PGO 7 Flashcards
Wat is het SGP (Stability and Growth Pact)? En wat stelt het SGP over de staatsschuld en het begrotingstekort?
De staatsschuld mag maximaal 60% van het BBP zijn. (bij een staatsschuld wordt er meer uitgegeven, van wat er binnenkomt). Het begrotingstekort mag maximaal 3 % van het BBP zijn.
Samengevat:
Staatsschuld: max. 60 %
Begrotingstekort: max. 3 %
SGP 1: Land mag maximaal 3% van een begrotingstekort hebben en 60% overheidsschuld bezitten. Hier mag niet overheen worden gegaan.
SGP 2: Er zijn MTO (medium term budget objectives) toegevoegd aan de regeling. Een land kan aan de Europese commissie laten zien, wat het plan is om het begrotingstekort en staatsschuld in de komende jaren terug te verdienen.
Doel is dat lidstaten op middellange termijn een stabiel en gebalanceerd budget handhaven om de stabiliteit in de Economische en Monetaire Unie (EMU) in stand te houden, heeft drie armen. Om de drie jaar wordt gekeken of lidstaten binnen limieten zijn gebleven.
Wat is de wet Houdbare Overheidsfinanciën (HOF)?
Dit is een wet om Europese fiscale regels te verwerken in nationale wetgeving.
(Nederland is zowel lid van SGP als EMU)
De vereisten van de SGP zijn in Nederland omgezet in wetgeving; de Wet Houdbare Overheidsfinanciën.
De volgorde bij het vaststellen van een begroting. Welke stappen worden er in welke volgorde genomen?
Stap 1: September- oktober: Minister van financiën geeft budgetinstructies aan ministers.
Stap 2: Februari- maart: Ministers sturen beleidsbrieven naar ministerie van financiën.
Stap 3: Maart- april: Het framework (economisch raamwerk) waarbinnen het budget moet gaan passen. (uitgavenplafond is leidend).
Stap 4: April- mei: Besluit over grote lijnen: budgetvoorstellen in kabinet besproken, prioriteiten vastgesteld en besluiten genomen, resulteren in een budget voor elk ministerie.
Stap 5: half juni: Conceptversie wordt gestuurd naar ministerie van financiën, (inspectie controleert of doelen goed zijn gepresenteerd in concepten).
Stap 6: juni/juli: Ministerie van financiën stuurt concept miljoenennota naar ministers.
Stap 7: augustus: Er worden finale besluiten genomen.
Stap 8: September: Prinsjesdag. miljoenennota wordt gepresenteerd. Advies Raad van state over miljoenennota.
Stap 9: September/oktober: er wordt met het parlement gedebatteerd. Eventuele aanpassingen naar aanleiding van advies.
Stap 10: goedkeuring door eerste en tweede kamer, amendementen doorvoeren. Voor de start van het nieuwe jaar moet het goed gekeurd zijn.
Welke (fiscale) regels bestaan er over geld en besparingen?
- Risico van teveel uitgeven moet vermeden worden.
- Ministerie van financiën moet zowel positief als negatief op de hoogte worden gesteld bij afwijken van het budget
- Teveel uitgaven moeten eerst in eigen sector worden gecompenseerd en daarna eventueel vanuit andere sectoren.
- Nieuw beleid kan niet vergoed worden met meevallers.
Waarom is het SGP nodig? (4 redenen)
- Externe effecten
- Geloofwaardigheid ECB (Europese Centrale Bank)
- Eenvoudiger om beleid te coördineren
- Noodzaak voor het voeren van 1 beleid.
Welke regels zijn er voor het opstellen van een budget op nationaal niveau?
- Strikte scheiding tussen inkomsten en uitgaven
- Er dient onderscheid gemaakt te worden in 3 sectoren. De sectoren zijn: gezondheidszorg, sociale zekerheid en centrale overheid.
- Uitgavenplafond. (Voor elke sector is een maximum van uitgaven in euro’s, die voorafgaand in 4 kabinetsjaren worden vastgesteld).
- Elke sector compenseert zelf extra uitgaven binnen de sector en de overheid doet dit tussen de sectoren
- Meevallers worden gebruikt om begrotingstekorten te verkleinen. (Extra inkomen mag dus niet meteen toegevoegd worden aan uitgaven. Als het gaat om mee of tegenvallers, mag je niet zomaar compenseren).
- er is 1 belangrijk moment om keuzes te maken (voorjaar)
Wat is de kritiek op SGP 1?
Meerdere landen overschreden de grens van 3 %, daarbij waren geen geloofwaardige sancties. Hierdoor werd het huidige beleid ongeloofwaardig (SGP 1). ER was verandering nodig door:
- Geloofwaardige sancties
- Automatische boetes
Wanneer deze sancties er niet zijn, is er risico op Moral Hazard. Overheden zullen hun gedrag aanpassen zodat sancties zo veel mogelijk worden vermeden. Boetes komen voort uit het rationeel denken.
Wat betekent Ordoliberalisme?
Princen & van Esch
De vrijheid van producten en vrije markten ontstaan niet vanzelf en moet geregeld worden door de overheden (Duitsland en Nederland) door:
- Strenge en bindende budgetten
- De overheid moet een conjunctuur niet beïnvloeden
- Vrije marktwerking
Voorstanders hiervan zijn NL en DU. aangezien zij graag een marktwerking zonder overheidsingrijpen zien. Omdat dit sterke economieën zijn.
Wat betekent Keynesiaans?
Princen & van Esch
- Er is een verband tussen prijsstabiliteit en economische groei. Komt veel voor bij landen als Italië en Frankrijk.
- Kenmerkt zich vooral door flexibiliteit en overheidsinterventie/ingrijpen.
- Bang voor instabiliteit wat resulteert in een niet-cyclisch beleid, wat weer resulteert in meer overheidsinterventie.
Voorstanders zijn Frankrijk en Italië want dit zijn zwakke economieën.
Hoe kan de SGP invloed uitoefenen op landen die niet voldoen aan de eisen?
De drie verschillende armen:
1. Preventieve ‘arm’: surveilleert en zorgt ervoor dat het begrotingstekort niet boven de drie procent komt.
Medium-term doelstellingen = doelstellingen om de begroting in evenwicht te houden, target voor een structurele balans. Een per lidstaat opgestelde doelstellingen, lidstaten weten hierdoor wat zij mogen doen.
- Correctieve arm: geeft advies, zorgt ervoor dat lidstaten door middel van advies het begrotingstekort verlagen (als begrotingstekort meer dan drie procent is).
- Afschrikkende arm: zorgt voor sancties, beboet de lidstaten.
Welk perspectief hebben Heipertz en Verdun op de SGP (Stability and Growth Pact)?
Heipertz & Verdun kijken vanuit het ideationale perspectief. SGP is een creatie van verschillende idealen, factoren en omstandigheden. Volgens Heipertz & Verdun bepaalt de conditie waarin het SGP is ontstaan/opgezet het functioneren.
Belangrijke factoren die invloed hebben gehad op het ontstaan van SGP:
1. Bargaining Power: eerst had Duitsland veel macht, maar doordat de binnenlandse politiek is veranderd hebben nu Oostenrijk en Nederland veel macht (wel minder dan Duitsland toendertijd). Deze onderhandelingsmacht zien we terug in het draagvlak, die neemt af.
- Er zijn veel actoren/stakeholders → dus er is veel interactie. Dit leidt tot epistemic communities: actoren leren van elkaar.
- Ideeën over het belang van fiscale discipline. hier was eerst ook consensus over, maar die consensus wordt minder.
- Heipertz & Verdun over waarom het SGP is ontstaan → Volgens Heipertz en Verdun blijkt het toepassen van de SGP-regels een probleem: budgettaire restricties worden maar zelden serieus genomen door de lidstaten. Er zijn aanpassingen nodig, anders blijft het SGP slechts ‘een waakhond die wel blaft, maar aan een ketting vast zit’, waar nationale overheden zich nog te veel mee kunnen bemoeien.
Welk perspectief hebben Fourçans & Warin over de transformatie naar SGP-II, 2007:
De invoering van SGP-II was nodig, aangezien het origineel te ongeloofwaardig was: meerdere landen hadden de grens van 3% overschreden zonder hiervoor beboet te worden.
Uit onderzoek van Fourçans en Warin blijkt dat SGP-II alleen succesvol kan zijn indien het lidstaten een reden geeft om met goed financieel beleid een economische schok te dempen.
Daarnaast stellen zij dat de correctieve arm toch een belangrijk element blijft: wanneer deze verzwakt wordt en lidstaten nog minder vaak boetes opgelegd zullen krijgen, wordt de kans op een moral hazard vergroot en zullen lidstaten zich minder vaak houden aan het SGP.
Welk perspectief heeft Princen op de SGP (Stability and Growth Pact)? (twee perspectieven):
Beleidsparadigma: economische stromen om SGP III te verklaren.
Ordoliberalism:
- Focus op prijsstabiliteit door strikt budgettair beleid.
- Komt voor bij landen als Nederland en Duitsland.
- Weinig overheidsinterventie.
- Fiscaal beleid.
- Duidelijke cyclisch die nagelopen wordt.
Keynesianism:
- Er is een verband tussen prijsstabiliteit en economische groei. Komt veel voor bij landen als Italië en Frankrijk.
- Kenmerkt zich vooral door flexibiliteit en overheidsinterventie/ingrijpen.
- Bang voor instabiliteit wat resulteert in een niet-cyclisch beleid, wat weer resulteert in meer overheidsinterventie.
Overkoepelend: Princen stelt dat in het SGP een compromis tussen beiden perspectieven is gevonden, het is een hybride vorm.
Welk perspectief heeft De Grauwe op de SGP (Stability and Growth Pact)?
De Grauwe is voornamelijk kritisch op SGP: EU landen hebben hun zaken niet op orde en de EU kan niet écht handhaven, alleen namen en shamen.
Twee redenen waarom er niet harder gehandhaafd zou moet worden volgens de Grauwe:
Economisch:
Private sector verpest het economisch gezien (lenen veel geld bij de banken) → overheid redt de private sector → overheid komt in problemen binnen EU maar niet geheel door eigen schuld → boetes zouden niet terecht zijn. Budgettekorten en nationale staatsschuld van lidstaten waren niet de oorzaak van de financiële crisis, dat waren de schulden in de private sector.
Democratisch:
De EC legt sancties en boetes op, terwijl zij weinig legitimiteit hebben. Zij merken nooit iets van gevolgen, zij kunnen bijvoorbeeld niet verantwoordelijk gehouden worden door het volk
