MRL - Voortplanting Flashcards
Wat is de functie van GnRH bij mannen en bij vrouwen
Gonadotropine Releasing Hormone
Bij mannen en vrouwen is de functie het zelfde. Het stimuleert de hypofysevoorkwab om LH en FSH te maken
Wat is de functie van LH bij mannen en bij vrouwen
Luteinizerend Hormoon
Vrouwen: ovulatie en het in stand houden van het gele lichaam
Mannen: Productie van testosteron in Leydigcellen
Wat is de functie van FSH bij mannen en bij vrouwen
Follikel Stimulerend Hormoon
Vrouwen: groei en rijping follikels
Mannen: aanmaak en rijping van zaadcellen door Sertollicellen
Waardoor wordt ed productie van LH en FSH geremd
Door oestrogeen en Inhibine B
Menarche
Het tijdstip waarop bij meisjes de eerste menstruatie plaatsvindt. Eerste jaren hierna zal de menstruatie onregelmatig zijn en hevig. Tussen de twintigste en veertigste levensjaar is de menstruatie gewoonlijk regelmatig. Acht tot tien jaar voor de menopauze zal de menstruatie opnieuw onregelmatig zijn. Eerst zit er een korte pauze tussen de cycli vervolgens langere.
In welke fases kan de menstruatiecyclus worden opgedeeld
- Folliculaire fase
- ovulatie
- luteale fase
De folliculaire fase
Hierin wordt er in de hypothalamus een GnRH-impuls afgegeven. Deze stimuleert de hypofysevoorkrab om FSH en LH af te geven an de gonaden
Waar zorgt de dalende FSH-concentratie voor
Het zorgt voor een verdere groei van de dominante follikel
Wat doen thecacellen
Onder invloed van LH vindt er hierin vorming van androgenen
Wat doen Granulosacellen
Wat gebeurt er in het ovarium tijdens de folliculaire fase
Inhibine B
Geproduceerd in granulocellen onder invloed van FSH. Inhibine B geeft negatieve feedback op FSH-release. Daling FSH en einde folliculaire fase
Wat gebeurt er tijdens de ovulatie
De hypothalamus stuurt een GnRH-impuls uit met grote amplitude onder invloed van toegenomen oestrogeen. Hierdoor zal de hyposfyse snel en veel LH afgeven. Na de LH piek (36-42 u) vindt de ovulatie plaats
Wat gebeurt er door de LH-piek
De voltooiing van de meiose I in de oöcyt vindt plaats ter behoeve van fertilisatie. Er vindt ook reptuur van het follikel plaats, waardoor de oöcyt vrijkomt
Bevruchting van oöcyt
Tijdens de follikelrijping remmen factoren in het follikelvocht de meiose - oöcyt blijft in profase. De oöcyt is dan in metafase II van de meiotische deling. De meiose wordt voltooid na bevruchting voltooid en het tweede poollichaampje wordt gevormd
Oöcyt en meiose
Tijdens de follikelrijping remmen factoren in het follikelvocht de meiose - oöcyt blijft in profase. De oöcyt is dan in metafase II van de meiotische deling. De meiose wordt voltooid na bevruchting voltooid en het tweede poollichaampje wordt gevormd
Wat zijn de onderdelen van de lutuele fase
- begin: ovarium zorgt voor vorming corpus luteum en productie progesteron
- midden: corpus luteum zal oestrogeen en progesteron produceren, waardoor er geen follikelrijping plaats zal vinden
- einde: corpus luteum sterft af en er is activatie van en nieuw cohort van follikels. De progesteron productie daalt, het baarmoederslijmvlies wordt afgebroken
Wat gebeurt er aan het einde van de luttele fase
- Frequentie en amplituse van GnRH zullen stijfen door lagere concentratie progesteron
- Stijging van productie en afgifte LH en FSH hypofysevoorkwam
- In het endometrium de secretoire fase plaast onder invloed van progesteron (en oestrogeen)
Wanneer kan er sprake zijn van amenorroe of oligomenorroe
- bevalling, zwamgerschap, curettage
- stress, topsport, eetstoornissen, gewichtsreductie
- acne, toegenomen beharing, lichaamsgewicht
- galactorroe
- chronische ziekten, medicatie, drugs
Welke onderzoeken worden er gedaan bij (verdenking op) cyclusstoornissen
- Algemeen lichamelijk onderzoek - lengte, gewicht, secundaire geslachtskenmerken, beharingspatroon, galactorroe, stigmata syndromen
- Specieel onderzoek - genitalia externa, aanleg inwendige genitaliën, echoscopie
- Laboratoriumonderzoek
- Zwangerschapstest - hormoonprofiel basaal, uitgebrieid hormoonprofiel op indicatie, progesteronbelastingstest
Wat zijn de verschillende niveaus en problemen daarop, waardoor primaire amenorroe kan ontstaan
- Hypothalamus/hypofyse: hypoplasie/agenesie, tumor, bestraling
- Gonade/chromosomen: bestraling, stoornis geslachtschromosomen
- Baarmoeder/vagina: verkeerd of niet aangelegd, afsluiting
Primaire amenorroe
Hierbij is er op 16-jarige leeftijd nog geen menses aanwezig
Wat kunnen de oorzaken zijn van secundaire amenorroe
- fysiologisch: zwangerschap, lactatie, postmenopauze
- organisch: hypothalamus/hypofyse (bestraling, infectie, bloeding), ovarium (PCOS, POI, ovariumtumor, operatie), uterus (Syndoom van Asherman)
- Functioneel: topsport, extreem ondergewicht, extreme stress
Secundaire amenorroe
De menses is langer dan 6 maanden afwezig
Oligomenorroe
Er is een interval van menses van meer dan 42 dagen
Wat zijn de vier groepen van anovulatie
- WHO I: Hypogonadotroop, fyto-oestrogeen
- WHO II: Normogonadotroop, normo-oestrogeen
- WHO III: Hypergonadotroop, hypo-oestrogeen
- WHO IV: Hyperprolactinemie
Hypogonadotroop, fyto-oestrogeen
- Oorzaak: centraal
- Kliniek: Laag FSH, laag Oestrogeen
- Voorbeeld: stress, anorexia, extreem sporten
Normogonadotroop, normo-oestrogeen
- Oorzaak: disbalans, hypofyse-ovarium as
- Kliniek: normaal FSH, LH en oestrogeen
- Voorbeeld: PCOS
Hypergonadotroop, hypo-oestrogeen
- Oorzaak: ovariaal
- Kliniek: Hoog FSH, laag oestrogeen
- Voorbeeld: POI
Hyperprolactinemie
- Oorzaak: medicatie, tumor, hyperthyreoïdie
- Kliniek: hoog prolactine, laag FSH en oestrogeen
Waar kan een langdurige lage oestrogeenspiegel tot leiden
- osteopenie
- osteoporose
- verhoogde kans op hart- en vaatziekten
- vroegtijdige cognitieve stoornissen
Waar kan een langdurige hoge oestrogeenspiegel tot leiden
remming van de werking van de hypofyse en hypothalamus
Behandeling WHO I
- Toediening GnRH en de hypofyse gestimuleerd worden als het probleem bij de hypothalamus zit (65-85% kans op zwangerschap)
- FSH en LH toediening die een directe werking op de eierstokken hebben (50% kans op zwangerschap). De ovulatie kan opgewekt worden door hCG te geven
- Kijkoperatie follikels verwijderen en hopen dat andere follikels wel gaan springen
- Dopamine agonist om prolactine afgifte te remmen (65% kans op zwangerschap)
Luteonale ondersteuning
Als er geen goed corpus luteum komt, wordt er extra progesteron toegediend
Behandeling WHO II
- anti-oestrogenen toedienen. de hypofyse gaat meer FSH maken, waardoor de follikel gestimuleerd wordt (30-40% kans op zwangerschap)
- gonadotrofinen (FSH) toedienen. De LH piek moet worden nagebootsr door hCG
Behandeling WHO III
Er is geen behandeling er kan alleen gebruik gemaakt worden van preventieve maatregelen voor het lage oestrogeengehalte. Oestrogenen zijn nodig om de botten stevig te hiouden, bloedvaten gezond en voor een goede conditie
Behandeling WHO IV
Er kan gekozen worden voor een dopamine-agonist bij een kinderwens, macroprolactinoom of hinderlijke galactorroe
PCOS (plycsteus Ovarium Syndroom)
Veel gestelde diagnose bij vrouwen met anovulatie en een kinderwens. De gevolgen zijn dat door LH-stimulatie op het thecacellen er een stijging is van de androgeenproductie. Follikelgroei wordt hierdoor geremd. Verstoorde insuline regulatie heeft ook metabole gevolgen
Wat zijn klachten van PCOS
- overbeharing
- acne
- overgewicht
- onregelmatige cyclus
Welke kenmerken moeten er aanwezig zijn voor de diagnose PCOS (in ieder geval twee)
- oligo- of amenerroe
- hyperandrogenisme (klinisch of biologisch)
- polycysteuze ovaria - PCOM