Pijnmedicatie

Question 1

Welke stoffen beïnvloeden de nociceptoren en op welke manier?

Answer 1

Stimulerend: histamine, serotonine, bradykinine

Verhogen gevoeligheid: prostaglandinen

Question 2

Indeling analgetica

Answer 2

Niet opioïden: paracetamol, prostaglandinesynthetaseremmers

Opioïden

Question 3

WHO pijnladder fase 1

Answer 3

Pcm 500-1000mg 3-4dd

Prostaglandinesynthetaseremmer: ibuprofen (max 2400mg in 4-6dd); diclofenac (50mg 2-4dd); naproxen (250-500mg 2dd)

Question 4

WHO pijnladder fase 2

Answer 4

vervangen/toevoegen zwak werkend opioïd
codeïne (30-60mg max 200mg/dag)
tramadol (50-100mg 3-4dd)

Question 5

WHO pijnladder fase 3

Answer 5

vervangen sterk opioïd (vaak icm fase 1)
morfine retard (10-30mg 1-2dd)
fentanyl pleister

Question 6

WHO pijnladder fase 4

Answer 6

parenterale toediening

Question 7

Belangrijkste bijwerking pcm + bij welke dosis treed dit op?

Answer 7

Leverbeschadiging

> 150mg/kg/dag

Question 8

Bij welke patiëntfactoren moet er lager gedoseerd worden van pcm en welke dosis is dat?

Answer 8

Alcoholisme
Leverfalen
Slechte voedingstoestand
Dosis: max 2g/dag

Question 9

Pathofysiologie NSAID’s

Answer 9

COX zet arachidonzuur om in prostaglandine H2. Prostaglandine H2 kan worden omgezet in prostaglandinen, prostacycline en tromboxanen. NSAID’s remmen COX-1 en COX-2

Question 10

COX 1

Answer 10

productie van prostaglandinen voor weefselhomeostase: onderhouden renale autoperfusie, gastroprotectie, trombocytenaggregatie

Question 11

COX 2

Answer 11

renale autoperfusie, inflammatie, ovulatie, sluiting ductus botalli, CZS-functies

Question 12

Voordeel selectieve COX-2 remmers

Answer 12

minder gastro-intestinale bijwerkingen

Question 13

Belangrijkste bijwerkingen NSAID’s

Answer 13

Ulcus pepticum
Nierfalen
Trombocytopathie
Verergering hartfalen door water en zoutretentie

Question 14

Risicofactoren voor ontwikkelen ulcus pepticum bij NSAID gebruik?

Answer 14

ulcus in VG
RA
Hartfalen
DM

Question 15

Risicofactoren voor ontwikkelen nierfalen bij gebruik NSAID?

Answer 15

hartfalen
dehydratie
sepsis
pre-existent nierfalen
gebruik RAS-remmers

Question 16

Indicaties voor preventieve maatregelen voor maagschade bij NSAID gebruik?

Answer 16

VG ulcus
Lft > 70 jr
Onbehandelde H. pylori infectie
Overwegen bij: lft 60-70jr, gebruik anticoagulantie/acetylsalicylzuur, RA, hartfalen, diabetes, hoge dosering NSAID, corticosteroiden, SSRI’s

Question 17

Waarom leidt NSAID gebruik tot renale bijwerkingen?

Answer 17

Prostaglandines zorgen voor dilatatie van de afferente nierarteriole. Hierdoor blijft de nierdoorbloeding bij daling van circulerend volume constant. Bij gebruik NSAID verdwijnt dit mechanisme waardoor er verminderde nierdoorbloeding, vochtretentie en zelfs acute nierinsufficientie kan ontstaan.

Question 18

Interacties met NSAIDs

Answer 18

GI-bijwerkingen: coumarines, trombocytenaggregatieremmers, SSRI’s, corticosteroiden
Nierfalen/hartfalen: RAS-remmers, diuretica
Hypertensie: antihypertensiva

Question 19

Opioidreceptoren

Answer 19

u-receptor: (supraspinale) analgesie, ademhalingsdepressie, euforie, fysieke afhankelijkheid
k-receptor: analgesie, miosis, sedatie, dysforie, psychotomimetische effecten

Question 20

Codeïne

Answer 20

Lage affiniteit
Zwak analgetisch effect
10% wordt omgezet in morfine via CYP2D6
10% vd bevolking heeft enzym niet –> werkt dus niet
Sterk obstiperend effect
Evt bij nachtelijke pijnlijke hoest (vw onderdrukken hoestprikkel)

Question 21

Morfine

Answer 21

Agonist voor alle receptoren

Analgetische werking vnl door bezetting u-receptoren

Question 22

Fentanyl

Answer 22

Selectieve sterke affiniteit voor u-receptor
Sterker dan morfine
Hoge lipofiliteit –> transdermale toediening mogelijk
Zuigtablet: acute doorbraakpijn/heftige pijn
Neusspray

Question 23

Naloxon

Answer 23

Competitieve antagonist voor opiaatreceptoren

Question 24

Belangrijkste bijwerkingen opiaten

Answer 24

obstipatie, ademdepressie (vnl bij COPD), afhankelijkheid (vnl bij middelenmisbruik in VG en gebruik snel werkende opiaten (neusspray, lolly))
Overige bijwerkingen: delier, sedatie, miosis, misselijkheid, braken, constrictie sfincter van Oddi (galsteenkoliek), bronchoconstrictie, jeuk, bloeddrukdaling

Question 25

Middelen om obstipatie bij opiaten te voorkomen

Answer 25

Middelen die feces zacht maken: movicolon, lactulose, magnesiumhydroxide (veel interacties!)
Middelen die darm prikkelen: bisacodyl
Klysma bij fecesprop

Question 26

Interacties opiaten

Answer 26

Obstipatie: anticholinergica, antidepressiva, diuretica, calciumantagonisten
Ademdepressie: benzodiazepines

Question 27

Tramadol

Answer 27

Zwakke agonist met enige selectiviteit u-receptor
Remmende werking heropname noradrenaline en serotonine
Analgetisch effect zwak
Relatief meer bijwerkingen (vnl misselijkheid, duizeligheid)
Vnl bij ouderen veel centrale bijwerkingen (delier)