Nowotwory złośliwe Flashcards
Co to nerwiak?
Pourazowe zgrubienie nerwu
Nowotwór miejscowo złośliwy - definicja i przykład
Nowotwór naciekający, histologicznie złośliwy, ale nie dający przerzutów
- Rak podstawnokomórkowy skóry
Przykłady nowotworów o potencjalnej złośliwości
- Histiocytoma
- GIST
G4 - co oznacza w gradingu?
Nowotwór złosliwy, którego stopnia zróżnicowania nie można określić
Wczesny rak żołądka
Ograniczony do błony śluzowej i podśluzowej, niezależnie od obecności przerzutów w węzłach chłonnych
Podaj przykłady nowotworów z pojedynczym przerzutem, które mogą być operowane
- Rak jelita grubego z pojedynczym przerzutem do wątroby
- Rak piersi i rak płuca z pojedynczym przerzutem do OUN
Nowotwory u pacjentów z AIDS
- NHL
- Mięsak Kaposiego
- Rak szyjki macicy
- Pierwotny chłoniak mózgu
- Chłoniak Hodgkina - jest niedefiniujący
Kikut żołądka po resekcji - o czym pamiętać?
Stan zwiększający ryzyko rozwoju raka żołądka
Rodzaj materiału do badania przez patomorfologa
- Materiał cytologiczny
- BAC
- Wymaz szczoteczkowy
- Materiał histopatologiczny
- Oligobiopsja (endoskopowa)
- Biopsja gruboigłowa
- Biopsja chirurgiczna
- Trepanobiopsja
- Wycięcie guza
Przykłady BAC w diagnostyce onkologicznej
- Guzki tarczycy
- Powiększone węzły chłonne
- Guzy wątroby
Endoskopowa biopsja za pomocą kleszczyków (oligobiopsja) - zastosowanie w diagnostyce onkologicznej
- Rak przełyku, żołądka
- Rak oskrzela/płuca
- Rak krtani
Biopsja gruboigłowa - zastosowanie w diagnostyce onkologicznej
- Guzy piersi
- Zmiany w prostacie
- Zmiany wątroby
Co służy do oceny złośliwości GIST?
Ocena ekspresji białka CD117
Ocena histologiczna wycinka z guza piersi - jakie badania?
Ekspresja rec. PG, ER, HER2
Co oznacza R0 w ocenie operacji onkologicznej
R0 - operacja radykalna makro i mikroskopowo
Rak żołądka - jaka limfadenektomia?
D2 - wycięcie w.ch. górnego piętra jamy brzusznej
Operacja R1 - co oznacza?
Operacja nieradykalna - makroskopowo wycięta, ale mikroskopowo widoczne komórki nowotworowe w granicach cięcia chirurgicznego
Operacja R2 - co oznacza?
Operacja nieradykalna makro i mikroskopowo - zwykle paliatywna - cytoredukcyjna
Rak jelita grubego - która lokalizacja jest częstsza - odbytnica czy okrężnica?
Okrężnica
Nowotwór macicy - która lokalizacja jest częstsza - szyjka czy trzon?
Trzon macicy
Profilaktyka raka piersi w Polsce
Mammografia dla kobiet w wieku 50-69
- 1x/2 lata u wszystkich kobiet
- 1x/rok u kobiet, które są nosicielkami mutacji BRCA lub których krewne I stopnia chorowały na raka piersi
U kogo nie zaleca się mammografii
U kobiet <35 rż. i u kobiet karmiących piersią
Który z typów raka przełyku jest częstszy?
Rak płaskonabłonkowy - 90%
- najczęściej w części środkowej
Leczenie z wyboru raka szyjnej części przełyku
Radykalna radiochemioterapia
Czynniki ryzyka raka płaskonabłonkowego przełyku
- letalny duet (papierosy i alkohol)
- gorące płyny, oparzenia przełyku
- przyprawione, wędzone, marynowane pokarmy
- achalazja
- z. Plummera-Vinsona
- przebyta radioterapia
Zachorowalność na raka żołądka
W ostatnich latach spada
Czynniki ryzyka raka żołądka
- Dieta
- peklowanie, wędzenie zwiększa ryzyko - Palenie tytoniu
- Zakażenie H.pyroli
- Przewlekłe zanikowe zapalenie żołądka
- badanie kwaśności wydychanego powietrza jest testem skriningowym - Polipy żołądka
- Kikut żołądka po resekcji
- stan po antrektomii
- brak odźwiernika powoduje refluks
Najczętsza lokalizacja raka żołądka
Część odźwiernikowa
Czym jest rak śródścienny żołądka?
Inaczej linitis plastica - naciek śródścienny, często podśluzówkowy
- mało widoczny w gastroskopii
- bardzo złośliwy, szybkie przerzuty
Szczególne miejsce przerzutu odległego z żołądka
Jajnik - guz Krukenberga
Pierwszy i najczęstszy objaw raka żołądka
Ból/Dyskomfort w nadbrzuszu
Rak żoładka T1
Wczesny rak żołądka - nie przekracza bł. podśluzowej
Typy histologiczne raka żołądka
Klasyfikacja Laurena
- Typ jelitowy
- lepiej zróżnicowany, mniej złośliwy - Typ rozlany
- nisko zróżnicowany, agresywny, wczesne przerzuty
Klasyfikacja Laurena - co to?
Jest to klasyfikacja histologiczna raka żołądka
- typ jelitowy
- typ rozlany
Co oznacza limfadenektomia D2
Rozległa, obejmuje tk. tłuszczową okołoaortalną, górny brzeg trzustki, więzadło wątrobowo-dwunastnicze, okolicę t. krezkowej górnej
- musi być min. 25 węzłów chłonnych
Operacja Billroth II
Rak części odźwiernikowej żołądka
- zespolenie kikuta bliższego z jelitem cienkim
Manewr Kochera
Uruchomienie 12’ - stosowany podczas operacji raka bliższej części żołądka
Metopdy endoskopowe leczenia raka żołądka
- Mukozektomia
- Dyssekcja podśluzówkowa
- sięga bł. mięśniowej
Zabiegi te można wykonać, gdy średnica guza <2cm
Rak zaawansowany żołądka - co powinien zawierać wycięty preparat
- Żołądek
- Sieć większą
- Śledzionę
Jakie leczenie oprócz operacyjnego stosuje się w raku żołądka
CHT pooperacyjna
- ECF (epirubicyna, cisplatyna, 5-FU)
RT pooperacyjna
Leczenie innych niż rak nowotworów żołądka
- Chłoniak nieziarniczy
- CHT - GIST - nowotwór podścieliskowy (stromalny)
- Imatynib, chirurgia - Chłoniak MALT
- eradykacja H.pyroli
2 najczęstszy nowotwór złośliwy żołądka
Chłoniak nieziarniczy
Najczęstsza lokalizacja chłoniaka w p.pok.
Żołądek
Gdzie częściej rozwija się nowotwór jelita grubego - okrężnica czy odbytnica?
Okrężnica
W której części jelita grubego rozwija się najwięcej raków?
Odbytnica - 35%, ale traktując okrężnicę jako całość to w niej jest ich więcej (65%)
Czynniki zmniejszające ryzyko zachorowania na RJG
- NLZP
- Dieta bogata w wapń
- HTZ
- Aktywność fizyczna
Które polipy jelita grubego mają największy potencjał złośliwienia?
Kosmkowe
Rodzaje polipów jelita grubego
- Gruczolaki
- cewkowe
- kosmkowe (groźniejsze) - Hamartomatyczne
- młodzieńcze
- w zespole Peutza-Jeghersa - Hiperplastyczne
- Zapalne
- w tym pseudopolipy w CU
Jaka ilość polipów jest konieczna do rozpoznania FAP?
100
Najczęstsze miejsce przerzutów odległych nowotworów p.pok.
Wątroba
Klasyfikacja Dukesa
Stopień zaawansowania RJG
Stolec zmieszany ze skrzepami lub świeżą krwią - na co wskazuje?
Rak lewej połowy okrężnicy
Typowe objawy raka prawej połowy okrężnicy
- Niedokrwistość
- Ciemny stolec
- (+) test na krew utajoną
Niedrożność w RJG - która część jelita?
Lewa połowa okrężnicy, esica, odbytnica
Badanie pomocne w określeniu czy niedrożność jest przepuszczająca czy całkowita
Kontrastowy wlew doodbytniczy
5-letnie przeżycie w raku okrężnicy
50%
O czym świadczy wydzielanie śluzu przez komórki nowotworowe?
Cecha wskazująca na dużą złośliwość
Z czego wynikają zakresy operacji RJG - dlaczego są tak szerokie?
Wynikają ze spływu chłonki
Jaka operacja w raku zgięcia śledzionowego okrężnicy?
Hemikolektomia lewostronna
Jaka operacja w raku kątnicy?
Hemikolektomia prawostronna
Jaka operacja w raku zgięcia wątrobowego?
Hemikolektomia prawostronna
Jaka operacja w przypadku raka przejścia esiczo-odbytniczego?
Przednia resekcja odbytnicy
Które części okrężnicy posiadają krezkę?
Poprzecznica i esica
Rak, których części jelita grubego może być zoperowany usunięciem tylko tej części?
Poprzecznica i esica - mają krezkę
Czy obecność przerzutu w wątrobie jest kryterium nieoperacyjności RJG?
Nie, pojedynczy przerzut może być usunięty
- resekcja segmentu wątroby
- termoablacja
- krioablacja
- embolizacja
Kapecytabina - gdzie stosowana?
CHT pooperacyjna RJG
Operacje paliatywne w RJG
- Bypass - ominięcie guza
- Raki prawej części okrężnicy, poprzecznicy, zgięcia śledzionowego - Kolostomia
- Rak zstępnicy, esicy
Wymień dziedziczne RJG
- Dziedziczny niepolipowaty rak jelita grubego = Z.Lyncha= HNPCC
- Rodzinna polipowatość gruczolakowata = FAP
Dziedziczenie i częstość występowania dziedzicznych RJG
Zarówno HNPCC jak i FAP dziedziczą się autosomalnie dominująco
- HNPCC - 5%
- FAP 0,2%
Ryzyko zachorowania na RJG w z. Lyncha
80%
Rozpoznanie z.Lyncha - jakie kryteria?
Kryteria amsterdamskie
zespół Lyncha I - jakie nowotwory
Tylko RJG
zespół Lyncha II - jakie nowotwory
- Rak trzonu macicy
- Rak jajnika
- Rak żołądka
- Rak jelita cienkiego
- Rak dróg żółciowych
- Rak moczowodu
Zakres operacji w HNPCC
Kolektomia, pozostawia się odbytnicę
Jakie badania u pacjenta z.Lyncha i jak często
- Kolonoskopia 1x/2 lata
- USG przezpochwowe 1x/rok
- USG jamy brzusznej 1x/rok
FAP - gdzie lokalizują się polipy
- żołądek
- 12’
- jelito cienkie
- jelito grube
zespół Gardnera
forma zespołu FAP
- polipy jelita grubego
- kostniaki twarzoczaszki
- guzy desmoidalne jamy brzusznej
- przebarwienia siatkówki
- torbiele gruczołów łojowych
Leczenie FAP
Usunięcie całego jelita grubego - włącznie z odbytnicą
Objawy raka odbytnicy
- Świeża krew w stolcu
- Ból odbytnicy
- Bolesne parcie na stolec
- Uczucie niepełnego wypróżnienia
- Zmiana rytmu wypróżnień
- Niedokrwistość
- Ołówkowate stolce
- Parcie na mocz
Dlaczego stosujemy RT w raku odbytnicy?
Lokalizacja w miednicy mniejszej na to pozwala
Schemat leczenia raka odbytnicy
- RT przedoperadcyjna
- Operacja
- CHT pooperacyjna - 5FU
Kiedy stosuje się przednią resekcję odbytnicy?
Jeżeli rak zlokalizowany jest w bliższej lub środkowej części odbytnicy
- margines min. 1 cm od pierścienia zwieraczy
Co jest niezbędną częścią przedniej resekcji odbytnicy?
Resekcja mezorectum
Czy po przedniej resekcji odbytnicy pacjent ma kolostomię?
Nie, zespala się kikut odbytnicy z esicą koniec do końca
Brzuszno-kroczowa amputacja odbytnicy - kiedy?
Rak odbytnicy położony dystalnie, na wysokości zwieraczy lub poniżej
- trzeba wyłonić kolostomię, gdyż przy zespoleniu pacjent nie trzymałby stolca
Monitorowanie pacjenta po przedniej amputacji odbytnicy
- CEA co 6 mies.
- Rektoskopia 1x/rok
Pochodzenie rozwojowe sutka
Jest to zmodyfikowany gruczoł potowy
U jakiej części kobiet niebędących w ciąży można obserwować fizjologiczne wydzielanie treści wodnistej z sutka?
Nawet u 2/3
Czym jest ogon Spence’a?
Jest to górna boczna część sutka
Główna droga limfatycznego szerzenia się raka sutka
Węzły chłonne pachowe
- najpierw węzły poziomu I (leżące bocznie od m.piersiowego mniejszego)
Gdzie najczęściej występuje dodatkowa brodawka sutkowa?
Na lini pomiędzy normalną brodawką sutkową a pępkiem
Gdzie najczęściej lokalizuje się dodatkowy sutek?
Dolna część dołu pachowego
Czy asymetria sutków zawsze jest nieprawidłowością?
Nie, często fizjologicznie lewy sutek jest nieznacznie większy od prawego
Powiększenie sutka u noworodka - fizjologia czy patologia?
Fizjologia, jeżeli ustąpi po kilku tygodniach
- jest to efekt krążących estrogenów matki
- występuje u 60% noworodków (może być asymetryczne)
Jak szybko może powstać torbiel sutka?
Nawet w ciągu jednej nocy
Pod jakim kątem oceniamy wydzielinę z brodawki sutkowej?
Pod kątem obecności hemoglobiny
U jakich pacjentem mammografia ma niską skuteczność?
U pacjentek <35 r.ż.
Jakie badanie jest zalecane w badaniach przesiewowych kobiet <50 r.ż. należących do grupy wysokiego ryzyka (BRCA1/2)?
MR
Jakie postępowanie w diagnostyce zmiany litej piersi?
Biopsja gruboigłowa
Kiedy można wykonać BAC w zmianach w piersi?
W przypadku, gdy chcemy zróżnicować czy mamy do czynienia z torbielą czy ze zmianą litą oraz oceny węzłów chłonnych pod kątem przerzutów
Kiedy wykonuje się biopsję otwartą w przypadku podejrzenia raka sutka?
Brak wykluczenia nowotworu złośliwego w biopsji gruboigłowej lub życzenie pacjenta co do usunięcia zmiany łagodnej
Granica wieku, a badanie przesiewowe raka sutka
35 r.ż.
- <35 r.ż. - USG
- >35 r.ż. - Mammografia +/- USG
Najskuteczniejsza metoda diagnostyki guza sutka
Biopsja gruboigłowa pod kontrolą badania obrazowego
Najczęstszy nowotwór złośliwy gruczołów wydzielania wewnętrznego
Rak tarczycy
Zachorowalność a płeć - rak tarczycy
Kobiety 3x częściej
Jakie zespoły genetyczne związane są z rakiem tarczycy i jakim jego podtypem?
MEN IIa i MEN IIb
- Rak rdzeniasty tarczycy
Wpływ jodu na powstawanie raka tarczycy
Niedobór jodu zwiększa ryzyko raka pęcherzykowego, a nadmiar jodu zwiększa ryzyko raka brodawkowatego
Najczęstszy nowotwór złośliwy tarczycy
Rak brodawkowaty - 60%
Rak brodawkowaty - przerzutowanie
Do regionalnych węzłów chłonnych
Rak pęcherzykowy tarczycy - przerzutowanie
Drogą krwionośną - płuca, kości, wątroba i OUN
Rak rdzeniasty - objaw paranowotworowy
Biegunka - na tle produkcji kalcytoniny, serotoniny
Jakie guzki tarczycy zawsze powinny zostać zbioptowane?
Każdy wyczuwalny guzek i każdy guzek >1cm
Wyleczalność raka tarczycy
- Rak brodawkowaty - 90%
- Rak pęcherzykowy - 50%
- Rak rdzeniasty - 40%
Zasadnicze leczenie raka tarczycy
Totalna (całkowita) tyreidektomia z limfadenektomią przedziału bocznego/środkowego szyi
Kiedy dopuszczalna jest częściowa tyreidektomia
Mikrorak brodawkowaty <1mm
2 istotne rzeczy przed operacją pacjenta z rakiem tarczycy
- Musi być w stanie eutyreozy
- Badanie laryngologiczne z oceną fałdów głosowych
Kiedy stosuje się leczenie I131 w raku tarczycy?
Rutynowo po operacji radykalnej każdego typu nowotworu
Wymień 4 powikłania po tyreidektomii
- Czasowy niedowład nerwu krtaniowego wstecznego (neuropraksja)
- Krwawienie do loży po tarczycy
- Uszkodzenie n. krtaniowego wstecznego jedno/obustronne
- Niedoczynność przytarczyc i tężyczka
Metoda zapobiegania uszkodzeniu n. krtaniowego wstecznego
Śródoperacyjny detekor nerwu