Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Zakazy > Ospa wietrzna i półpasiec > Flashcards

Ospa wietrzna i półpasiec Flashcards

1
Q

Wirus odpowiedzialny za ospę wietrzną i półpaśca

A

VZV (r. Herpesviridae) - po pierwotnym zakażeniu pozostaje w komórkach nerwowych, a w sprzyjających warunkach ulega reaktywacji dając obraz półpaśca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Epidemiologia ospy wietrznej i półpaśca

A

Ospa wietrzna: szczyt w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (5-9r.ż.); okres zimowy i wiosenny (nasilenie III-V)

Półpasiec: szczyt >50r.ż.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

VZV przenosi się drogą… + jak się roznosi po organizmie

A

kropelkową (człowiek to jedyny rezerwuar)
rzadziej przez kontakt oraz przez łożysko

-> bł. śluz. ukł. oddechowego(lub spojówki) -> węzły chłonne -> nn. krwionośne i limfatyczne -> ukł. siateczkowo-śródbłonkowy (wątroba, śledziona) -> replikacja tam -> wiremia -> skóra, bł. śluzowe, inne tkanki i narządy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Okres wylęgania VZV

A

10-21 dni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Początek i koniec zakaźności VZV

A

48h przed pojawieniem się wykwitów skórnych

do przyschnięcia ostatnich pęcherzyków

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Zakaźność VZV, co rozumiemy przez istotny kontakt

A

Bardzo wysoka:
-ospa wietrzna u 90% po kontakcie z ospą; u 20-40% po kontakcie z półpaścem

Istotny kontakt:

  • kontakt “twarzą w twarz”
  • przebywanie w tym samym pomieszczeniu 4h
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Gdzie w postaci utajonej siedzi VZV? +jak przebiega reaktywacja

A
  • zwojach n. czaszkowych
  • komórkach zwojowych korzeni grzbietowych

Reaktywacja -> replikacja -> uwalnianie wirusa wzdłuż nerwu -> objawy w obrębie dermatomu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Ospa wietrzna - przebieg

A

Pierwsze 1-2 dni: objawy zwiastunowe

  • ↑T, ból głowy, złe samopoczucie, bóle mięśniowe, katar, ból gardła
  • czasem ból brzucha, biegunka, zaczerwienienie skóry(może być osutka przypominająca płonicę)

Potem zmiany skórne:

  • towarzyszy im gorączka, zapalenie gardła, powiększenie węzłów chłonnych
  • wszędzie oprócz rąk i stóp (rzadko ale mogą być)
  • mogą być na bł. śluzowych (jamy ustnej, gardła, narządów płciowych), na rogówce i spojówkach
  • “obraz gwiaździstego nieba” = jednocześnie zmiany w różnym stopniu rozwoju
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Zmiany skórne w ospie wietrznej - ewolucja

A

Charakterystyczna ewolucja:
-rumieniowe plamki -> grudki -> pęcherzyki z przejrzystym płynem -> z mętnym płynem -> krostki -> strupy

Po odpadnięciu strupów przejściowo niewielkie przebarwienia i blizny, ustępujące bez śladu

Najpierw tułów i głowa, potem ramiona i potem kk.dolne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Szczepienie a zachorowanie na ospę wietrzną

A

Mogą chorować, ale łagodnie, bezgorączkowo + nieliczne wykwity plamisto-grudkowe, zwykle bez pęcherzyków

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Ospa wietrzna wrodzona - objawy w zal. od okresu ciąży

A

Zachorowanie przed 20tc.:

  • obumarcie płodu
  • z. ospy wietrznej wrodzonej u dziecka:
    • wady OUN (małogłowie, wodogłowie)
    • blizny skórne, zniekształcenia kończyn
    • zaćma, zapalenie siatkówki, zapalenie naczyniówki

Zachorowanie po 20 tc.:

  • nie rozwijają się objawy ospy wietrznej wrodzonej
  • może wystąpić półpasiec we wczesnym okresie życia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Profilaktyka w okołoporodowej ospie wietrznej u matki

A

Matka zachorowała między 5 dniem przed porodem a 2 dniem po?
->dać NOWORODKOWI swoistą Ig anty-VZV (VZIG)

Jak noworodek zachoruje -> acyklowir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Półpasiec - przebieg

A

Najpierw okres objawów zwiastunowych (3-4 dni przed osutką; mogą się utrzymywać >7dni po jej ustąpieniu):

  • piekący, kłujący, pulsujący ból w obrębie jednego dermatomu
  • uczucie mrowienia, świąd skóry
  • ↑T, ból głowy, złe samopoczucie

Wykwity skórne pojawiają się rzutami przez ok. tydzień:

  • polimorficzna osutka w skupiskach w obrębie jednego dermatomu i jednej połowy ciała
  • przechodzą ewolucję

Czasem mogą pojawić się niedowłady (zwykle kończyn), przez zajęcie nerwów ruchowych

Nietypowe postaci półpaśca (np. zgorzelinowy) może być objawem wskaźnikowym AIDS

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Ewolucja zmian skórnych w półpaścu

A

rumieniowe plamki -> grudki -> pęcherzyki z przejrzystym płynem -> z mętnym płynem -> krostki -> NADŻERKI, OWRZODZENIA-> strupy -> odbarwienia, przebarwienia, blizny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Półpasiec uszny - co zajmuje, gdzie są zmiany, objawy

A
  • zajęcie zwoju kolanka n. VII
  • zmiany skórne małżowiny usznej i okolicy za nią, błony bębenkowej, przewodu słuchowego zewnętrznego
  • silny ból ucha, niedosłuch, szum uszny
  • mogą być zawroty głowy (zajęcie n. VIII)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Z. Ramsaya-Hunta - co to?

A

półpasiec uszny + niedowład obwodowy n.VII, czasem zaburzenia smaku, wydzielania śliny i łez

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Półpasiec oczny - co zajmuje, gdzie zmiany, jaki przebieg, co wyjątkowego w leczeniu

A
  • n. V
  • skóra czoła, powiek, spojówka, rogówka
  • ciężki przebieg

wyjątkowo tu można dać acyklowir w maści

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Półpasiec rozsiany - gdzie zmiany, co może towarzyszyć, u kogo najczęściej

A
  • bolesne wykwity na skórze całego ciała
  • towarzyszyć mogą zapalenie płuc, wątroby, mózgu
  • najczęściej u pacjentów chorujących na chłoniaki (HL, NHL)
19
Q

Półpasiec nawracający - kiedy występuje?

A

Rzadko, głównie w przebiegu zaburzeń odporności KOMÓRKOWEJ lub choroby nowotworowej

20
Q

Powikłania ospy wietrznej:

A
  • wtórne bakteryjne zakażenie zmian skórnych (najczęstsze)
  • zap. płuc
  • powikł. neurologiczne

Rzadziej:

  • z.Reye’a
  • zap. m. sercowego
  • zap. stawów
  • zap. nerek
  • zap. wątroby
  • zespół Reye’a
  • małopłytkowość
  • zap. dróg moczowych
21
Q

Powikłania półpaśca:

A
  • nerwoból poherpetyczny
  • świąd poherpetyczny
  • przebarwienia, odbarwienia, blizny skórne
  • zap. rogówki, spojówek, naczyniówki, nerwu wzrokowego
  • powikłania neurologiczne
  • rozsiew półpaśca - duże ryzyko zgonu
22
Q

Diagnostyka ospy wietrznej i półpaśca

A

Na podstawie obrazu klinicznego i wywiadu

23
Q

Jakie badania identyfikujące VZV można wykonać przy wątpliwościach w ospie wietrznej i półpaścu?

A

Badania serologiczne:

  • ↑ swoistych IgM
  • lub co najmniej 4x↑ swoistych IgG

Izolacja VZV i:
-hodowla
-lub wykrycie DNA w PCR
(płyn z pęcherzyka, krew, PMR)

Wykrycie w komórkach naskórka antygenów wirusa VZV za pomocą immunoflourescencji bezpośredniej lub komórek Tzancka

24
Q

Leczenie ospy wietrznej

A

Objawowe:

  • p/gorączkowe (paracetamol)
  • p/świądowe (np.dimetynden - doustny lek p/histaminowy I generacji)
  • nawodnienie, higiena

Gdy ciężki przebieg, powikłania lub jest z grupy ryzyka powikłań - acyklowir (p.o., gdy powikłania i hospitalizacja to i.v.)

Grupa ryzyka powikłań:

  • wiek >20 lat
  • zaburzona odp. komórkowa
  • immunosupresja
  • AZS
  • noworodki i ciężarne (zwł II i III trym)

Nadkażenia bakteryjne - cefalosporyny I lub II generacji (na paciorkowce i gronkowce)

25
Q

Leczenie półpasiec

A

Leczenie p/bólowe:

  • ból o niewielkim/umiarkowanym nasileniu - paracetamol, NLPZ (ibuprofen), słabe opio (tramadol)
  • duży ból - silne opioidy (plastry z fentanylem lub buprenorfina), gabapentyna, pregabalina, amitryptylina, GKS, blokady farmakologiczne

Leczenie p/wirusowe - acyklowir lub walacyklowir:
-i.v. u osób z upośledzoną odpornością, po przeszczepieniu narządu, z neo złośliwym lub rozsiewem narządowym półpaśca - gdy poprawa to przerzucić się normalnie na p.o.

26
Q

Na co uważać przy leczeniu acyklowirem iv?

A

Na krystalizację leku w kanalikach nerkowych - pacjent ma być nawodniony
(wlew krystaloidów przed lekiem w objętości 1:1) + kontrolować kreatyninę w surowicy co 3 dni

27
Q

Rokowanie ospy wietrznej i półpaśca

A

U immunokompetentnych przebiegają łagodnie

Śmiertelność dorosłych>dzieci

Ból poherpetyczny po półpaścu może utrzymywać się długi czas

Odporność na ospę na całe życie

40% śmiertelność przy zap. płuc u ciężarnych

28
Q

Różnicowanie ospy wietrznej - z czym i na jakiej podstawie rozróżnimy?

A

Z:

  • rozsianym zakażeniem wirusami opryszczki pospolitej
  • ukłuciami owadów
  • zadrapaniami
  • liszajcem
  • liszajem pokrzywkowym

Ale u nich będzie wolna skóra owłosiona głowy i bł. śluzowe

29
Q

Szczepienie na VZV - dla kogo obowiązkowe?

A

Dzieci <12r.ż.

  • z zaburzoną odpornością
  • z otoczenia osób z zaburzoną odpornością
  • osoby z zakładów opieki zbiorowej

2 dawki w odstępie min. 6tyg.

30
Q

Dla kogo hiperimmunizowany preparat Ig VZV?

A
  • nieuodpornioni z zaburzoną odpornością komórkową po ekspozycji na zakażenie
  • noworodki których mama zachorowała na ospę 5 dni przed/2 dni po porodzie
  • wcześniaki

Varitect i.v. 1-2ml/kgm.c.

31
Q

Można dać profilaktycznie acyklowir po kontakcie z VZV?

A

Tak, u osób zagrożonych ciężkim przebiegiem (niedobory odp. komórkowej, nieuodpornieni) LUB >96h po kontakcie:
800mg p.o. co 6h przez 7 dni od 7 dnia po kontakcie z chorym

32
Q

Czy noworodek z wrodzoną ospą wietrzną zakaża?

A

Nie

33
Q

Po szczepieniu na VZV chcesz sprawdzić odpowiedź testami serologicznymi - czy to ma sens?

A

Nie, bo to będzie test ELISA który daje często wyniki fałszywie ujemne i nie zaleca się badania odpowiedzi immunologicznej po tym szczepieniu

34
Q

Wtórne bakteryjne zakażenie wykwitów w ospie wietrznej - co zwiększa ryzyko, dwie grupy

A

Najczęstsze powikłanie
Zwiększają ryzyko NLPZ, preparaty mscowe na skórę i zaniedbania higieniczne

  1. miejscowe (Streptococcus pyogenes, Staphylococcus aureus) - ropień, ropowica, róża, płonica przyranna, STSS
  2. inwazyjne zak. paciorkowcowe (S. pyogenes) - martwicze zap. powięzi, bakteriemia i sepsa
35
Q

Ospa wietrzna - powikłania - zap. płuc - 2 grupy

A
  1. Ospowe (śródmiąższowe)
    - najczęstsze powikłanie u DOROSŁYCH, zwł. u kobiet w II i III trym.ciąży i w stanie immunosupresji
    - zazwyczaj rozwija się w 3-5 dniu choroby
  2. Wtórne bakteryjne
    - najczęściej S.aureus, też S.pneumoniae, H.influenzae
    - może wikłać ospowe lub być niezależnie
    - trudne do odróżnienia od ospowego - jak są wątpliwości to podejrzewać bakteryjne
36
Q

Powikłania neurologiczne ospy wietrznej

A

Zap. móżdżku (z. ataksji móżdżkowej)

  • głównie <15r.ż.
  • zazwyczaj w 1-3.tyg. choroby
  • przebieg raczej łagodny
  • ustępuje w ciągu 3-4tyg.

Zap. mózgu:

  • głównie u dorosłych
  • ciężki przebieg
  • trwa >=2tyg.
  • u 15% trwałe następstwa

Inne: ZOMR, poprzeczne zap. RK, z. Guillaina-Barrego, porażenie n.czaszkowych, zap. siatkówki

37
Q

Czynniki ryzyka wyst. półpaśca

A
  • wiek >65 lat
  • neo złośliwe
  • immunosupresja
  • statyny
  • cukrzyca
  • HIV i inne zab. odp. komórkowej
38
Q

Powikłania półpaśca - aseptyczne ZOMR

A
  • przebieg łagodny
  • ustępuje bez leczenia w ciągu 1-2tyg.
  • bezobjawowe zmiany w PMR nawet u 1/3 pacjentów z półpaścem
39
Q

Powikłania półpaśca - ostre zap. mózgu

A
  • rzadko
  • kilka dni po pojawieniu się osutki
  • czynniki ryzyka: upośledzona odporność, zajęcie dermatomów unerwionych przez n. czaszkowe, półpasiec rozsiany
  • ryzyko zgonu do 25%
40
Q

Powikłania półpaśca - przewlekłe zap. mózgu

A
  • prawie wyłącznie u chorych ze znacznym upośledzeniem odp. komórkowej (zwł. AIDS)
  • kilka miesięcy po przebyciu półpaśca
  • rokowanie złe, przebieg postępujący, prowadzi do zgonu
41
Q

Powikłania półpaśca - udar mózgu

A
  • rzadkie powikłanie półpaśca OCZNEGO
  • odcinkowe zapalenie, zwężenie lub zakrzepica bliższej gałęzi t. środkowej lub przedniej mózgu
  • zwykle ok.7tyg. po zachorowaniu na półpasiec
  • śmiertelność 20-25%
  • pozostawia trwałe uszkodzenia neurologiczne
42
Q

Powikłania półpaśca - zap. RK

A
  • rzadko
  • głównie gdy upośl. odp. komórkowa (AIDS)
  • najczęściej po półpaścu w okolicach unerwionych przez nerwy wychodzące z Th

Objawy:

  • niedowłady w tym samym segmencie co zmiany skórne
  • utrata czucia poniżej zajętego dermatomu
  • pojawiają się 12 dni po pierwszych wykwitach

Ciężkie postaci:

  • połowicze uszkodzenie RK (z.Browna-Sequarda)
  • całkowite poprzeczne uszk. RK

Rokowanie niepewne

43
Q

Powikłania półpaśca - zap. siatkówki

A
  • zazwyczaj po półpaścu ocznym (kilka tyg. lub mcy) lub w czasie zmian skórnych
  • może objąć drugie oko
  • szybki postęp, doprowadza do zlewnej martwicy i w 75-85% do ŚLEPOTY

Dno oka:

  • ziarniste, żółtawe, niedokrwienne zmiany, rozprzestrzeniające się i zlewające
  • siatkówka może się odwarstwić

Zakazy (8 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions