FRUMULÍFFRÆÐI

Question 1

Frumulíffæri dýrafrumna

Answer 1

Frumuhimna
Umfrymi
Kjarninn
Kjarnakorn
Ríbósmó
Hrjúft frymisnet
Slétt frymisnet
Golgiflétta
Hvatberar
Leysikorn
Deilikorn
Safabóla

Question 2

Frumuhimna

Answer 2

Stýrir flutningi efna inn og út, úr fosfólípíðum og próteinum

Question 3

Umfrymi

Answer 3

Seigifljótandi vökvi sem inniheldur frumulíffæri

Question 4

Kjarninn

Answer 4

Geymir DNA og stjórnar starsemi frumunnar

Question 5

Kjarnakorn

Answer 5

Framleiðir Ríbósóm

Question 6

Ríbósmó

Answer 6

Framleiðir prótein (próteinsmiðja frumunar)!

Question 7

Hrjúft frymisnet

Answer 7

Með ríbósómum, sér um próteinframleiðslu

Question 8

Slétt frymisnet

Answer 8

Framleiðir lípið og afeitrar efni

Question 9

Golgiflétta

Answer 9

Pakkar, breytir og sendir prótein og fitu á réttan stað

Question 10

Hvatberar

Answer 10

Orkuver frumunar, frumuöndun

Question 11

Leysikorn

Answer 11

Melta úrgang og skemmd líffæri
innihalda meltingarensím

Question 12

Deilikorn

Answer 12

Gegn hlutverk í frumuskiptingu

Question 13

Safabóla

Answer 13

Geymir vatn, ensím og næringarefni (lítil)
stór í Plöntu

Question 14

Frumulíffæri Plöntufrumur

Answer 14

Frumuhimna
Umfrymi
Kjarninn
Kjarnakorn
Ríbósmó
Hrjúft frymisnet
Slétt frymisnet
Golgiflétta
Hvatberar
Frumuveggur → Styður og verndar frumuna, úr beðmi
Grænukorn → Ljóstillífun, beislar orku sólarljóss
Safabóla → Geymir vatn, ensím og næringarefni (stór, miðlægt)

Question 15

Megin munur á dýra og plöntufrumur

Answer 15

• Plöntufrumur hafa frumuvegg, grænukorn og stóra safabólu
• Dýrafrumur hafa leysiskorn, deilikorn sem er sjaldgæf í plöntufrumum

Question 16

Frumuöndun

Answer 16

• Í hvatberum, bæði plöntu og dýra
• Lífræn efni (sykrur) eru brotin niður til að mynda orku (ATP)

Question 17

Frumuöndun efnajafna

Answer 17

Glúkósi + Súrefni → Koltvíoxíð + Vatn + Orka (ATP)
- gerist í hvatberum

Question 18

ATP er helsti?

Answer 18

Orkugjafi frumuna

Question 19

Ljóstillifun

Answer 19

• í grænukornum, aðeins í plöntufrumum
• Plöntur beisla ljósorku og breyta henni í efnaorku

Question 20

Ljóstillifun efnajafna

Answer 20

Koltvíoxíð + Vatn + Sólarorka → Glúkósa + Súrefni
- gerist í grænukornum

Question 21

Ljóstillifun skapar?

Answer 21

Lífræn efni sem nýtast í frumuöndun

Question 22

Samband ljóstillífunar og frumuöndunar

Answer 22

• Ljóstillífun → Myndar glúkósa og súrefni, sem eru hráefni í frumuöndun
• Frumuöndun → Skilar koltvíoxið og vatni, sem plöntur nota ljóstillífun

Question 23

Innanfrumu

Answer 23

Fruman tekur upp stórar sameindir með bólumyndun
Gerðir innfrumunar:
→ Frumuát: Stórar agnir teknar inn (t.d. bakteríur)
→ Frumudrykkja: Vökvar og smásameindir teknar inn

Question 24

Útfrumun

Answer 24

Fruman losar stórar sameindir út með bólumyndun (t.d. hormón, ensím, úrgangsefni)

Question 25

BÆÐI INN OG ÚTHVERFING KREFST…

Answer 25

ORKU (ATP) og er dæmi um virkan flutning