Ollghluaiseacht

Question 1

Mínigh ollghluaiseacht?

Answer 1

Tá sé an bogadh ábhair síos fána. Is féidir é a bheith mall/tapa

Question 2

3 factóirí le tionchar ar ollghluaiseacht?

Answer 2

1. An fána
2. Méid uisce
3. Gníomhacht daonna

Question 3

Mínigh an fána mar factóir de ollghluaiseacht?

Answer 3

Má bhíonn an fána níos lú/reidh, bíonn an luas níos mall/tapaidh

Question 4

Mínigh an méid uisce mar factóir de ollghluaiseacht?

Answer 4

Le linn báisteach trom bíonn baol d’ollghluaiseacht

Question 5

Mínigh an ghníomhaíocht daonna?

Answer 5

Is féidir le gníomhaíochtaí daonna ollghluaiseacht a thosnú

Question 6

4 saghas ollghluaiseacht?

Answer 6

1. Ithirthealú
2. Sciorradh talún
3. Móinscreabhadh
4. Láibshreabadh

Question 7

Cad é an luas de gach saghas ollghluaiseacht?

Answer 7

Ithirthéalú - Mall
Sciorradh talún - Tapa
Móinscreabadh - Tapa
Láibshreabadh - Tapa

Question 8

Mínigh ithirthealú?

Answer 8

Bogadh ithir síos fána de bharr domhantarraingt. Bíonn ag séasamh go díreach go seasamh le lubadh (bend)

Question 9

An luas de ithirthéalú?

Answer 9

1 cm in aghaidh bhliain

Question 10

Mínigh sciorradh talún?

Answer 10

Tá sé bogadh tapaidh de thalamh agus ábhar síos fána géar

Question 11

Cén fáth a tharlaíonn sciorradh talún?

Answer 11

Baisteach an-trom nuair a bhíonn bóthar nó iarnód á thógáil

Question 12

Mínigh móinscreabadh?

Answer 12

Ollghluaiseacht a tharlaíonn nuair a éiríonn móin báite le huisce agus sníonn sé síos fána

Question 13

Mínigh láibshreabadh?

Answer 13

Bogadh an-tapaidh de laib (mud) síos cnoc. Féachann se cosúil le abhainn de laib

Question 14

Cén fáth a tharlaíonn láibshreabadh?

Answer 14

De bharr báisteach trom. Freisin is féidir tar éis bolcán mar athraíonn sneachta go uisce de bharr teas an bolcán

Question 15

Cad é an cás stáidéar de ollghluaiseacht?

Answer 15

Bolcán Nevado Del Ruiz, Columbia

Question 16

Mínigh Bolcán Nevado Del Ruiz?

Answer 16

Phleasc an bolcán i 1984. Bhí an sliabh clúdaithe le sneachta agus leá sé de bharr teas an bolcán. Mheasc an uisce ón sneachta le laib, ag chruthú láibshreabadh

Question 17

Cad a raibh an damáiste déanta ó an bolcán?

Answer 17

Fuair 21,000 daoine bás agus bhí 5,000 duine gortaithe