Choroby zakaźne typu krótkie i pediatryczne Flashcards
1
Q
Krztusiec - definicja
A
Choroba zakaźna wywołana przez
- pałeczkę krztuśca (Bordetella pertussis)
- lub pałeczkę parakrztuśca (Bordetella parapertussis)
przebiegająca z zapaleniem oskrzeli
2
Q
Pałeczka krztuśca wykazuje powinowactwo do… + co produkuje
A
urzęsionego nabłonka dróg oddechowych i produkuje różnorodne substancje odpowiedzialne za zjadliwość bakterii (najbardziej zjadliwa jest toksyna krztuścowa, odpowiada za ogólne objawy choroby)
3
Q
Patomechanizm nasilenia odruchu kaszlowego w krztuścu
A
Martwica nabłonka + wydzielanie lepkiego i gęstego śluzu w DO -> nasilenie odruchu kaszlowego
4
Q
Okres wylęgania krztuśca
A
5-21 dni
5
Q
Jak bardzo zakaźny jest krztusiec?
A
Bardzo, nawet 80% osób po kontakcie zachoruje
6
Q
Kiedy krztusiec jest najbardziej zakaźny?
A
W pierwszych 3 tygodniach schorzenia
7
Q
Charakterystyczne objawy w krztuścu
A
Napadowy kaszel
Świst wdechowy, wymioty po kaszlu
8
Q
Fazy w przebiegu krztuśca:
A
- nieżytowa
- napadowego kaszlu
- zdrowienia
9
Q
Prewencja krztuśca
A
-szczepienie (nie daje trwałej odporności!!)
10
Q
Charakterystyka Bortedella pertussis + patomechanizm w krztuścu
A
=pałeczka krztuśca
G-, tlenowa
wytwarza toksynę krztuścową -> martwica komórek nabłonka w DO -> zagęszczenie śluzu -> śluz zalega w DO -> nasilony odruch kaszlowy
11
Q
Krztusiec szerzy się drogą…
A
kropelkową (wdychanie rozpylonej podczas kaszlu wydzieliny chorego)
12
Q
Jak może wyglądać krztusiec u osób szczepionych lub którzy już wcześniej przechorowali krztusiec?
A
Przewlekły, przedłużający się kaszel
13
Q
Faza nieżytowa krztuśca: czas trwania, objawy
A
kilka dni-2tygodnie
- objawy grypopodobne
- niewielki ↑T ciała
- katar, objawy zapalenia spojówek
- suchy, stopniowo nasilający się kaszel
14
Q
Faza napadowego kaszlu krztuśca: czas trwania, objawy
A
2-4tygodnie
- męczący, napadowy kaszel z dusznością i odkrztuszaniem gęstej wydzieliny pod koniec napadu
- wymioty po napadzie kaszlu u niemowląt i małych dzieci (bo połykają wydzieliną)
- obfite poty, zmęczenie, apatia
15
Q
Faza zdrowienia krztuśca: czas trwania, objawy
A
2-kilkanaście tygodni
-systematyczne zmniejszanie się nasilenia i częstości kaszlu
16
Q
Charakterystyka kaszlu w krztuścu - typowa sekwencja napadu
A
głęboki wdech -> 5-10 kaszlnięć (bez nabierania powietrza) -> świst (“pianie koguta”) spowodowany głębokim wdechem przez skurczoną krtań
17
Q
Charakterystyka kaszlu w krztuścu - co może towarzyszyć napadowy
A
- duszność
- nasilony wysiłek oddechowy
- sinica
- zaburzenia częstości pracy serca
- wybroczyny na twarzy i spojówkach
- wytrzeszcz gałek ocznych
18
Q
Charakterystyka kaszlu w krztuścu - jak może wyglądać u niemowląt?
A
Zamiast napadowego kaszlu -> dominują okresowe bezdechy z towarzyszącą sinicą i drgawkami
19
Q
Charakterystyka kaszlu w krztuścu - co prowokuje napad?
A
światło
hałas
karmienie
ucisk nasady języka (np. szpatułką)
20
Q
Krztusiec - badania lab.
A
leukocytoza z przewagą limfocytów (ale u dorosłych leukocyty są często w normie)
21
Q
Krztusiec - badanie bakteriologiczne
A
złoty standard - hodowla (wymaz z gardła/ głęboki z nosa)
diagno molekularna - wykrycie DNA bakterii w PCR
22
Q
Krztusiec - badanie serologiczne
A
p/c przeciwko toksynie krztuścowej w surowicy:
-IgG ew. IgA (ELISA)
23
Q
Krztusiec - rozpoznanie
A
Podejrzewamy przez obraz kliniczny (np. kaszel trwa >3tyg)
Rozpoznanie powinno się opierać na potwierdzeniu badaniami mikrobiologicznymi lub serologicznymi
Można rozpoznać bez badań gdy typowy obraz + uprzedni kontakt z osobą chorą na krztusiec
ZGŁOSIĆ do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej
24
Q
Krztusiec - leczenie
A
Makrolidy (klarytromycyna, azytromycyna, erytromycyna)
Gdy oporność/nietolerancja: kotrimoksazol
Wdrożenie antybio:
- w fazie nieżytowej łagodzi PRZEBIEG krztuśca
- w późniejszym czasie NIE ŁAGODZI ale może SKRÓCIĆ okres zakaźności pacjenta do 5 dni
25
Krztusiec - izolować pacjenta?
Powinien być izolowany:
- 5 dni od rozpoczęcia skutecznej antybiotykoterapii
- 3 tyg, gdy nie leczony antybiotykiem
26
Krztusiec - co zrobić po kontakcie z chorym?
Chemioprofilaktyka poekspozycyjna: leki takie jak w leczeniu krztuśca:
- makrolidy (klarytromycyna, azytromycyna, erytromycyna)
- ew. kotrimoksazol (gdy nietolerancja)
27
Krztusiec - rokowanie
U noworodków i niemowląt - cięższy przebieg + duże ryzyko zgonu
Może prowadzić do:
- powikłań neurologicznych (krawienie wewnątrzczaszkowe, padaczka, obrzęk mózgu, encefalopatia, upośledzenie umysłowe, głuchota)
- zap. płuc
- odmy opłucnowej
- złamań żeber
- wypadania odbytnicy
- nietrzymania moczu
Powikłania są głównie u niemowląt i przewlekle chorych
28
Odra - epidemiologia
Szczyt zapadalności: 5-9r.ż., wiosna
Obowiązek szczepienia od 1975r.
Obecnie rzadko występuje
29
Odra - czynnik etiologiczny
Wirus odry (r. Paramyxoviridae)
30
Wirus odry - rezerwuar
tylko człowiek
31
Wirus odry - zakażenie drogą...
kropelkową
| kontaktu z zainfekowanymi wydzielinami
32
Wirus odry - gdzie wnika do organizmu i gdzie sobie wędruje
1. Wnika przez DO lub spojówki
2. Namnaża się w ww. chłonnych i kom. nabłonkowych ukł. oddechowego
3. Dostaje się do układu krwionośnego - wiremia
4. Zajmuje komórki ukł. siateczkowo-śródbłonkowego (wątroba, śledziona) i tam dochodzi do jego replikacji
33
Odra - jakie miejsca zajmuje zakażenie?
Drogi oddechowe
Spojówki
Skórę
34
Odra - jaka zakaźność?
Wysoka - ryzyko rozwoju choroby u nieodpornionego po kontakcie z chorym to nawet 98%
Pacjent zakaźny dla otoczenia na 5 dni przed osutką i do 3-4 dni od jej pojawienia się
35
Okres wylęgania wirusa odry
Od zakażenia do objawów prodromalnych: 8-12 dni
| Od zakażenia do wysypki: 7-18 dni
36
Odra - objawy po kolei
1. Prodromalne (trwają 2-14 dni)
2. Plamki Koplika-Fiłatowa
3. Wysypka (trwa 3-4 dni)
37
Objawy prodromalne odry
```
Trwają 2-14 dni
Po 8-12 dniach od zakażenia
-gorączka (nawet 40C)
-katar o dużym nasileniu, suchy kaszel
-zapalenie spojówek + światłowstręt
```
38
Plamki Koplika-Fiłatowa
- objaw patognomoniczny odry
- spowodowane martwicą nabłonka, surowiczym wysiękiem oraz naciekiem komórek olbrzymich
- drobne białe/szarobiałe grudki na bł. śluzowej policzków umiejscowione na wysokości zębów przedtrzonowych dolnych, otoczone zapalną obwódką
- zanikają w ciągu 12-72h
39
Wysypka w odrze
Trwa 3-4 dni
- osutka plamisto-grudkowa, żywoczerwona
- zstępująca: najpierw głowa, potem tułów i kończyny
- zmiany zlewają się ze sobą
- towarzyszą objawy nieżytowe i wysoka T
- blednie i ustępuje po ok. 3-7 dniach z łuszczeniem naskórka i pozostawianiem brunatnych przebarwień
40
Objawy odry, ale nie te charakterystyczne i główne
- uogólniona limfadenopatia
- jadłowstręt
- biegunka
- wymioty
- ból brzucha
41
Powikłania odry - podział na grupy
Zapalenie ucha środkowego (najczęstsze)
Powikłania ze strony ukł. oddechowego
Powikł. neurologiczne
Powikł. hematologiczne
Zapalenia różne
Drgawki gorączkowe
42
Zapalenie ucha środkowego w odrze
Najczęstsze powikłanie odry (7-9% chorych)
43
Powikłania ze strony ukł. oddechowego w odrze
- zap. krtani, tchawicy, oskrzelików
| - zap. płuc
44
Powikł. neurologiczne w odrze
- ostre zap. mózgu
- podostre stwardniające zap. mózgu
- poprzeczne i wstępujące zap. RK
- z. Guillaina-Barrego
45
Powikłania hematologiczne w odrze
małopłytkowość
46
Powikłania w odrze - zapalenia różne
Zapalenie:
- zatok
- wyrostka robaczkowego
- wątroby
- wyrostka sutkowatego
- m. sercowego
- pozagałkowe zap. n. wzrokowego (ślepota)
47
Diagnotyka odry
Podejrzewamy na podstawie objawów, ale potwierdzamy w badaniach laboratoryjnych:
- serologiczne (swoiste p/c, ELISA)
- izolacja wirusa (hodowla)
Zgłosić do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej (zabezpiecz zamrożone próbki moczu celem wykonania badań wirusologicznych)
48
Odra - morfologia krwi
↓ leukocytów, limfocyty
czasem ↑ aminotransferaz
49
Co zgłaszać do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej?
- krztusiec
- odrę
- różyczkę i z. różyczki wrodzonej
- biegunkę o etiologii infekcyjnej lub nieustalonej u dzieci do lat 2
- zakażenia żołądkowo-jelitowe i zatrucia pokarmowe o etiologii infekcyjnej lub nieustalonej
50
Leczenie odry
Objawowe:
- p/gorączkowe (paracetamol)
- odpoczynek, nawodnienie, odżywienie
Powikłana odra: hospitalizacja i leczenie powikłania:
- zap. mózgu - p/obrzękowe, p/drgawkowe
- zap. krtani - wziewne GKS
- nadkażenia bakteryjne - antybio
51
Profilaktyka odry (pierwotna i poekspozycyjna)
Szczepienia
Po kontakcie z chorym, osobom niezaszczepionym daje się:
- w ciągu 6 dni od ekspozycji: immunoglobulinę (nieszczepione ciężarne (+zaszczepić po porodzie), osoby z ciężkim upośledzeniem odporności)
- w ciągu 72h od ekspozycji: szczepienie MMR
52
Izolacja w odrze
Chorzy - izolować 4 dni od wystąpienia osutki (pacjentów z niedoborem odporności izolować cały czas trwania choroby)
Osoby po kontakcie z chorym a nieszczepione - izolacja przez cały okres wylęgania choroby
53
Odra - rokowanie, grupa ryzyka ciężkiego przebiegu, u kogo częściej powikłana
Rokowanie w niepowikłanej odrze - dobre
Powikłania neurologiczne lub pulmonologiczne -> znacznie pogarszają rokowanie
Duże ryzyko ciężkiego przebiegu i powikłać u:
- pacjentów z niedoborami odporności komórkowej
- małych dzieci (szczeg. z niedoborem wit. A)
- niedożywionych
Do powikłań dochodzi częściej u niemowląt i dorosłych
54
Różyczka - charakterystyczne objawy
Łagodne objawy infekcji DO
Bladoróżowa osutka
Bolesne powiększenie ww. chłonnych
55
Różyczka - epidemiologia
Szczyt zapadalności: okres zimowy i wczesnowiosenny
| Generalnie bardzo mało przypadków bo są obowiązkowe szczepienia
56
Zakaźność różyczki, okres wylęgania
Okres wylęgania: 14-21 dni
| Pacjent zakaźny na 7 dni przed objawami i do 6-14 dni po wystąpieniu wysypki
57
Różyczka - czynnik etiologiczny
Wirus różyczki należący do rodzaju Rubivirus i rodziny Togaviridae
(RNA wirus)
58
Wirus różyczki przenosi się...
- przez kontakt bezpośredni z zakaźnym materiałem
- drogą kropelkową
- przez łożysko od matki do płodu
59
Wrota zakażenia w różyczce nabytej
Jama nosowo-gardłowa -> tam w komórkach nabłonkowych układu oddechowego i węzłach chłonnych wirus się namnaża -> idzie do krwi (wiremia)
60
Wrota zakażenia w różyczce nabytej
Zakażenie płodu przez pierwotną infekcję u matki
Transmisja wirusa do płodu - w okresie wiremii u matki
Ryzyko zakażenia płodu jest największe w I trymestrze ciąży (85-100%), potem spada i po 22 tc. zakażenie nie stwarza zagrożenia dla płodu
61
Objawy różyczki nabytej
Około 1/2 - bezobjawowa
Reszta: objawy pojawiają się sukcesywnie:
-okres zwiastunowy, kilka dni przed innymi objawami: ↑T, bóle mięśniowo stawowe, bóle głowy, zap. spojówek, objawy infekcji GDO
-powiększenie i bolesność ww. chłonnych (karkowe, szyjne tylne, zauszne) na dzień przed osutką
-bladoróżowa lub czerwona wysypka (zstępuje)
-świąd zmian skórnych
62
Zmiany skórne w różyczce
Bladoróżowa/czerwona wysypka występująca po okresie zwiastunowym
Zstępuje:
1. Twarz - tam się zlewa (wysypka gruboplamista odropodobna) i tułów
2. po 1-2 dniach kończyny
Poza twarzą wysypka ma charakter drobnoplamisty, przypominający osutkę w przebiegu płonicy
Ustępuje po 2-3 dniach bez pozostawienia śladu
63
Rzadsze objawy w różyczce
Splenomegalia
Zap. wątroby
Pojawienie się czerwonych plamek na podniebieniu miękkim (plamki Forschheimera)
64
Z. różyczki wrodzonej - objawy (wady wrodzone i uszkodzenia narządów wczesne)
Zbiór wad wrodzonych i uszkodzeń narządów w różyczce wrodzonej to z. Gregga:
- wady serca (PDA, ubytki przegród, zwężenie pnia płucnego)
- głuchota
- małogłowie
- ch. narz. wzroku (zaćma, wrodzona jaskra, małoocze, retinopatia)
- małopłytkowość
- upośledzenie rozwoju psychoruchowego
- zap. mózgu i ZOMR
- hepatosplenomegalia
- żółtaczka
65
Triada Gregga
Zespół wad w różyczce wrodzonej:
- wady narządu wzroku (zaćma, jaskra, małoocze, retinopatia)
- głuchota
- wady serca (PDA, zwęż. t. płucnej, ubytki przegród)
66
Późne objawy różyczki wrodzonej
Cukrzyca, niedoczynność tarczycy, głuchota, zab. mowy, niedobór GH, postępujące podostre zapalenie mózgu
67
Rozpoznanie różyczki
W oparciu o obraz kliniczny i sytuację epidemiologiczną
Zgłosić do PSSE (podejrzenie lub rozpoznanie różyczki lub z. różyczki wrodzonej)
68
U kogo są przydatne badania umożliwiające wykrycie wirusa różyczki? + jakie to badania
U kobiet w ciąży i w przypadku podejrzenia zakażenia wrodzonego
- serologiczne (ELISA, test wiązania dopełniacza)
- hodowla wirusa
- wykrycie RNA wirusa w PCR (wymaz z gardła, popłuczyny z nosogardła, krew, PMR, mocz)
69
Morfologia krwi w różyczce
↓Leukopenia z ↑limfocytozą
Czasem ↑odsetka plazmocytów(one produkują p/c) i małopłytkowość
70
Leczenie różyczki
Objawowe
Gdy zapalenie stawów - NLPZ
Gdy powikłania ukł. nerwowego i krwiotwórczego - hospitalizacja, leczenie powikłania
Gdy małopłytkowość - GKS, preparaty Ig, KKP
Gdy zap. mózgu - leki ↓ICP, GKS, leki p/drgawkowe
71
Rokowanie w różyczce
```
Nabyta - łagodna
Najczęstsze powikłanie to zap. stawów
Ciężkie powikłania są rzadkie:
-małopłytkowość
-zap. mózgu
-zap. m. sercowego
-aplazja szpiku
-zap. nerwu wzrokowego
-z. Guillaina-Barrego
```
Wrodzona - poważne rokowanie, zależy od zaawansowania wad
72
Świnka = nagminne zapalenie przyusznic - definicja
Ostra wirusowa choroba zakaźna, w której przebiegu dochodzi do rozwoju procesu zapalnego w obrębie ślinianek przyusznych lub (rzadziej) podjęzykowych czy też podżuchwowych
73
Epidemiologia świnki
Brak sezonowości
| Szczepienie obowiązkowe od 2004r. - spadek zachorowań
74
Rezerwuar wirusa świnki
tylko człowiek
75
Wirus świnki przenosi się...
przez bezpośredni lub pośredni kontakt z zakażonym materiałem oraz drogą kropelkową
76
Świnka - zakaźność, okres wylęgania
Chory zaraża na 7 dni przed obrzękiem ślinianek do 9 dni po jego wystąpieniu
Okres wylęgania - 12-25 dni
77
Czynnik etiologiczny świnki
RNA wirus z rodzaju Rubulavirus i rodziny Paramyxoviridae
78
Wirus świnki - gdzie się dostaje, gdzie wędruje
Dostaje się do DO -> zajmuje komórki nabłonka błony śluzowej -> idzie do gruczołów ślinowych -> namnaża się w nabłonku DO, śliniankach i tk. limfatycznej -> wiremia, zajęcie wielu tkanek i narządów
79
Objawy świnki
Bezobjawowe
Objawowe - z nagłym początkiem i ostrym przebiegiem
```
Objawy zwiastunowe
Zap. ślinianek
Zajęcie OUN
OZT
Zap. jajnika
Zap. jądra i najądrza
Zap. tarczycy, gruczołu sutkowego, wątroby, grasicy, gruczołu łzowego, nerek
```
80
Objawy zwiastunowe świnki
- od 1 do 7 dni przed pojawieniem się obrzęku gruczołów ślinowych
- ↑T
- bóle mięśniowe
- ból głowy
- złe samopoczucie
81
Zap. ślinianek w śwince
- obrzęk i ból ślinianek, najczęściej obustronny
- napięta, ucieplona skóra, zwykle o niezmienionym kolorze
- ↓wydz. śliny, suchość w j. ustnej, utrudnione żucie i połykanie
- ↓apetytu
- nadwrażliwość na smak kwaśny
- towarzyszą: gorączka, osłabienie, ból głowy, wymioty
- objawy ustępują po ok. tygodniu
82
Zajęcie OUN w śwince
ZOMR - objawowe u 5-10% pacjentów, częściej u dorosłych; objawy oponowe, ból głowy, gorączka, wymioty
ZOMR i zapalenie mózgu o ciężkim przebiegu - rzadko
83
OZT w śwince
- <10% chorych
- zwykle w późniejszym okresie choroby, najczęściej łagodny przebieg
- ostry ból w nadbrzuszu, nudności, wymioty, biegunka, ↑T, dreszcze
84
Zap. jajnika w śwince
- jedno lub obustronne
- u ok. 5-7% chorych kobiet po okresie dojrzewania
- tkliwość, ból w podbrzuszu, NIE prowadzi do niepłodności
85
Zap. jądra i najądrza w śwince
- jedno- lub obustronne
- u ok. 30-40% chorych chłopców po okresie dojrzewania i młodych mężczyzn
- początek zwykle pod koniec 1 tyg. choroby
- obrzęk, zaczerwienienie, ucieplenie jądra, ból promieniujący do krocza, gorączka, dreszcze, ból podbrzusza, ból głowy, wymioty, nudności
- może prowadzić do NIEPŁODNOŚCI
86
Rozpoznanie świnki
Na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego
87
Czym można zidentyfikować wirusa świnki?
Bad. serologiczne w surowicy (ELISA):
- swoiste IgM
- co najmniej 4x↑ swoistych IgG w odstępie 2-4 tygodni
Izolacja wirusa (z krwi, moczu, PMR, śliny) i jego hodowla lub wykrycie materiału genetycznego (RT-PCR)
88
Badania laboratoryjne w śwince
Gdy zapalenie gruczołów ślinowych - ↑aktywności amylazy we krwi i moczu
89
Leczenie świnki
Objawowe
- p/bólowe, p/gorączkowe (ibuprofen, paracetamol, czasem opio - w OZT lub zap. jądra i najądrza)
- nawodnienie, płukanie j. ustnej, unikanie pokarmów nasilających ból ślinianek (głównie kwaśne)
Gdy zapalenie jądra i najądrza:
- opaska mosznowa (suspensorium) lub obcisła bielizna
- leżenie
Gdy zajęcie OUN:
-p/obrzękowe
90
Powikłania świnki
- ZOMR i zap. mózgu (-> głuchota, porażenia, padaczka, wodogłowie mogą być trwałe)
- zap. trzustki
- zap. jajnika
- zap. jądra i najądrza (->może być niepłodność)
- narz. wzroku (zap. rogówki, twardówki, naczyniówki, n. II)
- zap. stawów
- zap. m. sercowego
- powikłania hematologiczne (napadowa hemoglobinuria, małopłytkowość)
- powikłania neurologiczne (porażenie n.VII, polineuropatie, z. Guillaina-Barrego, zap. błędnika, zap. RK)
91
Rokowanie w śwince
Zwykle dobre
Niektóre powikłania mogą pozostawić trwały uszczerbek na zdrowiu (głuchota, niepłodność) lub stanowić zagrożenie dla życia (zap. mózgu)
92
Zakażenie wirusem świnki w ciąży a płód
Nie zwiększa ryzyka wystąpienia wad wrodzonych
| Zachorowanie w I trymestrze może być przyczyną poronienia
93
Rumień zakaźny - czynnik etiologiczny, szczyt zapadalności
parwowirus B19 (to najczęstsza manifestacja zakażenia tym wirusem)
Szczyt zapadalności: 5-15 lat, okres późnozimowy i wczesnowiosenny
94
Rumień zakaźny - typowe objawy
Infekcja GDO
Rumień na twarzy
Wysypka o girlandowym kształcie
95
Zakażenie parwowirusem B19 a ciąża
Może prowadzić do:
- uogólnionego obrzęku płodu spowodowanego ciężką anemią
- poronienia
Ryzyko transmisji dopłodowej największe w II trymestrze (20-30%)
Po kontakcie ciężarnej z osobą chorą - zrobić badania serologiczne:
-gdy są IgM -> ostra faza zakażenia - wskazanie do konsultacji położniczej (monitorowanie stanu płodu)
96
Zakażenie parwowirusem B19 - czy zawsze objawowe?
Nie, świadczy o tym duży odsetek osób ze swoistymi p/c
97
Parwowirus B19 - gdzie replikuje, jakie powinowactwo
Replikacja w komórkach które mają na powierzchni specyficzny receptor - Ag grupowy krwi P (to głównie komórki prekursorowe linii erytroidalnej szpiku)
Powinowactwo też do:
- megakariocytów
- fibroblastów
- hepatocytów
- synowiocytów
- kardiomiocytów
- kom. śródbłonka i łożyska
98
Transmisja parwowirusa B19
drogą kropelkową, krwiopochodną, przez łożysko
99
Rumień zakaźny - charakter choroby, przebieg
To łagodna, samoograniczająca się choroba przebiegająca dwufazowo:
1. Infekcja GDO (trwa ok. tygodnia)
2. Po tygodniu: zmiany skórne (rumień na twarzy, wysypka)
100
Pierwsza faza rumienia zakaźnego (objawy)
Infekcja GDO, trwa około tygodnia
- gorączka
- bóle mięśniowo-stawowe
- bóle głowy
- złe samopoczucie
- nudności
- nieznaczne powiększenie węzłów chłonnych
101
Druga faza rumienia zakaźnego (objawy)
Po tygodniu od początku choroby
Rumień na twarzy:
-motyl, na obu policzkach (ale może być na jednym = "z. dziecka spoliczkowanego")
Wysypka:
- głównie plecy i kończyny
- nie na dłoniach i podeszwach stóp
- bez gorączki
- najpierw plamisto-grudkowa, potem rumieniowe zmiany o girlandowym kształcie
- głównie u dzieci
- u starszych dzieci i dorosłych może towarzyszyć świąd
- może się nasilać w sytuacjach stresowych, pod wpływem wysiłku wizycznego, po rozgrzaniu skóry
- ustępuje samoistnie w ciągu ok. 1-3 tygodni
102
Rozpoznanie rumienia zakaźnego
Opiera się na obrazie klinicznym
Można wykrywać DNA wirusa w PCR, wykazać swoiste p/c w serologicznych (ELISA=test immunoenzymatyczny, RIA=metody radioimmunologiczne)
103
Morfologia w rumieniu zakaźnym
↓Leukopenia z ↑limfocytozą i umiarkowaną ↑eozynofilią
104
Leczenie rumienia zakaźnego
Objawowe
| -p/gorączkowe, p/bólowe (paracetamol, ibuprofen) gdy gorączka i ból stawów
105
Rokowanie w rumieniu zakaźnym, charakter przebiegu, powikłania
Przebieg łagodny, ustępuje samoistnie
Najczęstsze powikłanie: ból i zap. stawów:
- głównie u nastolatek i młodych kobiet
- może być jedynym objawem
- symetrycznie, drobne stawy kk górnych, stawy kolanowe, nadgarstkowe, łokciowe, skokowe
- utrzymuje się ok. 3 tyg, ustępuje bez trwałego uszkodzenia
Rzadsze powikłania: małopłytkowość, limfocytarne ZOMR, przemijająca lub przewlekła niedokrwistość aplastyczna, pancytopenia
106
Które rotawirusy są patogenne dla ludzi?
grupy A, B i C
| Najczęstsze są zakażenia wirusem z grupy A
107
Epidemiologia zakażenia rotawirusowego
Szczyt zapadalności: 3-36 m.ż. i osoby starsze
Okres jesienny częściej
Najczęstsza przyczyna biegunek u dzieci do 5 r.ż.
Najczęstsza przyczyna zakażeń wewnątrzszpitalnych na oddziałach pediatrycznych
108
Najczęstsza przyczyna biegunek u dzieci do 5 r.ż.
Zakażenie rotawirusowego
109
Do zakażenia rotawirusowego dochodzi na drodze... (+możliwe źródła)
fekalno-oralnej
kropelkowej
Możliwe źródła: zanieczyszczona woda lub owoce morza
110
Zakaźność osoby z rotawirusem
Kilka dni przed pojawieniem się objawów i do tygodnia po ich ustąpieniu
...Jest wysoka
111
Rotawirusy - jakie tkanki uszkadzają i do czego to prowadzi
Uszkadzają komórki absorpcyjne kosmków jelitowych i hydrolazy rąbka szczoteczkowego
- > zaburzenie trawienia i wchłaniania skł. odżywczych
- > biegunka osmotyczna (a więc po zaprzestaniu karmienia ↓częstość wypróżnień)
112
Czy przechorowanie rotawirusówki daje odporność?
Tak, częściową, przy kolejnym zarażeniu chroni przed ciężkim przebiegiem
Naturalna odporność wytwarza się w pierwszych 3 latach życia dziecka
113
Okres wylęgania rotawirusa
ok. 2 dni
114
Objawy zakażenia rotawirusem
Od bezobjawowych do zgonu
Początek zazwyczaj nagły: wymioty, gorączka, biegunka
Ustępują samoistnie po 2-6 dniach
Dodatkowe objawy:
- katar
- osłabienie
- złe samopoczucie
- bóle żołądka
- śluz w stolcu
- odwodnienie
- drgawki gorączkowe
- jadłowstręt
- czasowa nietolerancja laktozy
115
Rozpoznanie zakażenia rotawirusem
Na podstawie testów wykazujących obecność rotawirusów w kale (specyficzne p/c wiążą się z antygenami występującymi w stolcu)
Zgłosić do PSSE!!
(bo zgłasza się biegunki o etiologii infekcyjnej lub nieustalonej u dzieci do lat 2 + zakażenia żołądkowo-jelitowe i zatrucia pokarmowe o etiologii infekcyjnej lub nieustalonej)
116
Leczenie zakażenia rotawirusem
Nawodnienie!!!:
- hipoosmolarne doustne r-ry nawadniające
- pierwsze 3-6h 50ml/kg mc.
- poić często małymi porcjami
- u niemowląt just kontynuować karmienie piersią
Uzupełniająco można stosować probiotyki o udowodnionej skuteczności:
- Lactobacillus rhamnosus GG
- Saccharomyces boulardii
Można też stosować diosmektyt
NIE DAWAĆ p/wymiotnych, zapierających p/drobnoustrojowych
117
Wskazania do hospitalizacji w zakażeniu rotawirusem
- wstrząs
- odwodnienie >9% mc.
- objawy neurologiczne (apatia, senność patologiczna, drgawki)
- uporczywe lub żółciowe wymioty
- niepowodzenie leczenia doustymi płynami
- wskazania społeczne
- podejrzenie stanu wymagającego interwencji chirurgicznej
118
Profilaktyka zakażenia rotawirusem:
Higiena - mycie rąk, zwł. po zmianie pieluch i przed posiłkami
Szczepionka:
- żywa, doustna
- od 6 tż. do ukończenia 32 tż.
- 2-3 dawki w odstępach co najmniej 4 tygodnie
119
Rokowanie w zakażeniu rotawirusem
Większość ok
| Zgony i powikłania najczęściej przez odwodnienie
120
Grypa - definicja
Choroba zakaźna o etiologii wirusowej, charakteryzująca się:
- nagłym początkiem
- występowaniem nasilonych objawów ogólnoustrojowych (np. gorączka, bóle mięśniowo-stawowe, ból głowy, osłabienie)
- zajęciem ukł. oddechowego (kaszel, ból gardła, niezbyt nasilony katar)
121
Epidemiologia grypy - szczyt zapadalności
Szczyt zapadalności: X-IV
122
Wirus grypy jest przenoszony drogą...
kropelkową
| przez skażone ręce/przedmioty
123
Okres wylęgania wirusa grypy i kto jest źródłem zakażenia
```
1-4 dni
zainfekowany pacjent (chory/bezobjawowy)
```
124
Czynnik etiologiczny grypy
wirusy grypy typu A, B i C z rodziny Orthomyxoviridae
Grypa sezonowa najczęściej przez typ A (H1N1, H3N2, H1N2), rzadziej przez B
125
Wirus grypy - czemu tak mutuje?
Bo ma segmentowany genom - to ułatwia wystąpienie mutacji i wymianę genów -> nowe szczepy
126
Który typ wirusa grypy ma dużą zmienność antygenową?
Grypy typu A
127
Grypa - objawowo czy nie?
Bezobjawowo nawet u 50%
Objawy - nagłe pojawienie się:
- gorączki (39-40C)
- dreszczy
- osłabienia
- bólu głowy i mięśni
```
+ uczucie rozbicia, złe samopoczucie
+ze strony ukł. oddechowego:
-suchy i męczący kaszel
-ból gardła
-katar o niewielkim nasileniu
```
+ rzadko z p.pok.(nudności, wymioty, biegunka), stany zapalne ucha środkowego lub krtani
128
Objawy grypy u osób w podeszłym wieku
Niecharakterystyczne: zaburzenia świadomości i uczucie zmęczenia
129
Po ilu dniach grypa ustępuje?
Samoistnie po 3-7 dniach
130
Czynniki ryzyka ciężkiego przebiegu grypy i wystąpienia powikłań:
- otyłość III stopnia
- ciąża i początkowy okres połogu (2 pierwsze tygodnie)
- podeszły wiek >=65 lat, wiek <5 lat
- choroby płuc (astma, POChP), wątroby, nerek, serca (przewlekły z. wieńcowy, zastoinowa niewydolność serca)
- niedobory odporności
- zaburzenia metaboliczne (np. cukrzyca)
- hematologiczne (np. hemoglobinopatie)
- niektóre zaburzenia neurologiczne
131
Diagnostyka grypy - jakie metody?
Wykrywające mat. genetyczny wirusa:
- RT-PCR
- immunofluorescencję (pośrednia i bezpośrenia)
- szybkie testy diagnostyczne (RIDT)
- hodowla komórkowa
Wykrywające swoiste p/c:
-badania serologiczne
