Leki cholinergiczne Flashcards
1
Q
Kontrola AUN
A
mm. gładkie trzewne i naczyniowe, wydzielanie egzo i częściowo endokrynne, HR i siła skurczu serca, niektóre procesy metaboliczne; NIE KONTROLUJE UNERWIENIA RUCHOWEGO MM. SZKIELETOWYCH
2
Q
Działanie współczulne a przywspółczulne
A
Zazwyczaj przeciwstawne, ale nie zawsze. Stres + wsp [fight, flight or freeze]; nasycenie i wypoczynek + przywsp [rest or digest]
3
Q
SERCE
A
wsp/↑ częstości, siły i automatyzmu/β1 vs przywsp/ ↓ częstości i siły skurczów przedsionka/ M2
4
Q
NN. KRWIONOŚNE MIĘŚNI SZKIELETOWYCH
A
wsp/rozkurcz/β2
przywsp/BRAK DZIAŁANIA
5
Q
GRUCZOŁY POTOWE SKÓRY
A
wsp/wydzielanie potu(sympatyczne włókna cholinergiczne)/M3
przywsp/BRAK DZIAŁANIA
6
Q
MM. PRZYWŁOSOWE SKÓRY
A
wsp/piloerekcja/α1
przywsp/ BRAK DZIAŁANIA
7
Q
POZOSTAŁE NN. KRWIONOŚNE ORGANIZMU
A
wsp/skurcz/α1
przywsp/BRAK DZIAŁANIA
8
Q
OSKRZELA
A
wsp/rozkurcz/nie działa na gruczoły/β2
przywsp/skurcz/↑ wydzielania gruczołów/M3
9
Q
PRZEWÓD POKARMOWY
A
wsp/↓perystaltyki, skurcz zwieraczy, nie działa na gruczoły/α1,α2,β2
przywsp/↑perystaltyki, rozkurcz zwieraczy, ↑ wydzielania gruczołów/M3
10
Q
GRUCZOŁY ŚLINOWE
A
wsp/wydzielanie śliny NIEWIELE i GĘSTO/α1
przywsp/ wydzielanie śliny OBFITEJ i WODNISTEJ/M3
11
Q
NERKA
A
wsp/↑ wydzielania reniny przez aparat przykłębuszkowy/β1
przywsp/ BRAK DZIAŁANIA
12
Q
RDZEŃ NADNERCZY
A
wsp/wydzielanie A i NA/Nn (zwojowy, znajdujący się na komórkach chromochłonnych rdzenia)
przywsp/BRAK DZIAŁANIA
13
Q
WĄTROBA
A
wsp/glikogenoliza, glukoneogeneza/α1, β2
przywsp/BRAK DZIAŁANIA
14
Q
ŹRENICA OKA
A
wsp/rozszerzenie/α1
przywsp/zwężenie/M3
15
Q
MM. RZĘSKOWY OKA
A
wsp/rozluźnienie przy patrzeniu w dal/β2
przywsp/skurcz przy patrzeniu z bliska/M3
16
Q
GRUCZOŁY ŁZOWE
A
wsp/ BRAK DZIAŁANIA
przywsp/wydzielanie/M3
17
Q
MACICA
A
wsp/ rozkurcz macicy ciężarnej/β2
wsp/skurcz macicy ciężarnej/α1
przywsp/BRAK DZIAŁANIA
18
Q
MĘSKIE ORGANY PŁCIOWE
A
wsp/ejakulacja/α1
przywsp/erekcja/M3
19
Q
PĘCHERZ MOCZOWY
A
wsp/ szyja skurcz/α1A
wsp/ trzon rozkurcz/β2
przywsp/ szyja rozkurcz/ M3
przywsp/ trzon skurcz/ M3
20
Q
Nerwy cholinergiczne vs adrenergiczne
A
ACETYLOCHOLINA
vs
NORADRENALINA
21
Q
Co jest cholinergiczne?
A
- wszystkie przedzwojowe włókna autonomicznego układu nerwowego
- wszystkie pozazwojowe włókna układu przywspółczulnego
22
Q
Przekaźnictwo w układzie somatycznym:
A
Ach działa na receptor Nm –> pobudzenie mm. szkieletowych do skurczu
23
Q
Przekaźnictwo w ukł. współczulnym:
A
–>Ach (Nn) –> NORADRENALINA (np. nn. krwionośne)
–> Ach (Nn) –> Ach (M) gruczoły potowe/
——————–> Ach (Nn) rdzeń nadnerczy–> uwalnianie A
i NA
24
Q
Komórki chromochłonne nadnerczy zachowują się jakby były
A
komórkami zwojowymi pozbawionymi aksonów.
25
Przekaźnictwo w układzie przywspółczulnym:
-->Ach (Nn) --> Ach (M) (ślinianki, itp.)
26
Badania nad Ach (kto?)
Henry Dale (1914):
2 rodzaje działania Ach:
I. MUSKARYNOWE (jak MUSKARYNA, czyli aktywny składnik trujący grzyba Amanita muscaria), gdzie jest możliwa blokada za pomocą ATROPINY.
II. NIKOTYNOWE (po zablokowaniu rr. muskarynowych, duże dawki Ach powodują takie efekty jak nikotyna, czyli: pobudzenie zwojów autonomicznych, pobudzenie mm. poprz.-prążk., wydzielanie adrenaliny z rdzenia nadnerczy)
27
Receptory muskarynowe cechy:
- wszystkie związane z białkami G, czyli METABOTROPOWE
| - 3 typy (M1, M2, M3)
28
Leki pobudzające/hamujące muskarynowe receptory cholinergiczne to:
leki cholinomimetyczne/leki cholinolityczne
29
Receptor M1:
- "neuronalny"
- neurony OUNu i zwoje (autonomiczne, jelitowe)
- transdukcja sygnału - białko Gq-->wzrost stężenia IP3 i DAG
- aktywacja rec. M1: pobudzenie OUNu, wzrost wydzielania soku żołądkowego, nasilenie persytaltyki przewodu pokarmowego
- selektywny antagonista: PIRENZEPINA
30
Selektywny antagonista receptora M1 to
PIRENZEPINA
31
Receptor M2:
- "sercowy"
- wyst. w sercu (przedsionki, tkanka przewodząca)
i zakończeniach presynaptycznych neuronów
- transdukcja sygnału przez białko Gi (spadek wewnątrzkomórkowej produkcji cAMP)
- aktywacja rec. M2: spadek HR, hamowanie presynaptyczne, czyli spadek czynności neuronów
32
Receptor M3:
- "gruczołowy"
- wyst. w gruczołach egzokrynowych, mm. gładkiej, na śródbłonku naczyniowym
- transdukcja sygnału - białko Gq --> wzrost stężenia IP3
- aktywacja receptora: wzrost wydzielania gruczołów, skurcz mm. gładkich, rozkurcz naczyń krwionośnych (przez działanie NO syntetyzowanego w śródbłonku)
33
Leki cholinomimetyczne to
agoniści receptorów muskarynowych.
34
Na co działają agonisci muskrynowi?
bezposrednio na REC. MUSKARYNOWE w błonie postsynaptycznej obwodowej synapsy parasympatycznej
35
Efekty agonistów muskarynowych:
SERCOWO NACZYNIOWE: ↓HR i ↓EF + uogólnione rozszerzenie naczyń przez srodblonkowy NO i rozkurcz mm. gładkich NACZYŃ! --> ↓CTK MM. GŁADKIE: skurcz mięśni; oskrzeli, pęcherza moczowego, przewodu pokarmowego-wzrost perystaltyki (może być kolka)
GRUCZOŁY EGZOKRYNOWE: ich pobudzenie, pot, łzy, slinienie, wydzielanie oskrzelowe. Ich wydzielanie i jednoczesny skurcz mm. oskrzeli może utrudnić oddychanie!
MM. ZWIERACZ ŹRENICY I MM. RZĘSKOWY:
agonista receptoru muskarynowego --> skurcz mm. rzęskowego pociąga ciało rzęskowe i zmniejsza napięcie więzadła podtrzymującego soczewkę, co zwiększa grubość soczewki i zmniejsza jej ogniskową--> akomodacja do bliskiego widzenia
agonista rec, muskarynowego --> skurcz mm. zwieracza źrenicy--> zwężenie źrenicy (MIOSIS) + modulacja ciśnienia w gałce ocznej.
36
Jaskra (glaucoma)
zmiana kształtu tęczówki i rozszerzenie źrenicy --> zamknięcie kąta przesączu --> wzrost ciśnienia śródgałkowego --> pobudzenie mm. zwieracza źrenicy --> zmniejszenie ciśnienia śródgałkowego
37
Wskazania do stosowania leków cholinomimetycznych:
```
atonia przewodu pokarmowego,
hipotonia przewodu pokarmowego,
jaskra z zamkniętym kątem przesączania,
próby prowokacyjne w diagnostyce astmy oskrzelowej,
zatrucie ATROPINĄ
```
38
Przeciwwskazania do stosowania leków cholinomimetycznych:
astma oskrzelowa,
czynna choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
stany skurczowe przewodu pokarmowego,
niedrożność dróg moczowych i dróg żółciowych,
choroba Parkinsona,
ciężkie niedociśnienie,
zaburzenia przewodzenia w sercu,
zawał mięśnia sercowego,
nadczynność tarczycy (niebezpieczeństwo migotania przedsionków i innych zaburzeń rytmu)
39
Działania niepożądane stosowania leków cholinomimetycznych:
nudności, wymioty, biegunka,
zwężenie źrenic (miosis), łzawienie, zaburzenia widzenia,
ślinotok, pocenie się, bradykardia
40
Acetylocholina
- zabiegi na oku (szybkie zwężenie)
- neurony cholinergiczne: cholina i acetyloCoA
- enzym w/w reakcji to ACETYLOTRANSFERAZA CHOLINOWA
41
Rodzaje cholinoesterazy:
ACETYLOCHOLINOESTERAZA (esteraza acetylocholinowa, AChE) - związana zwykle z błoną neuronu, swoista wobec ACh, rozkłada ją w synapsie cholinergicznej.
BUTYRYLOCHOLINOESTERAZA (pseudocholinoesteraza, BChE) - względnie nieselektywna; występuje w osoczu i wielu innych tkankach.
42
Karbachol
- ester choliny z kwasem karbaminowym (NH2-COOH)
- działanie podobne jak Ach, ale DŁUŻSZE (bo bardzo wolno podlega hydrolizie przez acetylocholinoesterazę)
- stosowany w leczeniu pooperacyjnej atonii jelit i pęcherza moczowego
- stosowany miejscowo do worka spojówkowego w celu obniżenia ciśn, śródgałkowego w przypadku przeciwwskazań do leczenia jaskry pierwotnej zamykającego się kąta PILOKARPINĄ
43
Leczenie jaskry
PILOKARPINA (ew. KARBACHOL)
44
Betanechol
- ester β-metylocholiny z kwasem karbaminowym
| - leczenie pooperacyjnej hipotonii pęcherza moczowego lub przewodu pokarmowego
45
Metacholina
- ester β-metylocholiny z kwasem octowym
| - stosowany w badaniu nadmiernej reaktywności oskrzeli w diagnostyce astmy
46
Muskaryna
- alkaloid pochodzenia roślinnego (z grzybów Amanita muscaria)
- stosowany w farmakologii eksperymentalnej
47
Pilokarpina
- alkaloid roślinny, z liści krzewu POTOŚLINU (Pilocarpus jaborandi)
- stosowany w leczeniu jaskry z zamknietym kątem przesączania
- stos. w przypadku zatruć atropiną i innymi cholinolitykami
- stos. do pobudzenia czynności gruczołów ślinowych po radioterapii
- stos. w zespole Sjögrena w celu zwiększania wydzielania łez i śliny
- STOSOWANY TEŻ W "PRÓBIE POTOWEJ" JAKO LEK NAPOTNY W DIAGNOSTYCE MUKOWISCYDOZY
48
Wyodrębnienie muskaryny - z czego?
z grzybów Amanita muscaria;
49
Historia PILOKARPINY
- tubylcy wiedzieli, że żucie krzewów z rodzaju PILOCARPUS pobudza wydzielanie śliny
- Adolf Weber opisał działanie PILOKARPINY na źrenice, gruczoły potowe i ślinianki
50
Inhibitory acetylocholioesterazy to leki
CHOLINOMIMETYCZNE działające POŚREDNIO (za pomocą hamowania rozkładu endogennej Ach)
51
Czas działania Ach podanej dożylnie
bardzo krótki, bo jest ona szybko hydrolizowana w osoczu.
52
CHOLINOESTERAZY - rodzaje
ACETYLOCHOLINOESTERAZA WŁAŚCIWA - swoista wobec Ach, związana z błoną neuronu, odpowiedzialna za rozkład Ach w synapsie cholinergicznej.
BUTYRYLOCHOLINOESTERAZA - względnie nieselektywna, występuje w osoczu i wielu tkankach
53
Przykłady "z życia" inhibitorów Ach-esterazy:
leki,
gazy bojowe,
pestycydy (środki owadobójcze)
54
Różnica między inhibitorami acetylocholinoesterazy stosowanymi jako leki i trucizny:
Leki są powoli hydrolizowane przez enzym, natomiast trucizny łączą się w sposób nieodwracalny z cząsteczką acetylocholinoesterazy.
55
Wskazania stosowania inhibitorów acetylocholinoesterazy:
- jaskra z zamkniętym kątem przesączania
- diagnostyka i leczenie miastenii
- zatrucia lekami cholinolitycznymi
- odwrócenie bloku nerwowo-mięśniowego
- choroba Alzheimera
56
Przeciwwskazania stosowania inhibitorów acetylocholinoesterazy:
- astma oskrzelowa
- czynna choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
- stany skurczowe przewodu pokarmowego
- niedrożność dróg moczowych i żółciowych
- choroba Parkinsona
- ciężkie niedociśnienie
- zaburzenia przewodzenia w sercu
- zawał mięśnia sercowego
- nadczynność tarczycy (niebezpieczeństwo migotania przedsionków i innych zaburzeń rytmu)
57
Działania niepożądane stosowania inhibitorów acetylocholinoesterazy:
- nudności, wymioty
- biegunka
- zwężenie źrenic (miosis), łzawienie, zaburzenia widzenia
- ślinotok
- pocenie się
- bradykardia
58
FIZOSTYGMINA (historycznie)
- alkaloid pozyskiwany z wysuszonych dojrzałych nasion bobu kalabarskiego (Physostigma venenosum)
- stosowana jako "trucizna próby" wśród plemion Afryki Zachodniej
- wyodrębniony przez chemików niemieckich - Jobsta i Hessego (1864)
- pierwszy raz terapeutycznie wykorzystany przez Lugwiga Laqueur`a (1877) do leczenia JASKRY
59
FIZOSTYGMINA - klinicznie
- alkaloid o dobrej przenikalności do CSNu
| - stosowana do leczenia ciężkich zatruć lekami parasympatykolitycznymi
60
NEOSTYGMINA (historycznie)
- 1931r. początkowo jako środek pobudzający przewód pokarmowy, potem w objawowej terapii miastenii
61
Pierwszy szeroko wykorzystywany środek owadobójczy to
paration (ester kwasu tiofosforowego)
62
NEOSTYGMINA - klinicznie
- nie przenika bariery krew-mózg (bo jest 4*rzędowym związkiem amoniowym)
- leczenie miastenii, pooperacyjnej atonii jelit i pęcherza moczowego
- antidotum w przypadku ZATRUĆ ATROPINĄ lub innymi cholinolitykami
- odwrócenie bloku nerwowo-mięśniowego w zatruciu lekami zwiotczającymi niedepolaryzującymi
63
EDROFONIUM
- ma zbyt krótki czas działania do stosowania terapeutycznego, dlatego używane jest w DIAGNOSTYCE MIASTENII
64
MIASTENIA
(myasthenia gravis) - przewlekła choroba; nużliwość, czyli szybkie zmęczenie i osłabienie mm. szkieletowych; patogeneza: autoimmunologiczny atak własnych przeciwciał chorego, skierowanych przeciwko receptorom dla Ach na płytce nerwowo-mięsniowej (Nm), co skutkuje spadkiem liczby receptorów NIKOTYNOWYCH w obrębie mięśni szkieletowych.
65
Objawy MIASTENII
- nadmierna męczliwość mięśni jako:
OPADANIE POWIEK, DIPLOPIA (podwójne widzenie), ZMIANA MIMIKI (tzw. uśmiech poprzeczny), OPADANIE ŻUCHWY, OSŁABIENIE ŻUCIA, GRYZIENIA I POŁYKANIA nasilające się w miarę jedzenia, OSŁABIENIE GŁOSU, NIEWYRAŹNA MOWA, OPADANIE GŁOWY, OSŁABIENIE MM. RĄK podczas wykonywania zwykłych czynności (mycie, czesanie, golenie), OSŁABIENIE SIŁY MM. NÓG, UPADKI PODCZAS BIEGU, NAWET ZABURZENIA ODDYCHANIA.
66
PIRYDOSTYGMINA
- lepiej się wchłania i działa dłużej, niż NEOSTYGMINA
| - stosowana w leczeniu miastenii
67
EKOTIOPAT, DYFLOS
- mają długi czas działania
| - stosowane w kroplach do oczu do leczenia jaskry z zamkniętym kątem przesączania
68
DONEPEZYL, GALANTAMINA, RYWASTYGMINA
- przenikają do OUN
| - zalecane do leczenia objawowego łagodnych i średnio ciężkich postaci demencji w chorobie Alzheimera
69
Środki ochrony roślin (jakie to związki? dlaczego się je stosuje?)
- estry kwasu fosforowego, tiofosforowego, pirofosforowego, fosfonowego, karbaminowego
- bo bardzo dobrze przenikają przez osłonki chitynowe (ale też przez SKÓRĘ) - wszystkie te substancje są toksyczne i wywołują zatrucia u ludzi
70
Działanie chemiczne pestycydów:
- w związku z tym, że mają one reszty DIALKILOFOSFORANOWE i DIALKILOKARBAMINIANOWE, wiążą się one z wieloma enzymami typu np. hydrolaz, inaktywują je (np. wiążą się z SERYNĄ esterazowego centrum AChE synaptycznej i BChE surowiczej)
71
TYPY OBJAWÓW ZATRUCIA INHIBIT. AChE:
- muskarynowe
- nikotynowe
- z ośrodkowego układu nerwowego
72
MUSKARYNOWE objawy zatrucia inh. AChE
pocenie, ślinienie, łzawienie, wydzielanie śluzu w oskrzelach, nudności, wymioty, bolesne kurcze jelit, wzmożona perystaltyka, biegunka, ucisk w klatce piersiowej, duszność o charakterze astmatycznym, bradykardia, sinica, zwężenie źrenic.
73
NIKOTYNOWE objawy zatrucia inh. AChE
drżenie włókienkowe mięśni, drętwienie, ogólne osłabienie mięśniowe, zesztywnienie mięśni, drgawki kloniczno-toniczne o charakterze epileptycznym.
74
Objawy zatrucia inh. AChE z OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO
wzmożenie pobudliwości nerwowej, uczucie lęku, niepokoju (majaczenie), niestałość emocjonalna, koszmary senne, apatia, bóle i zawroty głowy, zniesienie wrażliwości na ból, w końcu zaburzenia świadomości (śpiączka).
75
Śmiertelność w inh. AChE
10-15%
76
Leczenie zatrucia inh. AChE
ATROPINA (znosi muskarynowe objawy zatrucia)
| PRALIDOKSYM, OBIDOKSYM (reaktywatory AChE
77
Miejsce podawania atropiny w zatruciach inh. AChE; związek jaki się podaje; dawki
dożylnie, domięśniowo, podskórnie;
siarczan atropiny;
dawki adekwatne do ciężkości zatrucia i tak często powtarzać, aż pojawią się cechy atropinizacji.
78
Cechy atropinizacji:
poszerzenie źrenic, suchość skóry, ustąpienie wzmożonej sekrecji w drogach oddechowych, przyspieszenie akcji serca
79
PRALIDOKSYM, OBIDKOSYM
- tzw. "oksymy"
- reaktywatory AchE
- mogą reaktywować dany enzym tylko we wczesnym okresie i tylko w przypadku związków fosforoorganicznych, nie zaś karbaminianów.
80
OKSYMY działają/nie działają ną:
działają na ZWIĄZKI FOSFOROORGANICZNE
| nie działają na KARBAMINIANY
81
Leki cholinolityczne to antagoniści receptorów + inna ich nazwa
muskarynowych (parasypatykolityki)
82
Antagoniści receptorów muskarynowych blokują aktywność układu przywspółczulnego w sposób
wybiórczy
83
Efekty działania parasympatykolityków:
- hamowanie wydzielania gruczołów
- suchość w jamie ustnej
- tachykardia
- rozszerzenie źrenicy i porażenie akomodacji
- rozkurcz mięśniówki gładkiej (jelit, oskrzeli, przewodów żółciowych, pęcherza moczowego)
- hamowanie wydzielania żołądkowego
- wpływ na OUN (pobudzający po ATROPINIE i hamujący z niepamięcią po HIOSCYNIE) - działanie przeciwwymiotne i przeciwparkinsonowskie
84
Rozszerzenie źrenic to (łac.)
mydriasis
85
Wskazania do stosowania cholinolityków
- bolesne skurcze mm. gł. prz. pok., dróg żółciowych i moczowych (kolki)
- zaburzenia rytmu serca z bradykardią
- wyłączenie odruchów nn. X oraz zmniejszenie wydzielania śluzu w drogach oddechowych w trakcie znieczulenia ogólnego
- przed badaniem dna oka, w zapaleniu tęczówki, w zapaleniu ciała rzęskowego w celu rozszerzenia źrenic (MYDRIASIS)
- astma oskrzelowa, przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli
- choroba wrzodowa żołądka i dwunatnicy (leki selektywne dla receptorów M1)
- choroba lub zespół Parkinsona
- zatrucie inh. AChE
86
Przeciwwskazania do stosowania cholinolityków
- jaskra
- przerost gruczołu krokowego
- niedrożność dróg moczowych
- niedrożość przewodu pokarmowego
- ostrożnie w chorobie niedokrwiennej serca
87
Działania niepożądane stosowania cholinolityków:
- zatrzymanie moczu
- zaparcia
- rozszerzenie źrenic, niewyraźne widzenie, światłowstręt
- podwyższenie ciśnienia śródgałkowego
- suchość w jamie ustnej
- zmniejszenie wydzielania potu
88
Podstawowe cholinolityki to
ATROPINA (alkaloid roślinny POKRZYK WILCZA JAGODA [Atropa belladonna];
HIOSCYNA (alkaloid roślinny BIELUŃ DZIĘDZIERZAWA [Datura stramonium]
89
Charakterystyka chemiczna ATROPINY i HIOSCYNY
3*związki amoniowe,
przenikają przez barierę krew-mózg,
dobrze rozpuszczalne w tłuszczach;
90
Etylomologia nazwy ATROPA BELLADONNA
ATROPA - [Hindusi, Rzymianie, słabe zatrucia]
[K. Linneusz od ATROPOS - najstarsza bogini losu, przecinająca nić życia; i ; BELLADONNA - Włoszki w renesansie używały tego preparatu do rozszerzenia źrenic tak samo jak współczesne modelki]
91
ATROPINA
- nieselektywny antagonista rec. M
- pobudza OUN
- dobrze się wchłania po podaniu doustnym
- stosowana w premedykacji anastezjologicznej
- stos.w zatruciach inh. cholinoesterazy
- w bradykardii (UWAGA! dawka do 1mg pobudza nn.X i połębia bradykardię; dopiero podanie większej dawki wywołuje klasyczną TACHYKARDIĘ- porażenie rec. M2 w układzie przewodzącym serca)
- stos. w stanach skurczowych dróg moczowych i żółciowych
- stos. przy zwiększonej perystaltyce jelit
NALEŻY DO LEKÓW BEZPOŚREDNIO UWALNIAJĄCYCH HISTAMINĘ Z MASTOCYTÓW (obok TUBOKURARYNY i MORFINY)
92
Leki bezpośrednio uwalniające histaminę z mastocytów
ATROPINA, TUBOKURARYNA, MORFINA
93
HIOSCYNA (SKOPOLAMINA)
- właściwości podobne do atropiny
- ale działa DEPRESYJNIE na OUN
- wskazania do stosowania analogiczne jak w przypadku atropiny
- stosowana często w leczeniu i zapobieganiu chorobie lokomocyjnej
- jednak zastępuje się ją współcześnie bardziej bezpiecznymi lekami
94
TROPIKAMID
- stosowany w celu MYDRIASIS i porażenia mięśni rzęskowych, co skutkuje niemożnością akomodacji (CYKLOPLEGIA)
95
CYKLOPENTOLAT
- wskazania jak w przypadku TROPIKAMIDU
| - jest lekiem długo działającym
96
IPRATROPIUM
- 4*pochodna amoniowa, więc słabo wchłania się przez błony biologiczne--> dlatego wykorzystano to jako lek rozszerzający oskrzela
- stosowane w POChP i astmie oskrzelowej
97
PIRENZEPINA
- selektywny antagonista receptorów M1
| - stosowany w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy
98
BENZATROPINA
- stosowana w chorobie Parkinsona i w różnych zespołach parkinsonowskich na różnym tle, także polekowych
99
Hamowanie których neuronów jest korzystne/niekorzystne i dlaczego? - dot. reakcji oskrzelowej
Korzystne: M1 (ze zwojów autonomicznych) i M3 (z mm. gładkich oskrzeli)
Niekorzystne: M2 (autoreceptory na zakończeniach presynaptycznych, osłabiające transmisję cholinergiczną - hamują presynaptycznie)
100
Dlaczego atropiny nie stosuje się w leczeniu astmy oskrzelowej?
bo wywoływała MUKOSTAZĘ (bo hamowanie układu śluzowo-rzęskowego)
101
Dlaczego lepsze IPRATROPIUM od ATROPINY?
Bo nie wywołuje efektów ubocznych. (lata 90. XXw,)
102
Leki stosowane w POChP - jakie, które mocniejsze?
Trzeba rozluźnić mięśnie, więc:
- β2-agoniści
- antagoniści receptorów muskarynowych
SILNIEJSZE działanie bronchodylatacyjne mają antagoniści receptorów muskarynowych (np. ipratropium), niż agoniści receptorów β2
103
Leki stosowane w astmie - jakie, które mocniejsze?
- antagoniści M3 (np. ipratropium) działają jako środki wspomagające, doraźne i tylko w dużych oskrzelach, bo tam są receptory M3
- agoniści β2 - zaczynają działać szybciej, niż antagoniści M3
Dlatego ŁĄCZYMY np. IPRATROPIUM Z FENOTEROLEM
104
IPRATROPIUM - wada działania
- brak swoistości [niby najbardziej działa na M3, ale może też hamować M2 --> bronchospazm (skurcz oskrzeli) inhalacyjny]
105
Dlaczego TIOTROPIUM LEPSZE OD IPRATROPIUM?
- działa 10x silniej, bo bardzo wolno odłącza się od receptorów M1 i M3, a szybko od M2.
106
OBJAWY ZATRUCIA ATROPINĄ
- rozpalony jak piec
- ślepy jak nietoperz
- suchy jak pieprz
- czerwony jak burak
- niespokojny jak tygrys w klatce
[po spożyciu owoców wilczych jagód, nasion lulka czarnego, bielunia dziędzierzawego]
(Nietoperz patrzy jak płonący w piecu tygrys je suchego buraka)
107
Receptor nikotynowy to receptor
jonotropowy.
108
Typy receptorów nikotynowych:
Nn - NEURONALNY - w zwojach autonomicznych i w OUN (przewodnictwo zwojowe)
Nm - MIĘŚNIOWY - znajduje się w płytce nerwowo-mięśniowej (mm. szkieletowe)
109
Agonistą receptora Nn jest
NIKOTYNA
110
Działanie NIKOTYNY:
- alkaloid pirydynowy
- znajduje się w liściach tytoniu (Nicotiana tabacum)
- małe dawki pobudzają, a duże porażają receptory Nn w zwojach wegetatywnych
111
Antagonistą receptora Nn jest
TRIMETAFAN
112
Działanie TRIMETAFANU:
- obniża CTK
- stosowany w stanach nagłych (przełom nadcisnieniowy, nadciśnienie złośliwe) i w zabiegach chirurgicznych
- podawany dozylnie
- szybko rozwija się tolerancja na lek
- mogą rozwinąć się objawy niepożądane typu:
suchość w jamie ustnej, zablokowanie wydzielania soku żołądkowego, rozszerzenie źrenic, zaburzenia akomodacji, hipotonia ortostatyczna.
113
Efekty blokady AUNu w zwojach:
CO - CO PRZEWAŻA - EFEKT BLOKADY Nn
Tętnice-współczulny-rozszerzenie nn, hipotonia (szczególnie ortostatyczna)
Żyły-współczulna-wazodylatacja, spadek powrotu żylnego do serca, spadek EF
Serce-przywspółczulny-tachykardia
Źrenica-przywspółczulny-rozszerzenie źrenicy (mydriasis)
Mięsień rzęskowy soczewki-przywspółczulny-cykloplegia (soczewka bardziej wklęsła, nastawiona na widzenie dalekie)
Przewód pokarmowy-przywspółczulny-spadek napięcia i perystaltyki, spadek wydzielania, zaparcia
Pęcherz moczowy-przywspółczulny-zatrzymanie moczu
Gruczoły ślinowe-przywspółczulny-suchość w jamie ustnej (xerostomia)
Gruczoły potowe-współczulny(cholinergiczne)-brak potu (anhydrosis)
114
Leki złącza nerwowo-mięśniowego to leki
zwiotczające działające na receptor Nm w płytce nerwowo-mięśniowej mm. szkieletowych.
115
Związki niedepolaryzujące
- leki pachykurarowe
- wykazują powinowactwo do rec. Nm
- nie mają aktywności wewnętrznej
- wypierają Ach z miejsca wiązania, zapobobiegając tym samym depolaryzacji i skurczowi mięśnia
- stosowane w anestezjologii jako środki zwiotczające
- prototypem tych związków jest kurara
116
TUBOKURARYNA
- wycofana i nie stosowana, bo uwalnia histaminę z mastocytów (skurcz oskrzeli, spadek CTK)
117
PANKURONIUM
- budowa steroidowa
| - krótki okres od podania do wystąpienia efektu i średnio długim czasem działania
118
WEKURONIUM
- działa 3x krócej od PANKURONIUM
119
ROKURONIUM
- działa 6x słabiej od WEKURONIUM
120
ATRAKURIUM
- ma nietypowy sposób eliminacji z ustroju - spontaniczna nieenzymatyczna degradacja w osoczu
121
CISATRAKURIUM
- czysty izomer atrakurium
- powoduje mniejszy wyrzut histaminy
i działa 3x silniej
122
MIWAKURIUM
- nowy lek
- budowa zbliżona do ATRAKURIUM
- szybko rozkładany przez cholinoesterazę osoczową
- ze względu na sposób rozkładu ATRAKURIUM, CISATRAKURIUM i MIWAKURIUM, można je bezpieczniej stosować u ludzi z niewydolnością nerek, lub wątroby
123
Blok niedepolaryzacyjny można odwrócić za pomocą
inh. AChE - NEOSTYGMINY
124
SUGAMMADEKS
- SRBA
- pochodna γ-cyklodekstryny
- silnie i wybiórczo łączy się z ROKURONIUM
- nieco słabiej łączy się z WEKURONIUM
- nie łączy się z innymi lekami
- służy do odwracania bloku niedepolaryzującego nerwowo-mięśniowego wywołanego ROKURONIUM I WEKURONIUM oraz w przypadku przedawkowania w/w leków
125
Związki depolaaryzujące
- leki leptokurarowe
- wykazują powinowactwo do Nm
- mają także aktywność wewnętrzną, dlatego wywołują depolaryzację płytki nerwowo-mięśniowej, uniemożliwiają jej repolaryzację, bo wolno ulegają rozkładowi --> blokada płytki nerwowo-mięśniowej --> zwiotczenie mięśnia
- u ssaków zwiotczenie, u ptaków i płazów - długotrwały przykurcz mięśnia
126
Czym odwrócić blok depolaryzacyjny?
NIE STOSUJ inh. AChE - to tylko przeciwnie NASILI blok!
127
SUKSAMETONIUM (SUKCYNYLOCHOLINA)
- ester kwasu bursztynowego (succinus) z dwiema cząsteczkami CHOLINY, więc ma budowę podwójnej cząsteczki ACETYLOCHOLINY
- jedyny środek zwiotczający depolaryzacyjny
128
Działania niepożądane SUKSAMETONIUM:
bradykardia, zwiększenie K+ we krwi, wzrost ciśnienia śródgałkowego, PRZEDŁUŻONE ZWIOTCZENIE(genetyczne, bo obecna nietypowa cholinoesteraza), ZŁOŚLIWA HIPERTERMIA (wada genetyczna dziedzicz. AA, czasem występuje u niektórych pacjentów)
129
empty
empty
130
ss
ss
