Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

Tíreolais Junior Cert > An Atmaisféar > Flashcards

An Atmaisféar Flashcards

1
Q

Cad é an atmaisféar?

A

An sraith aer timpeall an domhain. Gan an t-atmaisféar ní bheadh muid beo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Cad a tugann sé cosaint ó?

A

Gathanna gréine dáinséarach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Cad é an comhdhéanamh an atmaisféir?

A

78% nitrigin
21% ocsaigin
1% gasanna eile

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Déan cur síos ar an tropaisféar?

A

Sraith iachtar an atmaisféar.
12km ar dtús.
Tá 75% de na gásanna ann.
Déantar an aimsir anseo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Cén fáth go bhfuil na seasúr againn?

A

Téann an domhain timpeall an grian gach 354 1/4 lá. Sa am seo, bíonn páirteanna éagsúla den domhain claont i dtreo an grian

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Cur síos ar samhradh sa leathsféar thuaidh?

A

Claonta i dtreo an grian.
Lá = fada
Oíche = gearr
Faightear níos mó fuinnemah, bíonn teas

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Cur síos ar geimreadh sa leathféar theas?

A

Claonta ón grian
Lá = gairid
Oíche = fad
Faightear níos lú fuinneamh, bíonn fuaracht

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Cad a faigheann muid ón grian?

A

Fuinneamh, solas, teas

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Mínigh an meaisín teas?

A

Ní schroiceann ach 50% den fuinneamh ón grian.
25% tógtha ón atmaisféar
25% tógth ón scamaill

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Mínigh an míchromaíocht i dteamh domhain?

A

Ní fhaigeann gach páirt den domhain teas cothrom. Fhaigheann an equator i bhfad níos mó teas ná na pole

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Mínigh an domhanleithead?

A

Seo an fhad bhíonn tír an mhéanchiorcail. Bíonn sé níos teo congórach den mhéanchiorcail agus níos fuaire i bhfaol an méanchiorcal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Cad é domhanleithead Éireann?

A

53 chéim

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Mínigh aeráid?

A

Cineáil aimsire a bhíonn thar tréimshe fhada (35 bhliain) i achar mhór

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Mínigh aimsir?

A

An aimsire i ceantair go laethúil, bíonn sé ag athrú i gcónaí

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Na thrí cineáil aeráid?

A
  1. Aeráid teo
  2. Aeráid Measartha
  3. Aeráid fuar
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Cad a bhfuil gaoth agus na thrí cineáil gaoth?

A

Aer ag gluaiseacht. Faigheann sé a ainm ó cá thagann sé ó
1. Príomhghaoth
2. Gealghaoth
3. Fuarghaoth

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Mínigh gach cineáil gaoth?

A

Príomhgaoth - An gaoth coitiana i ceantair
Gealgaoth - An gaoth a sheideann ón mhéanchiorcail
Fuarghaoth - An gaoth a sheideann ó na polacha

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Conas a bhfuil gaoth déanta?

A

Nuair a éiríonn aer te, ardaíonn sé níos mó. Bíonn an brú íseal, éiríonn an aer fuar agus titeann sé arís. Bogann sé ó cheantair ardbhrú go cheantair lagbhrú

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Mínigh an éifeacht coriolis?

A

Casann an domhan ar a ais ó thaobh thiar go taobh thoir (west to east). Athraíonn sé treo an gaoithe, téann an gaoth ar láimhe deise sa leathsféar thuidh, agus láimhe clé sa leathsféar theas

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Mínigh sruthanna aigéin?

A

Tá sé cosúil le abhainn ag sní. Tagann sruthanna fuar ó na polacha. Tagann sruthanna te ó méanchiorcail

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Na 3 príomhsruth san Atlantaigh Thuaidh?

A
  1. Sruth Labrador
  2. Síobadh Mór an Atlantaigh Thuidh
  3. Sruth na gCanárach
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Mínigh an Sruth Labrador?

A

Sruth fuar ó na polacha a sníonn in aice le Ceanada síos go dtí Nua Eabhrac

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Mínigh Síobadh Mór an Atlantaigh Thuaidh?

A

Sruth te a sníonn ón Mhéanchiorcail go dtí iarthar d’Éireann agus an Íoslainn

24
Q

Mínigh Sruth na gCanárach?

A

Sruth a sníonn in aice le chósta iartharach an Afraic

25
Q

Cad iad na ceathrar chéim sa timthriall uisce?

A
  1. Galú
  2. Comhdhluthú
  3. Fluichras
  4. Screamhuisce
26
Q

Cad é an chéad chéim sa timthriall uisce agus mínigh é?

A

Galú. Athraíonn fuinneamh an grian an t-uisce ó leacht go gás

27
Q

Cad é an dhá chéim sa timthriall uisce agus mínigh é?

A

Comhdhlúthú. Fuaraíonn an galuisce nuair a ardaíonn sé, ag cruthú scamaill

28
Q

Cad é an triú chéim sa timthriall uisce agus mínigh é?

A

Fliuchras (titim uisce). Scaoiltear uisce ó na scamaill agus titeann sé ar an talamh arís mar báisteach/sneachta.

29
Q

Cad é an ceathrú chéim sa timthriall uisce agus mínigh é

A

Screamhuisce. Gluaiseann uisce síos fána agus trasna an talamh, ar ais go dtí an bhfarraige

30
Q

Na trí príomh saghas scamaill?

A
  1. Ciorras
  2. Cumalas
  3. Stratas
31
Q

Déan cur síos ar scamaill ciorras?

A

Bíonn siad ard sa spéir. déanta as criostal oighir. Dea-aimsir. Bíonn siad ribeogach (wispy)

32
Q

Déan cur síos ar scamaill cumalas?

A

Lomrach (fluffy). Níl siad an-ard sa spéir. Dea-aimsir de ghnáth. Báisteach uaireanta

33
Q

Déan cur síos ar scamaill stratas?

A

Íseal sa spéir. Le fáil i sraitheanna. Tugtar ceo (fog) leo. Ceathanna báistí leo

34
Q

Cathain a tharlaíonn fluichras?

A

Nuair a éiríonn scamaill rothrom ní féidir leo fanach san aer agus thiteann sé mar báisteach

35
Q

Na 3 príomh saghas báisteach?

A
  1. Báisteach Rilífe
  2. Báisteach Chioclánach
  3. Báisteach Comhiompar
36
Q

Cathain a thiteann báisteach rilífe?

A

Nuair a bhíonn ar aermhais ardú chun dul thar sliabh

37
Q

Conas a foirmíonn báisteach rilífe?

A

Bhuileann aer tais le talamh ard, ardaíonn sé agus éiríonn sé fuar. Tarlaíonn comhdlúthú, bíonn scamaill déanta agus titeann báisteach

38
Q

Cathain a tharlaíonn báisteach chioclónach?

A

Nuair a bhuileann aermhais te le aermhais fuar. An comónta in Éireann

39
Q

Conas a foirmíonn báisteach chioclónach?

A

Ardaíonn an aermhais te, agus fuaraíonn sé, tarlaíonn comhdlúthú, bíonn scamaill déanta agus titeann báisteach

40
Q

Cathain a tharlaíonn báisteach chomhiompar?

A

Nuair a éiríonn an talamh an-te m.sh Florida.

41
Q

Conas a foirmíonn báisteach chomhiompar?

A

Éiríonn aer te ón dtalamh agus ardaíonn sé, tarlaíonn galú. Éiríonn an aer fuar, tarlaíonn comhdlúthú. Bíonn scamaill déanta agus titeann báisteach

42
Q

Ainm ar stáidéir an aimsir agus a príomh-gnéithe?

A

Meiteareolaíocht.
Teocht, brú atmaisféarach, bogthaise, luas agus treo na gaoithe, fluichras, taitneamh na gréine

43
Q

An gaireas a úsáidtear chun teocht a thomhas + míniú?

A

Teirmimeadar. Taispéanann an mearcair an teocht. Faightear an uasteocht + íosteocht gach lá.

44
Q

Cad iad isiteirmeacha?

A

Na línte ar teirmimeadar ar learscáil a cheanglaíonn áiteanna leis an méid céanna teocht

45
Q

Conas a fhaigeann tú an meanteocht nó an raonteocht?

A

Meanteocht an bhliain = suim teocht do gach mhí roinnt ar 12
Raonteocht = Uasteocht - Íosteocht

46
Q

Cad is brí le brú atmaisféarach?

A

Meachain an atmaisféar a bhrúann síos ar an domhain

47
Q

An gaireas a úsáidtear chun brú atmaisféarach a thomhas + mínigh?

A

Baraméadar chun é a thomhas leis an aonadh milleabair.

48
Q

Cad is brí le iseabair?

A

Línte a cheanglaíonn áiteanna leis an méid cheanna brú ar learscáil aimsire

49
Q

Cad a úsáidtear chun bogthaise choibhneasta (relative humidity) + mínigh?

A

Taisméadar. Tá sé teirmiméadar tirimbholgáin agus teirmiméadar fluichbholgán. Bíonn comparáid déanta idir na 2 teirmiméadar chun an bogthaise choibhneasta

50
Q

Cad é ainimeadar?

A

Gaireas a úsáidtear chun luas na gaoithe a thomhas. Tá sé thrí cupán

51
Q

Cad é eite gaoithe?

A

Gaireas a úsáidtear chun tro na gaoithe a thomhas

52
Q

Cad é Scála Beaufort?

A

Scála chun neart na gaoithe a thomhas

53
Q

Cad é istaichí?

A

Líntí a cheanglaíonn áiteanna le luas na gaoithe mar an gcéanna

54
Q

Mínigh éifeacht tí ghloine?

A

Gluaiseann fuinneamh an grian tríd agus ón atmaisféar. Ní ligtear an méid céanna fuinneamh amach ná ó thógtar isteach, mar sin tá an domhan mar teach ghloine

55
Q

Conas a cuireamar réiteach a fháil ar an Téamh Domhanda?

A

Líon de gháis an tí ghloine a laghdú

56
Q

3 slí chun líon de gháis an tí ghloine a lghdú?

A
  1. Úsáid fuinneamh glan
  2. Dífhoraoisiú a laghdú
  3. Laghdaigh, athchúrsáil, athúsáid

Tíreolais Junior Cert (24 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions