Koolstofverbindingen Flashcards
Functies van lipiden
- opgebouwd uit C, H en O-atomen
- belangrijk bestanddeel van celmembranen: fosfolipiden
- belangrijke energiebron
- bieden bescherming aan belangrijke organen en gewrichten
- belangrijke reservestof
- zorgen voor isolatie tegen de koude
- sommige hormonen afgeleid van lipiden
Verzadigde lipiden
Verzadigde lipiden hebben vetzuurketens die enkel uit enkelvoudige koolstofbindingen bestaan. Ze zijn vooral in dierlijke producten aanwezig zoals vlees, kaas of roomboter. Hierop bestaat er wel een uitzondering: kokos is ook rijk aan verzadigde vetzuren.
Onverzadigde lipiden
Wanneer minstens één vetzuurmolecule in de lipidemolecule een dubbele koolstofbinding bevat, spreek je van een onverzadigde lipide. Je vindt ze in plantaardige producten zoals noten en zonnebloempitten, maar ook in dierlijke zoals in vis. Plantaardige oliën bevatten wel relatief meer onverzadigde lipiden dan dierlijke producten.
Cholesterol
Cholesterol is een bijzondere lipide die noodzakelijk is voor de membraanvloeibaarheid en stevigheid van de cel. maar door een te hoge concentratie in het bloed kan er aderverkalking ontstaan. In verzadigde koolstofbindingen is er een hoge cholesterolspiegel en in onverzadigde is de cholesterolspiegel laag.
Kenmerk fosfolipiden
Een belangrijk kenmerk van fosfolipiden is dat de kop van de molecule hydrofiel is, terwijl de staart hydrofoob is. Door deze amfifiele eigenschappen zijn fosfolipiden belangrijke bouwstenen van celmembranen.
Lipiden
Lipiden (vetten en oliën) of triglyceriden zijn natuurlijke macromoleculen die noodzakelijk zijn als energiebrom, reservestof en bouwstenen. Ze ontstaan door de condensatiereactie tussen vetzuren en glycerol.
Emulgatoren
Emulgatoren zoals zeep bezitten een apolaire staart en polaire kop. De apolaire staart bindt zich met vet, terwijl de polaire kop zich naar het water richt. Zo worden micellen gevormd en het ontstane mengsel noem je een emulsie.
Amfifiel
Stoffen zoals emulgatoren die zowel een hydrofiele als hydrofobe groep bevatten, worden amfifiel genoemd.
Fosfolipiden
Fosfolipiden zijn belangrijke amfifiele lipiden die een belangrijke bouwsteen vormen voor het celmembraan.
Functies proteïnen
- opgebouw uit C, H, O, N en S-atomen
- belangrijke energiebron;
- bouwstenen voor verschillende weefsels;
- spelen een belangrijke rol bij het celmetabolisme;
- enzymen
- sommige eiwitten staan in voor het transport van
bepaalde moleculen; - immunoglobulines (antilichamen of antistoffen)
verdedigen het lichaam tegen lichaamsvreemde
stoffen.
Bouw eiwit
Een eiwit is opgebouwd uit aminozuren.
Een aminozuur wordt gekenmerkt door (Tekening) R bepaalt het karakter van het aminozuur. De eiwitten van de mensen zijn opgebouwd uit 20 verschillende soorten aminozuren:
- essentiële aminozuren: Kan de mens niet zelf aanmaken en haalt deze uit dierlijke voedingsmiddelen zoals bonen, noten, soja, lenzen, …
-niet-essentiële aminozuren: Kan de mens zelf aanmaken. We vinden deze aminozuren in plantaardig voedsel.
Twee met elkaar verbonden aminozuren noemt men een DIPEPTIDE.
Drie met elkaar verbonden aminozuren noemt men een TRIPEPTIDE.
Vele met elkaar verbonden aminozuren noemt men een POLYPEPTIDE.
Denaturatie
Dit is het verliezen van de ruimtelijke structuur van het eiwit, m.a.w. het verliezen van de eigenschappen van het eiwit. Dit proces is onomkeerbaar.