opmaat - thema buikklachten Flashcards
Acute buikpijn
pijn in buik voor minder dan een week
Acute buik tekenen
urgent (pijn bij percussie, druk-loslaatpijn, contralaterale drukpijn, psoasfenomeen, lokale drukpijn, hoestpijn, defense musculature), peritoneale prikkeling, obstructie, extra-abdominaal
Herpes Zoster
- Incidentie 5 per 1000 persoonsjaren
- 80-90% romp, 10-20% gelaat
- Huiduitslag in verzorgingsgebied sensibele zenuw
- Herpes opthalmicus
- Herpes opticus
- Prodromale verschijnselen
- Etiologie: reactivatie varicella zoster virus
- Besmettelijk
- Prognose; 7-10 dagen indrogen blaasjes
- Complicatie; Post-herpetische neuralgie (5-30%)
- Immuungecompromiteerden
Beleid bij Herpes Zoster
- Pijnverlichting Neuropathische pijn:
- Stap 1: amitriptylline 10-25 mg/ nortriptylline 10-25 mg
- Stap 2: gabapentine
- Verwijzing pijnspecialist voor behandeling
- Orale antivirale middelen bij HSV in het gelaat+ immuungecompromiteerden (Aciclovir of valaciclovir)
- Zinkolie/zalf
- Uitleg!
- Thuisarts.nl
Herpes Zoster vaccinatie
- Shingrix® recombinant zostervaccin (RZV)
- Zostavax® levend verzwakt zostervaccin
- Provavirax® het levend verzwakte varicellavaccin
- Belangrijkste reden voor vaccinatie is voorkomen
post-herpetische pijn - Voor 60e jaar
Voordelen ct boven echo
- Zeer snel
- Fantastische resolutie
- Niet onderzoeker afhankelijk
- Bot en gas geen probleem
- Obesitas is een voordeel
- Second opinion mogelijk
- Voor clinici makkelijker te interpreteren
voor de radioloog: - geen plakvingers
- geen confrontatie met zieke patiënten
- geen problemen met covid19
- clean procedure
- geen drukke onrustige wachtkamers
- teleradiologie
voordelen echo boven de ct
- echo apperatuur is klein, handzaam en mobiel
- wordt met de dag goedkoper en beter
- niet invasief – vooral kinderen en zwangere vrouwen voordeel
- beeldresolutie is superieur!!!??
- Real time
- Effect van compressie – storend gas weg. Maar ook hydropische galblaas vast te stellen (blijft rond)
- Dichter bij problemen
- Effect zwaartekracht – nierstenen laten vallen bijvoorbeeld, niet dan weet je dat het vastzit (geimpateerd, cholecystitis, galblaas er uit). als zwelling blijft hangen – tumor
- Correlatie met pijnlocalisatie zoals hernia
- Echogeleide punctie
- Sommige dingen niet te zien op ct
gepasseerde niersteen symptomen
Heftige koliekpijn, daarna minder pijn en dan loze aandrang
Nadelen dat echo maken beschikbaar is voor iedereen
- Gefragmenteerde imaging
- Slecht gedocumenteerde en matige kwaliteit echo
- Geen integratie met CT en MR
- Veel fou positieve en fout negatieve diagnoses
- Veel onnodig duur en invasief vervolg onderzoek
- Toename kosten
- Slecht voor de patiënt
Voordelen dat echo beschikbaar is voor iedereen
- Echo kan boost geven
- Medisch studenten leren basis
- Meer aandacht in les
- Echo minded door waarde inschatting (betrouwbaarder dan percuteren etc)
- Voldoend ekennis van mogelijkheden en beperkingen
- Besef dat triage echografie beter in handen is van radioloog
Oorzaken pijn linker bovenbuik
- Ulcus ventriculi
- Pancreatitis
- Diverticulitis, IBD
- Darmobstrucite
- Pleuritis, pneumonie
- Pyelonefritis
- Nefrolithiasis
- Miltinfarct/ruptuur
- ACNES syndroom
Oorzaken pijn middelste bovenbuik
- Ulcus ventriculi/duodeni
- Pancreatitis
- Achterwandinfarct
- Aneurysma van de aorta
- Ischemie van de darm
- Inflammatoire darmziekte
- Darmobstructie
- Appendicitis
- Hernia (periumbilicaal)
Oorzaken pijn rechterbovenbuik
- Galsteenlijden – choledocholithiasis, cholecystolithiasis, cholecystitis
- Ulcus duodeni
- Cholangitis
- Hepatitis
- Pleuritis, pneumonie
- Pyelonefritis
- Nefrolithiasis
- Appendicitis
- ACNES syndroom
Symptomen galwegstenen
maagpijngevoel,
krampend,
na eten,
gewichtsverlies
Klachten erger bij vet eten,
koliekpijn,
na afvallen.
Als rondje over de buik naar de rug pijn
Behandeling galwegstenen
Ursodeoxycholzuur, later laparoscopische cholecystectomie
Appendicitis symptomen
Pijn van bovenbuik naar onderbuik rechts, geen eetlust, overgeven, spaarzame peristaltiek of geen geluid onder, mcburney loslaatpijn, vervoerspijn, koorts, geen gewichtsverlies
Acute vs chronische buikpijn
Bestaat pijn minder dan 5 dagen en niet door trauma?
Obstipatie vereisten
rome 3 criteria, 2 hiervan nodig
Defecatiefrequentie ≤ 2 × per week
Fecesincontinentie ≥ 1 × per week1
Ophouden van ontlasting
Pijnlijke of harde, keutelige ontlasting
Grote hoeveelheid ontlasting die het toilet verstopt2
Grote fecesmassa voelbaar in abdomen of rectum
Kinderen obstipatie vereisten twee hiervan
defecatie onder 2x er week, ophouden ontlasting, pijnlijke harde of keutelige, grote hoeveelheid in luier of toilet, grote massa palpabel in abdomen of rectum, fecale incontinentie tenminste een keer per week
verschil organische obstipatie en functionele obstipatie
Organische obstipatie – aandoening
Functionele – pathologie ontbreekt
Advies om obstipatie te voorkomen
- Voldoende vocht
- Voldoende vezels
- Voldoende beweging
- Niet ontbijt overslaan – reflex aan
- Voldoende persen
Organische obstipatie voorbeelden
- Carcinoom
- Ileus
- Medicamenten
- Metabool
- Zwangerschap – progesteron geeft trage darmpassage
- Urogynaecologische ingreep
- Prolaps vagina achterwand
- Neurodegeneratieve afwijking
Solfenacine
tegen incontentie, kan obstipatie geven
Obstipatie medicatie oorzaken
- Ijzer
- Acetylsalicylzuur
- NSAID
- Antidepressiva
- Opiaten
- Anti epileptica
- Antiparkinson
- Neuoleptica
- Diuretica
- Calciumantagonisten
Behandeling mecicamenteus obstipatie
- 1: laxantia. Volumevergrotend (macrogol), osmotisch (lactulose)
- 2: contactlaxantia (visacodyl, sennosiden), andere laxantia (magnesiumoxide)
- 3: rectaal indien oraal na 3 dagen niet heeft geholpen
Overloopdiarree
keutels en waterige diarree
Encopresis
poepbroek kinderen die al zindelijk zijn
Soiling
remspoor
Klysma contraindicaties
- Braken of buikklachten
- Aute buikaandoeningen (peritonitis, appendicitis)
- Aangeboren megacolon
- Beschadigd darm-rectumslijmvlies
- Maag darm bloedingen
- Verhoogde absorptie van fosfaat uit colon
- Matige en ernstige nierinsufficientie
- Verstoringen van elektrolytenbalans
Beleid fecoliet
digitale fragmentatie
Paralytische ileus
- Infectieuze peritonitis of pancreatitis postoperatief
- Medicatie
- Dm ketoacidose
- Hypothyeoidie
Obstructieve ileus
- Streng/verkleving (tot decennia na operatie/peritonitis)
- Maligniteit
- Ruimteinnemd proces buiten colon
- Volvulus
- Faecale impactie
- Beklemde lies of littekenbreuk
- Diverticulaire stenose
- Crohn
Beleid ileus
- Niets per os – iv vocht, maaghevel, elektrolyten controleren, vochtbalans, diurese bijhouden, icc chirurg
- Laxeren bij verdenken faecale impactie en klysma
Maaghevel
ondanks niks per os toch maagsap, maag leegpompen om voorkomen dat het door maag gaat
Tekenen weefselinvasie infectie nier
- Koorts
- Algemene malaise
- Koude rillingen
- Flank of perineumpijn
- Tekenen sepsis
- Delier
Risicogroepen weefselinvasie nier
- DM
- Afwijking nier
- Patiënten met neurologische blaasfunctiestoornis
- Zwangeren
- Mannen
- Kinderen onder 12
Bij welke uitslag urineweginfectie:
Groei bacterien dipslide na 24h
Nitriet positief en leukocyten negatief
Nitriet negatief en leukocyten positief niet omdat het cystitis kan zijn (bacterie die nitraat niet omzet) maar ook contaminatie
Sediment verontreinigd betekenis
plaveizelcelepitheel cellen in urine, niet veel over te zeggen
Behandeling gecomplcieerde cystitis
Ciprofloxacine
Na AB niet verbetering cystitis wat dan dd
niet gevoelige bacterie of pyelonefritis. Kan ook EUG, longembolie, pneumonie, cholangitis, cholecystitis, subfrenisch abces, appendicitis, urolithiasis
Pyelonefritis test
urinekweek
Longembolie test
d dimeer niet afwijkend dan ct angio
Pneumonie test
x thorax, echo, ct
Cholangitis of cholecystitis onderzoek
echo
Subfrenisch abces test
echo
Subfrenisch abces test
echo
Appendicitis test
echo
Urolithiasis test
echo of urine
Behandeling pyelonefritis
iv cefotaxim
perihepatitis – fits hughes syndroom
- Soa van tuba naar lever.
- Kan door chlamydia, gonnoroe, trichomonas
- Dysurie, vaginale afscheiding, contactbloeding, dyspareunie, koorts
- Kan ook zonder evidente onberbuiksklachten of adnexitis optreden
Risicofactoren EUG
- Vg eug
- Tubachirurgie
- SOA/PID in vg
- Subferitliteit
- IUD in utero
- Endometriose
- DES kinderen
schouderpijn, duizeligheid en
syncope kunnen eerste symptomen zijn
Risicofactoren overiumtorsie
- Cysteus vergroot adnex
- Eerdere torsie/vergrootadnex
- PCOS
Behandeling ovariumtorsie
- laparoscopisch detorsie ovariumsparend in fertiele leeftijd
- In tweede instantie behandelen/verwijderen cyste
Waarschijnlijkheidsdiagnose bij pijnlijkheid en zwelling scrotum
Epididymitis/torsio testis (al afgestorven, daarom minder pijn)
Geen relatie tussen torsio testis en epididymis.
Onderscheiden epididymitis en torsio testis
- torsio geeft afwezigheid cremasterreflex
- pijn neemt af bij omhooghouden testis bij epididymitis
hoe snel torsio testis behandelen
binnen 6h, anders niet vitale testis tot gevolg
Voor galstenen wanneer hogere kans - 4F
forty–the age over 40 years of age; female–sex; fertile–fertility; fat—obesity
Koliekpijn
Bewegingsdrang en pijnvrije periode. Bij holle organen (buisjes) door knijpen
zakt weer af na tijdje
pancreatitis symptomen
pijn aan buik en rug precies er achter, maar niet rondom
foetushouding
misselijkheid
braken
koorts
geen diarree of gewichtsverlies
Galwegafwijking lab
gamma gt
Pancreatitis lab
lipase hoog
Darmischemie lab
lactaat
Shock effecten
eerst hartslag omhoog om te compenseren, dan bloeddruk omlaag
Onderverdeling galsteenlijden
- Choledocholithiasis
- Cholecystolithiasis
- Cholecystitis
- Cholangitis
- Biliaire pancreatitis – helemaal onderaan, alles afgesloten
waar wijst Loslaatpijn, Defense musculaire op
prikkelnig peritoneum
wat verwacht je bij darm perforatie
harde buik (door ontlasting of iets in buik) en constante pijn
Cholecystolithiasis symptomen, LO, lab en beeldvorming
- Symptomen: niks of biliaire koliekpijn soms naar re schouder, uitgelokt door maaltijden, misselijk en braken, bewegingsdrang
- LO: niks
- Labwaarden: niks
- beeldvorming: echo
choledocholithiasis symptomen, LO, lab en beeldvorming
- symptomen: pij re bovenbuik, ontkleurde ontlasting, donkere urine, icterus
- LO: icterus
- Labwaarden: gamma gt, alkalisch fosfatase (cholestatisch lab). in begin ALAT ASAT hoog
- Beeldvorming: Echo, ERCP (voornamelijk!)
Acute cholecystitis symptomen, LO, lab en beeldvorming
- symptomen: koorts, pijn re bovenbuik (langdurig), misselijk, braken
- LO: murphey sign (niet mcburney), peritoneale prikkeling, koorts
- Labwaarden: CRP, leukocytose
- Beeldvorming: echo, anders CT
cholangitis symptomen, LO, lab en beeldvorming
- symptomen: charcots triad - pijn rechter bovenbuik continu, koorts, cholestase. reynolds pentad - shock. icterus en koude rillingen
- LO: icterus, shock, zieke indruk
- Labwaarden: CRP, leukos, leverenzymen
- Beeldvorming: echo, anders CT
Secretoire diarree
meer uitgescheiden dan opgenomen. Kan bloed bij, daardoor anemie
oorzaak bacteriele toxines (cholera, stafylokokken)
Osmotische diarree
hoge concentratie daar gaat water naar toe. oorzaak sorbitol, lactoseintolerantie, wordt minder bij vasten. verder bij virale infectie/laxantia
Excudatieve diaree
door ontsteking niet goed opnemen zoals pancreasinsuff of coeliakie, crohn
Motiliteits diarree
meer beweging
door hyperthyreoidie, medicatie, vagusdisfunctie, darmresectie
waarmee stel je het tumorstadium van darmkanker vast, en waarmee de uitzaaiingen?
TNM colon door MRI vaststellen, niet PETCT. Metastasen op afstand met CT thorax abdomen, niet PETCT. Is omdat lever altijd activiteit heeft
geeft colontumor links of rechts meer klachten
Tumor links colon meer klachten omdat rechts nog uit kan rekken, links veel minder. Ook omdat ontlasting minder vast is, en grotere diameter. Links ook veel sneller symptomen
Histaminerg angio oedeem onder 40j
- Niet erfelijk
- Ontstaat snel
- Hoofd/hals
- Soms urticaria
- Reageert op antihistaminica
- Kan op elke leeftijd
Hereditair angio oedeem onder 40j
- Autosomaal dominant
- Ontstaat traag
- Asymmetrisch overal
- Geen urticaria
- Geen reactie op antihistaminica
- Onder 18 vaak