Onderwerp 2 Kwartaal 1 Flashcards
1
Q
eindoel van enige ekonomie
A
bevolkng se behoeftes en begeertes bevredig
2
Q
welvaart en vooruitgang van land hang af van
A
volume van produkte in land
3
Q
meer g/d in land prod
A
meer mense in diens geneem
verhoogde inkomstevlak
hoer lewenstandaard
4
Q
Finale g/d
A
- Sluit alle vervaardigde goedere en dienste in wat in verbruikers se bb voorsien
- Is gereed om gebruik te word
- Eienaarskap van vorm nut
5
Q
tipes finale g/d
A
- Duursame: huise, meubels, motors (bate-items, masjinerie)
- Semi-duursame: klere, huishoudelike toestelle
- Nie-duursame: voedsel, petrol, medisyne
- Dienste: mediese dienste
- Hang af hoe vinnig en gereeld vervangbaar is
6
Q
Kapitaalgoedere/intermediere goedere en dienste
A
- Alle goedre en ddienste wat nie direk verbruik word nie
- Help om ander g/d te vervaardig
- Masjinerie gereedskap wat vervaardiger in prodproses gebruik
- Sluit g/d in wat nog nie die fnale stadium van pord bereik het nie
7
Q
Ekonomiese vloei diagram:
A
- Die ekonomiese kringloop voeimodel
- Is ‘n eenvoudige wyse waarop die ekonomie wer
- En die verwantskap tussen inkome, besteding en produksie in die ekonomie as geheel
- Oop ekonomie – toon werking van ekonomie met buitelandse handel
- Geslote: nie buitelandse sektor
8
Q
Huishoudings:
A
- Vloei van g/d en geld tussen huishoudings en besigheidsektor
- Huishoudings is die eienaars van produksiefaktore
- Plaas die faktore op faktormark om verkoop te word
- Bes of reg koop pf
- Huishoudings ontvang inkomste in vorm van l/s deur die verkoop van hul pf, waarmee hul g/d koop om bb te bevredig
- Betaal belasting aan reg op inkomste
9
Q
Hoofdoelwit waarom staat inmeng in ekonomie:
A
om markmislukkings te voorkom
10
Q
Besigheidsektor:
A
- Ondernemings koop produksiefaktore van huishoudings en gebruik dit om g/d te produseer wat aan reg/hh verkoop word (spandeer hul inkomste daarop)
- Bes plaas g/d op goederemark/produktemark: hh bbb
- Bes ontvang so inkomste, belasting aan reg
11
Q
Vleoi van geld en g/d tussen huishoudelike sektor en staat
A
- Hh verskaf arbeid aan staat en ontvang inkomste
- Staat voorsien publieke g/d aan hh
- Parke, skole, hospitale
- Hh betaal belasting op inkomste
- Inkomste vir staat
12
Q
Vloei van geld en g/d tussen bes sektor en staat:
A
- Bes verskaf staat van g/d waarvoor staat betaal
- Staat voorsien bes van publieke g/d soos paaie, hawens, elektrisiteit
- Bes betaal belasting op inkomste
13
Q
Buitelandse sektor:
A
- Vloei van goedre (invoere) na bes in land vanaf buiteland
- Bes betaal vir die invoere
- Uitgawe vir bes
- Vloei van goedere (uitvoere) vanaf bes in land na buiteland
- Ontvang geld daarvoor
- Inkomste vir bes
- Globalisering maak dit moontlik om in en uit te voer
- Surplus en tekorte
14
Q
Finansiele sektor: NB
A
- Old Mutual, Santam, Discovery
- Banke, versekeringsmaatskappye, pensioenfondse
- Tree op as verbinding tussen hh en bes wat surplusgeld het en voorsien dan die geld aan dies wat ‘n tekort aan fondse ervaar
- Staan bekend as spaar
- Bes kan geld leen van fin instellings en bestee om kapitaal toerusting aan te koop
- Hierdie besteding deur bes word gesien as belegging
15
Q
transaksies vind… plaas
A
op markte
16
Q
Reële vloei
A
- Goedere, dienste, produksiefaktore
- Antikloks
- Verbruikers verskaf produksiefaktore aan produsente en reg via faktormark
- g/d word deur bes via goedere mark aan verbruikers en reg verskaf
- reg verskaf openbare g/d aan verbruikers en bes
- bes ontvang/verskaf g/d van buiteland
17
Q
Monetêre vloei/geld vloei:
A
- die ontvangste geld (inkome) en betalings wat gemaak is
- kloksgewys
- verbruikers ontvang inkome vir prodf vanaf bes en reg via faktor mark
- bes ontvang inkome vir g/d vanaf verbruikers en reg via goedere mark
- reg ontvang belasting vanaf verbruikers/bes
- bes ontvang/betaal inkome/betalings vir uitvoere/invoere vanaf buiteland
18
Q
Lekkasies
A
- verteenwoordig die uitvloei van geld uit die ekonomiese kringloop
- geen verdere rondte van inkomste word te wee gebring nie
- binnelandse aankope van goedere en dienste want daar is minder geld beskikbaar
- oop ekonomie:
o belasting (T)
o besparings (S)
o invoerbesteding (M) - L = T + S + M
- SAners spaar nie genoeg nie (kultuurverskille)
- Plaas druk op deel van ekonomie om te spaar
19
Q
Inspuitings:
A
- ‘n inspuiting verteenwoordig die invloei van geld in die ekonomiese kringloop
- Besteding wat nie afgelei word van inkomste nie
- Addisionele geld kom ekonomie binne en dit vergroot inkomste
- Binnelandse aankope van g/d vermeerder, meer geld beskikbaar
- In oop ekonomie, uitvoerinkomste (X), investering (I), regeringsbesteding/owerheidsbesteding (G)
- J = X + I + G
20
Q
Produkte mark:
A
- Mark vir verbruiksgoedere en dienste
- Koop wat bes produseer
- Duursame, half, nie, dienste
21
Q
Faktor mark:
A
- Dienste van produksiefaktore word verhandel
- Natuurlike hb, arbeid, kapitaal, entrepreneurskap
22
Q
Geld mark:
A
- Korttermyn en baie korttermyn
- Fondse bespaar en geleen deur verbruikers en bes
- Banke, versekeringsmaatskappye
o bankaksepte
o maatskap-skuldbriewe
o skatkiswissels - word verhandel
23
Q
Kapitaal mark:
A
- langtermyn fondse
- geleen en gespaar deur verb en bes
- bv. verband
- FJohannesburgese Effekte Beurs is sleutel instelling in kapitaalmark
- Effekte word hier verhandel
24
Q
Buitelandse valuta mark:
A
- Wisselkoerse
- Buiteland gaan reis
- Bes koop buitelandse geld om vir invoere te betaal
- In SA in banke
- Belangrikste valuta markte in wêreld: London, Tokyo en New York
- Suid-Afrikaanse Rand word vrylik verhandel op hierdie markte verhandel en die SARB het geen beheer daaroor nie
25
Finale verbruiksbesteding deur huishouding:
- C
- Totale besteding in ‘n gegewe jaar
- Hh koop gedurig g/d wat bes produseer
- Hh bestee geld in ‘n poging om hul onbeperkte bb te bevredig
26
Klassifikasie C
- Hh bestee geld aan g/d soos:
| - Duursmae/semi d/nie d/dienste
27
Belangrikheid van Finale Verbruiksbesteding deur huishoudings:
- Hh mees basiese eenhede van ekonomie
- Hulle verbruik g/d en voorsien prod faktore wat nodig is vir produksie
- Totale inkomste van land en totale verbruik deur huishoudings het sterk verband
- Hoe meer mens verdien, hoe meer bestee mens
- Inspuiting in ekonomiese kringloop van inkomste
- Maak groot persentasie van BBP uit – verbruikersbesteding
- Verbruik is positief selfs al is inkomste nul
- Verbruik is baie belangrike aandrywer van ekonomiese groei
28
Finale verbruiksbesteding deur regering:
- G
- Hoe reg inkomste gebruik om g/d te finansier wat deur hh en privaatsektor benodig word
- Sluit besteding van alle departemente van sentrale, provinsiale en plaaslike owerhede in
- Verbruiksbesteding aan dienste gelewer aan gemeenskappe in (s/l)
- Maar ook beleggingsbesteding waar reg vir kapitaalgoedere soos paaie en geboue moet betaal
29
3 afdelings van regeringsbesteding:
- Finansiële afdeling: staatsbesteding volgens begroting
- Administratiewe afdeling: hanteer departementele besteding
- Funksionele afdeling: gebaseer op aard van diens wat verrig word
o Gemeenskapsdienste: onderwys, gesondheid, behuising
o Ekonomiese dienste: navorsing en reg tree op as entr
o Staatskulduitgawes: algemene administrasie
o Beskermingsdienste: weermag en polisiemag
30
Belangrikheid van finale verbruiksbesteding deur G:
- Regering verskaf wettige raamwerk vir ekonomie om doeltreffend bedryf te word
- Baie van besteding is om wette toe te pas wat privaat eienaarskap van eiendom verskans
- Dit stel markekonomie in staat om goed te funksioneer en werksgeleenthede te skep
- Reg is verantwoordelik vir belangrike inspuitings in inkomstekringloop
31
Bruto Vaste kapitaalvorming:
- I
- Bruto vaste kapitaalvorming = belegging
- Vind plaas:
o Toename in land se kapitaalvoorraad is
o As geld bygedra word tot eko se vermoë om verbruiksgoedere/dienste te vervaardig
32
Klassifikasie van I: vind hoofsaaklik plaas in
- Private huishoudings: gesin se spaargeld in bank word deur bes geleen vir beleggingsdoeleindes
- Sakesektor: bes belê hul winste in die produksieproses
- Staat: reg aankope van g/d is bedoel om toekomstige voordele te skep: bv. deur infrastruktuur of besteding aan navorsing
- Buitelandse sektor (oop eko): inspuitings
33
bruto vaste kapitaalvorming geklassifiseer volgens
- Soort ekonomiese bedrywighede en soort organisasie
o Mynbou en steengroefwerk
o Vervaardiging
o Elek/gas en water
o Vervoer/berging en kommunikasie
o Fin bemiddeling/versekering
o Gemeenskaps/maatskaplike en persoonlike dienste
- Kapitaalvorming kan volgens organisasie:
o Algemene reg
o Openbare korporasies
o Privaat sakeondernemings
34
Belangrikheid van vaste kapitaalvorming:
- Kapitaalvorming is nb vir eko groei
- Toename in kapitaalvorming sal produksie uitbrei
- Reg kan help om kapitaalvorming te verhoog deur rentekoerse te verlaag
- SBO – staatsbeheerde ondernemings
- Hoewel SA ryk is aan nhb voer ons groot aantal onbewerkte nhb uit en voer baie finale produkte in omdat ons nie oor die nodige vaardighede en kapitaalvorming beskik om al die finale g/d self te prod wat ons benodig nie
- Indiensname: meer salarisse, meer belasting
- Verhoogde kapitaalvorming deur belegging in privaatsektor sal die werkloosheidskoers verlaag
- Hoe meer nywerhede en fabrieke ons kan onderhou, hoe meer werksgeleenthede skep ons
- Werkers se inkomste en welvaart verhoog en weer tot verhopgde ekonomiese groeikoers lei
- Verbeterde infrastruktuur soos paaie, vervoer, elek sal verspreiding van g/d deur bestaande mark vergemaklik
