Nýru Flashcards

1
Q

skilgr á nephrotic syndrome? (2)

A

próteinmiga > 3 g á dag.

alb/crea yfir 250

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

teikn nephrotic syndrome? (4)

A

1) albúmín lækkun
2) bjúgur
3) hyperlipidemia
4) sýkingarhætta (aðallega pneumokokkar)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

greining á nephrotic? (4)

A

1) mæla prótein í þvagi
2) mæla í blóði albúmín, krea og urea
3) þvag í smásjá
4) hepB og C, HIV, ANA og dsDNA f. orsök

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

meðferð við nephrotic? (4)

A

minnka próteinmigu með

1) ACE/ARB
2) próteinskertu fæði

3) statín
4) blóðþynning

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

hvaða gauklasjúkdómar presentear með nephrotic syndrome? (4)

A

1) minimal change disaease
2) focal segmental glomerulosclerosis
3) membranous nephropathy
4) membranoproliferative glomerulonephritis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

algengasta primer ástæað nephrotic í börnum?

A

minimal change disease

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

hvaða gauklasjúkdómur tengist lymphoma?

A

minimal change disesase

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

greinig á minimal change?

A

rafeindasmásjá

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

2 algengustu primer ástæður neprotic syndrome í fullorðnum?

A

1) focal segmental glomerulosclerosis

2) membranous nephropathy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

hvaða sjúkd: grunnhimnan í háræðunum í gauklunum er þykknuð?

A

membranous nephropathy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

hvaða sjúkd: sjáum sklerótískar skemmdir sem eru í sumum gauklum og sumum ekki (focal) og í hluta gaukuls en ekki alls (segmental)

A

focal segmental glomerulosclerosis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

hvaða gauklasjúkdómur getur presenterað bæði með nephrotic og nephritic syndrome?

A

membranoproliferative glomerulonephritis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

hvaða sjúkd: þykknun í bæði grunnhimnu gaukuls og mesangium?

A

membranoproliferative glomerulonephritis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

hvaða gauklasjúkd er oftast vegna hepatitis C (einnig hep B, syphilis, lupus)

A

membranoproliferative glomerulonephritis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

hvaða gauklasjúd hefur slæmar horfur og 50% fá lokastigsnýrnabilun?

A

membranoproliferative glomerulonephritis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

einkenni nephritic syndrome? (4)

A

1) blóðmiga (oftast micro)
2) bjúgur
3) háþrýstingur
4) oft kreatínín hækkun (nýrnabilun)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

hvaða gauklasjúkd pres með nephritic? (4)

A

1) IgA nephropathy
2) Poststreptococcal glomerulonephritis
3) Membranoproliferative glomerluonephritis
4) Rapidly progressive glomerulonephritis (klínískt syndrome)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Algengasta orsök nephritic syndrome?

A

IgA nephropathy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

makróskópísk blóðmiga 1-3 dögum eftir efri loftvegasýkingu, síðan endurtekin köst í mörg ár?

A

IgA nephropathy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

sjúkdómsmynd IgA nephrotpathy?

A

IgA útfellingar í gauklinum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

meðferð við IgA nephropathy?

A

engin klár meðferð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

hversu löngu kemur poststreptococcal glomerulpneprhtis eftir strep sýkingu?

A

10 dögum - 3 vikum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

endurtekin einkenni í poststreptococcal glomerulpneprhtis?

A

nei bara ein episóða

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

hvaða sjúkdómar presentera með rapidly progressive glomerulonephritis? (2)

A

1) goodpasture sjúkdómur

2) Anti-GBM glomerulonephritis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

hver er munurinn á goodpasture disease og anti-gbm glomerulonephritis?

A

anti-gbm GN er takm við nyru. Goodpasture fer líka í lungu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

hvað sýnir bíopsía í anti-gbm gn og goodpasture?

A

hálfmánamyndun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

meðferð við anti-gbm gn og goodpasture?

A

endurtekin blóðvökvaskipti til að fjarlægja mótefni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

hvaða sjúkdómar geta stundum valdið RPGN? (5)

A

1) poststreptococcal GN
2) IgA nephropathy
3) Lupus GN
4) cryoglobulinemic GN
5) membranoproliferative GN

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

skilgr á bráðum nýrnaskaða? (3)

A

1) hækkun á krea um 26,5 á 48 klst
2) hækkun á krea um 50% á viku
3) minnkun á þvagi í <0,5 ml/kg/klst í 6 klst.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

flokkun á bráðum nýrnaskaða?

A

pre-renal (algengast)
intrarenal
post-renal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

orsakir prerenal nýrnabilunar? (7)

A

vökvaskortur vegna:

1) þurrkur
2) hjartabilun
3) lágþrýstingur
4) sepsis
5) hepatorenal syndrome
6) NSAIDS (þrengja afferent arteriolou)
7) ACE blokkar (víkka efferent)

32
Q

meinmyndun prerenal nýrnabilunar?

A

minnkað blóðflæði til nýrna -> minnkað GFR -> minnkuð úthreinsun urea og crea ofl.

33
Q

hvernig er osmolalitet og Na í prerenal nýrnabilun?

A

hátt osmolalitet (>500) og lágt Na (<20)

34
Q

áhættan af prerenal nýrnabilun?

A

ischemia og acute tubular necrosis

35
Q

intrarenal nýrnabilun orsakast af? (4)

A

1) acute tubular necrosis
2) glomerulonephritum
3) tubulointerstitial sjúkdómum
4) æðasjúkdómum (sjaldgæft)

36
Q

afleiðing af ómeðhöndlaðri pre-reanl nýrnabilun?

A

acute tubular necrosis

37
Q

hverju veldur rhabdomyolysa?

A

myoglobin eituráhrif valda acute tubular necrosis

38
Q

orsakir ATN? (3)

A

1) viðvarandi blóðþurrð (sepsis, aðgerð, blæðing, hjartabilun)
2) nýrnatoxísk lyf
3) rhabdomyolysa

39
Q

hvaða lyf valda ATN? (5)

A

1) amínóglýkósíð
2) vancomycin
3) cisplatín (krabbameins)
4) skuggaefni
5) NSAIDS

40
Q

algengasta orsök AKI á sjúkrahúsum?

A

ATN

41
Q

osmolalitet og Na í intrarenal nýrnabilun?

A

Lægra osmolalitet (<350) og hærra Na (>40)

42
Q

Sjaldgæfasta orsök AKI?

A

postrenal nýrnabilun

43
Q

eðlisþyngd þvags í pre og intrarenal?

A

há í prerenal

lág í intrarenal

44
Q

osmolalitet þvags í pre og intrarenal?

A

há í prerenal og lág í intrarenal

45
Q

Na í þvagi í pre og intrarenal?

A

lágt í pre og hátt í intra

46
Q

Komplikationir bráðs nýrnaskaða? (7)

A

1) third spacing á vökva (hjartabilun með lungnabjúg)
2) hyperkalemia og
3) metabolic acidosis (venga skerts útskilnaðar á K og H+)
4) Hypocalcemia (út af D-vít skorti)
5) hyponatremia (því skertur vökvaútskilnaður)
6) uremia (toxísk uppsöfnun)
7) sýking (mögulega er uremia ónæmisbælandi)

47
Q

meðferð AKI?

A

leiðrétta sölt og BÞ

48
Q

Langvinnur nýrnaskaði skilgr? (2)

A

1) GFR < 60 ml/mín/1,73 m2 í amk 3 mánuði

2) óafturkræfar skemmdir á nýrum

49
Q

eftir hverju er Langvinnur nýrnaskaði stigaður?

A

eftir GFR

50
Q

hvernig er lokastigs nýrnabilun skilgr?

A

<15 ml/mín/1,73 m2

51
Q

orsakir langvinns nýrnaskaða? (5)

A

1) sykursýki
2) háþrýstingur
3) krónískur GN
4) interstitial nephrit (algengt hér)
5) polycystic nýru

52
Q

einkenni langvinns nýrnaskaða? (9)

A

1) háþrýstingur (lækkað gfr -> eykur renín)
2) hjartabilun (vegna háþrýstings og anemiu vegna epo skorts)
3) hypercalcemia
4) hyperkalemia
5) metabolic acidosa
6) uremia
8) blæðingarhætta
9) neuroeinkenni

53
Q

hvernig veldur langvinn nýrnabilun hypercalcemiu?

A

lélegt clearance veldur hyperfosfatemiu -> minnkað D vítamín -> hypocalcemia -> sekunder hyperparathyroidismi -> hypercalcemia

54
Q

hvað sést í ómun við krónískan nýrnaskaða?

A

lítil nýru

55
Q

hvað á alls ekki að gefa í krónískum nýrnaskaða?

A

NSAIDS

56
Q

hvað á að gefa við anemíu í krónískum nýrnaskaða?

A

epo

57
Q

ábendingar fyrir skilun? (4)

A

1) hættuleg ofhleðsla vökva sem er ekki hægt að leiðrétta
2) metabolic acidosis (sem ekki hægt að leiðrétta)
3) uremia með einkennum (pericarditis, uppköst, neuroeinkenni)
4) hyperkalemia

58
Q

er skilun miðuð við GFR gildi?

A

nei en oft miðað við <10

59
Q

skilunarsjúkl þurfa að vera á..:?

A

blóðþynningu

60
Q

kostir og gallar blóðskilunar?

A

K:Styttri tími
G: æðaaðgengi, hætta á hyptension, hypoosmolaltiet, sýkingu, blóþynningarkompl.

61
Q

kostir og gallar kviðskilunar?

A

K: sjkl gerir sjálfur
G: peritonit, hyperglycemia, hyperlipidemia, hernia

62
Q

fá skilunarsjúkl epo eða d-vít skort?

A

63
Q

hvernig nýrnabilun verður af akút ofnæmisviðbrögðum við lyfjum?

A

acute interstitial nephritis

64
Q

orsakir acute interstitial nephritis? (4)

A

1) ofnæmisviðbrögð við lyfjum
2) sýkingar
3) sarcoidosis
4) lupus, sjögren

65
Q

hvernig nýrnabilun veldur útbrotum, hita og eosinophiliu?

A

acute interstitial nephritis

66
Q

hvað sést í þvagi við acute interstitial nephritis? (2)

A

1) eosinophilar í þvagi

2) hbk og hbk afsteypur

67
Q

hvað heitir drep í nýrnapapillum?

A

renal papillary necrosis

68
Q

Hvað er renal tubular acidosis?

A

kvilli í tubuli sem veldur metabólískri acidosu með eðlilegu anjónabili (hyperchloremic)

69
Q

hvað á maður að hugsa þegar maður sér acidosu og hypOkalemiu?

A

renal tubular acidosis (spes elektrólýtapresentation)

70
Q

týpur af renal tubular acidosis? (3)

A

1) distal (kvilli í H+ seytingu (útskilnaði) í distal tubuli)
2) proximal (kvilli í HCO3- frásogi (útskilnaði) í proximal tubuli
4) hypoaldosteronismi

71
Q

autosomal recessive skortur á amínósýru transporter til endurupptöku?
hvað er þetta og hver er afleiðing?

A

Hartnup syndrome. (B3 vítamín skortur)

72
Q

hvað er Pellagra? (4)

A

Sjúkdómur vegna B3 skorts.

1) dermatitis
2) niðurgangur
3) ataxia
4) geðræn einkenni

73
Q

nýrnabilun og berry aneurysmar í heila og hjartalokugallar og cystur í lifur?

A

autosomal dominant polycystic kidney disease

74
Q

cystur í safngöngum nýrna og alltaf fíbrósa í lifur?

A

autosomal recessive polycystic kidney diesease

75
Q

HUS?

A

vegna shiga toxins sem kemur við þarmasýkingum vegna Ecoli O157:H7 eða shigellu

76
Q

helstu orsakir blóðmigu? (10)

A

1) nýrnasteinar
2) sýkingar
3) blöðru/nýrnacancer
4) glomerula sjkd
5) trauma
6) mikil átök (maraþon
7) lupus, wegeners, HUS ofl. autoimmune
8) blóðstorkugallar
9) lyf
10) polycystic kidney disease

77
Q

helstu gerðir próteinmigu? (5)

A

1) glomerular próteinmiga (getur orðið að nephrotic)
2) tublar próteinmiga (ekki jafn mikil)
3) yfirflæðispróteinmiga (myeloma, hb í hemolysu, myoglobin í rhabdomyolysu)
4) skammvinn próteinmiga (þvagfærasýking, hiti og álag, hjartabilun, þungun)
5) réttstöðupróteinmiga