Mocz cz.2 Flashcards
MOCZENIE U DZIECI
Bezwiedne oddawanie moczu w wieku, w którym dziecko powinno już kontrolować mikcję: > 4-5rż
nocne/dzienne/mieszane
(enuresis diurna seu nocturna)
Dzienne: u dziewcząt
Nocne: u chłopców
MOCZENIE WTÓRNE A PIERWOTNE
PIERWOTNE - jeśli od urodzenia nie przestało się moczyć, WTÓRNE - była już przerwa 3-6miesięcy bez epizodów moczenia
PRZYCZYNY MOCZENIA U DZIECI
choroby neurologiczne - przepuklina oponowo-rdzeniowa & zespół ogona końskiego, cukrzyca, moczówka prosta, przeszkoda podpęcherzowa i inne wady układu moczowego, zaburzenia psychiczne, idiopatyczne
ZABURZENIA PSYCHICZNE W MOCZENIU DZIECI
są przyczyną rzadką!
jeśli już, to przyczyniają się do moczenia w późnym dzieciństwie i wieku młodzieńczym
NAJCZĘSTSZE MOCZENIE U DZIECI
idiopatyczne, bez żadnych zmian idiopatycznych
najczęściej chodzi o opóźnienie dojrzewania wyższych ośrodków kontrolujących mikcję/ew.emocjonalne czynniki
PATOGENEZA MOCZENIA NOCNEGO
Niezależne od fazy snu, w grupie dzieci moczących się obserwuje się niższe stężenia ADH, wiele z nich ma nadreaktywność wypieracza
NIEBEZPIECZNE CIŚNIENIA W DROGACH MOCZOWYCH DOLNYCH U DZIECI
> 40 cmH2O: razem z nadreaktywnością i dyssynergizmem wypieraczowo-zwieraczowym mogą prowadzić do powstania refluksu pęcherzowo-moczowodowego
LECZENIE WYSIŁKOWEGO NIETRZYMANIA MOCZU
- zmniejszenie m.c. - udowodniona skuteczność
- zaprzestanie ciężkiej pracy fizycznej, zmniejszenie przyjmowania kofeiny i tytoniu, słodzików - mniejsza siła zaleceń
- ćwiczenia Kegla - PFMT - pelvic floor muscle training - udowodnione i b.skuteczne. 5-20skurczów kilka x/d przez 2-6miesięcy
- Biofeedback - aparatura wizualizująca siłę skurczów
- Stożki pochwowe - utrzymywanie coraz cięższych 20-80g w pochwie
- Elektrostymulacja - elektrody transvaginalne, transrektalne, skórne
- Urządzenia zewnątrzcewkowe (łatki), wewnątrzcewkowe (zatyczki), wewnątrzpochwowe (pessary) - mechaniczne zamknięcie/ucisk lub uniesienie szyi pęcherza/cewki od strony pochwy
PIERWSZY RZUT LECZENIA WNM
Ćwiczenia Kegla
ESTROGENY W UROLOGII KOBIET
Zanikowe zmiany cewki moczowej i sromu, stany zapalne dróg moczowych, nietrzymanie moczu z parć
! Nieskuteczne w WNM
FARMAKOLOGIA WNM
Alfa-mimetyki: (pseudo)efedryna, midodryna, fenylopropanolamina - mała skuteczność dużo niepożądanych (serce, ciśnienie, bóle głowy)
SNRI: duloksetyna - działa dobrze na przekaźnictwo w jądrze Onufa, wzrasta impulsacja w nerwie sromowym i napięcie zwieracza zewnętrznego.
P/cholinergiczne: bardziej na komponentę parć naglących
TENSION-FREE VAGINAL TAPE (TVT)
Najczęstsza metoda leczenia zabiegowego WNM
- z dostępu przezpochwowego taśmę beznapięciową przeprowadza się w formie “U” otaczającego cewkę w przestrzeni załonowej i na skórę podbrzusza
- materiał rzadko ulega erozji, mała inwazyjność
TRANSOBTURATOR TAPE (TOT)
Pochodna zabiegu TVT, jeszcze mniejsza inwazyjność, taśmę przeprowadza się przez oba otwory zasłonione bez inwazji przestrzeni załonowej - znieczulenie regionalne
PODWIESZENIA ZAŁONOWE
podwieszenie za pomocą szwów bocznych ścian pochwy do więzadła biodrowo-pachwinowego: KOLPOSUSPENCJA BURCHA (również w wersji laparoskopowej, ale mniej skuteczna w perspektywie czasu)
lub szyi pęcherza do okostnej spojenia łonowego: CYSTOURETEROPEKSJA MASHALLA-MARCHETTIEGO-KRANTZA
OPERACJE TYPU SLING (pętla)
wprowadzenie po szyję pęcherza paska i podparcie jej na nim:
materiał autologiczny - ścięgno m.prostego/smukłego, powięź szeroka
allogeniczny - od zmarłego dawcy
ksenogeniczny - skóra świńska, podśluzówka jelita świnki-
Dostęp łączony załonowy i przezpochwowy
SZTUCZNY ZWIERACZ
W leczeniu WNM: mankiet hydrauliczny z silikonu, otacza cewkę i łączy się z mankietem wyrównawczym zawierającym płyn. Pompka opróżniająca mankiet - konieczność wymiany składowych po 10latach
INIEKCJE OKOŁOCEWKOWE I IMPLANTY BALONOWE W LECZENIU WNM
Mniej skuteczne niż inne zabiegowe metody.
Substancje wstrzykiwane: kolagen wołowy, zawiesina mikroimplantów silikonowych (Macroplastique), mikrokulki z tlenku cyrkonu pirolitycznie pokrywane węglem (Durasphere) i kopolimer dekstranomeru i HA (Zuidex)
problemy: koszty, erozja, uczulenia, migracja
WNM U MĘŻCZYZN
2x rzadziej niż u kobiet, to około 10% NM
Zwykle powikłanie po TURP, otwartej adenektomii BPH, zabiegach ca prostaty, złamaniach miednicy z rozerwaniem cewki tylnej.
leczenie: sztuczny zwieracz, iniekcje okołocewkowe, zabieg typu sling
DYSREFLEKSJA AUTONOMICZNA
Po uszkodzeniu rdzenia powyżej Th6 w trakcie cewnikowania/pod wpływem przepełnienia pęcherza lub odbytnicy może dojść do podrażnienia rec. alfa szyi i stanu zagrożenia życia: duży wzrost RR, bradykardia, potliwość, silne bóle głowy.
LECZENIE DYSREFLEKSJI AUTONOMICZNEJ
Natychmiastowa blokada alfa
KRWIOMOCZ POZANERKOWY - osad moczu
<17% erytrocytów dysmorficznych
KRYZA DIETLA
reakcja na rozciągnięcie torebki włóknistej nerki i modulacja aktywności układu autonomicznego (kolka nerkowa)
AAS - przyczyny
Skręt jądra, najądrza lub ich przyczepków
Uraz jądra z krwawieniem i/lub pęknięciem
Ostre zapalenie jądra i najądrza
Diff.Dx ASS
- Wodniak jądra
- Uwięźnięta przepuklina pachwinowa
- Żylaki powrózka nasiennego
- Plamica Schönleina-Henocha
- Guz jądra
- Spermatocele
PRZYCZEPKI
Przyczepek Girardesa (nasieniowód) Przyczepek najądrza Przyczepek Morgangiego (jądra) Przyczepki Hallera (górny i dolny)
PO ZACEWNIKOWANIU ZATRZYMANIA MOCZU
Spuścić 400-500ml -> zamknąć -> co 30-60’ spuszczać kolejne 200ml
Zbyt szybkie opróżnienie pęcherza skutkuje krwawieniem z rozciągniętych naczyń śluzówki
RODZAJE SKRĘTU JĄDRA
- zewnątrzosłonkowy wraz z osłonką pochwową
- wewnątrzosłonkowy pomiędzy najądrzem a przyczepem osłonki pochwowej
- skręt między jądrem a najądrzem
TAMPONADA PĘCHERZA MOCZOWEGO
Zablokowanie odpływu moczu spowodowane dużą liczbą skrzepów w pęcherzu w wyniku krwiomoczu
Przyczyny: krwawiący guz pęcherza, przedawkowanie leków p/krzepliwych i inne.
Rozciąganie ścian pęcherza paradoksalnie nasila krwawienie z naczyń śluzówki
LECZNIE TAMPONADY PĘCHERZA
Cewnik Tiemann lub Couvelaire’a o możliwie największej średnicy. Przepłukiwanie zimną solą z żanety.
Jeśli po takim postępowaniu krwiomocz się utrzymuje - cewnik trójdrożny Foleya: regularne płukanie zimną solą i leki utrzymujące hemostazę!
Krwawienie aktywne? Endoskopia w trybie pilnym!
+ zabezpieczenie KKCz, wkłuć, płynoterapia, etc
PRIAPIZM - podział
- niskoprzepływowy 95%
2. wysokoprzepływowy 5%
PRIAPIZM NISKOPRZEPŁYWOWY
Stan nagły
Przyczyny: IDIOPATYCZNE, leukostaza w białaczkach, inh.PDE5, ch.metaboliczne, nowotwory, zab.neurologiczne
Ciała jamiste - twarde; gąbczaste i żołądź - miękkie, duża bolesność, >4h martwica, włóknienie
Doppler - brak przepływów
Aspirat krwi - kwasica, hipoksja, hiperkapnia, krew ciemna
LECZENIE PRIAPIZMU NISKOPRZEPŁYWOWEGO
Zimny okład, adrenalina do ciał jamistych, aspirowanie krwi z ciał jamistych, leczenie operacyjne
LECZENIE OPERACYJNE PRIAPIZMU
NISKOPRZEPŁYWOWY: Zabieg Wintera - shunt dystany między jamistym a gąbczastym -> shunt proksymalny
WYSOKOPRZEPŁYWOWY: embolizacja, usunięcie przetoki
LECZENIE PRIAPIZMU WYSOKOPRZEPŁYWOWEGO
Zimny okład, leczenie hormonalne, arteriografia i embolizacja/usuwanie przetoki operacyjne
ROKOWANIE W PRIAPIZMIE
Nieleczony niskoprzepływowy - zwłóknienie, martwica, brak erekcji
Wysokoprzepływowy - rzadsze zaburzenia erekcji, możliwość odnowienia przetoki naczyniowej
PRIAPIZM WYSOKOPRZEPŁYWOWY - patogeneza
wytworzenie przetoki naczyniowej po urazie
SYMPATYKOMIMETYKI W PRIAPIZMIE
adrenalina, fenylefryna
NIELECZONY ZAŁUPEK
Martwica żołędzi
DYSREFLEKSJA AUTONOMICZNA
zespół objawów występujących w przebiegu uszkodzenia rdzenia powyżej Th6 z ostrą nadaktywacją układu współczulnego (a następnie pobudzeniem CN X)
TRIGGERY DYSREFLEKSJI AUTONOMICZNEJ
PĘCHERZOWE - dystensja, wzrost ciśnienia, kamica, ZUM, zatrzymanie moczu, zatkanie cewnika
JELITOWE - zaparcia, hemoroidy, szczeliny odbytu
SKÓRNE - owrzodzenia, oparzenia
INNE - ucisk moszny, stymulacja seksualna, ciasta bielizna, menstruacja, jakiekolwiek bóle w jamie brzusznej poniżej uszkodzenia
DYSREFLEKSJA - obraz kliniczny
kryza nadciśnieniowa, silne bóle głowy, ból w klp, lęk, wzmożona potliwość głowy i szyi,
POWYŻEJ USZKODZENIA: zaczerwienienie skóry, bradykardia, zaczerwienienie spojówek, rozszerzenie źrenic, niewyraźne widzenie, szeroka szpara powiekowa
a PONIŻEJ USZKODZENIA: blade powłoki, zimne palce, stroszenie, duża spastyka, wzwód, wytrysk
PRZYCZYNY MOCZOWO-PŁCIOWE JAKO TRIGGERY DYSREFLEKSJI?
80% przypadków
POWIKŁANIA NIELECZONEJ DYSREFLEKSJI
drgawki, SAH, udar krwotoczny, encefalopatia nadciśnieniowa, arytmie, obrzęk płuc, zgon, inne powikłania kryzy nadciśnieniowej
KLASYFIKACJA DYSREFLEKSJI
łagodna CTK up o 20-40mmHg
umiarkowana CTK up o >40mmHg ale SBP <180
ciężka SBP >180mmHg
LECZENIE DYSREFLEKSJI
- ZNALEŹĆ CZYNNIK WYZWALAJĄCY - wykluczyć przepełnienie pęcherza (zacewnikować!), wdrożyć antybiotykoterapię w ZUM, itd
- niwelować powikłania wzrostu RR: pozycja siedząca, nogi opuszczone + farmakoterapia
FARMAKOTERAPIA DYSREFLEKSJI AUTONOMICZNEJ
CTK >150 mmHg skurczowe:
nitrendypina 10mg s.l./p.o.
kaptopril 25mg s.l.
nitrogliceryna 400ug s.l. co 5’ (3x)
ZESPÓŁ PORESEKCYJNY - patogeneza
Nadmierna absorpcja płynu płuczącego przez żyły gruczołu krokowego w czasie TURP
- hiperwolemia, przeciążenie sercowo-naczyniowego
- zatrucie wodne (hiperwolemia hipotoniczna) - hiponatremia z rozdzieńczenia, hipoosmolarność osocza
(3. starsze płyny płuczące - hiperglicynemia z hiperamonemią i toksycznością układu nerwowego i siatkówki)
ZSP. PORESEKCYJNY - OBRAZ KLINICZNY
Zaburzenia widzenia, osłabienie, nudności, dezorientacja, AKI, hemoliza, obrzęk płuc, encefalopatia, obrzęk mózgu, niewydolność lewokomorowa, hiperoksaluria, wzrost RR, bradykardia, drgawki, zaburzenia świadomości, szeroki QRS, omdlenia, tachypnoe, Cheyne-Stokes, kwasica (bo deaminacja glicyny), hipowolemia z dekompensacją i zgon
NATREMIA A OBJAWY
120: dezorientacja, osłabienie, hipotensja, szerokie QRS, bradykardia
115: nudności, senność, depresja ośrodka krążeniowego, brady/szerokie QRS, zmiany ST
110: drgawki, śpiączka/n.wyd krążenia/VT, VF
HIPERGLICYNEMIA
przejściowa ślepota, drgawki, encefalopatia, ból głowy, złe samopoczucie, nudności.
Nadmierna absorpcja przy niedoborze argininy: hiperamonemia!
>500mmol/l: nudności, wymioty, śpiączka przez 10-12h
powrót świadomości przy <150mmol/l NH3
LECZENIE ZSP.PORESEKCYJNEGO
Wstrzymanie TURP, zakończenie podawania płynów, tlenoterapia, atropina/aminy w razie brady i spadku RR, benzodiazepiny w razie drgawek, leczenie obrzęku płuc.
REGULACJA NATREMII:
postać łagodna, >120 Na+: wstrzymać płyny, podać diuretyki
postaż ciężka <120Na+: 3% NaCl i.v. z prędkością <100ml/h
ZGORZEJ FOURNIERA - etiologia, patogeneza
Staphylococcus aureus, Klebsiella spp., E.coli, beztlenowce, G(-)
uwalnianie endotoksyn
agregacja płytek, kaskada krzepnięcia, dopełniacz
H2, N2, gaz w tk.podskórnej
produkcja heparynazy - zakrzepica, lokalna martwica, spadek klirensu toksyn bakteryjnych
ROSy! - toksyczne uszkodzenie komórek, aktywacja makrofagów
kolagenazy, hialuronidazy, lecytynazy - uszkodzenie powięzi
wszystko dąży do - WSTRZĄSU SEPTYCZNEGO
zakażenie szerzy się wzdłuż powięzi
PREDYSPOZYCJE DO ZF
cukrzyca, immunosupresja, chemioterapia, AIDS, traumatyczne cewnikowanie, urazy moszny, prącia, krocza, odbytu, kiła, gruźlica narządów płciowych, W/PNO, zabiegi w obrębie krocza, steroidoterapia, alkoholizm, kacheksja, otyłość
ZF - obraz kliniczny
bolesny obrzęk prącia/moszny, krocza z obszarami martwicy, wylewami krwawymi, uogólnionymi objawami zakażenia, krepitacje - zgorzel gazowa, sączenie się cuchnącej, ropnej wydzieliny
obrazowanie: TK/MRI - ocena rozległości martwicy i jej postępu w obręb miednicy mniejszej, tkanki okołoodbytnicze
ZGORZEL FOURNIERA - ANTYBIOTYKOTERAPIA
Szerokie spektrum, kilka preparatów: Wankomycyna/Linezolid: G(+) Klindamycyna: Strep, beztl. Fluorochinolony: G(-) Metronidazol: beztl.
LECZENIE ZF
<24h: drenaż, resekcja tkanek martwiczych, odprowadzanie moczu (cystofix/cewnikowanie), sączki
następnie: hiperbaria, opracowywanie ziarninujących tkanek aż do wygojenia i stabilizacji stanu ogólnego
po zwalczeniu zakażeń itd: plastyczne zabiegi rekonstrukcyjne
URAZY MOCZOWODU
najczęściej jatrogenne podczas operacji w jb/miednicy lub ureterorenoskopii
Przy przejściu miedniczkowo-moczowodowym, wejściu do miednicy, pod tętnicą maciczną, w połączeniu moczowodowo-pęcherzowym.
URAZY MOCZOWODU - stopnie
stopień 1: krwiak/stłuczenie stopień 2: przerwanie <50% obwodu stopień 3: przerwanie >50% obwodu stopień 4: całkowite przerwanie z ubytkiem <2cm długości stopień 5: z ubytkiem >2cm długości
ZAOPATRZENIE PRZERWANIA MOCZOWODU
całkowite - bezpośrednio po urazie!
powikłane zakażeniem - nefrostomia, drenaż zacieku moczu, moczokrwiaka i odroczona rekonstrukcja po kilku miesiącach
NAPRAWA PRZERWANEGO MOCZOWODU
- uretero-ureterostomia (koniec do końca)
- transuretero-ureterostomia
- ureterocystoneoanastomoza (wszczepienie moczowodu do pęcherza
- reimplantacja moczowodu do pęcherza wspomagane psoas-hitch (nacięcie poprzeczne na pęcherzu) lub sposobem Boariego (wycięcie paska pęcherza od strony moczowodu)
- autotransplantaca nerki do miednicy
- zastąpienie brakującego odcinka fragmentem j.cienkiego
NAPRAWA PRZERWANEGO MOCZOWODU
- uretero-ureterostomia (koniec do końca)
- transuretero-ureterostomia
- ureterocystoneoanastomoza (wszczepienie moczowodu do pęcherza
- reimplantacja moczowodu do pęcherza wspomagane psoas-hitch (nacięcie poprzeczne na pęcherzu) lub sposobem Boariego (wycięcie paska pęcherza od strony moczowodu)
- autotransplantaca nerki do miednicy
- zastąpienie brakującego odcinka fragmentem j.cienkiego
URAZY PĘCHERZA MOCZOWEGO
- tępe (np.pasy) 2. penetrujące - postrzały, ciała obce etc.
Jatrogenne - CC, i inne gin., TVT/TOT, TURP, TURBT, resekcja odbytnicy itd.
a) wewnątrzotrzewnowe (zaciek moczu do otrzewnej) - nagły wzrost ciśnienia w pęcherzu i perforacja na szczycie
b) zewnątrzotrzewnowe (zaciek załonowo) - np. przy pęknięciu kości miednicy
GŁÓWNY OBJAW PĘKNIĘCIA PĘCHERZAMOCZOWEGO
krwiomocz makroskopowy!
+ utrudnienie mikcji, bóle podbrzusza, do zatrzymania moczu włącznie.
** w trakcie operacji otwartych - wyciek moczu w pole operacyjne
** w trakcie zabiegów laparoskopowych - pojawienie się jelita/tk.tłuszczowej w pęcherzu
ad. wew/otrzewnowe - peritonitis!
ad. zew/otrzewnowe - mniej nasilone objawy, narastający obrzęk podbrzusza i jego następowa ropowica
CYSTOGRAFIA
W każdym przypadku krwiomoczu z podejrzeniem złamania miednicy.
350ml lub więcej rozcieńczonego kontrastu do pęcherza + RTG AP i skośne.
- ** wew/otrzewnowe - uwidacznia pętle jelita
- ** zew/otrzewnowe - przenika do tk.okołopęcherzowych
alternatywa: cystografia TK w urazie wielonarządowym
LECZENIE URAZÓW PĘCHERZA
Małe - leczenie zachowawcze, cewnik przez co najmniej 2 tygodnie
Urazy wew/otrzewnowe i duże zew/otrzewnowe - rewizja pęcherza i dwuwarstwowe zeszycie + pozostawienie cystostomii nadłonowej i drenażem okolicy okołopęcherzowej/otrzewnej
URAZ CEWKI - główny objaw
KRWAWY BEZMOCZ
INNE OBJAWY URAZU CEWKI
krwiak krocza (w kształcie motyla) ból, niestabilne kości miednicy niebadalny stercz per rectum chełboczący moczokrwiak per rectum niemożność wprowadzenia cewnika przez cewkę wyciek krwi z cewki, zatrzymanie moczu
DIAGNOSTYKA URAZU CEWKI
uretrografia wsteczna (20-30ml kontrastu do cewki), RTG AP i skośne 30* w podejrzeniu urazu cewki przedniej - ewentualnie giętka uretroskopia
ODCINKI CEWKI MOCZOWEJ MĘSKIEJ
- prąciowa
- opuszkowa
- błoniasta
- sterczowa
PRZYCZYNY URAZU CEWKI
Jatrogenne: cewnikowanie, cystoskopia, TURBT, TURP, URS, prostatektomia radykalna/adenomektomia, brachyterapia
Inne: urazy tępe - upadek na krocze okrakiem, kopnięcie (zmiażdżenie cewki przedniej o dolną krawędź łonowej), wypadki komunikacyjne (odłamy kostne rozrywają cz.błoniastą i odrywają stercz), rany kłute, postrzałowe, ugryzienie przez zwierzęta, amputacja prącia, złamanie prącia, ciała obce
POSTĘPOWANIE W URAZIE CEWKI PRZEDNIEJ
Uraz penetrujący, złamanie prącia - operacja cito
Uraz tępy - przetoka nadłonowa (Cystofix), cewnikowanie pod kontrolą wzroku i obserwacja. W razie zwężenia <1cm - uretrotomia. W razie niepowodzenia 2 prób uretrotomii lub zwężenia >1cm - uretroplastyka
POSTĘPOWANIE W URAZIE CEWKI TYLNEJ
Uraz penetrujący - niestabilny hemodynamicznie? Operacja. Stabilny? Cystofix.
Uraz tępy - Cystofix.
1. Niecałkowite przerwanie i bez zwężenia? - obserwacja. Zwężenie - uretroplastyka/uretrotomia optyczna.
2. Całkowite przerwanie - Cystofix i w zależności od obecności zwężenia j/w.
Jeśli współistnieją inne urazy wymagające operacji - endoskopowo ustawić w osi kikuty cewki lub jednoczasowo na otwarto przy okazji zaopatrywania urazów odbytnicy i/lub pęcherza
URAZY MOSZNY
OTWARTE - kłute, szarpane
ZAMKNIĘTE - stłuczenie
mogą się wikłać przerwaniem osłonki białawej, krwiakiem jądra (a ten może się samoistnie ewakuować przez skórę moszny)
OBRZĘK MOSZNY - Diff.Dx
Niewydolność krążenia
Hipoalbuminemia
Marskość wątroby
Limfatyczne
LECZENIE URAZU MOSZNY
Zachowawcze pod warunkiem zachowanej ciągłości osłonki białawej jądra i braku ran otwartych, krwiaka moszny.
Otwarte zawsze leczyć operacyjnie - rewizja, oczyszczenie z tkanek martwiczych, zeszycie osłonek jądra, usunięcie ciał obcych, antybiotykoterapia szerokospektralna
NAJCZĘSTSZYM URAZEM PRĄCIA JEST…
złamanie (u 20% współistnieje uraz cewki)
INNE PRZYCZYNY URAZÓW PRĄCIA
ciała obce zakładane na prącie (zadzierzgnięcie - niedokrwienie - martwica), iniekcje podskórne substancji mających powiększyć prącie, rozległe urazy penetrujące i tępe, amputacje i oderwanie (wypadki komunikacyjne, samookaleczenie)
KAŻDY URAZ PRĄCIA WYMAGA WYKLUCZENIA
- urazu cewki (“krwawy bezmocz”) - najlepie uretrografia wsteczna
- przerwania ciągłości osłonki białawej - natychmiastowa interwencja chirurgiczna
OPERACJA REKONSTRUKCYJNA PRĄCIA
Falloplastyka ze skóry przedramienia, uda, podbrzusza z następczą implantacją protezy ciał jamistych
URAZY PRĄCIA - podział
TĘPE - złamanie prącia (operacja cito), stłuczenie (zachowawcze)
OSTRE - ciało obce (usunąć), poiniekcyjne (operacja, najczęściej wymagany przeszczep skóry), urazy penetrujące (rewizja, odtworzenie ciągłości z falloplastyką), amputacja (próba reimplantacji lub zabezpieczenie kikuta, następnie falloplastyka z implantacją protez ciał jamistych)
NAJCZĘSTSZA PRZYCZYNA WRODZONEGO WODONERCZA
Zwężenie połączenia miedniczkowo-moczowodowego (ZPMM)
WRODZONE ZPMM - przyczyny
1) hipoplazja proksymalnego odc.moczowodu (zaburzenia rozwoju miocytów gładkich, unerwienia, nieprawidłowa budowa kolagenu) - powstaje wąskie, aperystaltyczne PMM.
2) naczynia dodatkowe dolnego bieguna
3) wysokie odejście moczowodu od miedniczki
4) nerka podkowiasta
WRODZONE ZPMM - rozpoznanie
Wodonercze można rozpoznać już 18-20hbd. Jeśli brak małowodzia i komplikacji ciąży - reszta diagnostyki po porodzie
USG - zaawansowanie zastoju, grubość miąższu nerki, pomiar PMM (poszerzony wyklucza)
SCYNTYGRAFIA - z próbą furosemidową. Technet 99m z MAG3 99m (merkaptoacetylotriglicyną): ocena %filtracji nerek i zaburzeń odpływu moczu.
Fizjologicznie: 50% powinno zostać wydalone do miedniczki w <10’.
>20’ - zaburzony odpływ.
ZPMM: powoli wzrastająca krzywa kumulacyjna
alternatywnie: UROGRAFIA/PIELOGRAFIA ZSTĘPUJĄCA
TYPY KRZYWYCH RENOSCYNTYGRAFICZNYCH
TYP 1 - krzywa prawidłowego wychwytu i wydalania znacznika z reakcją na diuretyk
TYP 2 - powoli wzrastająca, płaska krzywa kumulacyjna bez efektu na diuretyk (wodonercze przeszkodowe)
TYP 3A - początkowo wzrastająca krzywa kumulacyjna, która szybko opada w odpowiedzi na diuretyk (wodonercze nieprzeszkodowe, skompensowana przeszkoda górna)
TYP 3B - początkowo wzrastająca krzywa, później ani nie opada, ani nie wzrasta (częściowa przeszkoda w odpływie)
LECZENIE WRODZONEGO ZPMM
** Endopielotomia wewnętrzna - rozcięcie zwężenia PMM pod kontrolą endoskopii
** Plastyka zwężenia - odcięcie moczowodu od miedniczki i ponowne, szerokie doszycie
lub bez odcinania (laparoskopia)
PLASTYKA ZWĘŻENIA PMM
Operacja Hynesa - Andersona lub wersja bez odcinania
NAJCZĘSTSZA PRZYCZYNA UTRUDNIONEGO ODDAWANIA MOCZU U CHŁOPCÓW?
PUV - posterior urethral valve
PUV - która część cewki?
sterczowa
PUV - teorie powstania
zaburzenia embriogenezy, nieprawidłowe losy przewodów Mullera i Wolffa, niekompletne pęknięcie przegrody moczowo-płciowej
TYPY PUV - Klasyfikacja Younga
Typ I - klasyczny (90-95%): fałdy śluzówki od dystalnej cz.wzgórka nasiennego biegną wzdłuż ścian bocznych łącząc się na godzinie 12
Typ II: fałd przebiega od proksymalnego odcinka wzgórka nasiennego w kierunku szyi pęcherza i NIE DAJE OBSTRUKCJI
Typ III: fałd błony lokalizuje się okrężnie poniżej wzgórka nasiennego
OBJAWY ZASTAWKI CEWKI TYLNEJ
Prenatalnie - małowodzie, podłużne rozciągnięcie pęcherza, poszerzenie cewki sterczowej i pęcherza (“objaw dziurki od klucza”)
Poporodowo - ZUMy, zastój, utrudniona mikcja, niewydolność nerek, zaburzenia równowagi KZ, pogrubienie i sztywność szyi pęcherza, beleczkowanie pęcherza i uchyłki rzekome, wtórny odpływ pęcherzowo-moczowodowy (obustronny: 32%), wodonercze
Cystografia mikcyjna potwierdza!
PRENATALNE LECZENIE PUV
Pomost pęcherzowo-owodniowy (II trymestr, drenowanie, śmiertelność 43%, powikłannia 21-59%
POSTNATALNE LECZENIE PUV
Cewnik 3,5-5 French lub Cystofix (przetoka nadłonowa) i przezcewkowe rozcięcie zastawki po ustabilizowaniu funkcji nerek
Ocena skuteczności po 3mies: uretroskopia/cystografia mikcyjna
POWIKŁANIE PUV
10-47% rozwija PChN i część wymaga dializoterapii/przeszczepienia
WNĘTROSTWO
2% noworodków, 45% wcześniaków 30% obustronne 10x wyższe ryzyko nowotworu jąder Wyższe ryzyko u krewnych I* Może powodować spadek płodności różnego stopnia Patogeneza: hormonalne, genetyczne
LOKALIZACJA JĄDRA NIEZSTĄPIONEGO
jama brzuszna: 15%
kanał pachwinowy: 25%
okolica pierścienia pachwinowego zewnętrznego: 60%
LECZENIE WNĘTROSTWA
Operacyjne: (fiksacja w mosznie) około 6 miesiąca życia, w tym wieku samoistne zstąpienie jest już znikome. Najpóźniej do 18miesiąca życia - później dochodzi do utraty kom.Leydiga i komórek płciowych.
Farmakologia: zastosowanie hCG/Gn-RH - mała skuteczność, ok.20%
WYKRYCIE WNĘTROSTWA >18miesiąca życia
Usunięcie niezstąpionego jądra z uwagi na duże ryzyko nowotworzenia
PIERWOTNY VUR (vesico-uretheral reflux)
2-4x częściej u dziewczynek
WTÓRNY VUR
skutek chorób neurologicznych, wzrostu ciśnienia w pęcherzu, urazów, BPH
STOPNIE VUR
I - cofający się mocz wypełnia moczowód
II - wypełnia też miedniczkę i kielichy, ale bez poszerzenia
III - wypełnia i poszerza
IV - umiarkowanie poszerza, możliwe zagięcie przy wyjściu z miedniczki, zanik sklepień kielichów nerkowych
V - moczowód poskręcany, uwypuklone klielichy
BADANIE POTWIERDZAJĄCE VUR
cystografia mikcyjna
odpływ czynny lub bierny
LECZENIE VUR
PĘCHERZ NISKOCIŚNIENIOWY
stopień I, II, III - zachowawczo, u ponad połowy zaniknie w 5 lat. Profilaktyka ZUM, alfa1-adrenolityki
stopień IV, V - zachowawczo, operacyjnie
PĘCHERZ WYSOKOCIŚNIENIOWY, NADREAKTYWNY
stopień I, II, III - zachowawczo + LECZENIE OAB/DO
stopień IV, V - operacyjnie
LECZENIE OPERACYJNE VUR
ENDOSKOPOWE: ostrzykiwanie ujścia moczowodu do pęcherza materiałem obliterującym (dekstranomer, HA)
KLASYCZNE: przeszczepienie moczowodu do pęcherza z techniką plastyczną imitującą zastawkę pęcherzowo-moczowodową
DYSTOPIA (ektopia) NERKI
Nerka w nieprawidłowym położeniu, z niedokonanym zwrotem, odpowiednią do lokalizacji długością szypuły i naczyń
a) podkowiasta
b) miedniczna - ZUM, odpływy!
> 50% współistnieje z utrudnionym odpływem moczu
WADY ROZWOJOWE NEREK
W większości izolowane, 10% związane z aberracjami chromosomalnymi.
Mogą być bezobjawowe lub objawowe.
AGENEZJA NERKI
APLAZJA NERKI - współistnieją wady n.płciowych!
HIPOPLAZJA NERKI - płatowata ale w pełni prawidłowo zróżnicowana
DYSTOPIA (ektopia) - w tym NERKA PODKOWIASTA I MIEDNICZNA
OBJAWOWE WADY UKŁADU MOCZOWEGO
NT, zastój w UKM, nawracające ZUM, kamica, ureterohydronefroza, PChN
PODKOWIASTA NERKA
najczęstsza wada zrośnięcia, połączenie najczęściej jest miąższowe, rzadziej włókniste
*** kielichy, moczowody odchodzą ku tyłowi z uwagi na niedokonany zwrot nerki
APLAZJA A DYSPLAZJA NERKI
Aplastyczna jest skrajnie mała, szczątkowa, choć z rozwiniętym moczowodem. Współistnieją wady n.płciowych
Dysplastyczna jest mniejsza niż prawidłowa, ale jest - jednak całkowicie lub częściowo brakuje jej prawidłowych nefronów.
Hiperechogenna w stosunku do zdrowej i zatarte różnicowanie korowo-rdzeniowe, obecne drobne torbiele. Często NT i PChN
ZDWOJENIE MOCZOWODU
Niecałkowite 5x częstsze niż całkowite
ad. potrójny moczowód - ultrarzadki
REGUŁA WEIGERTA - MEYERA
(dla nerki podwójnej z moczowodem podwójnym)
ujście pęcherzowe moczowodu segmentu górnego (górny UKM) znajduje się niżej i przyśrodkowo w stosunku do ujścia pęcherzowego moczowodu segmentu dolnego (wyżej i bocznie).
Moczowód segmentu dolnego ma krótszy odcinek śródścienny - częstsze odpływy pęcherzowo-moczowodowe
URETEROCELE
Torbielowate poszerzenie pęcherzowego ujścia moczowodu.
- PROSTE - dot. moczowodu pojedynczego
- EKTOPOWE - torbiel ujścia “górnego” moczowodu podwójnego
ad. 1 częściej dorośli
ad. 2 częściej dziewczynki
HYPOSPADIASIS
w 90% to izolowana wada
towarzyszy mu nadmiar napletka po stronie grzbietowej i niedobór po stronie brzusznej
często razem ze skrzywieniem brzusznym prącia
HYPOSPADIASIS - rodzaje
- przednie 70-80% - żołędziowe i początek trzonu
- środkowe - trzon, prąciowe
- tylne - mosznowe, kroczowe
SPODZIECTWO - etiologia
zaburzenia hormonalne, predyspozycja genetyczna, ekspozycja na pestycydy w ciąży
Powstaje w 9-14 hbd
HYPOSPADIASIS - współistniejące wady
10% wnętrostwo
9-15% przepuklina pachwinowa
KOREKCJA CHIRURGICZNA SPODZIECTWA
6-18 miesiąc życia
prostowanie prącia, przesunięcie ujścia na żołądź, odtworzenie cewki o odpowiedniej średnicy, efekt kosmetyczny
Wskazania czynnościowe - proksymalne ujście, brzusznie skierowany strumień moczu, skrzywienie prącia, zwężenie ujścia zew. cewki
WIERZCHNIACTWO
w przeciwieństwie do spodziectwa często występuje z innymi wadami wrodzonymi n.płciowych: często z wynicowaniem pęcherza moczowego i/lub steku
EPISPADIASIS - rodzaje
PEŁNE - razem z rozszczepem spojenia łonowego, wciągnięciem prącia w jego okolicę; ziejąca cewka moczowa
NIEPEŁNE - ujście po stronie grzbietowej prącia, rynienka cewki moczowej jest zachowana dystalnie od ujśia
ZŁOŻONA WADA WIERZCHNIACTWO-WYNICOWANIE PĘCHERZA - leczenie
etap I w 72h po urodzeniu: rekonstrukcja pierwotna z zamknięciem światła pęcherza
etap II w 3.-4. rż: rekonstrukcja szyi pęcherza i zewnętrznych narządów płciowych z korektą wierzchniactwa
alternatywnie: usunięcie pęcherza i utworzenie nowego mechanizmu odprowadzającego mocz
BENIGN PROSTATE HYPERPLASIA - co proliferuje?
komórki podścieliska i epitelium w strefie przejściowej pod wpływem DHT powstającego z udziałem 5alfa-reduktazy i ze względu na nieprawidłową apoptozę komórek
naturalnie postępuje z wiekiem
BPH
BPE
BOO
Benign Prostate Hyperplasia
Benign Prostate Enlargement
Bladder Outlet Obstruction (przeszkoda podpęcherzowa)
ŁAGODNY ROZROST GRUCZOŁU KROKOWEGO - etapy
ETAP I - BPE - czynność pęcherza prawidłowa, wzrost oporu cewkowego wynikający z napięcia mięśniówki prostaty, cewki i szyi pęcherza (przeszkoda czynnościowa) i/ub przeszkody anatomicznej (duży stercz)
ETAP II - BOO - faza kompensacji, czynność wciąż prawidłowa, ale wzrost masy wypieracza, przerost beleczek i mostków mięśniowych (trabekulacja ścian pęcherza), niedokrwienie mięśni ściany pęcherza i następowa angiogeneza
ETAP III - BOO - faza dekompensacji, dysfunkcja pęcherza. Duża masa mięśniowa wypieracza, ALE spadek jego kurczliwości. Ściana staje się mało podatna, włóknieje, mocz zalega po mikcji
ETAP IV - BOO - dystensyjny pęcherz moczowy, ściana cienka i włóknista, kurczliwość słaba/brak
KWESTIONARIUSZ OBJAWÓW W CHOROBIE GRUCZOŁU KROKOWEGO
IPSS - International Prostate Symptom Score
Pytania (0-5): jak często było uczucie nieopróżnienia pęcherza po mikcji w ostatnim miesiącu;
jak często po 2h od mikcji trzeba było ponownie oddać mocz; jak często zacinanie - przerywany strumień; uczucie słabego strumienia; silne parcie na mocz; jak często oddawanie moczu w nocy; ocena jakości życia gdyby dolegliwości zostały jak są? (7 pytań łącznie)
GRUPY OBJAWÓW W BPH
przeszkodowe i podrażnieniowe (ze zmian w m.wypieraczu)
BADANIA W BPH
IPSS, USG z szacowaniem objętości stercza (norma 20ml) i zalegającego moczu po mikcji, badanie per rectum - gruczoł miękki jak czubek nosa, powiększony, bez guzków, niebolesny, gładki, uroflowmetria
OZNACZENIE PSA - kiedy? jak często?
U każdego mężczyzny między 40-50rż jednorazowo
>50rż 1x/rok celem wykrycia ewentualnego raka stercza
POZIOM PSA NIE JEST KONIECZNY DO ROZPOZNANIA BPH
LECZENIE OPERACYJNE BPH
> 100ml i nieskutecznego leczenia farmakologicznego
TURP (przezcewkowa elektroresekcja)/adenomektomia (otwarty zabieg)
NIELECZONY BPH - powikłania
zaleganie moczu, kamica pęcherza, nawracające ZUMy, zatrzymanie moczu, reflux, zastój w UKM - uropatia zaporowa i PChN!
BPH - leczenie przy nocnej poliurii
modyfikacja stylu życia, analogi wazopresyny
BPH - leczenie przy przewadze objawów podrażnieniowych
antycholinergiki i beta3-agoniści
BPH - przewaga objawów zaporowych
alfa1-blokery + inhibitory 5alfa-reduktazy
>40ml objętości można dołączyć inhibitory PDE-5
(p/cholinergiczne jeśli dołączają się objawy podrażnieniowe m.detrusor)
NAJCZĘSTSZE KAMIENIE MOCZOWE
Szczawian wapnia (85%)
KAMIENIE - składniki
Szczawian wapnia Struwit (zakażenia Pseudomonas, Serratia, Proteus - ureaza!) Kwas moczowy Wapniowo-fosforanowe Cystynowe
PIERWSZY OBJAW KAMICY MOCZOWEJ
Kolka nerkowa
KOLKA NERKOWA - uwaga na…
objawy odmiedniczkowego zapalenia nerek, roponercza, urosepsy!
mierzyć temperaturę, CRP, WBC, CREA, mocznik, jonogram
DIAGNOSTYKA OBRAZOWA KAMICY NERKOWEJ
USG
RTG przeglądowe brzucha AP
TK niskodawkowa bez kontrastu
NAJWAŻNIEJSZY ELEMENT LECZENIA KAMICY
Ocena ryzyka rozwinięcia urosepsy
OBJAWOM KAMICY TOWARZYSZY GORĄCZKA I PODWYŻSZONE PARAMETRY ZAPALNE
Odbarczyć zablokowaną nerkę!
a) przetoka nerkowa
b) sondowanie moczowodu DJ
c) antybiotykoterapia empiryczna -> celowana
ROZMIAR KAMIENI, KTÓRE MAJĄ DUŻĄ SZANSĘ NA SAMOISTNE WYDALENIE
do 5-7mm
>7mm leczenie zabiegowe, ale DOPIERO PO WYLECZENIU ZAKAŻENIA!
KWALIFIKACJA DO ZABIEGOWEGO USUNIĘCIA KAMIENIA
CRP, PCT ujemne, WBC norma, ujemny posiew moczu
USUWANIE KAMIENI
ESWL - extracorporeal shock-wave lithotripsy
URSL - uretherorenoscopic lithotripsy
PCNL - percutaneus nephrolithotripsy
ZABIEGOWE: nefropielolitotomia, pielolitotomia, ureterolitotmia
PROFILAKTYKA NAWROTU KAMICY
2-3l płynów/dobę
Dieta - w zależności od składu kamieni
Kamienie z kwasu moczowego można rozpuścić poprzez Podniesienie pH. moczu do 6,8-7,2!
Inne - nie da rady.
Struwitowe - obniżyć pH moczu (profilaktyka ZUM)
MIESZANE NM
= OAB + WNM
KONTROLA LEKÓW PRZY NM - preparaty
psychotropowe, antagoniści alfa, diuretyki, antyestrogeny
CHOROBYW WSPÓŁISTNIEJĄCE NM
zaparcia, IBS, bezdechy nocne, kaszel (nikotynizm, choroby płuc)
CZYNNIKI POTENCJALNIE WPŁYWAJĄCE NA NM
kofeina, alkohol, herbata, napoje gazowane, słodziki - aspartam
PTNS
przezskórna elektrostymulacja n.piszczelowego
posterior tibial nerve stimulation
OPERACJE SLINGOWE -> KOLPOSUSPENSJA
WNM i mieszane NM
NEUROMODULACJA KRZYŻOWA I OAB
toksyna botulinowa, neuromodulacja krzyżowa -> augmentacja krzyżowa, nadpęcherzowe odprowadzanie moczu
W SZTUCZNYM ZWIERACZU AMS 800 MANKIET ZNAJDUJE SIĘ WOKÓŁ CZĘŚCI…
opuszkowej cewki
DROGA ZUM WSTĘPUJĄCEGO
Kolonizcja cewki → kolonizacja pęcherza → adhezja do urotelium (fimbrie) → penetracja → biofilm i namnażanie → wstępowanie w górę moczowodu (fimbrie) → uwalnianie toksyn (spadek aktywności perystaltycznej) → odmiedniczkowe zapalenie nerek (rzadziej może być krwiopochodne) → odczyn zapalny w miąższu → dysfunkcja cewek → tubulopatia, złuszczanie, ucisk cewek → zakażenie w śródmiąższu → AKI
ETIOLOGIA ZUM
BAKTERIE KAŁOWE
E.coli, Klebsiella, Enterobacter to 85% pozaszpitalnych i 50% szpitalnych ZUM
POWIKŁANE ZUM
to ZUM o b j a w o w e u :
- mężczyzn
- ciężarnych
- osób z wadami anatomicznymi/czynnościowymi u.moczowego (w tym kamica, odpływy, pęcherz neurogenny, z utrudnionym odpływem moczu)
- osób z cewnikowanych lub z ciałem obcym w d.moczowych
- osób z chorobami nerek
- osób w immunosupresji i chorobami upośledzającymi f-cjonowanie u.odpornościowego (np.cukrzyca)
- osób po przebytych zabiegach na drogach moczowych
NIEPOWIKŁANE ZUM
to ZUM u nieciężarnych kobiet w wieku przedmenopauzalnym, bez wad anatomicznych oraz czynnościowych u.moczowego
BEZOBJAWOWA BAKTERIURIA
obecność bakterii w moczu bez towarzyszących objawów infekcji. Podlega antybiotykoterapii u ciężarnych i osób przed zabiegami urologicznymi z przerwaniem ciągłości urothelium
UROSEPSA
uogólnione zakażenie z punktem wyjścia w układzie moczowym lub męskich narządach płciowych
KLUCZOWY ELEMENT LECZENIA UROSEPSY
odprowadzanie zakażonego moczu zalegajacego powyżej przeszkody
CYSTITIS Dx
objawy kliniczne + BOM
CYSTITIS - czynniki ryzyka
stosunki seksualne, zmiana partnera seksualnego, środki plemnikobójcze, ZUM u matki/ZUM w dzieciństwie
OBJAWY CYSTITIS MOGĄ WYWOŁAĆ TEŻ
radioterapia miednicy i cyklofosfamid
WSKAZANIA DO POSIEWU MOCZU W CYSTITIS
- podejrzenie odmiedniczkowego zapalenia nerek
- nieustępowanie objawów lub nawrót objawów w 2-4tygodnie od końca leczenia
- objawy nietypowe
- kobieta ciężarna
- mężczyzna
NAWRACAJĄCE ZUM
2 i więcej epizody w ciągu 6 miesięcy
lub
3 i więcej w ciągu 12 miesięcy
- ** nowy drobnoustrój/przetrwały biofilm starego
- ** wskazanie do poszerzenia diagnostyki
PYELONEPHRITIS ACUTA
gorączka, dreszcze, ból w rzucie nerek promieniujący do pachwiny, nudności, wymioty; mogą być obecne objawy infekcji dolnych dróg moczowych
- badanie ogólne i posiew moczu
- USG
UTRZYMUJĄCE SIĘ OBJAWY PO >72h PRAWIDŁOWEGO LECZENIA ZAPALENIA ODMIEDNICZKOWEGO NEREK
wskazanie do wykonania uro-TK (możliwe zmiany ropne)
ZUM ZWIĄZANE Z CEWNIKIEM
u osoby cewnikowanej przewlekle lub po >48h od zacewnikowania
ZUM U MĘŻCZYZN
jest zawsze ZUM powikłanym
LUTS
Lower Urinary Tract Symptomes
ZUM - ZAWSZE NALEŻY…
określić, czy jest POWIKŁANY czy NIEPOWIKŁANY (szacowanie ryzyka urosepsy)
ZUM + PRZESZKODA W ODPŁYWIE MOCZU
Umożliwić swobodny wypływ zakażonego moczu: Double-J cewnik moczowodowy, Nefrostomia, Cystostomia, Cewnikowanie pęcherza
ZAPALENIE JĄDRA I NAJĄDRZA
- ** start od najądrza zwykle
- ** przede wszystkim STDs
- ** zwykle <35rż
- ** u mężczyzn starszych - zwykle cewnikowani z BPH
ZAPALENIE JĄDRA I NAJĄDRZA - etiologia
chłopcy: świnka (Paramyxovirus)
młodzi mężczyźni: Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrhoeae
starsi mężczyźni: E.coli i inne kałowe
NAJISTOTNIEJSZE W ZAPALENIU JĄDRA&NAJĄDRZA
Odróżnić od skrętu jądra!
kluczowy jest doppler moszny i badania laboratoryjne (CRP, WBC, PCT, BOM, wymaz z cewki, posiew moczu)
objaw Prehna ponoć nic nie wnosi, ale jest patognomoniczny
WYGLĄD W ZAPALENIU JĄDRA
Twarde, tkliwe, powiększone, obrzęknięte, bolesne, moszna czerwona, napięta, ucieplona
BÓL W ZAPALENIU JĄDRA
promieniuje do pachwiny
ZAPALENIE A SKRĘT JĄDRA
ZAPALENIE: narasta przez kilka dni, cechy stanu zapalnego, jądro powiększone i bolesne, objaw Prehna obecny
SKRĘT: początek nagły, objaw Prehna nasila dolegliwości bólowe, nudności, wymioty, wywiad kilkugodzinny, jądro w położeniu wysokim poprzecznym
LECZENIE ZAPALENIA JĄDRA
Antybiotyk - w zależności od ryzyka rzężączki
fluorochinolon 1x/d 10-14d
doksycyklina pierwsza dawka 200mg, kolejno 100mg 2x/d przez 10-14d
Wysokie ryzyko: azytromycyna 1x lub
ceftriakson 500mg 1x i.m + doksycyklina j.w.
Nieaktywni seksualnie: fluorochinolon 1x/d 10-14d
+ p/zapalne, p/bólowe, p/gorączkowe
+ elewacja moszny
+ oszczędzający tryb życia
+ okłady z octanowinianu glinu (altacet)
do rozważenia: przetoka nadłonowa
W RAZIE WĄTPLIWOŚCI: SKRĘT vs. ZAPALENIE
ZAWSZE EKSPLORACJA OPERACYJNA
ZAPALENIE GRUCZOŁU KROKOWEGO (ZGK)
- OSTRE <3mies: E.coli
- PRZEWLEKŁE >3mies: cała gama patogenów
* ** immunosupresja: grzyby, patogeny oportunistyczne!
ZGK KLASYFIKACJA
TYP I - ostre bakteryjne ZGK
TYP II - przewlekłe bakteryjne ZGK
TYP III - przewlekłe niebakteryjne ZGK (zespół przewlekłego bólu miednicy)
TYP IIIA zapalne z leukocytami w nasieniu po masażu stercza
TYP IIIB niezapalne bez leukocytów po masażu stercza
TYP IV - bezobjawowe ZGK (bioptat)
MASAŻ GRUCZOŁU KROKOWEGO
P/wskazany w ostrym ZGK!
POWIKŁANIA ZGK
Ropnie stercza, urosepsa, objawy przeszkodowe i inne dolegliwości LUTS, nawracające ZUM
10% - OSTRE ZATRZYMANIE MOCZU
OBJAWY OSTREGO ZGK
ból w rzucie gruczołu krokowego, krocza, prącia, pęcherza, pleców, moszny, gorączka, dreszcze, objawy dysuryczne, przeszkoda w oddawaniu moczu (obrzęk stercza)
Dx ZGK
per rectum - stercz obrzęknięty, bolesny, powiększony
BOM - ze środkowego strumienia
posiew moczu
laboratoryjne - CRP, PCT, WBC
LECZENIE Z WYBORU OSTREGO ZGK
Antybiotykoterapia i.v. + leczenie p/zapalne (diklofenak) + alfa1-bloker (tamsulozyna) + cystofix przy utrudnionej mikcji
LECZENIE PRZEWLEKŁEGO ZGK
Antybiotykoterapia p.o.
ZATRZYMANIE MOCZU W OSTRYM ZGK
wytworzyć przetokę nadłonową
ROPIEŃ STERCZA
zawsze wymaga drenażu pod kontrolą USG
DAWKI DIKLOFENACU
50–200 mg w 2–3 dawkach podzielonych
lub 75–150 mg 1 ×/d in tabl. retard
p.r. 50–150 mg/d w 2–3 daw. podz
DROGI ANTYBIOTYKOTERAPI W ZGK
dożylna, doustna, iniekcje do stercza
NIEBAKTERYJNE ZGK - leczenie
alfa1-bloker
antybiotykoterapia?
polisiarczan pentosanu sodu (PPS) - dopęcherzowo? p.o.? (uzupełnia warstwę GAG pęcherza - stosowany w IC i zespole bolesnego pęcherza)
p/bólowe, p/zapalne, p/obrzękowe
PCS/IC - definicja
Painful Bladder Syndrom / Interstitial Cystitis
przewlekłe schorzenie zapalne z bólem w okolicy nadłonowej w fazie gromadzenia moczu z towarzyszącym częstomoczem i/lub nykturią przy braku schorzeń mogących tłumaczyć te objawy.
10:1 - K:M
PSC/IC - patogeneza
autoimmunologia - bakteryjne cystitis - pierwotne zapalenie neurogenne -> prowadzą do uszkodzenia urothelium
PSC/IC - mechanizmy
przeciek jonów K+, wydzielanie czynników antyproliferacyjnych, brak regeneracji urothelium
Aktywacja aferentnych zakończeń (SubstP, CGRP), aktywacja mastocytów
PSC/IC - progresja
reakcja alergiczna, zapalna, dysfunkcja dna miednicy, uszkodzenie śródmiąższu pęcherza i ryzyko zmian w rdzeniu kręgowym, a następnie przewlekłego bólu neuropatycznego
PSC/IC - DOCHODZI DO UWALNIANIA…
HISTAMINY
OBJAWY ZESPOŁU BOLESNEGO PĘCHERZA/ŚRÓDMIĄŻSZOWEGO ZAPALENIA PĘCHERZA
Pęcherz nadreaktywny - parcia naglące, nietrzymanie moczu
Bolesny pęcherz - nykturia, częstomocz
= ból pęcherza w fazie gromadzenia
BÓL W PBS/IC MODYFIKOWANY JEST
dietą
PBS Dx
Diagnoza z wykluczenia
PBS/IC Dx
Na podstawie obrazu śluzówki pęcherza w cystoskopii z hydrodystensją.
Histpat - pomocniczny
HYDRODYSTENSJA PĘCHERZA
Czasowe (1-5’) wypełnienie pęcherza pod niskim ciśnieniem (zbiornik z płynem infuzyjnym 60-80m nad pęcherzem moczowym) z następczym odpuszczeniem płynu i ponownym wypełnieniu pęcherza do objętości uzyskanej przy pierwszym wypełnieniu.
Znieczulenie ogólne/regionalne
TYPOWY OBRAZ IC
Glomerulacje w cystoskopii z krwawieniem ze zmian - obraz płaczącego pęcherza moczowego
LECZENIE PBS/IC
ZACHOWAWCZE: psychoterapia, dieta, fizykoterapia z treningiem pęcherza moczowego
FARMAKOTERAPIA: hydroksyzyna, amitryptylina, polisiarczan pentosanu sodu p.o
ZABIEGOWE
ZABIEGOWE LECZENIE PBS/IC
- wlewki dopęcherzowe lidokaina + NaHCO3 z/bez heparyny
- HA/siarczan chondroityny dopęcherzowo
- toksyna botulinowa dopęcherzo z hydrodystensją
- przezcewkowa koagulacja zmian w pęcherzu
- augmentacja pęcherza moczowego
- cystektomia