sem ofar er farið í fæðukeðju þarf meiri orku til að búa til hvert gramm af lífmassa
SATT
Gerir kólastról frumuhimnuna meira ógegndræpa
JÁ
Til eru þrjár leiðir fyrir bakteríur að ¨þróast¨
- Samruni. Baktería tekur við DNA frá dauðri bakteríu
- Genaleiðsla. Bakteríur deila DNA á milli sín með hjálp vírusa
- Genabreyting með tækni. Maðurinn breytir erfðaefninu.
Svampar eru aðal fæða..
Skjaldböku
Skrápdýr:
Krossfiskur, Slöngustjörnur, Sæliljur
Brekkkusnigill er
Algengasti snigill landsins
Tvíkímblöðungar tilheyra hvaða fylkingu
Dulfrævinga.
Hvar finnum við rRNA í frumuni?
Í netkornum.
Hvernig tengi er á milli fosfats og sykru í kjarnsýru ?
Fosfódíestertengi
Hörgulseinkenni B12 vítamíns (kóbalamíns) er?
Blóðleysi
Hvað heitir frumulíffærið sem hefur það helst að hlutverki að eyða úrgangsefnum og úr sér
gengnum frumuhlutum?
Leysibóla
Hvert er hlutverk deilikorna?
Að mynda spólu við skiptingu frumukjarnans
Mestur hluti ljóstillífunar plöntu fer fram í:
Blaðholdi laufblaða
Binni baktería losar orku með frumuöndun ef súrefni nýtur við en getur einnig efnatillífað ef
ekkert er súrefnið í umhverfi hennar. hvað er Binni
Binni er loftóháð baktería
Hver eftirfarandi fylking frumvera getur ýmist talist til frumþörunga eða frumdýra (inniheldur
bæði frumbjarga og ófrumbjarga einstaklinga)?
Augnglennungar og Skoruþörungar
Rætlingar eru einkenni hverrar af eftirfarandi fylkingum plantna?
Mosa
fylkinga dýra einkennist ekki af geislóttri líkamsgerð?
Holdýr
Ormurinn sem veldur sullaveiki heyrir til
Flatormur
Í plöntufrumum fer ljóstillífun fram í plastíðum
SATT
Hver er byggingareining örþráðlinga (microfilaments)?
Aktíni
Hver eftirfarandi fylkinga frumvera lifir bara í ferskvatni?
Augnglennungar
Hver eftirfarandi „starfsheilda“ heilans stýrir meðvitundarstigi?
Dreifin
hvaða boðefna í heila er hindrandi?
Glýsín
Hvað síast margir lítrar blóðs á sólarhring gegnum háræðar nýrunga í nýrum meðalmanns?
180 L
Dópamín hindrar ?
losun prólaktíns
Gastrín verkar á sama líffæri og það..
er losað frá
Hvað einkennir T-eitilfrumur en ekki B-eitilfrumur
Eyðing veirusýktra frumna
Myndun testósteróns í eistum karlmanna er í
Millifrumum
Hægt er að fullyrða að genin séu nær hvoru öðru á litningnum eftir því sem…
samsætur þeirra erfast oftar saman
Í meiósu verður „crossing-over“
Í prófasa I
Pepsín er losað í…
Maga
Netkorn (ríbósóm) eru að hluta til úr..
RNA
Kísilþörungar hafa frumuvegg í..
Tveimur hlutum
Hvað er frumframvinda vistkerfis?
Þroskun vistkerfis þar sem ekkert líf var fyrir
Hvaða líffæra má finna skaraðan þekjuvef
Þvagblöðru
Loftfirrða öndun
Mjólkursýra er afurð loftfirrðrar öndunar í mönnum
Testósterón
- Það er myndað í eistum
- Það er myndað í nýrnahettuberki
- Það hefur áhrif á kynþroska og kynhvöt
Boð sem fara um mýlda taugaþræði
- Nota mun minni orku en taugaboð um ómýlda taugaþræði
- Fara mun hraðar en taugaboð um ómýlda taugaþræði
- Berast með stökkleiðni
Hvað er einkennandi fyrir skort á B1 vítamíni (þíamíní)
Taugakröm
Hvaða viðbrögðum eru einkennandi fyrir parasympatíska kerfið (sefkerfið)?
Aukin myndun glýkógens í lifur
Hvaða stöðva í heilanum gefur frá sér melatónín sem temprar dægursveiflur
líkamans?
Heilaköngull (pineal gland)
Í I-svæði samdráttareiningar rákótts vöðva (sarcomere) má finna
Eingöngu aktín
Fyrsta hjartahljóðið verður vegna?
Lokunar hjartalokna (tví- og þríblöðkulokna)
Sáðvökvi kemur úr?
- Blöðruhálskirtli (prostate)
- Reðurklumbukirtlum (bulbourethral glands)
- Sáðblöðrum (seminal vesicles)
T-frumur valda höfnun..
ígræddra líffæra
Hvað á við um angiótensín?
Virkjun þess eykst við minnkað blóðrúmmál
Flutning lofttegunda um mannslíkamann?
Við eðlilegar aðstæður er hlutþrýstingur súrefnis (PO2) í lungnabláæðum um 100 mm Hg
Hvaða próteina sér um að losa spennu sem myndast framan við
eftirmyndunargaffalinn við eftirmyndun DNA?
DNA-topoísómerasi
Sníkillinn sem veldur sullaveiki er
Flatormur
plönturót:
Ofan við rótarhárabelti er festibelti
Lauf hvaða plöntum eru kölluð rjúpnalauf?
Holtasóley
Mesta viðnámið í æðakerfinu er
í slagæðlingum
Sjónskynjun?
- Retínal er afbrigði af A-vítamíni
- Allir stafir eru næmastir fyrir sömu bylgjulengdum ljóss
- Taugaboð frá augum eru einkum túlkuð í hnakkablaði heilans
Vöðvasamdráttur
- Allar gerðir vöðva þurfa kalsíum til samdráttar
- Í hvíld er trópómýósín bundið aktíni
- Boðspenna berst um rákóttar vöðvafrumur með þverpíplum
Í prófasa meiósu I:
Parast samstæðir litningsþræðir
Eftir að mRNA hefur verið umritað:
Eru innraðir klipptar út og táknraðir (útraðir) splæstar saman
Vatn
- Þegar vatn frýs þenst það út og flýtur á vatni
- Vatn hefur mikla varmarýmd og hitnar og kólnar hægar en flestir aðrir vökvar
- Vetnistengi milli vatnssameinda valda því að vatn hefur mikla yfirborðsspennu
- Vatn er góður leysir og mörg efni leysast vel í vatni t.d. sölt
Hvaða frumulíffæri er ekki lifandi en getur fjölgað sér
Hvatberi
ATP sameindin samanstendur af:
niturbasa, sykru og fosfati
Hvað er aðalorkuforði mannslíkamans
FITA
Hvað á ekki til staðar í þýðingu
DNA
ljóstillífandi frumur hafa ekki allar
GRÆNUKORN
Efnahvarfið 6 CO2 + 6 H2O —> C6H12O6 + 6 O2 lýsir:
ljóstillífun
Mælikvarði á losun gróðurhúsalofttegunda vegna athafna mannsins nefnist:
Kolefnisspor
Blóðsugur tilheyra
Liðormum
Útdauðar fugla tegundir á íslandi
- GEIRFUGL
- GRÁSPÖR
- KELDUSVÍN
- HAFTYRÐILL
Hvað er elsta tegundin af ættkvíslinni Homo
Homo habilis
Líknarbelgsdýr?
- Fuglar
- Spendýr
- Skriðdýr
- Pokadýr
Frumgerður frumuveggur plöntufrumna er aðallega úr
BEÐMI
Hvað þolir 80 kg karlmaður gróft á litið að tapa mörgum kg vatns án þess að láta lífið?
b. 6-7 kg
Skortur af hvaða vítamín veldur beinkröm
D-vítamín
Hvaða frumulíffæra sér um að eyða aðskotahlutum og úr sér gengnum lífefnum?
Leysikorn
Hvaða frumulíffæri er plastíð
Grænukorn
Viðaræður hafa
Sterkar tágar úr beðmi sem styrkja æðarnar
Til orkuöflunar geta bakteríur nýtt sér:
- Frumuöndun
- Ljóstillifun
- Efnatillifun
Malaríusýkillinn:
Fjölgar sér í meltingarfærum moskítóflugna
Vinirnir í Bikinibotnum ræða af ákafa saman um þróunarkenninguna og kosti hinna
mismunandi líkamsgerða. Hver eftirfarandi persóna myndi ekki einkennast af geislóttri
líkamsgerð ef hún væri hluti hins raunverulega dýraríkis?
Klemmi krabbi
Caenorhabditis elegans er svokölluð módellífvera, þ.e. tegund af lífveru sem er oft notuð í
tilraunum. Hvað á við um C. elegans
Lífveran er þráðormur
Lífveran sem ber með sér bakteríuna sem veldur Lyme sjúkdómi er:
Áttfætla
Þorskar hafa
sundmaga
Kólesteról er dæmi um steraefni
SATT
B6-vítamín er vatnsleysanlegt
SATT
Frumuveggur plöntufrumna er gerður úr fjölsykru
SATT
Rætur og stönglar plantna gildna helst við síðvöxt
SATT
Gródýr eru öll sníklar
SATT
Iðormar hafa meltingargang með einu opi
SATT
Sjóæðakerfi er eitt einkenna skrápdýra
SATT
Veirur hafa ekki eigin efnaskipti en hæfileika til sjálfsviðhalds
SATT
Lifrin geyma ekki
vatnsleysanleg vítamín
Lifrin geyma og mynda
- Gall
- Albúmín
- Fituleysanlegt vítamín
Sympatíska og parasympatíska kerfið
Taugahnoð í sympatíska kerfinu eru nálægt mænunni
Leið hljóðs um miðeyrað!
Hamar-steðji-ístað-egglaga gluggi
Viðbótarloft er það loft sem hægt er að anda…
inn umfram hefðbundna innöndun
Bleðlar í lungum
Í vinstra lunganu eru 2 bleðlar og í hægra eru 3 bleðlar
Blóstorknun
Proþrombín-þrombín-fibrínógen-fíbrín
Afturheilinn samanstendur af:
Mænukylfu, brú og litla heila
Samanlagt yfirborð lungnablaðra í meðalmanni er
60-80m2
Hvað ber ábyrgð af bráðofnæmi
IgE
Efsti hryggjarliðurinn er
C1
Taugadyngullinn seytir
ADH og Oxýtósini
Primary eitilvefur
Beinmergur og hóstakirtill
Wernicle svæðið er staðsett í Gagnaugablaði og Brocca svæðið í ennisblaði
SATT
Sinaspólur sjá um að nema spennu í vöðva og vöðvaspólur nema lengd vöðva
SATT
Albúmín sér um að binda vökva í blóði
SATT
Öll hormón kynkirtla og nýrnahettubarkar eru Sterar
SATT
Miðnemar fyrir stjórnun öndunarhreyfinga eru í mænukylfu og nema breytt pH
SATT
Golgíflétta í frumum er tengd
Kirtilstarfsemi
Plastíð í frumum eru
algeng í Plöntufrumum
Veirur eru…
Sýklar
Sú grein líffræðinnar sem fjallar um heimkynni og lifnaðarhætti lífvera kallast
Vistfræði
Í tvínafnakerfinu ber hver lífvera tvö latnesk nöfn
Fyrra nafnið er nafn ættkvíslar og síðara er heiti tegundar
Efnahvarfið C6H12O6 + 6 O2 —> 6 CO2 + 6 H2O á sér stað í frumum og kallast
Frumuöndun
Skordýr hefur
Ytri stoðgrind úr kítíni
Loftaugu plantna eru umlukt
tveimur varafrumum
Slöngustjörnur hafa ekki
Endaþarmsop
Sæbjúgu eru án
Arma og hafa sívala líkamsbyggingu
Ígulker eru
Kúlulaga og lifa aðallega á þörungum
Krossfiskar geta haft fleiri en
5 arma
Dýrahópar hafa heitt blóð en þá sveiflast blóðhitinn ekki með hita umhverfisins:
Spendýr og fuglar
Menn tilheyra dýraríki, fylkingu seildýra og flokki:
Spendýra
Líkaminn þolir ekki meira en
12-15% vatnstap
Sveim (flæði, diffusion) er
Flutningur uppleystra einda úr háum styrk í lágan styrk.
Lípiðlögin í frumuhimunni hleypa greiðlega í gegnum sig:
Fituleysanlegum efnum s.s. súrefni og koltvíoxíð
Hvert af eftirfarandi frumulíffærum er bara að finna í plöntufrumu?
Frumuveggur
Viðaræðar flytja:
Vatn og sölt frá rótum upp plöntuna.
Í lífverum er orkan bundin í
ATP
Líffélag er:
Allar þær lífverur sem lifa á ákveðnu búsvæði.
Fornbakeríur
- Margar frumbjarga
- Fá orku við efnatillífun
- Loftfirrtar
- Lifa margar við „extreme“ aðstæður, þ.e. hátt hita- eða sýrustig.
Hvers konar frumdýr hafa flóknari líkamsgerð en önnur frumdýr?
Brádýr
Um sveppi
- Allir ófrumbjarga.
- Hatturinn er æxlunarfæri sveppsins.
- Sveppir geta verið fjölfrumungar og einfrumunga
- SUndra fæðu utan líkamans
Fræplanta
Einir (einitré)
holdýr
Holsepar æxlast kynlaust.
Lindýr
- Eru með líffæri sín inn í bol.
- Anda oftast með tálknum.
- Flest hafa utan um sig kalkskel.
- Skeljarnar í samlokum eru festar saman með hjör
Hver voru fyrstu dýrin sem aðlöguðust að fullu lífi á landi?
Skriðdýr
Liðdýr skiptast í:
Skordýr, fjölfætlur, áttfætlur og krabbadýr.
Seildýr
- Fiskar
- Froskdýr
- Skriðdýr
- Spendýr
Hvers konar dýr lifa öll í sjó
Skrápdýr
Beinfiskar hafa…
Sundmaga
Veirur hafa hæfileika til sjálfsviðhalds, þ.e.:
Geta búið til nýjar veirur, en bara með hjálp hýsils.
Veirusýking í mönnum
- Mislingar
- Inflúensa
- Hettusótt
- Einkirningasótt
Skortur á hverju eftirfarandi vítamína getur valdið blóðleysi?
- B9 vítamíni (fólati)
- B12 vítamíni (kóbalamíni)
- E-vítamíni
Dreifikjörnungar geta
Margir skipst á erfðaefni sín á milli án þess að æxlun eigi sér stað
Örpíplur eru mikilvægur hluti af frymisgrindinni og af svipum og bifhárum. Hvað kallast
byggingareiningar örpípla?
Túbúlín
Frumdýrið Sníkillinn sem veldur malaríu er
Gródýr
Njálgur er
Þráðormur
Hvaða hormón stuðlar helst að myndun testósteróns í eistum karlmanna?
Gulbússtýrihormón (LH)
Á hvaða stigi fæðukeðju er mestur lífmassi í grömmum?
Frumuframleiðanda
Hvaða jóna í blóði er nauðsynleg fyrir eðlilega blóðstorku?
Kalsíum
Hraði boðs um taugung eykst eftir því sem..
þvermál þeirra er meira
Hvaða hluti heilans stýrir meðal annars vatnsjafnvægi, þorsta, hungri, dægursveiflu og
líkamshita?
Undirstúka
Hvaða hormón er peptíð?
Insúlín
Hvaða dýr hafa þriggja hólfa hjarta
Kameljón
Í hvaða æðagerða meginhringrásar er mest viðnám?
Slagæðlingum
Hvar myndast T-eitilfrumur
Beinmerg
Hlutverk lifra
- Myndun galls
- Ummyndun glúkósa í glýkogen
- Myndun þvagefnis (urea)
Hvaða efni síast óhindrað um nýru en er lítið sem ekkert endurupptekið?
Kreatínín
Aukin losun hvers hormóna eykur þvagmagn?
Natríumræsihormóns (ANP)
Hvaða líffæra myndar mikilvirkustu meltingarensímin?
Bris
Hvaða ferli við sundrun glúkósa í frumum líkamans losar mesta orku?
Myndun CO2 úr acetyl-CoA (sítrónusýruhringur)
Í hvaða hluta vöðvaliðs (sarcomere) má finna bæði aktín og mýósínstrengi?
A-svæði
Fylgja
- Hún framleiðir kynhormóna, t.d. prógesterón
- Um hana flytjast næringarefni frá móður til fósturs
- Um hana berast mótefni frá móður til fósturs
Litblinda sést langoftast hjá körlum en finnst þó meðal kvenna. Það er vegna þess að
sjúkdómurinn erfist:
Víkjandi á X-litningi
Hvaða ensíma opnar DNA-helixinn við eftirmyndun?
DNA-helikasi
Hversu oft fer rautt blóðkorn í gegnum hjartað í einni hringrás?
2
Frumur hjartavöðvans:
Eru þverrákóttar, greinóttar, með einn kjarna per frumu og undir stjórn
sjálfvirka taugakerfisins
T eitilfrumur klára þroskun sína í:
Hóstakirtli
Hlutverk meltingarvegar er að:
- Melta fæðu
- Taka upp næringarefni
- Skila frá sér ómetanlegum hluta fæðu
Vélindað opnast þegar við…
Kyngjum
Hversu mikið magn vatns er endursogað í nýrununum
99%
Síanlegur hluti blóðs samanstendur af
Vatni, niturefnasamböndum, úrgangsefnum, næringarefnum og söltum
Hvaða hluti heilans sér um að viðhalda réttri vöðvaspennu og samhæfingu hreyfinga
og jafnvægis?
Litli heili
Hvaða þrjár gerðir eru af litnæmi keila í mannsauga
Rauður, græn og blár
Hversu marga vöðva er að finna í mannslíkamanum (u.þ.b.)?
700
Hormónin Insúlin og Glúkagon myndast í Brisi
SATT
Hvaða innkirtill framleiðir og seytir hormóninu kortisól
Nnýrnahettur
Hversu margar sáðfrumur myndast á sólarhring í kynþroska karlmanni
300 milljón
Um 99% allra blóðkorna í líkamanum eru rauðblóðkorn
SATT
Eggjastokkar framleiða hormónin estrógen og
progesteron
SATT
Þegar þindin er slök er hún hvelfd
SATT
Í auganu er meira af stöfum heldur en keilum
SATT
Ekki föst líkamslögun, hreyfir sig með skinfótum. Þetta á við um
Slímdýr
Skautuð efni
Hrinda ekki frá sér vatni
Úr langfrumum og mynda æðastrengi í öllum hlutum plöntunar. Hver er vefurinn?
Strengvefir
ATP gert úr
Adeníni, fosfati, ríbósa og Adenósíni
Langalgengasta tegund samlífs er
Sníkjulíf
Hveljur(marglyttur) teljast til:
Holdýra
Til Gróplantna teljast:
- Þörungar
- Mosar
- Byrkingar
Bleikjustofnar Þingvallavatns eru hverjir?
Sílableikja, kuðungableikja, murta og dvergbleikja
Hvaða tegund dýra eru sum með skráptungu?
Lindýr
C. Elegans er?
Þráðormur
Hvað á við um malaríu?
- Orsakast af frumdýri af ættinni Plasmodium
- Tekur sér bólfestu í rauðum blóðkornum manna
Frumvinda
Lífverur setjast að þar sem ekkert líf var áður
Skoruþörungar, gullþörungar og augnglennungar eru allt frumþörungar
SATT
Litlir flatormar, víxl frjóvgun, aðeins eitt op á meltingarvegi. Hverju er verið að lýsa?
Iðormar
Í stönglum plantna eru æðastrengir utarlega
SATT
Dulfrævingar teljast til æðplantna
SATT
Þær Selategundir sem finnast við íslandsstrendur eru landselur og útselur
SATT
Blóðsugur framleiða hormónið hirndin sem stoppar blóðstorknun
SATT
Úr hvernig vef er húðin
Lagskipt flöguþekja
Hvað eru mörg lög yfirhúð?
5
pH skalinn er frá
0 upp í 14
Kímlögin þrjú eru ectoderm (útlag), mesoderm (miðlag) og endoderm (innlag), frá hvaða
lagi/lögum er þekjuvefur upprunninn?
Ectoderm, mesoderm og endoderm
Litfrumur mynda
Melanín
Hvað er lípið?
- Þríglýseríð
- Kólesteról
- Prostaglandín
- Fosfólípíð
Guanín er..
Niturbasi
Eðlilegt pH gildi blóðs er
7,4
Búfferar (t.d. bíkarbónat) hjálpa til við að halda réttu ..
sýrustigi líkamans
pH gildi stendur fyrir
“power of hydrogen”
Hvaða sjúkdómar er valdur af hvítfrumum?
- Einkringinarsótt
- Alnæmi
- Hvítblæði
- Bakteríusýking
Lifrarportæðin flytur blóð til..
frá meltingarveginum (ekki öfugt)
Hvað á við um dreyrasýki?
Geta ekki myndað fíbrínblóðstorkuþáttinn
Hvað er virkt ónæmi?
Einstaklingur myndar sjálfur mótefni gegn mótefnavaka
Hvar er hóstarkirtillinn staðsettur?
Liggur undir bringubeininu, framan við barka og ofan við hjarta
Hvað á við um mótefni?
IgA finnst í brjóstamjólk
Hvað eru margir munnvatnskirtlar?
Þrjú pör
1. Vanga
2. Tungudalst
3. Kjálkabarðskirtill
Lifrin gegnir mörgum hlutverkum. Hvað hlutverki gegnir hún
- Myndar þvagefni úr umfram amínósýrum
- Myndar gall
- Myndar plasmaprótein
- Viðheldur eðlilegu blóðsykurmagni
Tönn skiptist í
Krónu og rót
Tárakirtlar opnast í
Nefholi
