Alle eindtermen A-G Flashcards
Wat is de belangrijkste bijwerking van paracetamol en bij welke dosis treed dit op?
Leverbeschadiging
Meer dan 150/mg/kg/dag
Wat zijn risicofactoren voor het ontwikkelen van leverschade bij paracetamolgebruik?
Pre-existente leverbeschadiging
Alcoholisme
Slechte voedingstoestand
Wat geef je bij een paracetamolintoxicatie?
N-acetylcysteïne
Wat zijn de belangrijkste bijwerkingen van NSAIDs?
Ulcus pepticum
Nierfalen
Trombocytopathie
Verergering van hartfalen door water- en zout retentie
Wat zijn risicofactoren voor het ontwikkelen van een ulcus pepticum bij het gebruik van NSAID’s?
Ulcus in de VG
RA
Hartfalen
DM
Wat zijn risicofactoren voor het ontwikkelen van nierfalen bij het gebruik van NSAID’s?
Hartfalen
Dehydratie
Sepsis
Pre-existent nierfalen
In combinatie met welke geneesmiddelen is er een verhoogd risico op gastro-intestinale bloedingen bij het gebruik van NSAID’s?
Cumarines
Trombocytenaggregatieremmers
Steroïden
SSRI’s
In combinatie met welke geneesmiddelen is er een verhoogd risico op hartfalen en nierfalen bij het gebruik van NSAID’s?
RAS-remmers
Diuretica
Welke effecten treden op wanneer opiaten aan opioïdreceptoren binden?
Analgesie Ademdepressie Miosis Obstipatie Euforie Dysforie Sedatie Afhankelijkheid
Wat is een competitieve antagonist voor alle opiaatreceptoren en wanneer gebruik je deze?
Naloxon
Om bijwerkingen als gevolg van morfine-agonisten te couperen
Welke toedieningsvormen zijn beschikbaar van fentanyl?
Nasaal
Transdermaal
Buccaal
Wat heeft een sterker analgetisch effect: fentanyl of morfine?
Fentanyl
Tramadol eigenschappen
Zwak analgetisch effect
Veel bijwerkingen: duizeligheid, delier, misselijkheid
Remmende werking op heropname van noradrenaline en serotonine
Codeïne eigenschappen
Werkzaamheid afhankelijk van activering door CYP2D6
Welke patiënten hebben een groter risico op het ontwikkelen van afhankelijkheid bij het gebruik van opioïden?
VG van middelenmisbruik
Gebruik van snel werkende opiaten (bv neusspray, lolly)
Wat zijn de belangrijkste bijwerkingen van opiaten?
Obstipatie (preventie dmv laxantia)
Ademdepressie (COPD = risicofactor)
Afhankelijkheid
Werking acetylsalicylzuur
Remming COX –> vorming tromboxaan A2 neemt af –> remming primaire hemostase
Irreversibel
Werking clopidogrel
Gericht tegen ADP-receptor op trombocyten
Irreversibel
Werking ticagrelor
Blokkering P2Y12-receptor op trombocyten
Reversibel
Wanneer is acetylsalicylzuur geïndiceerd?
Primaire en secundaire preventie bij arterieel vaatlijden, zoals MI, angina pectoris en post CABG
Tweede keus na TIA of CVA en bij perifeer arterieel vaatlijden
Wanneer is clopidogrel geïndiceerd?
Na stentplaatsing
Acuut coronair syndroom
Perifeer arterieel vaatlijden
Na TIA of CVA
Wanneer is ticagrelor geïndiceerd?
Icm acetylsalicylzuur bij acuut coronair syndroom
Hoe lang is de behandeling met ticagrelor?
12 maanden
Hoe lang is de behandeling met acetylsalicylzuur?
Levenslang
Bij wie is het risico op bloedingen bij gebruik van trombocytenaggregatieremmers het grootst?
Ouderen
Bij welke medicijnen icm acetylsalicylzuur is het risico op (maag)bloedingen groter?
Corticosteroïden
NSAID’s
SSRI’s
Welke stollingsfactoren zijn afhankelijk van vitamine K
II, VII, IX en X
Welke halfwaardetijd is korter: acenocoumarol of fenprocoumon?
Acenocoumarol –> werking slechts enkele dagen
Fenprocoumon –> werking enkele weken
Wanneer zijn VKA’s geïndiceerd?
Atriumfibrilleren
Mechanische klepprothese
Longembolie
DVT
Waarbij is het risico op bloedingen bij VKA gebruik het grootst?
Therapieontrouw
Onregelmatige alcoholinname
Koortsende ziekte
Wat te doen bij bloeding onder VKA gebruik?
Vitamine K toedienen (herhalen op geleide van INR bij fenprocoumon)
Bij ernstige bloedingen cofact
Welke medicijnen geven een verhoogd risico op bloedingen en gastro-intestinale complicaties bij VKA?
NSAID’s
Corticosteroïden
Welke combinatie moet vermeden worden met VKA?
Co-trimoxazol –> remmer CYP2C9 –> sterke verlenging INR
Bij welke medicijnen is het risico op trombose verhoogd bij VKA?
Anti-epileptica (carbamazepine, fenytoïne)
Rifampicine
(zijn CYP-enzym inducers)
Werking heparines?
Directe remmers van geactiveerde stollingsfactoren (mn trombine en factor Xa)
Indicaties heparines?
Tromboseprofylaxe
Ter overbrugging bij starten of onderbreken cumarinederivaten en DOAC’s
Welke medicijnen geven een verhoogd risico op bloedingen bij heparine gebruik>
Corticosteroïden
NSAID’s
Bijzonderheden LMWH (nadroparine)
Wordt voor belangrijk deel renaal geklaard
Bij nierinsufficiëntie lab controle ter evaluatie dosis nadroparine, evt anti-Xa spiegel
Wat kan worden gedaan bij bloeding onder behandeling met heparine?
Protamine
Soorten DOAC’s en hun werking?
Dabigatran: remmer factor II
Apixaban, edoxaban, rivaroxaban: remmers factor Xa
Wanneer zijn DOAC’s geïndiceerd?
Non-valvulair atriumfibrilleren bij CHA2DS2-VASc score hoger dan 1
DVT
LE
Wanneer is het risico op bloedingen groter bij gebruik dabigatran?
Nierfunctieverlies
Welke interacties zijn er met apixaban, edoxaban en rivaroxaban?
Middelen die CYP3A4 inhiberen danwel induceren: verapamil, erytromycine, keto- en itraconazol
Wat kan gedaan worden om bloeding te voorkomen onder gebruik van DOAC?
Dosis aanpassen of overschakelen op VKA bij nierfunctieverlies of tegelijktijdig gebruik van CYP3A4 inhibitors/inducers
Wat kan gedaan worden bij bloeding onder behandeling van dabigatran?
Idarucizumab
Wat kan gedaan worden bij bloeding onder behandeling van apixaban, rivaroxaban of edoxaban?
Cofact
Andexanet Alfa bij apixaban en rivaroxaban
Indicaties thiazidediuretica?
Hypertensie
Mild hartfalen
Indicaties lisdiuretica?
Hartfalen
Indicaties kaliumsparende diuretica?
Naast lis- of thiazidediureticum ter voorkoming van hypokaliëmie
Indicatie spironolacton?
Hartfalen NYHA klasse III
Bijwerkingen lis- en thiazidediuretica?
Dehydratie (dorst, verwardheid)
Hypokaliëmie (ritmestoornissen, spierzwakte)
Orthostatische hypotensie (duizeligheid, verhoogde valneiging)
Thiazidediuretica: hyponatriëmie (misselijkheid, verwardheid, verhoogde valneiging)
Lisdiuretica: nierinsufficiëntie
Bijwerkingen kaliumsparende diuretica en wanneer verhoogd risico hierop?
Hyperkaliëmie
DM, nierfalen, hartfalen
Hoe kan een hypokaliëmie bij diureticagebruik worden voorkomen?
Toevoegen kaliumsparend idureticum
Toevoegen RAS-remmer
Hoe kan een hyperkaliëmie met ECG-afwijkingen het beste worden bestreden?
Toevoegen calciumgluconaat, insuline/glucose of natriumpolystyreensulfonaat
Werking betablokkers?
Verlaging hartfrequentie
Verlaging bloeddruk
Verlaging contractiliteit hart
Indicaties betablokkers?
Atriumfibrilleren
Hypertensie
Hartfalen
Secundaire preventie na MI
Wat zijn de belangrijkste bijwerkingen van betablokkers?
Hypotensie
Bradycardie
Verhoogde valneiging
Sotalol: ritmestoornissen
Wanneer verhoogd risico op ritmestoornissen bij sotalol gebruik?
Hypokaliëmie
Nierfunctieverlies
Onderscheid calciumantagonisten
Dihydropyridines: amlodipine, nifedipine
Non-dihydropyridines: verapamil, diltiazem
Werking dihydropyridines?
Verlagen vaattonus en verwijding coronairarteriën en perifere arteriën door uitwerking op gladde spiercellen
Verlaging bloeddruk
Wat zijn de belangrijkste bijwerkingen van calciumantagonisten?
Hypotensie
Valneiging
Verapamil en diltiazem: bradycardie
Welke combinatie tav calciumantagonisten moet worden vermeden?
Verapamil en diltiazem met een betablokker vw bradycardie risico
Indicaties RAS-remmers?
Hypertensie
Hartfalen
Diabetische proteïnurie
Wat zijn de belangrijkste bijwerkingen van ACE-remmers?
Hyperkaliëmie Nierfalen Hypotensie Valneiging Angio-oedeem oronasofarynxgebied
Hoe ACE-remmers te gebruiken?
Beginnen met lage dosering en voorzichtig ophogen
‘s Avonds nemen om valrisico te verlagen
Werking digoxine?
Vergroten contractiekracht hart
Verlagen hartfrequentie
Vertraging AV-geleiding
Indicaties digoxine?
hartfalen
Atriumfibrilleren met snelle ventrikelvolgfunctie
Belangrijkste bijwerking digoxine en welke dingen geven hier een groter risico op?
Ritmestoornissen
Hypokaliëmie
Nierfunctieverlies
Bijzonderheden digoxine?
Renale klaring
Smalle therapeutische breedte
Indicaties nitraten?
Angina pectoris
Longoedeem/ astma caridale
Wat is het probleem van nitraten en hoe kan dit worden voorkomen?
Als het gebruikt wordt als onderhoudsbehandeling kan er tolerantie optreden
Intermitterend doseren
Belangrijkste bijwerking nitraten en wanneer is het risico hierop verhoogd?
Nitraatcollaps
Snelwerkende preparaat
Ondervulde patiënten
Bij welke pt mag metformine worden gestart?
Iedere patiënt met DM2 en nierfunctie > 30
Bijzonderheden metformine?
Renale klaring –> bloedconcentratie verhoogd en halfwaardetijd verlengd bij nierinsufficiëntie
Bijwerkingen metformine?
Maagdarmstoornissen, mn dunne ontlasting
Lactaatacidose
Contra-indicaties metformine
Nierinsufficiëntie
Hartfalen
Chronische hypoxemie
Sepsis
Wat te doen als metformine niet meer voldoende werkt?
Combinatietherapie van metformine met SU-derivaat (gliclazide)
Bijwerkingen SU-derivaten en wanneer verhoogd risico hierop?
Door stimulerende werking op insulinesecretie hypoglykemieën
Slechte/onregelmatige voedingsintake, inspanning, nierinsufficiëntie
Hoe te handelen bij hypoglykemie?
Eten van koolhydraten
Toedienen van glucose of glucagon
Wat is de belangrijkste bijwerking van SGLT2-remmers?
Euglycemische diabetische ketoacidose
Wanneer is behandeling met insuline geïndiceerd bij DM2 patiënten?
Dieet en orale middelen geven geen goede glycemische instelling
Wanneer ontstaat een hypoglykemie bij insulinegebruik?
Maaltijd overgeslagen
Zware inspanning
Wanneer zijn antidepressiva geïndiceerd?
Matig-ernstige depressie
TCA: neuropathische pijnen
SSRI: angststoornissen, obsessief-compulsieve stoornissen
Bijwerkingen TCA?
Anticholinerg: droge mond, obstipatie, urineretentie, verwardheid
Antihistaminerg: sedatie
Anti-noradrenerg: orthostatische hypotensie
Kinidineachtige werking: ritmestoornissen
Wanneer versterking orthostase bij TCA gebruik?
Antihypertensiva
Diuretica
Bijwerkingen/ interacties SSRI?
SIADH met risico op hyponatriëmie (na ong 1 wk), groter risico bij thiazidediuretica
Icm NSAID’s groter bloedingsrisico
Serotoninesyndroom: agitatie, koorts, hyperreflexie
Indicatie lithium?
Bipolaire stoornis
Bijzonderheden lithium?
Renale klaring
Beperkte therapeutische index –> regelmatig meten bloedspiegels
Bijwerkingen lithum?
Bij dehydratie en gebruik diuretica, NSAID’s en RAS-remmers verhoogde bloedspiegels
Misselijkheid, diarree, tremoren, myoclonieën, epileptische insulten
Werking benzodiazepinen?
Versterken de remmende werking van GABA door binding aan GABAa ionkanaal –> verlenging influx chloride-ionen –> neuronale hyperpolarisatie
Soorten benzodiazepinen?
Temazepam, oxazepam (metaboliet diazepam): korte halfwaardetijd
Diazepam: lange halfwaardetijd
Indicaties benzodiazepinen?
Slaapstoornissen Gegeneraliseerde angststoornissen Behandeling onderhoudsverschijnselen Behandeling koortsconvulsie/ epileptisch insult Premedicatie bij chirurgische ingrepen
Bijwerkingen benzodiazepinen?
Spierhypotonie met als gevolg spierzwakte
Amnesie
Afname alertheid
Tolerantie
Afhankelijkheid
Reboundfenomenen bij abstinentie (angst, slaapproblemen)
Ademdepressie (bij overdosering, COPD)
Bij wie kan een paradoxale reactie ontstaan bij benzodiazepine gebruik en wat houdt dit in?
Ouderen en kinderen
Agitatie, onrust
Belangrijkste interacties bijdragend tot verhoogde valneiging bij benzodiazepine gebruik?
Antihypertensiva
Alcohol
Opiaten
Hoe tolerantie en afhankelijkheid te voorkomen bij gebruik benzodiazepines?
Kort voorschrijven (< 2 wkn) Goede patiëntinstructies
Wat te doen bij afhankelijkheid van benzodiazepines?
Overschakelen naar diazepam
Langzaam afbouwen
Wat kan gegeven worden bij ademdepressie bij gebruik benzodiazepines?
Flumazenil
Wat zijn de belangrijkste bijwerkingen van penicillinen?
Diarree
Overgevoeligheidsreacties: huidreacties meest voorkomend
Anafylactische shock
Bij welke penicilline treedt de meeste huidreacties op?
Amoxicilline, vaak niet-immunologisch
Met wat is vaak kruisovergevoeligheid bij penicillines?
Cefalosporinen
Bijwerkingen tetracyclinen?
Gebitsverkleuring bij kinderen
Fotosensibilisatie (dus niet in zon tijdens kuur)
Contra-indicaties tetracyclinen?
Zwnagerschap
Kinderen tot 8 jaar
Interacties tetracyclinen?
Aluminium, calcium, ijzer en magnesium vermindert de absorptie door vorming onoplosbare complexen
Waarbij zijn aminoglycosiden vooral effectief?
Gram-negatieve micro-organismen
Wat zijn bijwerkingen van aminoglycosiden?
Irreversibele doofheid
Reversibele nierfunctiestoornissen
Werking macroliden?
Remming eiwitsynthese van bacteriën –> effectief bij atypische en grampositieve verwekkers
Interacties macroliden?
Remmen via CYP3A4 de afbraak van veel andere geneesmiddelen, bv statines
RIsico op torsade de pointes bij combinatie met andere QTc verlengers
Interactie co-trimoxazol?
Methotrexaat –> versterkte werking –> beenmergsuppressie
Remming afbraak VKA –> stijging INR met ernstige bloedingen
Waartegen zijn chinolonen vnl effectief?
Gramnegatieve organismen
Interacties chinolonen?
Aluminium, calcium, ijzer en magnesium –> remming absorptie door vorming onoplosbare complexen
Risico op torsade de pointes bij combinatie met andere QTc verlengers
