Nýru Flashcards

1
Q

skilgr á nephrotic syndrome? (2)

A

próteinmiga > 3 g á dag.

alb/crea yfir 250

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

teikn nephrotic syndrome? (4)

A

1) albúmín lækkun
2) bjúgur
3) hyperlipidemia
4) sýkingarhætta (aðallega pneumokokkar)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

greining á nephrotic? (4)

A

1) mæla prótein í þvagi
2) mæla í blóði albúmín, krea og urea
3) þvag í smásjá
4) hepB og C, HIV, ANA og dsDNA f. orsök

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

meðferð við nephrotic? (4)

A

minnka próteinmigu með

1) ACE/ARB
2) próteinskertu fæði

3) statín
4) blóðþynning

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

hvaða gauklasjúkdómar presentear með nephrotic syndrome? (4)

A

1) minimal change disaease
2) focal segmental glomerulosclerosis
3) membranous nephropathy
4) membranoproliferative glomerulonephritis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

algengasta primer ástæað nephrotic í börnum?

A

minimal change disease

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

hvaða gauklasjúkdómur tengist lymphoma?

A

minimal change disesase

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

greinig á minimal change?

A

rafeindasmásjá

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

2 algengustu primer ástæður neprotic syndrome í fullorðnum?

A

1) focal segmental glomerulosclerosis

2) membranous nephropathy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

hvaða sjúkd: grunnhimnan í háræðunum í gauklunum er þykknuð?

A

membranous nephropathy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

hvaða sjúkd: sjáum sklerótískar skemmdir sem eru í sumum gauklum og sumum ekki (focal) og í hluta gaukuls en ekki alls (segmental)

A

focal segmental glomerulosclerosis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

hvaða gauklasjúkdómur getur presenterað bæði með nephrotic og nephritic syndrome?

A

membranoproliferative glomerulonephritis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

hvaða sjúkd: þykknun í bæði grunnhimnu gaukuls og mesangium?

A

membranoproliferative glomerulonephritis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

hvaða gauklasjúkd er oftast vegna hepatitis C (einnig hep B, syphilis, lupus)

A

membranoproliferative glomerulonephritis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

hvaða gauklasjúd hefur slæmar horfur og 50% fá lokastigsnýrnabilun?

A

membranoproliferative glomerulonephritis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

einkenni nephritic syndrome? (4)

A

1) blóðmiga (oftast micro)
2) bjúgur
3) háþrýstingur
4) oft kreatínín hækkun (nýrnabilun)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

hvaða gauklasjúkd pres með nephritic? (4)

A

1) IgA nephropathy
2) Poststreptococcal glomerulonephritis
3) Membranoproliferative glomerluonephritis
4) Rapidly progressive glomerulonephritis (klínískt syndrome)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Algengasta orsök nephritic syndrome?

A

IgA nephropathy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

makróskópísk blóðmiga 1-3 dögum eftir efri loftvegasýkingu, síðan endurtekin köst í mörg ár?

A

IgA nephropathy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

sjúkdómsmynd IgA nephrotpathy?

A

IgA útfellingar í gauklinum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

meðferð við IgA nephropathy?

A

engin klár meðferð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

hversu löngu kemur poststreptococcal glomerulpneprhtis eftir strep sýkingu?

A

10 dögum - 3 vikum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

endurtekin einkenni í poststreptococcal glomerulpneprhtis?

A

nei bara ein episóða

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

hvaða sjúkdómar presentera með rapidly progressive glomerulonephritis? (2)

A

1) goodpasture sjúkdómur

2) Anti-GBM glomerulonephritis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
hver er munurinn á goodpasture disease og anti-gbm glomerulonephritis?
anti-gbm GN er takm við nyru. Goodpasture fer líka í lungu.
26
hvað sýnir bíopsía í anti-gbm gn og goodpasture?
hálfmánamyndun
27
meðferð við anti-gbm gn og goodpasture?
endurtekin blóðvökvaskipti til að fjarlægja mótefni
28
hvaða sjúkdómar geta stundum valdið RPGN? (5)
1) poststreptococcal GN 2) IgA nephropathy 3) Lupus GN 4) cryoglobulinemic GN 5) membranoproliferative GN
29
skilgr á bráðum nýrnaskaða? (3)
1) hækkun á krea um 26,5 á 48 klst 2) hækkun á krea um 50% á viku 3) minnkun á þvagi í <0,5 ml/kg/klst í 6 klst.
30
flokkun á bráðum nýrnaskaða?
pre-renal (algengast) intrarenal post-renal
31
orsakir prerenal nýrnabilunar? (7)
vökvaskortur vegna: 1) þurrkur 2) hjartabilun 3) lágþrýstingur 4) sepsis 5) hepatorenal syndrome 6) NSAIDS (þrengja afferent arteriolou) 7) ACE blokkar (víkka efferent)
32
meinmyndun prerenal nýrnabilunar?
minnkað blóðflæði til nýrna -> minnkað GFR -> minnkuð úthreinsun urea og crea ofl.
33
hvernig er osmolalitet og Na í prerenal nýrnabilun?
hátt osmolalitet (>500) og lágt Na (<20)
34
áhættan af prerenal nýrnabilun?
ischemia og acute tubular necrosis
35
intrarenal nýrnabilun orsakast af? (4)
1) acute tubular necrosis 2) glomerulonephritum 3) tubulointerstitial sjúkdómum 4) æðasjúkdómum (sjaldgæft)
36
afleiðing af ómeðhöndlaðri pre-reanl nýrnabilun?
acute tubular necrosis
37
hverju veldur rhabdomyolysa?
myoglobin eituráhrif valda acute tubular necrosis
38
orsakir ATN? (3)
1) viðvarandi blóðþurrð (sepsis, aðgerð, blæðing, hjartabilun) 2) nýrnatoxísk lyf 3) rhabdomyolysa
39
hvaða lyf valda ATN? (5)
1) amínóglýkósíð 2) vancomycin 3) cisplatín (krabbameins) 4) skuggaefni 5) NSAIDS
40
algengasta orsök AKI á sjúkrahúsum?
ATN
41
osmolalitet og Na í intrarenal nýrnabilun?
Lægra osmolalitet (<350) og hærra Na (>40)
42
Sjaldgæfasta orsök AKI?
postrenal nýrnabilun
43
eðlisþyngd þvags í pre og intrarenal?
há í prerenal | lág í intrarenal
44
osmolalitet þvags í pre og intrarenal?
há í prerenal og lág í intrarenal
45
Na í þvagi í pre og intrarenal?
lágt í pre og hátt í intra
46
Komplikationir bráðs nýrnaskaða? (7)
1) third spacing á vökva (hjartabilun með lungnabjúg) 2) hyperkalemia og 3) metabolic acidosis (venga skerts útskilnaðar á K og H+) 4) Hypocalcemia (út af D-vít skorti) 5) hyponatremia (því skertur vökvaútskilnaður) 6) uremia (toxísk uppsöfnun) 7) sýking (mögulega er uremia ónæmisbælandi)
47
meðferð AKI?
leiðrétta sölt og BÞ
48
Langvinnur nýrnaskaði skilgr? (2)
1) GFR < 60 ml/mín/1,73 m2 í amk 3 mánuði | 2) óafturkræfar skemmdir á nýrum
49
eftir hverju er Langvinnur nýrnaskaði stigaður?
eftir GFR
50
hvernig er lokastigs nýrnabilun skilgr?
<15 ml/mín/1,73 m2
51
orsakir langvinns nýrnaskaða? (5)
1) sykursýki 2) háþrýstingur 3) krónískur GN 4) interstitial nephrit (algengt hér) 5) polycystic nýru
52
einkenni langvinns nýrnaskaða? (9)
1) háþrýstingur (lækkað gfr -> eykur renín) 2) hjartabilun (vegna háþrýstings og anemiu vegna epo skorts) 3) hypercalcemia 4) hyperkalemia 5) metabolic acidosa 6) uremia 8) blæðingarhætta 9) neuroeinkenni
53
hvernig veldur langvinn nýrnabilun hypercalcemiu?
lélegt clearance veldur hyperfosfatemiu -> minnkað D vítamín -> hypocalcemia -> sekunder hyperparathyroidismi -> hypercalcemia
54
hvað sést í ómun við krónískan nýrnaskaða?
lítil nýru
55
hvað á alls ekki að gefa í krónískum nýrnaskaða?
NSAIDS
56
hvað á að gefa við anemíu í krónískum nýrnaskaða?
epo
57
ábendingar fyrir skilun? (4)
1) hættuleg ofhleðsla vökva sem er ekki hægt að leiðrétta 2) metabolic acidosis (sem ekki hægt að leiðrétta) 3) uremia með einkennum (pericarditis, uppköst, neuroeinkenni) 4) hyperkalemia
58
er skilun miðuð við GFR gildi?
nei en oft miðað við <10
59
skilunarsjúkl þurfa að vera á..:?
blóðþynningu
60
kostir og gallar blóðskilunar?
K:Styttri tími G: æðaaðgengi, hætta á hyptension, hypoosmolaltiet, sýkingu, blóþynningarkompl.
61
kostir og gallar kviðskilunar?
K: sjkl gerir sjálfur G: peritonit, hyperglycemia, hyperlipidemia, hernia
62
fá skilunarsjúkl epo eða d-vít skort?
63
hvernig nýrnabilun verður af akút ofnæmisviðbrögðum við lyfjum?
acute interstitial nephritis
64
orsakir acute interstitial nephritis? (4)
1) ofnæmisviðbrögð við lyfjum 2) sýkingar 3) sarcoidosis 4) lupus, sjögren
65
hvernig nýrnabilun veldur útbrotum, hita og eosinophiliu?
acute interstitial nephritis
66
hvað sést í þvagi við acute interstitial nephritis? (2)
1) eosinophilar í þvagi | 2) hbk og hbk afsteypur
67
hvað heitir drep í nýrnapapillum?
renal papillary necrosis
68
Hvað er renal tubular acidosis?
kvilli í tubuli sem veldur metabólískri acidosu með eðlilegu anjónabili (hyperchloremic)
69
hvað á maður að hugsa þegar maður sér acidosu og hypOkalemiu?
renal tubular acidosis (spes elektrólýtapresentation)
70
týpur af renal tubular acidosis? (3)
1) distal (kvilli í H+ seytingu (útskilnaði) í distal tubuli) 2) proximal (kvilli í HCO3- frásogi (útskilnaði) í proximal tubuli 4) hypoaldosteronismi
71
autosomal recessive skortur á amínósýru transporter til endurupptöku? hvað er þetta og hver er afleiðing?
Hartnup syndrome. (B3 vítamín skortur)
72
hvað er Pellagra? (4)
Sjúkdómur vegna B3 skorts. 1) dermatitis 2) niðurgangur 3) ataxia 4) geðræn einkenni
73
nýrnabilun og berry aneurysmar í heila og hjartalokugallar og cystur í lifur?
autosomal dominant polycystic kidney disease
74
cystur í safngöngum nýrna og alltaf fíbrósa í lifur?
autosomal recessive polycystic kidney diesease
75
HUS?
vegna shiga toxins sem kemur við þarmasýkingum vegna Ecoli O157:H7 eða shigellu
76
helstu orsakir blóðmigu? (10)
1) nýrnasteinar 2) sýkingar 3) blöðru/nýrnacancer 4) glomerula sjkd 5) trauma 6) mikil átök (maraþon 7) lupus, wegeners, HUS ofl. autoimmune 8) blóðstorkugallar 9) lyf 10) polycystic kidney disease
77
helstu gerðir próteinmigu? (5)
1) glomerular próteinmiga (getur orðið að nephrotic) 2) tublar próteinmiga (ekki jafn mikil) 3) yfirflæðispróteinmiga (myeloma, hb í hemolysu, myoglobin í rhabdomyolysu) 4) skammvinn próteinmiga (þvagfærasýking, hiti og álag, hjartabilun, þungun) 5) réttstöðupróteinmiga