Obstructieve aandoeningen Flashcards
astma
- definitie
- samen met COPD = luchtwegvernauwing
- heterogene aandoeningen = grote verschillen onderling
- chronische luchtweg inflammatie van diepe luchtwegen - prevalentie
- voorgeschiedenis van respiratoire klachten, kortademigheid, benauwdheid op borst & hoesten
- gepaard met overgevoeligheid van luchtwegen & luchtweg inflammatie - diagnose
- vermoeden door geschiedenis van symptomen & variabele luchtwegobstructie
–> beide kunnen van intensiteit varieren
- effectief door bronchodilatatie test & andere onderzoeken
pathofysiologie van astma
- vernauwing van luchtwegen
- is variabel = wisselt van dag tot dag, week tot week & zelf binnen 1 dag
- kan beteren spontaan of onder medicatie
- gemeten door longfunctie - overprikkelbaarheid = bronchiale hyperreactiviteit
- allergie
- aspecifiek = niet-allergisch - oorzaken vernauwing
- spierweefsel = opgespannen
- bloedvaten = dilatatie
- overproductie van slijmvlies = mucus
klinisch onderzoek van astma
= status van patient bepaald bevindingen
- afwezigheid van klachten
- normale ausculatie & longfunctie onderzoek
- vermeld dyspnoe & piepen - klachten
- piepen = luchtwegobstructie
- verlengd expirium bij asculatie
- soms zijn neussecreties
- zwelling van het slijmvlies wijst op rhinitis
- poliepen
- atopische dermatitis/eczeem
allergiën
- algemeen
- abnormaal hevige onstekingsreactie
- optreken na contact huid & slijmvlies x bepaald bestanddeel
–> dat bij meeste personen geen reactie veroorzaakt - soorten
- hooikoorts = allergie tov. pollen leidt tot ontsteking neusslijmvlies
- allergisch eczeem = metalen
- voedingsallergie = kan zwelling van mondslijmvlies veroorzaken
- astma = blootstelling aan meel bij bakker kan bakkersastma geven
diagnose van astma
- anamnese
- herhaald voorkomen van aanvallen van benauwheid, kortademigheid & piepen
- ‘s nachts of bij wakker worden
- hoest(buien) & sputum ophoesten
- spontaan verdwijn binnen uur of door medicatie
–> soms langer
- soms seizoen gebonden - uitlokkende factoren medicatie
- aspirine of andere NSAID
- meestal enige allergie - uitlokkende factoren longen
- acute of chronische bloodstelling allergenen
- luchtverontreiniging, ozon & tabaksrook
- bronchitis & sinusitis
- peristerende bovenste luchtweg porblematiek = sinusitis of poliepen - andere
- inspanning
- lachen
- obesitas
- gastro-intestionale reflex
bevestigen van diagnose astma door piekstroommeter
- patroon
- normale variabiliteit van piekstroom
- laag in nacht & ochtend
- neemt toe in namiddag & avond
- astma = verhoogde toename
–> 15% verschil tussen ochtend & avond - gebruik
- grote zekerheid in diagnose
- effect van therapie controleren
- reversibiliteit door medicatie = toename van 60l/min door B2-mimeticum is diagnostisch
bevestigen van diagnose astma door longfunctie onderzoek
- spirometrie
- laten uitblazen = debiet
- 1sec waarde & vitale capaciteit bepalen
- patient vertoont een obstructief longfunctie onderzoek
–> minder dan 80% van vitale capaciteit binnen eerste seconde
- voer dan een bronchodilatatie test uit = grote toename - normale spirometrie sluit astma niet uit
- kan op andere moment wel obstructief zijn
- normale spirometrie maar wel astma = bronchiale hyperreactiviteit meten
doelstellingen therapie van astma
- doelstelling
- bereiken en behouden van astma controle = symptoom controle & voorkomen van extracerbaties in toekomst
- aanhoudende aanpassing van medicatie
- controle tijdens 3-6maanden vooraleer terugschroeven therapie - bijkomende doelstellingen
- geen bepekring van inspanningstolerantie & sport incluis
- minimaal of geen bijwerkingen van geneesmiddelen
kader astma controle
- klachten overdag
- gecontroleerd = geen of minder dan 2x per week
- partieel gecontroleerd = meer dan 2x - nachtelijke symptomen & wakker worden
- G = nooit
- PG = op sommige dagen - beperking in activiteiten
- G = nooit
- PG = op sommige dagen - nood aan bronchodilatoren
- G = geen of minder dan 2x per week
- PG = meer dan 2x - longfuctie = peikstroom of FEV1
- G =normaal
- PG = 80% van voorspelde waarde of van persoonlijk beste waarde op sommige dagen - opstoten
- G = nooit
- PG = jaarlijks 1 of meer keren
- OG = wekelijks 1 of meer
ongecontroleerd = 3 of meer kenmerken van partieel gecontroleerd
algemene principes van niet medicamenteuze therapie astma
= veel vooruitgang mogelijk zonder enige medicatie
- goede relatie tussen arts & therapeut
- goede info & voorlichting van patient
- doel van therapie opstellen
- doel van medicatie, anti-inflammatoir & bronchusdilatoren uitleggen
- gebruik van piekstroommeter & aerosolen aanleren - vermijden van oorzakelijke & uitlokkende prikkels
- rookstop, tabakrook, vervuilde lucht & organische stoffen
- inrichten van kamer bij huisstofmijt allergie
- maartegelen bij allergien vb: huisdieren
- sluiten van deuren & vensters tijdens pollen seizoen - andere
- controle van therapietrouwheid
- controleren van inhalatie technieken
- behandelen van co-morbiditeiten = reflux, obesitas & sinusitis
- promoten van fysieke activiteit
medicamenteuze therapie astma
- gebruik
- zelfde medicatie als COPD
- meestal gebruik via inhalatie therapie
- meeste medicatie kan ook oraal & parentaal = inspuitingen - voordeel inhalatie therapie
- lagere dosis om geweste effect te bekomen
- effect sneller bekomen
- sommige medicijnen worden slecht in de darm geabsorbeerd - desensibilisatie = tegenaangewezen & kan zelf gevaarlijk zijn
lijst van medicatie bij astma
= puffers
- bronchusdilatoren
- sympathicocomimetica = B2-antagonisten = B2-mimetica
- anticholinergica = muscarine antagonisten
–> beide altijd via inhalatie - anti-inflammaoire medicijen
- corticosteroïden
- leukotriëne antagonisten
sympathicomimetica
- effecten
- stimulatie van beta-receptoren
- relaxatie van gladde spieren
- bescherming tegen bronchoconstrictie - verschillende molecules
- snelwerkend = enkele minuten
- traagwerkend = na 1u
- SABA kortwerkend = duur van 4-6u
- LABA langwerkend = duur van 12u vb: formoterol - indicatie = astma & COPD
anticholinergica
- mechanisme
- inhibitie van acetylcholine binding op muscarine receptoren
- relaxatie van gladde spieren - verschillende molecules
- trager dan sympathicomimetica
- SAMA kortwerkend = duur van 4-6u
- LAMA langwerkend = duur van 12-24u vb: formoterol - indicatie = COPD & ersntige obstructieve astma
corticosteroïden
- mechanisme
- anti-inflammatoir effect
- lagere aanmaak van mucus - toediening
- aerosol bij alle astma & sommige COPD
- soms oraal of parentaal
- bijwerking van aerosol = candida in mond & huidatrofie
- bijwerking van oraal = groeistoornissen, diabetes, cataract, myopathie & osteoporose
–> als toch nodig is = maximaal enkele dagen
leukotriëne antagonisten
- mechanisme
- zwakker anti-inflammatoir effect dan inhalatie steroïden
- bescherming tegen inspannings-geïnduceerde bronchoconstrictie & asprine astma
- zwakke medicatie die niet vaak gebruikt wordt - toediening
- oraal
- enkel astma
gebruik van medicatie bij astma
onderhouds behandeling
- medicijnen door aerosol
- ICS inhalatie corticosteroïden
- LABA inhalatie langwerkende sympathicomimetica
- cominatie bijna altijd - medicijnen toegediend per os = mond
- corticosteroiden = enkel bij exacerbaties
- leuko-triëne antagonisten
nood behandeling = gericht op acute bronchodilatatie & anti-inflammatoir effect
- 1e keuze = snelwerkende B2-antagonist = formoterol
- 2e keuze = SABA snelwerkende & kortwerkende B2 antagonisten
- 3e keuze = SAMA kortwerkende & traagwerkende anticholergica
- altijd + LABA ICS
astma therapie schema
= goed voor 90% van alle gevallen
- stap 1 & 2 = lichte reliever
- lichte astma
- onderhoud behandeling 2x per week
- noodbehandeling bi opstoten - stap 3 & 4
- onderhuids behandeling sochtends & savonds
- stap 3 = lage dosis, stap 4 = hoge dosis
- bij nood = 1 of 2 puffs extra - stap 5
- erstige astma
- dure therapie
- LAMA & cortisone bijkomend
- IgE therapie
–> per indiviu trigger appart onderzoeken & behandelen
behandeling van astma
- algemene principes
- sterk afh van erst
- vorige stap moet onderhouden worden indien afbouw - wiel
- contineu evaluatie
- behandeling opstellen
- veranderingen
- opnieuw evalueren - vooraleer erstige medicatie schema = onderzoeken van
- therapie trouw
- inhalatie techniek
- miskende co-mobrideiten
- diagnose
astma-aanval
= minuten-uren of zelf dagen
- herkennen = veel meer dan klassieke day-to-day
- kortademigheid
- hoesten & piepen
- thoracale benauwdheid
- progressieve achteruitgang van piekstroom - oorzaken
- vitale respiratoire infectie = bovenste of onderste luchtweg
- bloodstelling aan allergenen
- outdoor vervuiling = rook & mist
- therapie ontrouw
- slechte inhalatie techniek