College 11 Kiesstelsels & partijstelsels

Question 1

Delegatie van macht: Principal-agent model

Answer 1

idee:
* in een democratie zijn alle burgers souverein
* Alle burgers hebben een stem
* Burgers als principals –> hebben de macht
* met die stem kies je een vertegenwoordiger in verkiezingen,
de agent, aan wie je tijdelijk jouw macht om te beslissen overdraagt, zodat hij/zij in die periode jou representeert en beslissingen maakt namens jou

Question 2

Accountability or responsiviteit?

Answer 2

Heeft te maken met delegatie van macht door burgers
Hoe kunnen burgers vertegenwoordigers controleren?

Belangr voor representatieve democratie: verkiezingen

Question 3

Verkiezingen als sanctie/ controle mechanisme:

Answer 3

• Burgers kunnen regering naar huis sturen als ze ontevreden zijn
• Het feit dat het mogelijk is om regering naar huis te sturen, creert incentives voor politici om responsief te zijn naar wat burgers willen.

Dus als representatie goed werkt: is regering accountable + responsief

Question 4

Accountability

Answer 4

• ex-post/ achteraf
• vertegenwoordiger (agent) meot uitleg geven/ verantwoording afgeggen
• burgers (principals) kunnen daarmee genoegen nemen of niet, en macht aan andere agent delegeren

Question 5

Responsiveness

Answer 5

• ex ante/ vooraf
• vertegenwoordiger (agent) weet wat burgers willen en handelt daarnaar
• vertegenwoordigers weten dat er mogelijke sancties zijn als ze niet luisteren naar burgers en dat maakt ze responsief

Question 6

Voordelen meerderheid beslist

Answer 6

Regering met heldere meerderheid:
* daadkrachtiger
* duidelijk wie er verantwoordelijk is: betere accountability

Question 7

Nadelen meerderheid beslist

Answer 7

• grote beleidswisselingen
• onvoldoende bescherming van minderheden (tirannie vd meerderheid)
• polarisatie

Question 8

Voordelen consensus

Answer 8

• Regering met breed draagvlak: makkelijker beleidsuitvoering
• Regering met breed draagvlak: betere responsiviteit

Question 9

Nadelen consensus

Answer 9

• moeizame regeringsvorming & gebrek aan daadkracht
• Niet helder wie verantwoordelijk is voor besluiten: minder goede accountability

Question 10

Lijphart over consensus democratie

Answer 10

kinder, gentler democracies

Question 11

Is competitie of samenwerken beter voor representatie? Wanneer worden belangen van burgers vertegenwoordigd?

Answer 11

Allebei:
* Competitie= zorgt ervoor dat poltici beter opletten wat burgers willen
* Samenwerking= zorgt voor cartels, en dat burgers zich niet meer herkennen in beleid

Question 12

Is meerderheidsdemocratie meer competitie?

Answer 12

Allebei:
* Stakes of the race zijn hogen: hoofddistricten meer in competitie
* Maar er zijn ook meer ‘‘safe seats’’ : minder competitie

Question 13

Dilemmas respresentatieve democratie

Answer 13

*delegatie van macht:
- relatie tussen kiezer en politici.
* accountability of responsiviteit?
* meerderheid beslist of consensus?
* competitie of samenwerken?

Question 14

Kiesstelsels

Answer 14

De manier waarop stemmen vertaald worden in zetels
Meer dan 10 verschillende systemen, 3 algemene families

Question 15

Meerderheidssystemen

Answer 15

Winner takes all

First past the post / Plurality systems (grootste wint)
– Absolute majority systems (grootste wint, maar moet > 50% winnen

Question 16

Proportionele systemen

Answer 16

elk persoon en stem wordt gehoord: evenredige vertegenwoordiging.

Question 17

Gemengde systemen

Answer 17

zoals het duitse: nationale lijst en districtlijst : iedere burger heeft dus 2 stemmen

Question 18

Disproportionaliteit

Answer 18

het verschil in aantal stemmen en aantal zetels: afhankelijk van kiesstelsel maar ook van kiesdrempel (electoral threshold)

Question 19

Partijstelsel

Answer 19

combinatie van partijen die met elkaar concurreren
en samenwerken met het oog op vergroten van de macht in de overheid.
Partijstelsels ontstaan uit:
* scheidslijnen samenlevin gcleavages)
* kiesstelsels

Hoe ontstaan / veranderen partijstelsels?
* Als individuele partijen van positie veranderen en daarmee “gaten in de
markt” laten vallen voor andere partijen
* Als scheidslijnen veranderen en oude partijen niet goed de nieuwe
scheidslijnen vertegenwoordigen
* Kiesstelsels:

Question 20

Partijstelsels bepalen

Answer 20

• keuze die kiezers hebben in verkiezingen
• soort regering dat wordt gevormd
• manier waarop beslissingen in parlement en regering worden genomen

Question 21

3 belangrijke variabelen partijstelsel

Answer 21

1. wat voor/ hoeveel soort partijen
2. Hoe groot partijen zijn
3. hoe partijen zich gedragen / ideologische afstand
   bepaalt competitie + samenwerking tussen partijen

Question 22

Cleavages

Answer 22

tegenstrijdige beelden over politieke themas.
6 dominant:
eerste 4 van voor de oorlog komen voort uit Nationale Revolutie
die tot staatsvorming en centralisatie heeft geleid, en industriele revolutie
die tot klassenonderscheid heeft geleid.
laatste 2 komen door toenemende welvaart en globalisering later

Question 23

Cleavages 6 important ones

Answer 23

1. Centrum-periferie. tussen politieke meerderheid in landen en minderheden in buitengebieden
   (administratieve centralisatie + culturele standaardisatie)
2. Staat-kerk: onderscheid liberalen, bourgeousie en de conservatieve/ geestelijken/ aristocratie.
3. Rural-urban : platteland/ agrarische sector en stad. Rural: protectionisme, urban: liberalisme markt.
4. Workers: employers : onderscheid tussen kapitaal en arbeiders.
5. Materialistisch-Post-materialistisch: onderscheid generaties jaren 60. Law and order, traditie etc tegenover milieu, ontwikkelingssamenwerking etc.
6. Globalisatie cleavage: onderscheid winnaars en verliezers van globalisering. Populistische partijen voor verliezers. Anti-establishment partijen hebben economisch defensieve houding, vaak traditioneel, xenofood en anti-immigratie.

Question 24

kiesstelsels beinvloeden partijstelsels

Answer 24

• door mechanische effecten: hoe stemmen worden omgezet in zetels
• door psychologische effecten: in tweepartijenstelsel is kans groot dat kiezers hun ideologie die aansluit bij kleinere partij opgeven om op grotere partij te stemmen uit angst wasted vote (strategisch stemmen).
  FPTP-systeem zorgt vaak voor tweepartijenstelsel
  PR systeem: multipartijen stelsels

Question 25

Gevolgen meerderheidsstelsel op parlement en regering

Answer 25

• heldere meerderheden, regering met slagkracht
• duidelijke accountability voor kiezers
• weinig macht parlement
• kiezer kiest regering

Question 26

Gevolgen van proportionele stelsels op parlemetn en regering

Answer 26

Brede coalities, consensus, regering met draagvlak
- Vertegenwoordiging van meer kiezers: meer responsiviteit
- Instabiliteit?
- Partijen kiezen regering in coalitie-vorming?

Question 27

Zijn kleine partijen nooit belangrijk?

Answer 27

Coalition potential
Blackmail potential