Motoriek

Question 1

bottum-up werking

Answer 1

1. reflexen ruggengraad
2. hersenstam & vele kernen
   –> geen initiatie van bewegen
3. basale ganglia & cerebellum = primitieve bewegingen
4. motorische cortex

Question 2

soorten motorneuronen

Answer 2

1. directe motoneuronen
   - axonen lopen rechtstreeks tot aan skeletspieren
   - vb: alfa-motorneuron
   - spierspoelen = intrafusale vezels in kapsel
2. indirecte motoneuronen
   - korte axonen
   - synapsen nemen met directe motoneuronen
   –> 50 indirecte per directe
   - inhiberen of exciterend
   - vb: renshaw-inhibitie door renshaw cel = fysiolische inhibitie van maximale kracht & inhibitie agonist/antagonist
   –> activatie van alfa-motoneuronen blokkeren

Question 3

alfa moto-neuronen

Answer 3

= innervatie van CZS naar spieren

inputs
1. afferente input van spinale zenuwen
2. afferente input van hogere centra
3. lokaal netwerk van interneuronen

uitval
- paralyse = uitval van willekeurige bewegingen
- parase = uitval van alle bewegingen

Question 4

spierspoel

Answer 4

1. soorten spierspoelen
   - kernzakvezel = dikke vezel met vele kernen bij elkaar
   - kernketting vezel = smalle vezel met vele kernen achter elkaar
2. soorten bezenuwing = allemaal op beide
   1) Ia-afferent
   - in midden van vezel = geen contractiele eiwitten
   - dominant bij dikke vezel
   - meet veranderingen van lengte
   –> actiepotentialen bij verandering
   2) II-afferent
   - aan uiteinde van vezel = contractiele eiwitten
   –> invloed op lengte van middendeel door contractiele eiwitten
   - dominant bij smalle vezel
   - meet algemene lengte
   –> actiepotentialen bij langer
   3) gamma-vezel
   - aan zijkanten = ook invloed middendeel
   - kan spier doen samentrekken = effect uitoefenen

Question 5

doel spierspoel & golgi-pees complex

Answer 5

Spierspoel
1. verlening
2. actiepotentiaal
3. reflex: alfa-motoneuron
4. contractie
5. constante lengte

Golgi-pees complex
1. hogere druk
2. meer actiepotentialen
3. te hoge druk
4. reflex = inhiberend interneuron -> alfa-motoneuron
5. alles laten vallen

Question 6

werking spierspoel

Answer 6

1. basis lengte
2. dynamische verlenging
   - activatie van Ia vanuit dikke vezel
   - verlening = progressief hogere acticvatie van II
3. statisch nieuwe lengte
   - langer = hogere activatie II vanuit ketting vezel
   - geen activatie van Ia
4. verkorting van spier
   - wegvallen Ia signalen
   - daling van II
5. isometrische contractie
   - geen effect op Ia & II
   - stijging van Ib = meting van druk
   –> golgi-pees complex

Question 7

bijdrage van spierspoelen bij willekeurige contracties

Answer 7

1. motorische cortex = handelingsplan uit geheugen
2. pakket actiepotentialen
3. stimulatie alfa-motorneuron = verkorting spier
4. verkorting spier = uitrekking van spierspoel door contractiele eiwitten
5. stimulatie van gamma-receptor met zelfde intensiteit = lengte van spierspoel normaliseren

zelfde beweging + extra weerstand
1. zelfde stimulatie alfa-motorneuron
2. zelfde contractie maar met meer weerstand
3. minder verkorting van spier door weerstand
4. verschil van verkorting spier & verlenging gamma-receptor = spierspoel activeert
5. reflex = verschil in verkorting herstellen in spier

Question 8

pathologie van spierspoelen

Answer 8

= pathologie van uitrekkingsreflex

1. gamma-neuronen overactiviteit
   - vb: cerebrale parese bij prematuren
   - spontane activatie
   - verkorting spier
   - activatie Ia & II door uitrekking
   - normaliseren
   - opnieuw & opnieuw = gamma-spasticiteiten
2. continue Ia-prikkel
   - rigiditeit = continue contractie
   - vb: parkinson

Question 9

terugtrekkingsreflexen

Answer 9

1. overmatige prikkeling van bepaalde sensoren
   - boven bepaalde drempelwaardes
   - directe invloed van sensorische prikkels op motoriek
2. afferente zenuwen naar ruggenmerg
3. reflex
   - direct: alfa-motorneuron -> agonist vb: biceps
   - indirect: inhiberend interneuron -> alfa-motorneuron -> antagonist vb: triceps
4. actie vb: wegtrekken

erg intense prikkeling vb: op glas trappen
- terugtrekkingsreflex in 1 been
- strekkingsreflex in andere been
–> kruising naar andere kant van signaal
- voor activatie van heterolaterale kant is hogere drempelwaarde nodig

Question 10

verstoring van reflexen

Answer 10

onderscheid maken verstoring & volledig wegvallen reflexen

1. manoevre van jendrassik
2. membraampotentiaal van elk dermatoom dichter bij drempel waarde brengen
3. snellere reflexen
4. als verstoring = nu toch doorkomen
   –> anders = volledig weggevallen door vb: bulging of hernia

Question 11

functies hersenstam

Answer 11

1. ogen
   - reflexmatige & willekeurige oog bewegingen
   - controle van pupilgrootte
   - huilen
2. oren
   - basale vormen van horen
   - voelen van beweging & zwaartekracht
3. mond
   - kauwen & slikken
   - proeven
   - braken
   - productie van speeksel
4. autonoom
   - regulatie spijsvertering
   - ademhalen
   - bloedsomloop
   - regulatie van slaap-waakcyclus

ontbreken van hersenstam = decerebratie stijfheid = volledige contractie van alle spieren
anencephale baby’s = ontbreken van grote hersenen
–> toch nog primitieve bewegingen = kleine hersenen & hersenstam

Question 12

kernen van de hersenstam

Answer 12

1. nucleus vestibularis
   - werkt samen met vistibulum = evenwichtsorgaan
2. nucleus ruber
   - doorgeef kanaal naar cerebellum
   - sommige informatie verloopt rechtstreeks
3. formatio reticularis
   - inhibitie van cortex & basale ganglia
   - vanuit pathologie & dierexperimenten aangetoond
   –> decerebratie stijfheid

Question 13

sacculus & utriculus

Answer 13

= vestibulum ≈ gehoor

1. anatomie
   - basale membraan met 2 types haarcellen
   - bedekt door macula = gelei met otolieten
   - bewegen van otolieten door traagheid
   - overdracht op gelei & haarcellen
2. functies
   - beide = voorwaarts/achterwaars, centrifugatie & zwaartekracht
   - sacculus = verticaal opgericht = ook up/down
   - utriculus = horizontaal = ook links/rechts
3. haarcellen
   - stereocilia = type 1 = enkel afferent
   - kinocilium = type 2 = afferent & efferent
   - ook ruis filteren voor scherpere detectie

Question 14

halfcirkelvormige kanalen

Answer 14

1. anatomie
   - gevuld met perilymfe
   - verdikking = ampulla ≈ macula
   –> bewegen van cristae
   - ook 2 types haarcellen
2. functie = angulaire bewegen

Question 15

projectie van vestibulum

Answer 15

1. verschillende kernen
   - voorhersenen = oriëntatie
   - occulomotorisch = oogbolbewegingen
   - hersenen & ruggenmerg = posturaal
2. andere informatie bronnen
   - visus
   - proprioceptie
   - …
3. alle informatie doorgeven naar nucleus vestibularis

Question 16

nucleus vestibularis

Answer 16

1. delen
   - lateraal & mediaal
   - supra & inferior
2. laterale kern
   - inkomen van evenwicht sensoren
   - directe gamma-motorneuronen
   - ipsilaterale spieren
3. mediale kern
   - inkomen van evenwicht sensoren
   - directe gamma-motorneuronen over middellijn
   –> contralaterale spieren
   - informatie naar alle oogbolspieren

doorgave naar cerebellum = soms via nucleus ruber

Question 17

vestibulo-oculomotorische reflex

Answer 17

1. hoofd bewegen naar links
2. effect
   - stimulatie linker halcirkelvormig kannaal
   - inhibitie rechter
3. doorgave naar
   - links = direct linker mediale nucleus vestibularis
   - rechts = via interneuron van rechter mediale nucleus
4. stimulatie/inhibitie
   - signaal doorgeven naar nu. abducens
   - temporale effecten = direct neuron
   - nasale effecten = interneuon langs nu. oculomotorius

effecten
- nu. oculomotorius = alle bewegingen buiten abductie
- nu. abducens = enkel abductie = enkel temporaal
dus
stimulatie
- nu. oculomotorius = nasaal links
- nu. abducens = temporaal rechts
inhibitie
- nu. oculomotorius = nasaal rechts
- nu. abducens = temporaal links

Question 18

vestibulo-spinaal reflex

Answer 18

= VSR
1. zitten op bank geblind doekt
2. kantelen van bank
3. excitatie ipsilaterale vestibulum
4. effecten
- excitatie mediale nucleus = contractie contralaterale buikspieren
- excitatie laterale nucleus = inhibitie ipsilaterale buikspieren

Question 19

basale ganglia onderverdeling

Answer 19

= eerste niveau van initiatie bewegingen & fine-tuning moeilijke bewegingen

1. delen
   - stratium = nucleus caudatus & putamen
   - ventraal striatum = nucleus accumbens & tuberculum olfactorium
   - globus pallidum
   –> dorsaal onder te verdelen in mediaal & lateraal
2. functioneel ook basale ganglia maar lager gelegen
   - substantia nigra
   –> pars reticulata & - compacta
   - nucleus subthalamicus

Question 20

circuit van basale ganglia

Answer 20

1. motorische cortex
   - handelingsplan op “harde schijf”
   - wordt eigenlijk ontwikkeld in somatosensorische cortex dicht tegen motorische cortex
   - rechtstreeks beïnvloeden van nodige spieren
2. basale ganglia
   - wordt ook beïnvloed door handelingsplan
   - verbinding rechtstreeks naar striatum door glutamine = exciterende neurotransmitter
   - ook invloed door accosiatie cortex = hoe we ons voelt heeft effect op beweging
   - visuele cortex = trekken naar aandacht

–> verder verwerken door verschillende wegen

Question 21

directe weg basale ganglia

Answer 21

1. motorische cortex
2. via glutamine +
3. striatium
4. via GABA-erge of enkephaline-erge neuronen
   - inhiberende neuronen
5. globus pallidum internum
6. via GABA-erge neuronen -
7. thalamus
8. via glutamine +
9. feedback naar motorische cortex
   - beweging
   - snelheid
   - contractie/relaxatie intensiteit

dubbele inhibitie zorgt voor facilitatie = meer contractie/relaxatie

Question 22

indirecte weg in basale ganglia

Answer 22

1. motorische cortex
2. via glutamine +
3. striatium
4. GABA-erge neuronen -
5. globus pallidum externum
6. GABA-erge neuronen -
7. nucleus subthalamicus
8. via glutamine +
9. globus pallidum internum
10. GABA-erge neuronen -
11. thalamus
12. glutamine +
13. motorische cortex

drievoudige inhibitie zorgt voor inhibitie = balans vormen & vlotte bewegingen

Question 23

supplementaire pathway basale ganglia

Answer 23

= beide vorige pathways ondersteunen
= nog extra fine-tuning

1. motorische cortex
2. via glutamine +
3. striatium
4. excitatie substantia nigra pars compacta
   - ook input van amygdala
5. productie van dopamine
6. beïnvloeding van stratium
   - ondanks zelfde neurotransmitter een ander effect
   –> verschillen in receptor
   - D2 negatieve receptor = directe pathway = inhibitie
   - D1 positieve receptor = indirecte pathway = excitatie

Question 24

andere functies van de basale ganglia

Answer 24

1. formatio reticularis
   - zonder enige verbindingen is formatio reticularis maximaal actief
   - alle verbindingen zijn inhiberend
   –> functie basale ganglia
   - wegvallen = decerebratiestijfheid
   = ook invloed op tonus
   - sterke aansturing van houdingsspieren door formatio reticularis & dus ook basale ganglia
2. initiatie van andere kernen
   - in hersenstam
   - nucleus ruber & nucleus vestibularis
   - kunnen bewegingen programmeren maar niks initieren

Question 25

analyse van beweging

Answer 25

1. background beweging
   - beweging ter ondersteuning van fijne motoriek
   - vb: arm klaar houden om te schrijven
   - geen cortex voor nodig = geen cognitie
   –> volledige initiatie door basale ganglia
   - hoge activiteit van neuronen in striatum & putamen
2. fijne motoriek
   - wel gebruik van cortex

Question 26

plasticiteit van basale ganglia

Answer 26

1. bewegingen
   - bepaalde ingewikkelde bewegingen meer naar niveau van basale ganglia krijgen
   - routinematige bewegingen vb: professionele pianospelers bij gemakkelijke bewegingen
   - wijst op geheugen van basale ganglia
   - blijft enige tijd na training aanwezig maar vervalt wel
2. mechanisme
   - als maar minder activatie in striatum & putamen
   - door betere interconnectiviteit = nieuwe connecties
   - TAN = tonisch actieve neuronen die vooral veranderen
   - ook bepaalde plasticiteit van substantia nigra

Question 27

letsels van basale ganglia

Answer 27

2 grote syndromen

1. hyperkinetisch-hypotonisch syndroom
   - chorea = plotse, snelle en ongerichte bewegingen
   - athethose = voortdurende langzame onwillekeurige beweginge
   - tics
   - GIlles de la tourette
2. hypokinetisch-hypertonrisch syndroom

Question 28

cerebellum

Answer 28

1. algemeen
   - veel neuronen
   - uitwendig meer & kleindere windignen
2. delen
   - archicerebellum x vestibulaire kernen
   - neocerebeullum = grootste deel
   –> verbindingen met cortex = regulatie willekeurige bewegingen
   - paleocerebellum x nucleus ruber

Question 29

algemene functies neocerebellum

Answer 29

1. foutencontrole
   - gelijktijdig behandelen van handelingsplan door cerebellum & basale ganglia
   - vergelijken handelingsplan x effectieve uitvoering
   - enkel output geven als verschil
   - probleem: geen context

–> 2. voorspellingsmechanisme
- visus & gehoor informatie doorgeven
- inschatten & voorrekenen
- regelen versnellen & vertragen bij aanrakingen vb: vangen

3. planmatig studeren
   - ook voorspelling

Question 30

motorische functionele indeling cerebellum

Answer 30

1. pontocerebellum
   - controle van ledemanten
   - pons in hersenstam = inspiratoir centrum
   - (oog-hand)coördinatie & planning
2. paleocerebellum = spinocerebellum
   - controle axiale musculatuur & houding
   - verbinding cerecellum x alfa/gamma-motoneuronen
3. archicerebellum = vestibulocerebellum
   - evenwicht/houding & oogbewegingen
   - verbinding cerebellum x vestibulum
   –> feedback van cerebellum mogelijk
   - nucleus ruber = doorgeef kanaal

Question 31

cytologie cerebellum

Answer 31

1. kernneuronen
   - input van externe informatie = exciterend
   - corrigeren van input
   - output naar periferie
2. purkinje-neuronen = schors-neuronen
   - gelijktijdige input van externe informatie
   - veel snellere reactie snelheid door veel lagere drempelwaarde
   - mogelijkheid tot reageren op kernneuronen = direct contact met kernneuronen
   –> synaps- & lusvorming = inhiberend met GABA
   - rol van voorspellingsmechanisme

Question 32

posturale controle

Answer 32

1. definitie
   - evenwicht
   - houding
   - essentiële spierkracht
2. systemen
   - basale ganglia & cerebellum
   - motorische cortex
   - vestibulum
   - formatio reticularis
   –> verbonden door ruggenmerg

Question 33

cerebellair syndroom

Answer 33

1. dysmetrie
   - naast glas grijpen
   - vingers niet op neus kunnen zetten
   - te sterk iets vastnemen
2. dysdiadochokinese = geen snelle alternerende bewegingen mogelijk
3. intentie tremor = enkel tijdens beweging
4. dysartrie = onduidelijk spreken
5. agrafie = onduidelijk schijven
6. ataxie = moeilijk bewegen

Question 34

delen cortex ivm motoriek

Answer 34

= hoogste niveau van beweging

1. primaire motorische cortex
2. secundaire motorische cortex
   - supplementaire motorische-
   - premotorische -
   - beide voeren projecties uit op primaire cortex
3. somatosensorische cortex
   - primaire somatosensorische cortex = productie van engrammen
   - engrammen = “codes” van beweging

Question 35

primaire motorische cortex

Answer 35

1. functies
   - vooral distale spieren = meest fijne motoriek
   - aangeleerde bewegingen
   - vlugge & behendige bewegignen
   - reflex controle
2. neuronen van Bets
   - weinig neuronen
   - heel groot
   - groot receptie veld = super grote dendrieten
   - hoge prikkelbaarheid
3. concreet & reproduceerbaar = 1 neuron heeft constant dezelfde functie

Question 36

organisatie van primaire motorische cortex

Answer 36

= somatoptopisch ≈ sensibele cortex
Homunculus Motorcus

1. contralaterale controle
2. omgekeerd: voeten bovenaan & onderaan hoofd
3. proportioneel
   - verschillend van sensibele organisatie
   - verhoudingsgewijze weergave van graad van controle op spiermassa
   - fijne controle van tong & handen
   - grove controle van rug & benen

Question 37

verloop van vezels vanuit cortex

Answer 37

1. motorische cortex
2. capsula interna
   - erg grote concentratie van neuronen
   - voorkeurplaats hersenbloedingen
   –> heel veel schade
   - hemipleeg beeld hierdoor = 1/2 verlamming
3. pyramide baan = tractus corticospinalis
4. kruising in hersenstam
5. contralateraal door ruggenmerg lopen
   –> sommige verlaten & gaan naar basale ganglia, hersenstam of kleine hersenen voor feedback
6. synaps nemen met alfa- of gamma-motoneuronen

Question 38

secundaire motorische cortex

Answer 38

1. kenmerken
   - minder betrouwbaar
   - diffuse contractie = soms heel lidmaat
   - minder intens
   - weinig reproduceerbaar = soms sterk & buigingen
2. anatomisch
   - basis van pre- & post centrale gyrus
   - premotorisch & supplementaire

Question 39

premotorische cortex centra

Answer 39

1. centrum van Brocka
   - spraakcentrum
   - coördinatie van spraakspieren
   - informatie komt eerst vanuit area van Wernicke
2. centrum van handvaardigheid
   - betrokken bij algemeen motorische handelen
   - ondersteunende functie
   - controle van proximale spieren
   - wisselwerking met primaire
   - initiële fase van oriëntatie van beweging naar object toe
   –> sequentie & voorbereiding

Question 40

letsel aan centra ivm spreken

Answer 40

1. area van Wernicke
   - bibliotheek van lichaam
   - sensorische afasie
   - kan vloeiend spreken, enkel met gestoorde inhoud
2. centrum van Brocka
   - motorische afasie
   - kan spieren nog gebruiken
   –> specifiek de woorden niet meer kunnen uitspreken
   - kan ze wel nog uitschrijven

Question 41

letsel aan andere centra

Answer 41

1. centrum van handvaardigheid
   - motorische apraxie
   - volgorde van motorisch handelen verstoord
   - 3x hogere zelfmoord door hoge frustratie & stress
2. pyramidaal syndroom
   - bloeding in kapsula interna
   - hemiplegie
   - eerst = totale verlamming van contralaterale helft
   - herstel door verhoogde tonus = spasticiteit
   –> rigiditeit ≠ spacticiteit

Question 42

supplementaire motorische cortex

Answer 42

1. functie
   - programmeren van patronen
   - initiatie & planning = sequentie vorming
   - bimanuelecoordinatie = pegboard test
2. elektrische stimulatie
   - contralateraal & ipsilateraal activeren
   - beide kanten activeren

Question 43

postrolandische zone

Answer 43

1. primaire sensorische cotex
   - somatosensorische cortex
   - deel dichtst tegen motorische cortex
   - opslag van engramman
   - in sensorische zone door continue bijsturing afh van proprioceptieve prikkels
   - geassocieerde motorische cortex
2. functies
   - motorisch geheugen
   - aanleren van bewegingen
   - steeds op zelfde manier

verloop van controle
1. initiatie van bewegingen vanuit primaire motorische cortex
2. engram uit post-rolandische zone halen
3. uitvoeren
4. bijsturen met proprioceptieve prikkels

Question 44

extra: primaire motorische cortex

Answer 44

1. initiatie van bewegingen maar niet initiatie van handeling = eerst frontale cortex die plant
2. apparte neuronen voor kracht & snelheid
3. isometrische contracties = bepaald door lagere niveaus vanaf kracht bereikt
4. ontvangen van continue feedback

Question 45

extra: cerebellum & basale ganglia

Answer 45

1. input
   - cerebellum = ontvangen van motorische & sensorische input = vergelijken
   - basale ganglia = enkel motorische input ontvangen
2. purkinje neuronen werken GABA- op kernneuronen
3. neurotransmitter
   - acethylcholin = ook exciterende neurotransmitter bij basale ganglia
   - substance P = ook inhiberende alleen bij stimulatie van pars compacta substantia nigra

Question 46

extra: spierspoelen

Answer 46

reflex in totaal = myotatische

1. reflex controle
   - uitschakeling van spierpees reflex
   - anders nooit beweging mogelijk = reactie op elke beweging
   - modulatie = als nauwkeuriger moeten werken meer antagonischte controle door reflex laten doorkomen
2. spierpees
   - renshaw cel die limiet opstelt aan ontladingsfrequentie

Question 47

extra: vestibulum

Answer 47

1. utriculus & sacculus: otolieten = Ca carbonaat
2. functie
   - utriculus & sacculus = dynamisch & statisch
   - halfcirkelvormige kanelen = dynamisch