Les 3a, 8u Flashcards
Waar ligt de grens tussen de hoge tractus en lage tractus?
Bij de hoek van Treitz
Waar ligt de hoek van Treitz?
bij het laatste stukje van de 12-vingerige darm (duodenum)
Welke onderdelen liggen er allemaal and de hoge tractus?
Oesofagus, gaster en duodenum (maag, pancreas, galwegen)
Welke onderdelen liggen er in de lage tractus?
Jejenum, ileum, colon, rectum, anus
Welke zones van het abdomen hebben we?
RH + LH: Rechter en Linker hypochonder E: Epigastrium RF + LF: Rechter en Linker Flank U: Periumbilicaal of mesogastrium RIF + LIF: Rechter en Linker fossa iliaca SP: Suprapubisch of hypogastrium
Maak een schematisch overzicht van de zones van het abdomen
RH | E | LH --------------- RF | U | LF --------------- RIF | SP | LIF
Waar liggen de verticale lijnen van de zones van het abdomen?
Tepel(lijn)
Waar ligt de eerste horizontale lijn?
Net onder de ribben
Waar ligt de tweede horizontale lijn?
Bij de bekken (dit online opgezocht)
Terminologie van ingrepen: wat voor ingreep heb je als er ‘-stomie’ achter staat?
Wanneer je twee organen met elkaar verbindt
anastomose, verbinding
Wat voor ingreep heb je als je maar één enkel orgaan voor ‘-stomie’ ziet staan?
Dan wordt dat orgaan verbonden met de buikwand (‘buitenwereld’)
zoals gastrostomie -> verbinding maag met buikwand voor voeding
Terminologie van ingrepen: wat voor ingreep heb je als er ‘-scopie’ achter staat?
Betekent: kijken
bv: coloscopie: kijken in rectum (met endoscoop)
Terminologie van ingrepen: wat voor ingreep heb je als er ‘-tomie’ achter zet?
Maken van een insneden
vb: duodenotomie: insnede van het duodenum
Terminologie van ingrepen: wat voor ingreep heb je als er ‘-ectomie’ achter zet?
Resectie, wegsnijden
vb: gastrectomie: wegsnijden vd maag
Wat betekent ‘hemipancreatico-duodenextomie’?
Resectie vd helft vd pancreas en duodenum
Terminologie van ingrepen: wat voor ingreep heb je als er ‘-lysis’ achter zet?
Losmaken
vb: adhesiolysis: losmaken van vergroeiingen
Welke twee categorieën symptomen/klinische tekenen heb je?
Specifiek en algemeen
Welke vier ziektebeelden heb je voor spijsvertering? (hier komt later nog een vijfde bij)
- Passagestoornissen
- Bloedingen
- Peritonitis
- Malabsorptie
(5. Leverfalen)
Welke zes aandoeningen heb je?
- Aangeboren
- Ontstekingen
- Tumoren
- Vasculair
- Functioneel
- Traumatisch (incl iatrogeen)
Welke specifieke symptomen/klinische tekenen heb je (voor spijsvertering)? (7)
- Dysfasie
- Odynofagie
- Pyrrosis
- Regurgitaties
- Nausea/braken
- Verschil in stoelgang
- Abdominale pijn
Wat is ‘dysfagie’?
Ervaren hinder op transport van voedsel naar maag. Kan pijnlijk zijn en kan verschillende redenen hebben
Wat zijn de twee mogelijke vormen van dysfagie?
- Organische vernauwing: eerst dysfagie voor vast voedsel, later ook voor vloeibaar
- motorische aandoening vd slokdarm (slokdarmspasme): onmiddellijke dysfagie voor vast en vloeibaar
(kan bv door een tumor)
Wat is een bijzondere vorm van dysfagie?
Orofaryngeale dysfagie: moeilijke passage voedsel van mond -> slokdarm (uit zich door niezen en hoesten)
Hoe wordt de pijn genoemd die je achter het borstbeen ervaart als je eet?
Odynofagie (odyno: pijn)
ookwel: retrosternale pijn optredend tijdens het eten
Wat is de medische term voor ‘zuurbranden’?
Pyrrosis
Wat houdt pyrossis in?
Patiënt ervaart een branderig gevoel dat begint in het epigastrium en opstijgt retrosternaal
Hoe heet de terugvloei van zuur of bittere vloeistof tot in de keel (maar zonder braken)?
Regurgitaties
Waar wijzen de specifieke symptomen dysfagie, odynofagie, pyrrosis en regurgitaties vaak op?
Problemen richting de slokdarm
Waar moet aandacht voor zijn bij nausea en braken?
de samenstelling (galvocht, bloed etc), hoeveelheid en wijze van braken
Wat is braken?
Activatie van ademhalingsspieren die samentrekken (beschermt tegen giftige stoffen)
Welke veranderingen kunnen er in het stoelgangspatroon zijn?
- toename frequentie
- afname frequentie
- volledige afwezigheid stoelgang en flatus
- verandering consistentie of samenstelling
Wat is de medische term voor afname van stoelgangfrequentie?
Obstipatie
Wat is de medische term voor volledige afwezigheid van stoelgang en flatus?
Obstructie
Hoe kan de consistentie of samenstelling van feces veranderen?
Van vorm, kleur, of samenstelling: met bloed, water, slijm etc
Wat is Melena?
Verteerd bloed, dit kan in je stoelgang terecht komen. Heeft een specifieke geur en geeft zwarte/donkere stoelgang
Hoe wordt diaree medisch gedefinieerd?
Fecaal gewicht van meer dan 200 gram per dag, onafgezien van het aantal ontlastingen en de consistentie
Waar hebben patiënten het over als ze het hebben over ontlastingsdrang of urgency?
bv dat door ontsteking de reservoirfunctie vh rectum minder goed werkt, en moet ‘rennen naar de wc’
Wat is belangrijk om te weten omtrent abdominale pijn?
- In welk deel vd buik zit de pijn (lokalisatie)
- Wat is de intensiteit (schaal 1-10)
Waar kan restrosternale pijn (pijn achter sternum) een uiting van zijn?
Van slokdarmaandoening (maar pas op voor pijn van cardiale oorsprong)
Waar kan epigastrische pijn, verbeterend door inname van voedsel op wijzen?
Aanwezigheid van septisch ulcus (not sure of we dit zo moeten weten)
Waar kan epigastrische ‘dolksteek-type’ pijn op wijzen?
Maagperforatie
Waar kunnen percussiepijn, loslaatpijn en vervoerspijn op wijzen?
Buikvliesontsteking (peritonitis)
Wat zijn de algemene symptomen/klinische tekenen (voor spijsvertering)?
- Vermagering
- Vermoeidheid
- Groeiachterstand
- Koorts
- Verschil in bot/gewrichten
- Verschil in huid
Waar kan het algemene symptoom ‘vermagering’ vandaan komen?
Gelet op de functie vh spijsverteringsstelsel: aandoening hierin kan vermagering ter gevolg hebben
Waar kan het algemene symptoom ‘groeiachterstand’ vandaan komen?
Functie spijsverteringsstelsel: werkt het niet goed, dan kan het bij kinderen uiten in een groeiachterstand
Ook duizeligheid bij plots opstaan kan een algemeen symptoom zijn, vanwaar komt dit?
Vermindering van circulatiedruk: bloeddruk
Bij extreem gastrointestinaal bloedverlies bv
Waar kan het symptoom ‘vermoeidheid’ vandaan komen?
Kan verschillende oorzaken hebben, zoals anemie, uitgebreide ontsteking (cytokines), onvoldoende nachtrust
(niet heel specifiek)
Waar kan koorts mee gepaard komen?
Ontstekingsziektes (incl. infecties) vh spijsverteringsstelsel
Bij wat voor soort patiënten kunnen zich huidafwijkingen + gewrichtsklachten voordoen?
Bij patiënten met bepaalde ontstekingsziekten (bv M. Crohn)
Herh ziektebeelden voor spijsvertering
- Passagestoornissen
- Bloedingen
- Peritonitis
- Malabsorptie
(5. Leverfalen)
Waar kan een passagestoornis voorkomen?
Overal tussen mond en aars
Waarin wordt er een onderscheid gemaakt bij passagestoornissen?
Mechanisch en Functioneel
Waar zijn de symptomen en klinische tekenen sterk afhankelijk van?
De plaats van de passagestoornis
Op welke drie plekken kan een mechanische massagestoornis zich voordoen?
In het lumen (vaatholte/buis)
In de wand
Buiten de wand
Wat zijn de twee manieren waardoor een mechanische passagestoornis in het lumen veroorzaakt kan worden?
- Door een vreemd voorwerp
- Stoelgangsimpactie + faecaloom (verharde stoelgang)
Wat zijn de vier manieren waarop er een mechanische passagestoornis in de wand kan worden veroorzaakt?
- Aangeboren afwijking
- Ontsteking
- Tumor
- Littekens van ulcera (een zweer)
Wat zijn de vier mogelijke oorzaken van een mechanische passagestoornis van buiten de wand?
- Postoperatieve vergoedingen (briden)
- Ingeklemde breuken
- Volvulus (wanneer darm om z’n as draait)
- Tumoren
Wat gebeurt er met darmen als je ze aanraakt?
Ze gaan als reflex stoppen, gebeurt vaak tijdens operaties (daarom moeten mensen na operaties scheetjes laten, dan werken de darmen weer)
Welke twee categorieën functionele passagestoornissen zijn er?
Paralytisch (‘verlamming’) en spastisch
Welke vijf mogelijke oorzaken kan een paralytische functionele passagestoornis hebben?
- Postoperatief
- Ionenstoornissen
- Ernstige ziektes (hartinfarct, brandwonden)
- Acute peritonitis
- Acute pancreatitis
Welke oorzaak kan een spastische functionele passagestoornis hebben?
Slokdarmspasmen
Waar kan het ziektebeeld ‘bloedingen’ voorkomen?
Overal tussen mond en aars
Op welke manier wordt een onderscheid gemaakt bij bloedingen?
Hoog - laag - intra-abdominaal
boven en onder hoek van Treitz, en intra-abdominaal: in de buikholte
Wat zijn mogelijke specifieke symptomen van hoge en lage bloedingen?
Melena, rood bloed per anum
Wat zijn mogelijk algemene symptomen van bloedingen (hoog, laag, intra-abdominaal)?
ijzertekort, anemie, hypovolemische shock
Wat is een mogelijk specifiek symptoom van een hoge bloeding?
Bloedbraken (hematemesis): ophoesten klonters bloed
(overige symptomen en oorzaken van slide 14 nu niet besproken omdat het later nog besproken gaat worden bij aandoeningen)
Wat zijn de consequenties van (veel) bloedverlies in 24 u? (van beetje naar veel bloedverlies)
- niets aan de hand
- Fe (ijzer) afname
- melena, ijzer te kort
- Idem
- hypovolemie
- Shock
Wat is hypovolemie, wat kan de oorzaak zijn + wat is een symptoom?
Laag circulerend bloedvolume, door bloedverlies. Duizeligheid bij rechtkomen.
Wat is de medische term voor buikvlies?
Peritoneum
Wat is het peritoneum en waar dient het voor?
Zeer dunne weefsellaag, die vrije buikholte + alle in de buikholte geleden organen bekleedt.
membraan met zeer groot vermogen tot opname en lekkage van vocht + zeer goed bezenuwd
Wat is de medische term voor vrije buikholte?
Pariëtale peritoneum
Wat is de medische term voor alle in de buikholte gelegen organen?
viscerale peritoneum
Wat is de medische term voor buikvliesontsteking?
(acute) Peritonitis
Waar kan een acute buikvliesontsteking plaatsvinden?
Kan beperkt blijven tot gedeelte buik (gelokaliseerde acute peritonitis) of gehele buikvlies aantasten (diffuse acute peritonitis)
+ overgang acute naar diffuse is mogelijk
Hoe komt acute peritonitis tot uiting? + Wat is daar de oorzaak van?
Hevige pijn + spierweerstand van buikwandspieren (door spierreflexen)
Dit door de goede bezending van het buikvlies (dus bij prikkeling doet het heel veel pijn)
In hoeverre is acute peritonitis gevaarlijk?
Het is een hele urgente, levensbedreigende ziekte voor de patiënt (al helemaal als er extra bacteriën bij komen kijken)
Wat zijn de gevolgen van acute peritonitis?
- Darm kan in paralyse gaan (paralytische ileus)
- Contact van buikvlies met bacteriën of darminhoud -> ontstaan van belangrijke ontstekingsreactie
- Er wordt veel vocht door het buikvlies in de buikholte vrij gezet
- vochtverlies + aanwezigheid bacteriën -> multipel orgaan falen (met de dood als gevolg)
Waar is de snelheid waarmee de patiënt achteruit gaat met een acute peritonitis van afhankelijk?
De oorzaak van de peritonitis + de snelheid van het optreden vh verzorgend team bepaald sterk de prognose
Wat kan er door het verzorgend team gedaan worden na de diagnose acute peritonitis?
Plaatsen van een infuus voor toedienen van IV goth, elektrolyten en antibiotica
Wat kunnen de vier oorzaken zijn voor een gelokaliseerde acute peritonitis?
- Acute appendicitis (blindedarmontsteking)
- Acute diverticulitis (ontsteking divertikel: uitgerekt stukje in de dikke darm)
- Acute cholecystitis (galblaasontsteking)
- gedekte perforatie van maag, darm
Wat kan de oorzaak zijn van diffuse acute peritonitis?
Vrije perforatie van maag, darm, galblaas
Wat is malabsorptie?
Falen vd dunne darm in het opnemen van suikers, aminozuren, vetten, vitaminen, ijzer etc
Welk twee vormen van malabsorptie zijn er?
Geïsoleerd (bv: lactase-deficiëntie) of gemengd (bv: coeliakie)
Welke vier oorzaken kan malabsorptie hebben?
- Gastrectomie: gestoorde emulsie (stoffen die niet kunnen mengen), te veel aanbod aan dunne darm in korte tijd
- Tekort pancreasenzymen door pancreas ziekten (chronische pancreatitis)
- Tekort galzouten in darmlumen: minder uitscheiding door lever (door ziekte bv) -> verlies galzouten door gestoorde heropname dunne darm (bv: ziekte van Crohn)
- Aandoeningen van de dunne darm
Welke vier aandoeningen kunnen zich voordoen in de dunne darm waardoor er malabsorptie veroorzaakt kan worden?
- Ontstekingen (ziekte Crohn)
- Tumoren
- Uitgebreide resecties (short zowel syndrome)
- Vasculaire aandoeningen
Welke onderdelen moeten wij kennen om aandoeningen te studeren? (dit zijn de onderdelen die je moet kunnen beantwoorden als ze vragen wat een aandoening is!!!)
- Wat
- Bij wie
- Klachten
- Hoe diagnose
- Therapie
