Blóð Flashcards

1
Q

einkenni anemiu? (10)

A

1) fölvi
2) áreynslumæði
3) hypetension
4) tachycardia
5) höfuðverkur
6) þreyta
7) einbeitingarleysi
8) niðurgangur
9) ógleði
10) vægir kviðverkir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

hvað er pseudoanemia?

A

lækkun í hgb og hct út af vökvagjöf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

hækkaðir reticulocytar þýðir?

A

hemolysa eða blæðing (og mergurinn er að svara)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

hvað er sideroblastic anemia? (2)

A

1) galli í járnmetabólísma í rbk.
2) arfengt eða lyf eða alkóhól eða eytranir eða krabbamein
3) sideroblastar í beinmerg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

hvernig lítur anemia of chronic disease út? (3)

A

1) lágt járn
2) hátt ferritín
3) oftast normocyt en líka microcyt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

hvað er aplastic anemia? (3)

A

1) pancytopenia vegna beinmergsbilunar
2) oftast idiopathis, eða geislun, lyf, veirur, efnamengun
3) normocyt og hypocellular mergur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

hvar er b12 geymt og hve lengi

A

í lifur

3 ár

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

hvað heitir anemia vegna intrinsic factor autoimmune?

A

pernicious anemia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

orsakir b12 skorts? (4)

A

1) pernicious anemia
2) grænmfæði
3) alkóhólismi
4) crohns

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

einkenni b12 skorts anemiu? (7)

A

1) almenn anemiu einkenni
2) sár á tungu
3) stomatitis
4) glossitis
5) neuropathia (vantar stöðu og titringsskyn, ataxia, upper motor neuron signs)
6) incontinence
7) dementia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

hvað eru upper motor neuron signs? (3)

A

1) hyperreflexia
2) máttleysi
3) babinski

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

fólatbirgðir klárast á.?

A

3 mánuðum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

fólat kemur úr?

A

grænu grænmeti

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

orsakir fólatsskorts? (5)

A

1) tea and toast diet
2) alkóhólismi
3) sýklalyf
4) methotrexate
5) flogalyf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

einkenni fólatsskorts? (3)

A

1) anemíu einkenni
2) tungusár
3) glossitis og stomatitis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

hver er munurinn á einkennum b12 skorts og fólatsskorts?

A

Það er neuropathia í b12 en EKKI í fólatskorti

minnirs: það eru 12 heilataugar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

orsakir hemolytiskrar anemiu? (4+3)

A

utan rbk

1) gervilokur í hjarta
2) bruni
3) eitur
4) sýkingar

innan rbk:

5) sickle cell anemia
6) hereditary spherocytosis
7) G6PD skortur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

sickle cell anemia á ísl?

A

sigðkornablóðleysi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

lífslíkur með sickle cell anemiu?

A

skerðast um 25-30 ár nema arfblendnir afríkubúar fá normal lífslengd vegna vernd gegn malaríu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

einkenni og fylgikvillar sickle cell anemiu? (13)

A

1) gula
2) fölvi
3) gallsteinar
4) hjartabilun
5) krísur við veirusýkingar (parvo b19 sérstakl)
6) miklir beinverkir vegna beininfarkta
7) necrosa í rist og handarbaki
8) infarctar í lungum
9) priapism
10) stroke
11) papillary necrosa í nýrum
12) akút abdomen
13) seinþroski

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

meðferð við sickle cell anemiu? (3)

A

(1) forðast þunnt loft
2) sýkingavarnir
3) fólat og hydroxyurea (eykur hb)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

afh veldur hereditary spherocytosis hemolysu?

A

því miltað hreinsar upp spherical rbk

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

hvað veldur köstum í g6pd skorti? (3)

A

oxunarálag:

1) fava baunir (enda kallað favismi)
2) sýking
3) súlfalyf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

getur autoimmun hemolýtíska anemia verið sekúndert?

A

Já getur verið sekúndert við krabbamein, lyf, sýkingar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

í hvað skiptist autoimmun hemolýtisk anemía? (2)

A

1) Heit - binst við 37°

2) Köld - binst við 0-5°

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

meðferð við autoimmun hemolýtísk anemiu? (2)

A

Heit - sterar, militsnám, ónæmisbæling

Köld - forðast kulda

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

hvað er paroxysmal nocturnal hemoglobulinuria?

A

skortur á próteinum sem tengja komplement og rbk -> aukið niðurbrot rbk af komplement kerfinu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Orsakir thrombocytopeniu? (2)

A

1) Minnkuð framleiðsla
- Tumarar, hvítblæði, lyf, sýking
2) Aukin eyðilegging
- Lyf, SLE, HIV, DIC

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

nefna 5 thrombocytopeniur

A

1) immune (idiopathic) thrombocytopenic purpura
2) thrombotic thrombocytopenic purpura (TTP
3) heparin-induced thrombocytopenia
4) Bernard-Soulier syndrome
5) Glanzmann thrombasthenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

munurinn á akút og krónískum immune (idiopathic) thrombocytopenic purpura?

A

1) akút kemur í börnum eftir veirusýkingu, hverfur

2) krónískt kemur í fullorðnum (konum) og hverfur sjaldan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

lýsa TTP

A

skortur á ADAMTS13 sem klýfur von Willebrands factor -> microthrombar loka smáum æðum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

lýsa heparin-induced thrombocytopenia

A

Mótefni myndast gegn heparin-blóðflögucomplex þegar heparin er gefið (nema ekki low molecular)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

hvað er Bernard-Soulier syndrome?

A

autosomal víkjandi galli í viðloðun blóðflagna við endothel (GPIb-IX skortur)-> klumpun blóðflagna og DVT

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

hvað er Glanzmann thrombasthenia? (2)

A

1) autosomal víkjandi galli í samklumpun blóðflagna (skortur á GPIIb-IIIa) -> storkutími er lengdur
2) fjöldi blóðflagna er eðlilegur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

hvernig blæðingar koma af galla í storkukerfinu?

A

Alvarlegar blæðingar, oft innvortis. Því storkutappinn myndast í fyrstu en fíbríntappinn kemur ekki til að loka sárinu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Hvað er Von Willebrands sjúkdómur?

A

skortur á von Willebrand faktor

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Algengasti arfgengi storkugallinn?

A

Von willebrands sjúkdómur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

hvað gerir von willebrands faktor?

A

tekur þátt í storku, blóðflögur bindast við hann í byrjun storkuferilsins

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

3 týpur af vW sjúkdómi?

A

eftir því hve mikið er af vWF

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

hvað er hemarthrosis?

A

blæðing inn í lið

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

munur á vW sjúkdóm og hemophilum í einkennum?

A

vægari blæðingar í VW

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

einkenni vW sjúkdóms?

A

1) blæðignar frá húð og slímhúðum

2) óeðlilega miklar tíðablæðingar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

týpur af hemophilium?

A

A og B

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Hvað er dreyrasýki?

A

Hemophilia A. Skortur á faktor VIII

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

einkenni á hemophiliu?

A

alvarlegar blæðingar, hemarthrosur, innankúpublæðingar, blóðmiga

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

hvað er desmopressin?

A

antidiuretic lyf sem eykur líka vW framleiðslu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

munurinn á hemophiliu A og B?

A

A er algengari. Desmopressin hjálpar ekki í B

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

algengasta orsök DIC?

A

gram neg sepsis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

orsakir K vítamíns skorts? (4)

A

1) breiðspektra sýklalyf
2) næring í æð
3) malabsorption
4) warfarin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

hvaða storkuprótein eru framleidd í lifur?

A

öll nema vWF

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

hvaða gallar valda aukinni blóðstorku? (7)

A

1) antithrombin III skortur
2) antiphospholipid antibody syndrome
3-4) protein C eða S skortur
5) Factor V Leiden
6) stökkbreyting í prothrombin geni
7) hyeprhomocysteinemia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

algengasta arfgenga hypercoagulopathian meðal hvítra?

A

Factor V Leiden stökkbreying

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

hvenær gruna hypercoagulopathiu?

A

ef fjölsksaga um DVT/PE og rekurrens og fyrir fertugt og thrombosa á óvenjulegum stöðum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

hvað blokkar heparin?

A

faktora II og X

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

áhrif heparins?

A

lengir PTT

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

hvað blokkar LMWHeparin?

A

faktora II og X, (sömu og heparin)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

hvað heitir LMWHeparin?

A

klexan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

áhrif klexans?

A

ekki áhrif á PT eða PTT

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

hvað blokkar Warfarin?

A

2,7,9,10

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

áhrif warfarins?

A

Lengir PT (og hækkar INR)

61
Q

hvað gerir clopidogrel?

A

blokkar ADP bindingu við P2Y viðtaka -> blokkar virkjun og samloðun blóðflagna.

62
Q

áhrif clopidogrels?

A

eykur blæðingartíma

63
Q

hvað blokkar dabigatran?

A

factor II

64
Q

hvað er faktor II?

A

thrombin

65
Q

hvað er monoclonal gammpatphy of undetermined significance?

A

einkennalaus monoclonal fjölgun plasmafruma (cancer áhætta)

66
Q

hvaða cancer er með monoclonal immunoglobulin?

A

multiple myeloma

67
Q

minnisregla f. einkenni multiple myeloma?

A
CRAB
hyperCalcemia
Renal failure
Anemia
Bone lesionir
(líka tíðar sýkingar)
68
Q

afh veldur MM nýrnabilun?

A

því léttar IgG keðjur falla út í nýrum, og líka út af hypercalcemiunni

69
Q

hvað eru bence jones prótein?

A

léttar IgG keðjur

70
Q

algengasta dánarorsök MM?

A

sýkingar

71
Q

hvað þýðir rouleaux blóðkorn?

A

MM

72
Q

horfur í MM?

A

10% lifun

73
Q

hvað veldur helling af bence jones próteinum í þvagi?

A

MM

74
Q

hvað er waldenström macroglobulinemia? (2)

A

1) Malignant fjölgun plasmacytoid B-frumna sem frameliða IgM paraprótein.
2) Veldur aukinni seigju blóðs.

75
Q

einkenni waldenström macroglobulinemiu? (5)

A

1) sjóntap
2) taugaeinkenni
3) þyngdartap
4) höfuðverkur
5) blæðingar og anemia

76
Q

koma lýtískar beinlesionir í waldenström macroglobulinemiu?

A

NEI

77
Q

Criteria fyrir MM greiningu? (3)

A

1) pos beinmergssýn
2) paraprótein í blóði eða þvagi
3) eða lýtískar lesionir í beinum

78
Q

meðferð við MM?

A

beinmergstransplant, lyfjameðferð (stundum geilsar)

79
Q

meðferð við waldenström macroglobulinemia?

A

lyfjameðferð en ekki til lækning

80
Q

hvaða cancer hefur tvítoppa aldrusdreifingu?

A

Hodgkins: 15-30 og yfir 50.

81
Q

greining á Hodgkins? (2)

A

1) Reed Sternberg

2) CD15, CD30, EKKI CD20

82
Q

hvar eru oftast eitlastækknair í hodgkins? (4)

A

1) supraclavicular
2) holhönd
3) háls
4) miðmæti

83
Q

horfur í hodgikns?

A

70% læknast

84
Q

stigun í hodgkins og non-hodgkins? (4)

A

1) einn eitill eða einn staður
2) 2+ eitlar, sömu megin þindar
3) báðu megin þindar
4) fjarmeinvörp

85
Q

algengasta subtýpa hodgkins? og hinar?

A
nodular sclerosis
(síðan mixed cellularity, lymphocyte predominance=besta prognosan og lymphocyte depletion =versta prognosa)
86
Q

gangur non-hogkdins dreifingar?

A

byrjar í etilum eða meltingarvegi og berst þaðan í blóð og beinmerg

87
Q

áhþáttur f. gastric lymphoma?

A

h.pylori

88
Q

áhþáttúr f. MALT-oma?

A

autoimmune sjúkd

89
Q

hvort eru b einkenni algengari í hodginks eða NHL?

A

í hodgkns

90
Q

einkenni NHL? (4)

A

1) sársaukalausir, harðir, hreyfanlegir eitlar.
2) oftast viðbein, háls, holhönd
3) lifrar, eða miltisstækkun
4) kiðverkir, sedda

91
Q

meðferð við NHL? (2)

A

1) cyklofosfamíð, doxorubicin, vincristine og prednisolone = klassískt
2) Rituximab

92
Q

median lifun á lowgrade lymphoma?

A

5-7 ár

93
Q

“í raun CLL sem er komið í eitla”?

A

small lymphocytic lymphoma

94
Q

hvað er richter transformation?

A

þegar small lymphocytic lymphoma transformerast í diffuse large b cell lymphoma

95
Q

hvað er í bíopsy á small lymphocytic lymphoma? (3)

A

cd20
cd5
bcl2

96
Q

algengasta subtypa NHL?

A

follicular lymphoma

97
Q

hvaða translocation í follicular lymphoma?

A

t14;18

98
Q

frá hvaða frumum kemur follicular lymphoma?

A

frá centrycytum sem eru normalt í folliclum

99
Q

hvaða lymphoma er high grade en samt ólæknanlegt?

A

mantle cell lymphoma

100
Q

hvaða translocation í mantle cell lymphoma?

A

t11;14

101
Q

eineknni mantle cell lymphoma? (4)

A

1) sárs.laus eitlastækkun
2) miltisstækkun
3 b einkenni
4) oft polypar í ristli

102
Q

hvaða lymphoma tengist hvaða krónísku bólgum?

A

marginal zone lymphoma tengist hashimoto, sjögren, og h.pylori gastritis

103
Q

algengasta form marginal zone lymphoma?

A

MALT-oma

104
Q

hvað er MALT-oma?

A

marginal zone lymphoma sem tengist H.pylori gastritis.

105
Q

stundum lækning við MALToma?

A

H.pylori uppræting

106
Q

hvað getur transformerast í diffuse large cell lymphoma? (2)

A

1) follicular lymphoma

2) small lymphocytic lymphoma

107
Q

horfur í diffuse large cell lymphoma?

A

85% læknast

108
Q

hvað er klassískt sem extranodal massi í barni?

A

burkitt lymphoma

109
Q

hvað hefur starry-sky útlit?

A

burkitt lymphoma

110
Q

horfur með burkitt?

A

50-60% læknast

111
Q

hvað er þetta: Útbrot, eitlastækkanir, lifrarstækkun, miltisstækkun, lýtískar beinlesionir með hypercalcemiu

A

T- acute lymphoblastic lymphoma
(T-ALL)
(tengt HTLV1 veiru í japan)

112
Q

hvað er mycosis fungoides?

A

T frumu lymphoma í húð

113
Q

hvað er sezary syndrome?

A

mycosis fungoides sem hefur dreift sér í blóð - húð verður rauð

114
Q

horufr í mycosis fungoides?

A

læknanlegt ef bundið vð húð, slæmar ef dreift

115
Q

hvaða frumur koma úr myeloid frumulínunni? (8)

A

(Allar nema B, T og NK)
1-4) myeloid progenitor verður að myeoloid blöstum, erythrocytum, thrombocytum og mast frumum
4-8) myeloid blastar verða að basophilum, neutrophilum, eosinophilum og monocytum (macrophögum)

116
Q

hvað er hematopoiesa?

A

myndun blóðfrumna

117
Q

skilgr á AML?

A

myeloblastar yfir 20% frumna í beinmerg

118
Q

algengasta akút leukemian í fullorðnum?

A

AML

119
Q

einkenni AML?

A

pancytopenisk einkenni og á blóðpr

120
Q

skilgr á ALL?

A

lymphoblastar yfir 20% í beinmerg

121
Q

algengasta krabbamein barna undir 15?

A

ALL

122
Q

einkenni ALL? (4)

A

1) stækkun á eitlum, lifur, milta
2) verkir í beinum og liðum
3) diffuse eða focal taugaeinkenni ef fer í MTK
4) getur farið í eistu og miðmæti

123
Q

hvítblæði á ensku?

A

leukemia

124
Q

hvað er CML? (2)

A

1) chronic myelogen leukemia

2) krabbamein þroskaðra granulocytic fruma

125
Q

hvað eru granulocytar? (3)

A

1) neutorphilar
2) basophilar
3) eosinophilar

126
Q

hvaða aldur fær CML?

A

40-60 ára

127
Q

gangur í CML?

A

2/3 breytist í AML og 1/3 í ALL

hugsa að CML er neðar í línunni og færir sig svo ofar

128
Q

hvað tengist philadelphia ltiningunum?

A

CML (90% með það)

129
Q

greining á CML?

A

eosinophila og basophilia.

basophilia segir manni að þetta sé ekki sýking

130
Q

horfur í CML?

A

góðar ef ennþa krónískt, slæmt ef akút fasi kominn

131
Q

hvað er CLL?

A

cancer í þroskuðum eitilfrumum. B-frumur sem eru ekki funktional og tjá CD5 og CD20.

132
Q

algengasta leukemia á vesturlöndum?

A

CLL ( alg. yfir 60 ára)

133
Q

hvað kallast CLL þegar það er komið í eitla?

A

small lymphocytic lymphoma

134
Q

Komplikationier í CLL? (2)

A

1) getur richter transformerast í diffuse large-B cell lymphoma
2) autoimmune hemolytic anemia (cancerfrumru svo lélegar að búa til mótefna að þær búa til sjálfsmótefni)

135
Q

minnst aggresífa hvítblæðið?

A

CLL

136
Q

einkenni CLL?

A

Oftast einkennalaust.

Pancytopeniueinkenni

137
Q

hvað er hairy cell leukemia?

A

subtýpa CLL, mikið af þroskuðum B frumum

138
Q

Hvað er polycythemia vera? (2)

A

1) illk fjölgun -> of mikil framl rbk.

2) Líka mastfrumum->kláði

139
Q

hvaa stökkb veldur polycythemia vera?

A

JAK2 tyrosine kínasa stökkbr

140
Q

hvað eru myelodysplatiskir sjúkdómar?

A

oftast idiopathiskir sjúkdómar eða geilsun eða ónæmisbæling sem veldur pancytopeniu með hypercellular beinmerg

141
Q

skilgr á essential thrombocythemia?

A

blóðfl yfir 600.000

142
Q

hvaða stökkbr veldur essential thrombocythemiu?

A

jak2 kínasa stökkbr

143
Q

einkenni essential thrombocythemiu? (3)

A

1) stroke
2) DVT og PE
3) mögulega blæðingar

144
Q

greining á essential thrombocythemiu?

A

útilokunargreining: útiloka reaktífa thorombocytosu og aðra.

145
Q

hvað er myelofibrosis?

A

of mikil fjölgun á megakaryocytum

146
Q

hvað eru megakaryocytar?

A

forverafrumur thrombocyta

147
Q

af hverju kemur fíbrósa í myelofibrosis?

A

því megakaryocytar framleiða PDGF sem veldur fíbrósu í merg

148
Q

einkenni myelofibrosis?

A

pancytopen einkenni