late middeleeuwen - 1000-1453

Question 1

situatie

Answer 1

graven en hertogen spelen koning en spelen rol in openbare orde

Question 2

Verschil en verandering in tijdsgeest?

Answer 2

eerst = god als middelpunt
nu = geocentrisch; men kijkt naar de wereld om zich heen. Men wil die wereld verklaren en begrijpen

Question 3

Nieuw strafproces vanaf 1200?

Answer 3

inquisitoire strafprocedure + rationele bewijsmiddelen

Question 4

verschil in hoe ze kijken naar het doel van werking strafrecht?

Answer 4

openbare tenuitvoerlegging van dood- en lijfstraffen. zij willen tevens niet alleen het gepleegde delict bestraffen, maar ze willen ook zorgen dat er zo min mogelijk nieuwe delicten worden gepleegd.

preventie + repressie

Question 5

Inquisitoire strafprocedure

hoe wordt proces gestart / klacht ingediend?

Answer 5

er wordt vervolgd namens de overheid door speciaal daartoe aangestelde personen / gerechtsofficieren

Question 6

rol van Gerechtsofficier in proces?

Answer 6

had niet alleen meer de taak om het proces te instrueren bij de rechtbank. Maar hij moet zelf nu ook strafbare feiten opsporen en vervolgen. Zo’n gerechtsofficier kun je het beste zien als een kruising van een commissaris van politie en officier van justitie. Hij is uit hoofde van zijn gezag verplicht delinquenten op te sporen en te vervolgen.

Question 7

Inquisitoire strafprocedure

positie van partijen?

Answer 7

ongelijk - gerechtsofficier is sterke partij en stelt onderzoek in

Question 8

Inquisitoire strafprocedure

rol van rechter?

Answer 8

actieve rol - vertegenwoordigers van de hertog of graaf - verzamelen bewijsmateriaal en verhoren verdachten

Question 9

welke rationele bewijsmiddelen waren er? (kort)

Answer 9

• bekentenis
  met gebruik van marteling

Question 10

is marteling dan wel rationeel?

Answer 10

1. Men ging ervanuit dat iemand die pijn werd gedaan of gedreigd dat ze hem pijn gaan doen, dat die eerder geneigd is om de waarheid te spreken dan mensen die daar geen last van hebben.
2. Als jij op de pijnbank een bekentenis had afgelegd, werd je eraf gehaald en teruggebracht naar een wachtkamertje. Dan werd er gevraagd of je bij je bekentenis blijft. Als je dan ja zegt, mocht je daar je handtekening neerzeggen en gold het als een vrijwillige bekentenis. Als je dan nee zei, ging je terug naar de pijnbank.

Question 11

Wat is materiele waarheid?

Answer 11

het is datgene wat er werkelijk is gebeurd in de overtuiging van de rechter. De rechter wil tot de kern van de zaak doordringen.

Question 12

De twee fases binnen materiele waarheid

Answer 12

1. geheim vooronderzoek
2. openbare terechtzitting
   2 manieren:
3. je leert niet het bewijs (stille waarheid)
4. je leert wel het bewijs (openlijke waarheid)

Question 13

reynaert

rol van koning in het proces?

Answer 13

gedacht dat deze in oude zin
MAAR: zegt dat hij ergens niet mee eens is in het vonnis van de vazallen –> dus rechter in nieuwe zin?

Question 14

reynaert

bewijs??

Answer 14

verweer door aangeklaagde en pleidooi door familie lid
MAAR wel ook middels een eed op een heilige steen

Question 15

reynaert

waarom zie je elementen van beide processen?

Answer 15

(1) Een overwegend accusatoir proces, aangezien hij werd aangeklaagd door
de dieren die hij iets zou hebben aangedaan
(2) Het proces kende evenwel ook inquisitoire kenmerken, omdat delicten die
waren gepleegd tijdens de koningsvrede publiek van aard waren, aangezien zij
een schending van het koninklijke gezag inhielden

Question 16

Canonieke competentie

3

Answer 16

Bevoegdheid uit hoofde van de persoon

Bevoegdheid uit hoofde van de zaak
.
Bevoegdheid uit hoofde van de zonde

Question 17

canonieke competentie

Bevoegdheid uit hoofde van de persoon

Answer 17

(competentio ratione personae)
> privilegium fori
> personae miserabiles
notabelen, wezen en studenten vielen onder het kerkelijke recht.

Question 18

canonieke competentie

Bevoegdheid uit hoofde van de zaak

Answer 18

(competentio ratione materiae)
zaak met het plegen van delicten is gemoeid met de geestelijke sfeer.
**

Question 19

canonieke competentie

Bevoegdheid uit hoofde van de zonde

Answer 19

(competentio ratione peccati)
Innocencius 3e zei= Ieder misdrijf is tevens een zonde tegen de kerk, maar de wereldlijke overheid heeft dit niet toegestaan (deze oprekking van de jurisdictie).

Question 20

wat zeiden de legisten over toepassing van het recht? En over privaatrecht?

Answer 20

theorie is niet gelijk aan de praktijk.

Legisten werken
nog met privaat strafrecht en de canonisten niet.

Question 21

corpus iuris canonici

Answer 21

menselijke optekening, leerboek kerkelijke
regels). Werd een rechtsboek in 1234.
Liber extra extra boek ter aanvulling en later Liber Sextus

Question 22

waardoor was er een omslag van accusatoir naar inquisitoir proces binnen de kerk?

Answer 22

Onder invloed van ketterij

Bij de kerk was er een grote onvrede met formalistisch
bewijs, ook niet godsoordelen. Kerk zegt= Het is niet aan de mens om god op de proef te
stellen → verzet tegen bewijskracht van een godsoordeel.

Question 23

Infamatie-proces?

Answer 23

gerucht dat een geestelijke van het rechte pad was afgedwaald.

Question 24

Vierde Consilie van Lateranen (1215)

Answer 24

waar de bisschoppelijke inquisitie werd ingesteld om arbitraire vervolging tegen te gaan

Question 25

inquisitio in het proces bij ketterij vervolging?

Answer 25

De kerkelijke rechter moest zelf op
onderzoek uitgaan. In kerkelijke strafprocessen mogen geen -godsoordelen meer plaatsvinden.
–> Verplichting tot ambtshalve onderzoek

Question 26

Innocentius III en kruistocht?

Answer 26

wilde de ketterij in de Languedoc de kop indrukken ⇒ riep in 1208 op tot een kruistocht tegen de Katharen na de moord op zijn gezant, Pierre de Castelnau, wat de directe aanleiding was.

Question 27

Paus Gregorius IX

Answer 27

In 1233 werd de pauselijke Inquisitie formeel ingesteld door hem

Question 28

Val van Montsegur

Answer 28

Ongeveer 220 Katharen die weigerden hun geloof af te zweren, werden levend verbrand op een grote brandstapel aan de voet van de berg.
–> Dit markeerde het einde van de georganiseerde Kathaarse beweging en versterkte de katholieke controle in de regio.

Question 29

Bernardo Gui

Answer 29

was een prominente inquisiteur en Dominicaner monnik die bekend stond om zijn strenge aanpak van ketterij en zijn uitgebreide handboek voor de Inquisitie. Zijn werk had een aanzienlijke invloed op de methoden en procedures van de middeleeuwse Inquisitie

Question 30

waarom kon de kerk hierover bepalen?

Answer 30

Omnia crimina publica esse (13e eeuw) = ‘Alle delicten zijn publiek van aard’ → waar de kerk over rechtspreekt

Question 31

Thomas van Aquino over vergeving van de zonden?

Answer 31

morele verplichting om een reine ziel te krijgen

Question 32

Thomas van Aquino over ketters?

Answer 32

In zijn optiek (zienswijze) was de scheiding van staat en kerk niet mogelijk. De staat moet bijvoorbeeld de doodstraf uitvoeren voor mensen die door de kerk wegens ketterij zijn veroordeeld

Question 33

essay vraag

Wat is de betekenis geweest van Thomas van Aquino voor de ontwikkeling van het strafrecht?

Answer 33

moraaltheologie –> relatie tussen natuur en genade

–> overgang plaats van daadstrafrecht naar schuldstrafrecht. ==> en dus ontoerekeningsvatbaarheid en schulduitsluitingsgronden

restitutieleer: de dader van een strafbaar feit moest teruggeven datgene wat hij had weggenomen, anders, schadevergoeding ==> morele verplichting

Question 34

ketterij: algemeen

Answer 34

De uitdrukking gaat terug op de strijd en vervolging tegen de Katharen (Een dualistische sekte die als ketters werd beschouwd door de katholieke kerk)

Question 35

aan wie was de De inquisitie was sinds 1231 (met het verschijnen van de pauselijke bul Ille humane generis) officieel toevertrouwd?

Answer 35

de dominicanen - orde om ketterij te bestrijden

Question 36

handboek om heksen op te sporen?

Answer 36

Malleus Maleficarum
- institutoris & sprenger

Question 37

proeven om hekserij te ondervinden?

Answer 37

• waterproef
• prikproef
• weegproef

Question 38

wie waren de bokkerrijders en hoe was de reactie van de autoriteiten

Answer 38

criminele bende - zuid nederland
–> “pact met de duivel gesloten”

wrede en onrechtvaardigde processen