Natievorming

Question 1

Begrip Natie

Answer 1

• Vaag begrip
• groep mensen die zich verbonden voelt door gemeenschappelijke kenmerken (bijv., taal, geschiedenis, traditie, religie) en die een politieke gemeenschap willen worden of blijven.
  objectieve (kenmerken) & subjectieve dimensie (wil om samen politieke gemeenschap te vormen

Question 2

Natie - objectief

Answer 2

Natie als natuurgegeven
Volksaard
Cultuur voorop
Exclusief
Natuurlijke grenzen

Question 3

Natie- subjectief

Answer 3

Natie als constructie
Nationale identiteit
Politiek voorop
inclusief
Geen natuurlijke grenzen

Question 4

Oorsprong natie als objectief gegeven

Answer 4

Komt voort uit Duitse romantiek begin 19e eeuw.
Johan Godried Herder
‘‘Duitsers zijn objectief volk, staatsvorming komt later.’’

Question 5

Cultureel nationalisme

Answer 5

Meer gebaseerd op ‘‘objectieve natiebegrip;;.
Eeuwenoude eigen cultuur en identiteit (Volksgeist)
Exclusief karakter

Question 6

Oorsprong natie als subjectief gegeven

Answer 6

Komt uit Fransman uit 19e eeuw.
Ernest Renan
‘‘natie als dagelijks plebisciet: willen we verder samen?

Question 7

Politiek nationalisme

Answer 7

meer gebaseerd op ‘‘subjectieve natiebegrip’’
De natie als politieke waardengemeenschap
Inclusief karakter

Question 8

Natievormen (nationbuilding)

Answer 8

Constructivistische element voorop:
Naties zijn er dankzij nationalisme, niet andersop
Pas in 18e/19e eeuw ontstaat nationaal bewustzijn (imagined community)

Question 9

imagined community begrip

Answer 9

Behoren tot grote gemeenschap, waarvan je niet elk lid zult ontmoeten, maar je toch heel sterk in gedachten/ dromen en gedrag je door laat leiden.
Denk aan klasse/relgies

Question 10

Wel proto-nationale gevoelens noodzakelijk bij nationbuidling

Answer 10

Je kunt niet met elk materiaal een natie boeteren. bijvoorbeeld vergelijkbare dialecten, economische contacten, en religie zijn vaak noodzakelijk.

Question 11

Transhistorische verwantschap

Answer 11

idee van gezamelijke geschiedenis.

Question 12

Vormen van socialisatie binnen natievorming

Answer 12

school, cultuur, feestdagen en ‘‘invented’’ traditions.
- idee van gezamelijke geschiedenis
–> transhistorische verwantschap
Andere loyaliteiten overvleugeld (kerk, regio, klasse)

Question 13

Staatsvorming

Answer 13

Moderne staat is resultaat van schaalvergroting vanaf 16/17e eeuw.
Dit kwam onder invloed van oorlogen/ eonomische ontwikkelingen.

Question 14

Quote Charles Tilly over staatsvorming

Answer 14

War maede the state and the state made war

Question 15

Staatsvorming betekent (Max Weber)

Answer 15

• Opeisen monopolie op geweld
• opeisen monopolie op belasting
• uitschakelen van concurrentie
• vaststellen van grenzen en inwoners
• Depersonaliseren van gezag
• Homogenisering van macht en regels
• opleggen burgerplichten (o.a. dienstplicht)

Question 16

Staats en natievorming 1e model: Frankrijk/ Spanje Staat> natie

Answer 16

• Vanuit centrum nationaliseren van territorium Koninkrijk
• Opleggen standaardtaal, regels, en cultuur
• onderdrukken regionalisme
• nadruk meer op politiek nationalisme dan cultureel nationalisme
• frankrijk meer succesvol dan Spanje

Question 17

Staats en Natievorming 2e model: Duitsland/ Italie Natie> staat

Answer 17

• idee gedeelde cultuur/ taalgebied gaat vooraf aan staat
• gevoel van nationale identiteit groeit vanaf 1800 met name in Duitsland
• Eenwordingsstreven: laten samenvallen staat en natie

1861-1870 Italiaanse eenwording
1871 Duitse eenwording
Met name in Duitsland nadruk op objectieve dimensie natie –> gedeelde cultuur /etniciteit voorop

Question 18

Staats en natievorming 3e model: natievorming binnen bestaand rijk

Answer 18

• Natievorming binnen bestaand rijk
• onafhankelijk door afscheiding (bv Ierland, Noorwegen, Griekenland)
• onafhankelijk na desintegratie multinationaal rijk (Tsjechoslowakije, Polen, Baltische Staten)

Desintegratie van multinationale rijken:
- Ottomaanse rijk (1829-1918)
- Habsburge rijk (na 1918_
- Sovjet Unie (na 1990)
- Joegoslavie (na 1990)

Question 19

Staten zonder eenduidige natie

Answer 19

oostenrijk
belgie

Question 20

Naties zonder staat

Answer 20

Lappen (samisch)
basken
koerden

Question 21

Natiestaten met minderheden buiten grenzen

Answer 21

Hongarije
Rusland
Servie

Question 22

Postkoloniale staat

Answer 22

vaak lukraak getrokken grenzen
Onafhankelijkheid van oude administratieve koloniale eenheden
Pogingen tot natievorming vanuit hoofdstad (meestal aan kust)
failed state: kan functies staat niet vervullen (interne soevereiniteit/ geweldsmonopolie/ grenzen beschermen)

Question 23

Nederlandse natievormen

Answer 23

2 modellen relevant:
* Natievorming binnen groot multinationaal rijk (16e/17e eeuw)
* Natievorming van bovenaf (19e eeuw)

Question 24

Nederlanden rond 1500

Answer 24

Lappendeken van hertogdommen, vrije steden, graafschappen, bisdommen
Nederduitse dialecten, franse dialecten, geen standaardtaal
Landbouw, visserij en handel
Handelsteden in Holland, Zeeland , en vooral Vlaanderen en Brabant.
In noordelijke Nederlanden strijd tegen het water (Hoogheemraadschappen)
Vanaf eind 15e eeuw door huwelijkspolitiek in handen genomen door Habsburgse Rijk

Question 25

Nederlanden in 16e eeuw

Answer 25

• Populariteit Calvinisme (Johannes Calvijn)
  Stedelijke, burgerlijke (pro-kapitalistische) mentaliteit.
  Max Weber: verband calvinisme + kapitalisme
  Centralisatiepolitiek Karel V en Phillips II –> meer uniforme regels,
  Meer belastingen, minder priviliges van adel
  *Strijd tegen protestantisme (Inquisitie)
  1566: begin Beeldenstrom + petitie adel tegen centralisatiepolitiek

Question 26

Nederlandse Opstand/ 80 jarige oorlog

Answer 26

in Noordelijke Nederlanden successen Opstand (oa Geuzen, legers van Willem van Oranje)
Sterke propaganda (oa Wilhelmus)
Spaanse/ Habsburgse legers concentreren zich echter op zuidelijke Nederlanden want rijker

1579 Unie van Utrecht
1581 Akte van Verlatinghe
1584 Moord op willem van Oranje/ Val van Antwerpen
1584-1609 Militaire successen o.l.v Maurits van Oranje/ Johan van Oldebarnevelt: militaire successen.
1609-1621 Twaalfjarig bestand

Question 27

Republiek der Verenigde Provinci”en

Answer 27

Holland, Zeeland, Utrecht, Groningen, Friesland, Overijssel, Gelderland

Confederatie: afkeer van centraal gezag, samenwerking in militaire zaken.

Geen monarch: echter stadhouder uit Oranje-dynastie als leider in militaire strijd
( Maurits/ Frederik Hendrik)

1621-1648 Aanhoudende strijd schuivende fronten
Vrede van Munster 1648 Republiek geaccepteerd

Question 28

Gouden Eeuw 1575-1675

Answer 28

Calvinistische dominantie. Nederlanden als protestante natie
Hollandse dominantie (en daarbinnen Amsterdam)
Vrijheid van sonscientie als hoeksteen.
D.w.z tolerantie Luterhanen, joden, remonstranten en vooral katholieken
Grote katholieke minderheid, m.n. Generaliteitslanden
Generaliteitslanden: geen stem in landsbestuur en vielen onder Staten Generaal (brabant, vlaanderen etc. )
Regentenbestuur: ‘‘schikken en plooien’’
Gouden eeuw of Roofstaat aan Noordzee?

Question 29

Ontstaan moderne Nederland 1795-1830

Answer 29

• Bataafse Republiek, Koninkrijk Holland + Franse bezetting (1795-1813)
  Eerste Grondwet (Bataafse regeling 1798)
  Centralisatiepolitiek: Code Napoleon.
  Nederland wordt een eenheidsstaat
  Ineenstrorting Franse macht 1813: overgangsregering vraagt verdreven Oranjes om terug te keren.
  Grondwet 1814/15 Eerste en Tweede Kamer
  1830 Belgische Revolutie. Franstalige elite in opstand.

Question 30

Nederlandse natievorming in 19e eeuw

Answer 30

formele contouren Nederlandse Staat vanaf dan duidelijk: grenzen/ monarchie/ taal/ grondwet
* Rond 1830 de Nederlanden: cultureel archipel van regio’s, steden, eilandjes e.d.
* Grote afstanden/ woeste gronden/ dialecten
* Religieuze pluriformiteit: Protestanten (orthodox en vrijzinnig) 61% Rooms-Katholieken 36%,
Joden 3%
* Sociale tegenstellingen: adel en hoge burgerij (5%), middengroep (10%), kleine boeren, vissers
en ambachtslieden (45%), arbeiders (40%)

Question 31

Schaalvergroting 19e Eeuw !

Answer 31

• Economische schaalvergroting door industriële Revolutie
• Urbanisatie + bevolkingsgroei
• Infrastructurele werken via staat. Ontginningen, inpolderingen
• Militaire veranderingen: grote legers met dienstplicht sinds Napoleon
• nieuwe communicatie middelen (krant, telegraaf)
• nieuwe transportmiddelen (trein, later fiets)

Question 32

Gevolgen schaalvergroting 19e eeuw !

Answer 32

• op ontdekkingstocht in eigen land
• openbreken oude gemeenschappen
• angst voor ontwortelende massas: van God los
• angst voor desintegratie Nederland in tijd van internationale spanningen

Question 33

Noodzaak homogenisering (wetgeving, maten, taal, tijd) Vgl Eu !!

Answer 33

• Standaardmaten, standaardregels en standaardtijd
• ontwikkeling en verspreiding standaardtaal (ABN)
• Schoolsysteem, dienstplicht en belastingplicht

Question 34

Noodzaak nieuw samenbindend element (imagined community) !!!

Answer 34

• Parlement en grondwet
• protestantisme. Nederlandse Hervormde kerk als staatskerk
• Oranjehuis (o.a. koningsdag)
• Vaderlandse geschiedenis Centraal (Geuzen, Bataven, Monumenten, straatnamen, herdenkingsdagen)
• Nederlandse cultuur: rijksmuseum: Nederland als land van Rembrandt en Vondel, opstand als geboortemythe.

Question 35

Succes natievorming Nederland rond 1900

Answer 35

Succes:
* Geen echte problemen met nationale minderheden binnen grenzen
* Geen frusturaties over Nederlanders buiten onze grenzen
* Verspreiding Nederlandse taal, cultuur en geschiedenis
* populariteit koningshuis
* Acceptatie gezag van eenheidsstaat

Question 36

Falen natievorming Nederland rond 1900

Answer 36

• Vlamingen aan hun lot overgelaten (Vlaamse Beweging)
• Achtergestelde landsdelen: limburg, friesland, drenthe
• dreigende desintegratie natie in verschillende ‘‘volksdelen’’
• Verzuiling: katholieken, orthodox-protestanten, socialisten