Malaria i inne tropikalne Flashcards

1
Q

Z czym można pomylić w rozmazie malarię?

A

Z babeszjozą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Co wykrywają testy immunochromatograficzne w malarii?

A

antygen zarodźców

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Kiedy test immunochromatograficzny w malarii może wyjść fałszywie dodatni?

A

Gdy jest czynnik reumatoidalny w krwi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Leczenie ACT w malarii - co najczęściej i ile trwa

A

artemeter z lumefantryną

Trwa 3 dni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Leczenie malarii ciężkiej - co najczęściej

A

Artesunian, zawsze w połączeniu z innym lekiem (doksycykliną lub klindamycyną)
i.v.

Po co najmniej jednej dawce, jeśli stan pacjenta na to pozwala + rozmazy są ujemne - można przejść do ACT p.o. normalnym trybem 3 dniowym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Jakie leczenie p/bólowe w malarii?

A

Paracetamol, ew. metamizol

Nie ASA i NLPZ bo mogą pogłębić zaburzenia krzepnięcia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Płynoterapia w malarii

A

Nie przesadzać bo na gorzej wyjdą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Czym można leczyć dzieci z malarią?

A

ACT

atowakwon z proguanilem (niezarej. w PL)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Czym leczyć ciężarne z malarią?

A

I trymestr: chinina (także z klindamycyną)

II i III trymestr: artemeter z lumefantryną, chinina, artesunian i chlorochina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Gorączka Zika - jak przenoszona?

A

wirusowa (RNA, Flaviviridae)

  • przez komary Aedes gł. w środowisku miejskim
  • drogą seksualną
  • drogą wertykalną
  • przez transfuzję krwi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Definicja chorób arbowirusowych:

A

choroby wirusowe przenoszone przez stawonogi, owady (komary, kleszcze)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Co przenoszą komary Aedes?

A

wirus Zika
dengę
chikungunyę
żółtą gorączkę

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

U ilu % będą objawy wirusa Zika?

A

u 20%

80% przechodzi bezobjawowo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Objawy zakażenia wirusem Zika

A

Przemijająca, łagodna choroba gorączkowa +

  • wysypka
  • ból głowy
  • ból stawów i mięśni
  • zap. spojówek
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Ciężki/śmiertelny przebieg gorączki Zika - jak często?

A

Wyjątkowo…. rzadko….

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Powikłania gorączki Zika:

A

Neurologiczne: gł. z. Guillaina-Barre

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Jak dzieci, a jak płody przechodzą gorączkę Zika?

A

Dzieci łagodnie
Zika ma teratogenny wpływ na płód (mikrocefalia, zwapnienia w mózgowiu, poszerzenie układu komorowego, niedorozwój struktur mózgu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Diagnostyka wirusa Zika

A

Nie ma antygenowych
W ostrej fazie choroby (2tyg.) - wykrycie RNA (krew i mocz)
Bad. serologiczne:
-IgM od 4 dnia do 12tyg. choroby -> dodatni/wątpliwy -> zrobić test neutralizacji (mało dostępny)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Jakie badania u noworodków podejrzewanych o zakażenie wirusem Zika?

A
  • RT-PCR w pierwszych 2 dniach życia (w krwi i w moczu)

- IgM w surowicy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Leczenie gorączki Zika

A
  • nie ma leku przyczynowego
  • powikłania neurologiczne leczy się objawowo
  • nie ma możliwości leczenia ciężarnej by uchronić płód
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Zapobieganie zakażeniem wirusem Zika

A

-moskitiery nałóżkowe, naokienne
-repelenty (DEET, ikarydyna, olejek eukaliptusowy)
-insektycydy
itd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Seks a zakażenie wirusem Zika

A

Prezerwatywy:
mężczyźni:
-6 miesięcy po zakażeniu

kobiety:
-8 tygodniu po zakażeniu/narażeniu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Komu najbardziej zagraża wirus Zika?

A

Płodom

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Denga - definicja

A

Choroba arbowirusowa wywoływana przez 4 serotypy wirusa DENV 1-4 (RNA, Flaviviridae), przenoszoną przez komary z rodzaju Aedes

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Czy w Europie można złapać dengę?

A

Tak, we Francji i Portugalii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Serotypy wirusa DENV - jakie cechy?

A

Duża różnorodność genetyczna między nimi -> inne objawy kliniczne (przechorowanie daje odporność na dany serotyp)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Jakie komórki zakaża wirus DENV? Jaki to ma efekt?

A

komórki dendrytyczne, monocyty, makrofagi, komórki śródbłonka, płytki krwi -> uwalniają się z nich cytokiny -> burza cytokinowa

(burza + działanie wirusowego białka NS1 -> aktywacja śródbłonka -> może dojść do przecieku osocza poza łożysko naczyniowe w tzw. fazie krytycznej)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Okres wylęgania dengi

A

4-14 dni - a więc objawy stwierdzane tygodnie, miesiące, lata od ekspozycji (podróży) nie mogą być dengą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Zakażenie DENV - ile % objawowe?

A

20% - od łagodnych po ciężkie ze zgonem

80% bezobjawowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

2 postacie dengi:

A
  • denga z obecnością objawów ostrzegawczych lub bez nich

- ciężka denga

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

3 fazy dengi:

A
  • gorączkowa
  • krytyczna (większość pacjentów ją omija)
  • zdrowienia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Faza gorączkowa dengi + co jej towarzyszy(objawy)

A
  • gwałtowny początek, ↑T do 40C
  • trwa 2-7 dni
  • towarzyszy rumień twarzy, uogólnione bóle stawowo-mięśniowe, ból zagałkowy, światłowstręt, wysypka, bóle głowy
  • może być ból gardła, brak apetytu, nudności, wymioty
  • mogą być objawy skazy krwotocznej (dodatni test opaskowy, samoistne krwawienia z p.pok., nosa, dziąseł) - to nie jest czynnik prognostyczny ciężkiej dengi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Faza krytyczna dengi

A
  • zwiększona przepuszczalność naczyń włosowatych -> przeciek osocza poza naczynia
  • stan pogarsza się w momencie ↓T (od 4.dnia choroby) do 37,8-38C
  • leukopenia, gwałtowny ↓PLT i ↑Ht
  • przeciek trwa 24-48h
  • płyn gromadzi się w jamach opłucnej i otrzewnej
  • może być wstrząs -> kwasica metaboliczna -> niewyd. wielonarządowa, DIC, ciężkie objawy krwotoczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Test opaskowy - co to i gdzie dodatni

A

=próba Rumpla-Leedego
Pojawienie się wybroczyn poniżej miejsca założenia opaski (np. ciśnieniomierza) po kilku-kilkunastu minutach - świadczy o wzmożonej przepuszczalności naczyń włosowatych (np. w ch. von Willebranda, małopłytkowości, dendze)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Faza zdrowienia dengi

A
  • po 24-48h trwania fazy krytycznej (chyba że jej nie było)
  • resorpcja pozanaczyniowego płynu -> szybka poprawa samopoczucia
  • może być charakterystyczna zlewna wysypka z niewielkimi obszarami skóry niezmienionej, która jest określona jako “białe wyspy w morzu czerwieni” (objaw patognomoniczny dla dengi)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Jak przebiega drugie, trzecie i czwarte zachorowanie na dengę?

A

2- ciężej, predysponuje do powikłań

3 i 4 - łagodny przebieg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Denga bez objawów ostrzegawczych wg WHO

A
Prawdopodobna:
zamieszkiwanie rejonów endemicznych lub podróż do nich, gorączka + 2 z:
-nudności
-wymioty
-wysypka
-bóle stawowo-mięśniowe lub pozagałkowe
-(+) test opaskowy
-leukopenia

Pewna: potwierdzona laboratoryjnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Denga z objawami ostrzegawczymi wg WHO

A

Kryteria tej bez objawów ostrzegawczych oraz:

  • ból/tkliwość brzucha
  • utrzymujące się wymioty
  • objawy gromadzenia się płynu
  • senność lub pobudzenie
  • powiększenie wątroby >2cm
  • ↑Ht z jednoczesnym szybkim ↓PLT
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Denga ciężka wg WHO - jakie 3 stany obejmuje?

A
  1. ciężki przeciek osocza
  2. Ciężkie krwawienie
  3. Ciężka niewydolność narządowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Denga ciężka wg WHO - ciężki przeciek osocza, prowadzący do…

A
  • wstrząsu (tachykardia, amplituda skurczowo-rozkurczowa <20mmHg, opóźniony nawrót kapilarny)
  • gromadzenia się płynu z niewydolnością oddechową
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Denga ciężka wg WHO - ciężkie krwawienie: czynniki ryzyka

A

Czynniki ryzyka:

  • przedłużający się/nawrotowy wstrząs z niewyd. wątroby bądź nerek
  • NLPZ
  • uprzednio istniejący wrzód trawienny
  • leczenie p/krzepliwe
  • urazy (w tym iniekcje domięśniowe)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Denga ciężka wg WHO - ciężkie krwawienie: objawy

A

Objawy:

  • utrzymujące się i/lub ciężkie jawne krwawienie z towarzyszącą niestabilnością hemodynamiczną
  • ↓Ht po resyscytacji płynowej z utrzymującą się niestablnością hemodynamiczną
  • nawracający wstrząs nieodpowiadający na kolejne wlewy 40-60ml/kg m.c.
  • wstrząs z ↓/N Ht przed resuscytacją płynową
  • utrzymująca się lub pogłębiająca kwasica metaboliczna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Denga ciężka wg WHO - ciężka niewydolność narządowa

A
Wątroba: ALT lub AST >1000 IU/l
OUN: zab. świadomości, encefalopatia, zap. mózgu
Niewyd. serca
Ostra niewyd. nerek
Inne objawy narządowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Co w morfologii krwi w dendze?

A

↓Leukopenia, małopłytkowość

↑ALT, AST (2-5x powyżej normy)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Jak można potwierdzić dengę metodami laboratoryjnymi?

A
Izolacja wirusa
RT-PCR
Antygen NS1
Badania serologiczne
Diagnostyka łączona (DENV NS1 Ag + IgM, IgG) - wysoka czułość przez cały czas choroby
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Antygen NS1 w diagnostyce dengi

A

Zakażone komórki wydzielają go do krwiobiegu w znacznych ilościach
Wykrywalny do 9 dni od pojawienia się objawów (ale w zak. wtórnym jest szybko neutralizowany przez p/c więc wykrywa się do 4 dni)
Przy wtórnym zakażeniu wysoka antygenemia NS1 (>600ng/ml) w pierwszych 72h jest predyktorem progresji do postaci ciężkiej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Badania serologiczne w diagnostyce dengi

A

IgM od 3-5 dnia choroby, szczytowe miano w okresie zdrowienia, wykrywalne przez kilka miesięcy
IgG
-w pierwotnym zakażeniu między fazą gorączkową a zdrowienia serokonwersja z IgM
-szybki wzrost przy wtórnym zakażeniu (już po 3 dniach; wykazać min.4x↑ miana), przy względnie niskich IgM

Więc można różnicować zakażenie pierwotne od wtórnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Co utrudnia diagnostykę serologiczną dengi?

A

Krzyżowa reaktywność z innymi flawiwirusami (żółtej gorączki, japońskiego zap. mózgu, Zika, kleszczowego zap. mózgu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Leczenie dengi - ogólne

A
  • nie ma przyczynowego
  • płyny + p/gorączkowy, p/bólowy (paracetamol)

Przeciwwskazane: NLPZ (bo krzepnięcie), iniekcje domięśniowe (bo ryzyko krwiaka)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Leczenie dengi bez objawów ostrzegawczych

A
  • dużo płynów, ew. Ringer lub 0,9%NaCl i.v.
  • paracetamol

Monitorować T, gospodarkę wodną, morfologię, glikemię

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Leczenie dengi z objawami ostrzegawczymi

A
  1. Pobierz wyjściową morfologię krwi
  2. Wyłącznie r-ry izotoniczne: NaCl 0,9% płyn Ringera lub PWE
  3. Oceń ponownie stan chorego i powtórz morfologię. Szybkość wlewu zal. od Ht i stanu chorego.
  4. Podawaj minimalną obj. płynu wymaganą do utrzymania perfuzji i diurezy. Dożylne płyny są zwykle konieczne przez 1-2dni
  5. Zmniejszaj stopniowo szybkość wlewu, kiedy przeciek osocza ustępuje pod koniec fazy krytycznej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Leczenie ciężkiej dengi - wstrząs skompensowany:

A
  1. Izotoniczne krystaloidy i.v., ponownie oceń stan chorego i Ht.
  2. Jeżeli się poprawia, zmniejsz szybkość wlewu
  3. Jeżeli wstrząs się utrzymuje, sprawdź Ht po 1. bolusie. Jeżeli wzrasta/nadal jest wysoki (>50%), podaj kolejny bolus i sprawdź Ht.
    Jak Ht spada w stosunku do pierwotnego to najprawdopodobniej oznacza to krwawienie - próba krzyżowa+przetaczanie KKCz
  4. W ciągu 1-2 dni mogą być niezbędne kolejne bolusy krystaloidów lub koloidów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Leczenie ciężkiej dengi - wstrząs hipowolemiczny:

A

1.Krystaloid lub koloid i.v.
2. Jeżeli wstrząs się utrzymuje, sprawdź Ht po 1. bolusie. Jeżeli spada w stosunku do pierwotnego, oznacza to krwawienie - próba krzyżowa+przetaczanie KKCz
Jeżeli Ht jest wysoki w stos. do wyjściowego, podaj 2. bolus z KOLOIDÓW; jeżeli dalej będzie wysoki to podaj 3. bolus
3. Zmniejsz szybkość wlewu i wróć do przetaczania krystaloidów
4.W ciągu 1d mogą być niezbędne kolejne bolusy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Profilaktyka pierwotna dengi

A

Walka z komarami, moskitiery, repelenty, insektycydy

W niektórych krajach jest szczepionka (3 dawki co 6mcy)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

Rokowanie w dendze

A

Niepewne w postaci ciężkiej (śmiertelność do 5%), poza tym dobre

56
Q

Powikłania dengi

A
  • krwotoki
  • wstrząs z niewydolnością krążeniową
  • kwasica metaboliczna
  • niewyd. wielonarządowa
  • DIC
  • zgon
  • zap. m. sercowego
  • niewyd. wątroby z encefalopatią wątrobową
  • bezkamicze zap. pęcherzyka żółciowego
  • ZOMR i mózgu, obrzęk mózgu, z. Guillaina-Barre, zap. n. II - mogą być trwałe
57
Q

Powikłania leczenia dengi

A

Przewodnienie -> obrzęk płuc

58
Q

Biegunka podróżnych - definicja

A

3 lub więcej nieuformowanych stolców w ciągu dnia z co najmniej 1 z:

  • bóle brzucha
  • bolesne skurcze
  • wzdęcia
  • nudności
  • wymioty
  • gorączka

w ciągu 2 tygodni podróży, a także bezpośrednio po powrocie

59
Q

Problemy z biegunką podróżnych na wyprawach trekkingowych i ekspedycjach górskich:

A

Utrata wody, elektrolitów -> upośledzenie sprawności fizycznej i psychicznej
Odwodnienie -> ↑ryzyka ostrej choroby górskiej, zakrzepicy/zatorowości, odmrożeń

60
Q

Obszary wysokiego ryzyka biegunki podróżnych:

A

Azja Płd. i Płd.-Wsch.
Ameryka Środkowa i Płd.
Afryka Zachodnia, Północna i Wschodnia

61
Q

Obszary umiarkowanego ryzyka biegunki podróżnych:

A
Rosja
Europa Wsch.
Chiny
Karaiby
Afryka Płd.
Wyspy Dziewicze USA
62
Q

Czynniki etiologiczne biegunki podróżnych - jakie?

A

bakterie (80%), wirusy (5-25%), pasożyty

63
Q

Czynniki etiologiczne biegunki podróżnych - bakterie

A

E.coli:

  • szczep enterotoksyczny (25-35% NAJCZĘSTSZY)
  • szczep enteroagregacyjny (5-35%)
  • szczep inwazyjny (<5%)

Shigella (5-15%)
Salmonella (5-15%)

Campylobacter (5-35%)
Yersinia enterocolitica
Vibrio
Aeromonas

64
Q

Czynniki etiologiczne biegunki podróżnych - wirusy

A
norowirusy (do 10%)
rotawirusy (do 36%)
astrowirusy
sapowirusy
adenowirusy 40/41
65
Q

Czynniki etiologiczne biegunki podróżnych - pasożyty/pierwotniaki

A
Giardia lamblia=duodenalis (<5%)
Cryptosporidium parvum (<5%)
Entamoeba histolytica (<5%)
Cyclospora cayetanensis (<5%)
66
Q

Czynniki etiologiczne biegunki podróżnych a rejon podróży

A

E. coli:

  • Azja Płd
  • Afryka Subsaharyjska
  • Ameryka Łacińska

Campylobacter jejuni:
-Azja Płd.-Wsch.

norowirusy:

  • Ameryka Łacińska
  • Afryka Subsaharyjska

pasożyty:
-Azja Płd i Płd.-Wsch.

67
Q

U kogo stwierdza się najwyższe ryzyko wystąpienia biegunki podróżnych?

A
  • młodych dorosłych
  • leczonych immunosupresyjnie
  • ze schorzeniami p.pok.
  • z cukrzycą
  • stosujących blokery rec. H2 i inne leki zobojętniające kwas żołądkowy
68
Q

Ile % podróżnych wymaga pomocy medycznej przez biegunkę podróżnych? Ile hospitalizacji?

A

10% pomocy

3% hospitalizacji

69
Q

Okres wylęgania biegunek podróżnych w zależności od etiologii:

A
od kilku minut - zatrucie skorupiakami
1-6h: S. aureus, Bacillus cereus
8-16h: Clostridium
>16h: Vibrio, Salmonella, Shigella, E.coli
18-72h: wirus Norwalk
5-21 dni: Giardia lamblia
5-6 dni: Cryptosporidium
70
Q

Biegunka trwająca >14dni sugeruje patogenezę:

A

Giardia lamblia
Entamoeba
Cyclospora
Cryptosporidium

71
Q

Biegunka z domieszką krwi sugeruje patogenezę:

A

bakterii wnikających w śluzówkę jelit, wytwarzających enterotoksyny:
Salmonella, Shigella, Campylobacter, Vibrio, Aeromonas

72
Q

Biegunka wodnista i obfita występuje, gdy…

A

Drobnoustroje wnikają do śluzówki jelita lub przylegają do śluzówki nie niszcząc jej:

  • enterotoksyczne E.coli
  • pierwotniaki
  • robaki

Może być poprzedzona bólami brzucha, nudnościami i ogólnym złym samopoczuciem

73
Q

Biegunka z wzdęciami i odbijaniem prawdopodobnie wywołana jest przez…

A

Giardia lamblia

74
Q

Pacjenci z klątwą faraona z objawami podobnymi do zap. wyrosta robaczkowego są z dużym prawdopodobieństwem zakażeni…

A

Yersinia

75
Q

Kiedy zgłosić się do lekarza z klątwą Montezumy?

A

Bardzo liczne (>10/d) wodniste wypróżnienia, zwłaszcza w rejonach zagrożonych cholerą

Krew w stolcu

Wysoka gorączka w rejonach zagrożonych malarią

Uporczywe wymioty nieustające >2 dni lub ciężkie odwodnienie, wymagające leczenia wlewami i.v.

Objawy utrzymują się > 5 dni (/brak poprawy po samodzielnym leczeniu)

Osoby <6-8r.ż.; >65 r.ż.

Ciężarne

76
Q

Jak se zrobić ORS=preparat nawadniający??

A
1l sterylnej wody
1 łyżeczka soli kuchennej
0,5 łyżeczki proszku do pieczenia
1 banan
8 łyżeczek cukru
mmmmm
inna opcja:
szklanka przegotowanej wody
1/4 łyżeczki sody oczyszczonej
\+
szklanka soku pomarańczowego lub jabłkowego
0,5 łyżeczki miodu, szczypta soli
=pić na przemian oba napoje
77
Q

Jakiego picia unikać w biegunce podróżnych?

A

alkoholu
kawy
wody z kranu

78
Q

Nawadnianko doustne w biegunce podróżnych - ile w stosunku do stolców?

A

Po każdym luźnym stolcu:

szklanka dla dorosłych, pół szklanki dla dzieci doustnych preparatów nawadniających

79
Q

Samoleczenie podróżnych w zemście faraona:

A

Cyprofloksacyna 750mg p.o jednorazowo, a w przypadku braku poprawy przez 3 dni (500mg 1x/dz.)

Azytromycyna 1g jednorazowo, a w przypadku braku poprawy 500mg 1x/dz. przez 3 dni

Ryfaksymina 200mg 3x/d przez 3 dni (niezalecana przy objawach biegunki inwazyjnej - bo nie wchłania sięz p.pok)

Jak objawy utrzymują się bez poprawy, po 72h poszukać pomocy lekarskiej

80
Q

Czy brać leki zapobiegające biegunce podróżnych?

A

Nie, bo się zrobi lekooporność;
Można w sytuacjach szczególnych:
-zawody sportowe
-wizyty polityków
-krótkie podróże w których utrata 12-24h poważnie wpłynie na przebieg
-inne obciążenia chorobowe (ch. zapalne jelit, cukrzyca - odwodnienie może mieć wpływ na ich przebieg)

81
Q

Jak leczysz biegunkę podróżnych w Nepalu?

A

Częsta przyczyna to Campylobacter, więc:
azytromycyna 500mg 1x/d przez 3 dni
brak efektu -> metronidazol 250mg 3x/d przez 5 dni LUB tynidazol 2g w pojedynczej dawce

82
Q

Szczepienia przeciwko biegunce podróżnych?

A

Nie ma typowej, ale doustna szczepionka p/cholerze daje częściową odporność przed zachorowaniem na biegunkę wywołaną przez niektóre szczepy E.coli:
-bo zaw. toksynę B, która jest homologiczna z wysokobiałkową toksyną LT ETEC

Można szczepić się na inne choroby brudnych rąk: WZW A, dur brzuszny, poliomyelitis, cholera

83
Q

Probiotyki w profilaktyce biegunki podróżnych

A

Dyskusyjne

Muszą zawierać Saccharomyces bouldarii i mieszaninę Lactobacillus acidophilus i Bifidobacterium bifidum

84
Q

Profilaktyka antybiotykowa w biegunce podróżnych - na co, co, jakie powikłania…

A
  • fluorochinolony
  • skuteczna 90% na enterotoksyczne i enteroagregacyjne E.coli

Ryzyko powikłań u osób:

  • z niewyd. nerek
  • stosujących steroidy
  • ze zmianami w EKG (wydłużenie QT)

Zwiększa możliwość:
-zapalenia j. grubego i cienkiego Clostridium difficile

DYSKUSYJNA…

85
Q

Jaką skuteczność ma profilaktyka zemsty Montezumy ryfaksyminą?

A

77%

86
Q

Zakażenie - biegunka podróżnych - jaką drogą?

A

Spożywanie surowych warzyw, owoców, lodów, kremów, wody i mleka, soków, kostki lodu!! itd itd

87
Q

Mycie zębów a biegunka podróżnych…

A

Najlepiej przegotować wodę z kranu; ew. 10 kropli 2% r-ru jodyny na 1l wody -> odczekać 30 min.

88
Q

Ostre przyprawy a biegunka podróżnych

A

Dodatkowo pobudzają wydzielanie soków trawiennych (w tym HCl) -> sprzyjają likwidacji patogenów w żołądku

89
Q

Dlaczego kobiety w ciąży są bardziej narażone na klątwę faraona? + zalecenia

A

↓kwasota soku żołądkowego
spowolnienie perystaltyki jelit

chemioprofilaktyka niezalecana

Leczenie: azytromycyna z wyboru (kat.B - prawdopodobnie bezpieczna, ale zachować ostrożność)
loperamid i ryfaksymina (kat. C - tylko gdy korzyści u matki przewyższają ryzyko u płodu)

90
Q

Kiedy jak najszybciej zgłosić się z dzieckiem do lekarza w biegunce podróżnych?

A

-krwawa biegunka + gorączka >38,6 + umiarkowane-ciężkie odwodnienie + przetrwałe wymioty + zab. świadomości

91
Q

Dzieci i biegunka podróżnych - zalecenia

A

Lek z wyboru: azytromycyna
II rzut: cefalosporyny III gen (nieskuteczne na Campylobacter)

Nie stosować fluorochinolonów <18r.ż. (chondrotoksyczność)

Trimetoprym już nie jest stosowany bo lekooporność

92
Q

U kogo spodziewamy się gorszego przebiegu biegunki podróżnych?

A

U osób:

  • z innymi chorobami
  • nieimmunokompetentnych
  • dzieci
93
Q

Powikłania zemsty faraona:

A

Z. jelita drażliwego

Reaktywne zap. stawów (Shigella, Campylobacter, Salmonella, E.coli); szczeg. u osób z antygenem HLA-B27

z. Guillaina-Barrego: w ciągu 1-4 tygodni, szczególnie po Campylobacter, ale też po innych enteropatogennych bakteriach G-

Przewlekanie się objawów (nawet u 30%)

  • Campylobacter, Shigella, Salmonella (bakterie)
  • Giardia, Cryptosporidium, Cyclospora, Entamoeba histolytica, Dientamoeba fragilis (pierwotniaki)
  • Ascaris, Strongyloides, tasiemce (robaki)

Zak. Clostridium difficile przy antybiotykoterapii

94
Q

Leiszmanioza - definicja

A

Choroba pasożytnicza wywołana przez pierwotniaki Leishmania przenoszone przez wektor - muchówki z rodzaju Phlebotomus (Afryka, Azja, Europa Płd.) i Lutzomyia (Ameryki)

95
Q

Epidemiologia leiszmaniozy

A

W ciągu ostatnich 2 dekad znaczący wzrost liczby przypadków i zasięgu występowania leiszmaniozy na świecie

96
Q

Postaci pierwotniaków Leishmania:

A

promastigota - postać wiciowa w jelicie owada
amastigota - postać bezwiciowa w organizmie ssaka, obligatoryjny pasożyt wewnątrzkomórkowy, namnażający się w MAKROFAGACH I KOM. DENDRYTYCZNYCH

97
Q

Zmiany skórne w leiszmaniozie:

A
  • bezbolesne i długotrwałe
  • pojedyncze lub mnogie
  • najczęściej po stronie ciała, po której nastąpiło ukłucie muchówki
  • odporność komórkowa -> samoistne wolne gojenie (może być przyspieszone przez leczenie p/pasożytnicze)
98
Q

Co może zająć leiszmanioza?

A

Powłoki ciała:

  • postać skórna “wrzód orientalny”, “biały trąd”
  • postać skórno-śluzówkowa (espundia)

Trzewia (postać trzewna)

99
Q

Leiszmanioza - wywiad - pytamy o podróże w ciągu ilu poprzedzających lat?

A

2 (długa inkubacja)

100
Q

Postać ograniczona leiszmaniozy (LCL) - jak wygląda, jak ewoluuje

A

Niebolesne owrzodzenie o różowo-białawym dnie i ostrym, wyniosłym brzegu

Plamka -> grudka -> guzek -> pęcherzyk -> krostka -> (w ciągu tygodni/miesięcy; samoistnie lub przez rozdrapanie ulega…) owrzodzeniu

Może przyjąć postać zmian guzkowych, brodawkowatych, łuszczycopodobnych, półpaścopodobnych, imitujących owrzodzenia weneryczne

101
Q

Postać ograniczona leiszmaniozy (LCL) - ile mija od zakażenia do wystąpienia wrzodu, co może mu towarzyszyć

A

kilka miesięcy
zmiana skórna niekiedy swędzi
przebieg zwykle bezgorączkowy
owrzodzenie może boleć (nadkażenie bakteryjne/grzybicze)

102
Q

Postać rozsiana leiszmaniozy (DCL) - czym się charakteryzuje? (tak immunologicznie)

A

Brakiem odpowiedzi komórkowej na antygeny pasożyta -> rozsiew drogą tkankową, limfatyczną, krwiopochodną

103
Q

Postać rozsiana leiszmaniozy (DCL) - lokalizacja zmian po kolei

A

Najpierw twarz (też na uszach i policzkach)
Potem kończyny -> pośladki -> nawet cała skóra
Głównie miejsca nieosłonięte
Nie zajmuje owłosionej skóry głowy

104
Q

Postać rozsiana leiszmaniozy (DCL) - jak wygląda, jakie objawy

A
Zmiany najczęściej nie ulegają owrzodzeniu
Twarde, czerwonawe łuski
Może im towarzyszyć:
-zły stan ogólny, 
-obrzęk limfatyczny, 
-powiększenie ww.chł.
-gorączka
105
Q

Postać skórno-śluzówkowa leiszmaniozy (espundia, MCL) - gdzie najczęściej występuje?

A

Boliwia, Brazylia, Peru

106
Q

Postać skórno-śluzówkowa leiszmaniozy (espundia, MCL) - kiedy się pojawia?

A

Najczęściej do 5 lat po wygojeniu LCL (ale może być wiele lat później)

107
Q

Postać skórno-śluzówkowa leiszmaniozy (espundia, MCL) - przebieg, co zajmuje po kolei i jakie objawy z tego wynikają

A

powoli, niekiedy bezobjawowo
Najpierw bł. śluzowa jamy nosowej
Potem skóra nosa i warg, śluzówki j. ustnej, gardła, krtani, przełyku
Z czasem nacieka głębsze tkanki chrzęstne i włókniste -> chrypka, dysfagia; w skrajnych przypadkach upośledzenie drożności GDO, odynofagia, wyniszczenie

108
Q

Postać skórno-śluzówkowa leiszmaniozy (espundia, MCL) - objawy towarzyszące

A

Cuchnący odór z ust i nosa

Bolesna limfadenopatia regionalna

109
Q

Postać ograniczona leiszmaniozy (LCL) - samowyleczenie, co z odpornością/nawrotami

A

Zmiany mają tendencję do samowyleczenia w 2-15 mcy
Samoistne wygojenie zapewnia zwykle dożywotnią odporność
Sporadycznie możliwy jest nawrót choroby w bliźnie

110
Q

Postać rozsiana leiszmaniozy - czy dochodzi do samowyleczenia?

A

Najczęściej wymaga leczenia (zmiany skórne mogą trwać nawet 20 lat)

111
Q

Postać skórno-śluzówkowa leiszmaniozy - czy dochodzi do samowyleczenia? Jakie ma odległe następstwa?

A

Nigdy
Powoli niszczy struktury nosa, jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku -> zniekształcenie twarzy, trudności w mówieniu, oddychaniu, przełykaniu -> wyniszczenie i śmierć

112
Q

Od czego zależy ryzyko ciężkiego przebiegu leiszmaniozy i niepowodzenie leczenia?

A

Niepowodzenie leczenia miejscowego
Rozmiar, liczba, lokalizacja zmian -duże, liczne lub na nosie, wargach, powiekach, uszach lub w sąsiedztwie małych stawów powodują trudności w leczeniu miejscowym
Rozsiew limfatyczny
Toksyczność leczenia systemowego

Ryzyko zajęcia bł. śluzowych - 1-20%, jest podwyższone, jeśli:

  • L.braziliensis lub L.panamiensis
  • do zarażenia doszło w Boliwii
  • zmiany są liczne (>4) lub duże (>4-6 cm2)
  • zarażenie trwa >4mcy
  • zmiany zlokalizowane powyżej pasa
  • pacjent w immunosupresji
  • zmiany były nieodpowiednio leczone
113
Q

Podstawowe badania laboratoryjne w leiszmaniozie

A

Najczęściej prawidłowe

114
Q

Podstawa do rozpoznania leiszmaniozy:

A
  1. Bad. mikroskopowe zeskrobin skórnych i wycisków z owrzodzenia, barwienie Giemsy lub Maya-Grunwalda-Giemsy (amastigota) - wysoka swoistość ale czułość niższa od PCR
    +
    2.PCR bioptatu skórnego - wysoka czułość i swoistość, można zidentyfikować gatunek
115
Q

Badania serologiczne w leiszmaniozie

A

Bardzo mała czułość w skórnej i skórno-śluzówkowej

W trzewnej są ważne

116
Q

Postać skórno-śluzówkowa leiszmaniozy - jakie badania i konsultacje dodatkowo?

A

otolaryngolog + TK GIS z kontrastem

117
Q

Różnicowanie leiszmaniozy:

A
  • owrzodzenia urazowe
  • wyprysk
  • skórne reakcje polekowe
  • odczyny na ciała obce
  • nadkażone zmiany po ukłuciach owadów
  • muszyca
  • liszajec
  • półpasiec
  • zak. grzybicze i prątkowe (gruźlica, trąd, ziarniniak basenowy)
  • kiła
  • sarkoidoza
  • nowotwory
  • łuszczyca
  • choroby układowe tkanki łącznej (toczeń rumieniowaty układowy, twardzina układowa, ziarniniakowatość Wegenera)
118
Q

Planujemy leczyć leiszmaniozę związkami antymonu pięciowartościowego (leczenie systemowe), co robimy przedtem?

A

EKG, bo mogą być kardiotoksyczne (też są mielotoksyczne + ryzyko zapalenia trzustki)

119
Q

Leczenie leiszmaniozy u dzieci

A

Antymon pięciowartościowy jest mniej skuteczny niż u dorosłych - stosuje się miltefozynę

120
Q

Leczenie leiszmaniozy u ciężarnych

A

miejscowe, a gdy konieczne jest systemowe to je odkładami do czasu porodu

121
Q

Zmiany skórne w leiszmaniozie - reakcja na leczenie

A

Zazwyczaj ulegają wyleczeniu w miesiąc od początku leczenie związkami antymonu pięciowartościowego (duże zmiany raczej dłużej)

122
Q

Niepowodzenie leczenia leiszmaniozy - kiedy o nim mówimy?

A

Kiedy po 3 mcach od początku leczenia jest niepełne wynaskórkowanie zmiany

123
Q

Nawrót leiszmaniozy - definicja i jak zweryfikować

A

Ponowne pojawienie się owrzodzenia po całkowitym wygojeniu
LUB
poszerzenie się stwardnienia (w zmianie guzkowej)

Wtedy zrobić badanie mikroskopowe (bo DNA Leishmania może być wykrywalne w bioptatach nawet kilka lat po skutecznym leczeniu)

124
Q

Kiedy kontrolne wizyty w leiszmaniozie?

A

Po 3 i 12 mcach od rozpoczęcia leczenia

125
Q

Prewencja leiszmaniozy

A

Zwalczanie wektora
Eliminacja zwierząt będących rezerwuarem :(

Pierwotna: repelenty, insektycydy, moskitiery o splocie <0,6mm impregnowane permetryną
Nie ma szczepionki

126
Q

Rokowanie w leiszmaniozie

A

Dobre w skórnej, niepewne w zaawansowanej skórno-śluzówkowej

127
Q

Powikłania leiszmaniozy

A

Nadkażenie bakteryjne/grzybicze owrzodzeń
Szpecące blizny

W skórno-śluzówkowej: zniekształcenie twarzy, trudności w mówieniu, oddychaniu i przełykaniu

128
Q

Leczenie leiszmaniozy - od czego zależy?

A

Od gatunku i sytuacji klinicznej

129
Q

Leczenie leiszmaniozy - z grubsza

A

Krioterapia ciekłym azotem
Miltefozyna, flukonazol, ketokonazol, amfoterycyna B
Związki antymonu (i.v., nastrzyknięcie zmiany)
Maść z paromomycyną lub chlorkiem metylbenzetonium

130
Q

Jak długo może trwać biegunka podróżnych?

A

2-3 dni (wirusowe)
3-7 dni (bakteryjne)
kilka tygodni (pierwotniaki)

131
Q

Łagodna biegunka podróżnych - cechy

A

podróżny toleruje objawy, biegunka nie jest uciążliwa i nie wpływa na zaplanowane aktywności

132
Q

Łagodna biegunka podróżnych - leczenie

A

nawadnianie p.o., można zast. loperamid lub salicylan bizmutu

133
Q

Umiarkowana biegunka podróżnych - cechy

A

biegunka jest uciążliwa lub wpływa na zaplanowane aktywności

134
Q

Umiarkowana biegunka podróżnych - leczenie

A

nawadnianie p.o.

można zast. loperamid w monoterapii lub z antybiotykiem

135
Q

Ciężka biegunka podróżnych - cechy

A

biegunka jest szczególnie uciążliwa lub całkowicie uniemożliwia zaplanowanie aktywności, każda biegunka z domieszką krwi

136
Q

Ciężka biegunka podróżnych - leczenie

A

nawadnianie p.o
wskazana antybiotykoterapia empiryczna (skraca przebieg o 1-2 dni)
można dołączyć loperamid

137
Q

Jakie leki w ewentualnej profilaktyce biegunki podróżnych?

A

Wtedy ryfaksymina 200mg 1-2x/dz. przy głównych posiłkach (dobry p/ETEC(enterotoksyczny) i EAEC(enteroagregacyjny)) -> a jak mimo tego jest biegunka, to przyjmujemy że jest etiologia enteroinwazyjna i dajemy azytromycynę