KEMIJA - svojstva metala i nemetala Flashcards
1
Q
FIZIKALNA I KEMIJSKA SVOJSTVA (općenito)
A
FIZIKALNA: talište, vrelište, gustoća, električna vodljivost, agregacijsko stanje, topljivost, boja, okus, miris..
KEMIJSKA: reaktivnost gorenje
2
Q
FIZIKALNA SVOJSTVA METALA
A
- neprozirni su i metalnog sjaja
- većinom bijele i sive boje
- većinom velike gustoće
- visoko talište i vrelište (ovise o jakosti metalne veze)
- rastezljivi su i lako se izvlače
- dobri vodiči topline i elektriciteta
- otapaju se u talima drugih metala i daju LEGURE ili SLITINE
- imaju mali afinitet prema elektronima
- niska energija ionizacije
- male vrijednosti elektro negativnosti
3
Q
KEMIJSKA SVOSTVA METALA
A
- lako otpuštaju elektrone i tvore katione
- većinom imaju negativan standardni redukcijski potencijal = dobre redukacijska sredstva za nemetale
- u reakciji s kisikom tvore okside metala koji s vodom stvaraju hidrokside
- metali s negativnom redukcijskim potencijalom u reakciji s kisikom daju sol i vodik
- s vodikom tvoje metalne hidrite
4
Q
FIZIKALNA SVOJSTVA NEMETALA
A
- pri normalnim uvjetima su plinovi ili čvrste tvari niskog tališta (brom = tekućina)
- 18.skupina + vodik, kisik, dušik, fluor, klor = plinovto stanje
- svi nemetali osim grafita su slabe toplinske i električne vodljivosti
- čvrsto stanje = fosfor, sumpor, ugljik
- nisu sjajni
- mala gustoća
- pretežito mekani i lomljivi
- s porastom atomskog broja u periodi povećava im se afinitet prema elektronu, eletkro negativnost i energija ionizacije
- dobro su topljivi u nepolarnim otapalima
5
Q
KEMIJSKA SVOSTVA NEMETALA
A
- najreaktivnija je 17. skupina
- oksidiraju metale i nemetale manje relativne elektro negativnosti
- spajaju se s kisikom tvoreći okside koji u reakciji s vodom mogu tvoriti kiselinu
- atomi nemaju stabilnu elektronsku konfiguraciju jer u valentnoj ljusci imaju 4-7 elektrona
- stabilnosti postižu spajanjem s metalima i nemetalima
- s metalima pretežno grade spojeve s ionskim, a nemetalnima s kovalentnom vezom
6
Q
NATRIJEV KLORID
A
DOBIVANJE: - industrijski = isparavanjem morske vode
- laboratorijski = sinteza iz elemenata
SVOJSTVA: - bezbojna čista tvar
- slan okus
- kristalizacija u kubičnom sustavu
- koordinacijski broj 6
- talište 801
- topljiv polarnom otapali, topljivost ovisi o temperaturi
- otopina neutralna zbog djelovanja kloridnih iona
- nije hidroskopan (postaje zbog Mg, Cl2, MgSO4)
VAŽNOST: - industrija kože, sapuna, stakla, porculana
- kemijska industrija -> proizvodnja klora
- prehrana (začini i konzervansi)
- medicina (fiz. otopina, 0.9% otopina NaCl)
7
Q
REAKCIJE NATRIJA
A
- nepostojanost na zraku
4Na+O2+4CO2+2H2O -> 4NaHCO3 - gorenje
2Na+O2 -> Na2O2 - reakcija s vodom
2Na+2H2O -> 2Na+(aq) + 2OH-(aq) + H2 (g) - reakcija je burna, egzotermna, oslobađa se toplina. ‘Na’ se zapali zbog oslobađanja vodika, plamen je žute boje zbog specifičnih svojstava, nastaje natrijeva lužina koja se može dokazati fenolftaleinom
8
Q
NATRIJEV HIDROKSID
A
- bijeli prah
- čvrsta i neprozirna tvar
- higroskopan -> privlači vodu
- otapa se u vodi i nastaje natrijeva lužina
NaOH(s) –(H2O)–> NaOH(ag)
9
Q
NATRIJEVA LUŽINA
A
- jaka lužina
- velika promjena u industriji
- čuva se u staklenim bocama s gumenim ili plastičnim čepom, ne staklenim jer reagira sa sastojcima stakla
- natrijeva lužina + SiO2 -> Na2SiO3 = čepovi se zapeku i boca se ne može otvoriti
10
Q
NATRIJEV KARBONAT
A
- soda
- bijela čvrsta tvar u obliku praha
- proizvodnja: amonijačni Sclowayev postupak = proces je ekonomičan jer se najskuplje sirovine vraćaju u proces
11
Q
NATRIJEV HIDROGENKARBONAT
A
- soda bikarbona (NaHCO3)
- bijela čvrsta tvar u obliku praha
- slabo topljiva u vodi
- uporaba: prašak za pecivo, protiv žgaravice, za proizvodnju pjenušavih pića
12
Q
ZEMNOALKALIJSKI METALI
A
- metali 2. skupine
- teže otpuštaju elektrone (zbog 2 valentna elektrona i 2 energije ionizacije)
- Be, Mg, Ca, Ba, Ra
- vežu se ionskim i metalnim kemijskim vezama
- laki metali <5g/cm3 (gustoća)
- Be i Mg kristaliziraju u heksagonskom sustavu
- Ca i Sr u kubičnom (plošna ćelija)
- Ba u kubičnom (prostorna)
- specifično svojstvo = bojanje plamena
13
Q
KALCIJ
A
- najrasprostranjeniji zemnoalkalijski metal
- maseni udio = 3.4%
- dolazi u rudama i spojevima:
- kalcijev karbonat / vapnenac CaCO3
- gips ili sadra CaSO42H2O
- dolomit CaCO3MgCO3 - reagira s kisikom, vodom i klorovodičnom kiselinom
2Ca+O2 -> 2CaO
Ca+2H2O -> Ca2+H2
Ca+2HCl -> CaCl2+H2
14
Q
KALCIJEV KARBONAT
A
- u prirodi u 2 kristalna oblika (kalcit i aragonit)
- u svakodnevnom životu: vapnenac, kreda, mramor
CaCo3+H2O+CO2 <-> Ca+2HCO3 - reagira s prirodnom vodom bogatom CO2, nastaje topljivi kalcijev hidrogen karbonat pri povišenoj temperaturi reakcija je povratna, nastaje netopljivi kalijev karbonat
- posljedica je nastajanje stalagmita i stalaktita te kamaneca
15
Q
KALCIJEV OKSID
A
- živo vapnu
- za žbuku
- nastaje žarenjem CaCO3
CaCO3 -> CaO+CO2
16
Q
KALCIJEV HIDROKSID
A
- gašeno vapno
CA(OH)2
CaO+H2O - Ca(OH)2
17
Q
KALCIJEVA LUŽINA
A
- profiltrirana otopina kalcijeva hidroksida
- CaO + malo vode -> Ca(OH)2 -> vapneno mlijeko -> filtriranje -> vapnena voda + talog
18
Q
ŽBUKA
A
- smjesa gašenog vapna, pijeska i vode
- stvrdnjavanje žbuke: Ca(OH)2+CO2 -> CaCO3 + H2O
19
Q
KALCIJEV SULFAT DIHIDRAT
A
CaSO4*2H2O
- upotreba: imobilizacija lomova, kiparstvo, građevina
20
Q
TEHNIČKI VAŽNI METALI
A
željezo, bakar, aluminij
21
Q
ŽELJEZNE RUDE
A
- vrlo rijetko dolaze same na zemlji -> spojevi
- najčešće: -hematit
- limonit
- magnetit
- siderit
- pirit
22
Q
DOBIVANJE ŽELJEZA
A
- upotreba karbonatnih ili oksidnih ruda
- redukcija roda koksom u visokim pećima
23
Q
SVOJSTVA ŽELJEZA
A
- srebrne boje
- mekan i kovak metal
- visoko talište = 1538
- feromagnetičan -> zadržava magnetska svojstva i nakon prestanka djelovanja magnetskog polja
- dobar vodič topline i elektriciteta
- reaktivan -> reagira s nemetalima i kiselinama
- stvara hrđu
24
Q
UPOTREBA I VAŽNOST ŽELJEZA
A
- najčešća uporaba čelika manje kao sirovog ili lijevanog željeza
- konstrukcijski materijal, izrada alata, izragnja strojeva
- prehrana
VAŽNOST
- biogeni element
- nalazi se u sastavu hemoglobina u krvi
- omogućuje prijenos kisika -> nedostatak izaziva anemiju
- nalazi se u jetri, koštanoj srži i slazeni
- mikronutrijent -> potrebne manje količine u organizmu
- cikla, jaja, mahunarke, riba, školjke, crveno meso, listano povrće
25
REAKCIJE ŽELJEZA
- reagira s nemetalima = kisik, klor, sumpor
- reagira s neoksidirajućim kiselinama = nastaju soli i vodik, koncentrirana i razrjeđena HCl, razrjeđena H2SO4
26
BAKAR (dobivanje)
- dobivamo iz ruda: halkopirit, halkozin, kuprit, kevelin
- dobivanje: redukcija oksidne ili sulfidne rude pomoću koksa pri visokoj temperaturi
27
SVOJSTVA BAKRA
- prijelazni metal
- dobar vodič topline i elektriciteta
- crvenkaste boje
- žilav, rastezljiv, mekan, kovak
- postojan na zraku -> ne hrđa, ima zaštitni sloj barkoba (1) oksida
- talište = 1085C
28
REAKCIJE BAKRA
- reagira s kiselinama koje imaju jako oksidirajuće djelove
29
ALUMINIJ
- rude: boksit, smjesa minerala bermita i hidragilita
- dobivanje: elektrolizna rafinacija -> složen i skup proces
30
SVOJSTVA ALUMIJIJA
- srebrno-bijeli sjajan metal
- mala gustoća
- jako rastezljiv = može se lako izvući u tanke folije
- otporan na koroziju jer tvoji tanki prozirni okaidni sloj Al2O3
- odličan vodič topline i elektriciteta
- 3.najzastupljeniji element u Zemljinoj kori
31
REAKCIJE ALUMINIJA
- u normalnim uvjetima ne reagira s vodom i s oksidirajućim kiselinama zbog oksidnog sloja
- gori u kisiku izrazito svijetlim plamenom
- aluminij i njegovi spojevi su amfoterni ( reagiraju s kiselinama i lužinama)
32
UPOTREBA ALUMIJIJA
- industrijska ambalaža
- **pirotehnika**
- **automobilska i avio industrija**
- **graditeljstvo**
- prijenos električne struje
33
VAŽNOST RECIKLAŽE ALUMINIJA
- nije biogeni element
- smanjuje se zagađenje
- troši se manje energije i maje industrijske vode nego za proizvodnju aluminija iz osnovnih sirovina
- energija koja se uštedi recikliranjem 1 limenke dovoljna je za 3h rada TV prijemnika
- količina **emitiranih** plinova smanjuje se do 95%
34
HALOGENI ELEMENTI
F, Cl (plinovi), Br (tekućina), I (krutina), At
- agregatna stanja ovise o jačini VDW sila -> rastu of F prema I
- dolaze kao dvoatomne molekule, nepolarne
- najelektronegativniji elementi, najveći elektronski afinitet
35
SVOJSTVA KLORA
- plin žuto-zelena boje
- oštrog, bockajućeg mirisa
- izrazito otrovan
- u manjim količinama nadražuje sluznice dišnih organa
- p(Cl)=0.1% = smrtonosan
- 2.5 puta gušći od zraka
36
DOBIVANJE KLORA
- reakcija kalijeva pemanganata i koncentrirane klorovodične kiseline
37
UPOTREBA KLORA
- dezinfekcija vode za piće (0.1mg/l vode)
- vode u bazenu (0.3mg/l vode)
- uvođenjem klora u vodu nastaje klorna voda koja sadrži klorovodičnu kiselinu i hipoklorastu kiselinu koja je slaba i nestabilna i raspada se uz oslobađanje nascetnog ili atomnog kisika koji ima baktericidno djelovanje
- izbjeljivanje odjeće od lana i pamuka, ne od svile i vune jer će ih nascentni kisik uništiti
NAUČIT SPOJEVE IZ BILJEŽNICE 20.3.'24.
38
RASPROSTRANJENOST KISIKA
- volumni udio u atmosferi = 21%
- spojevi: silikati, karbonati, oksidi
- u ljudskom tijelu uz C, H, N
39
SVOJSTVA KISIKA
- otkriće na kaju 18.st.
- u elementarnom stanju je dvoatomna molekula
- struktura: dvostruka kvalentna veza sa sparenim elektronima
- PARAMAGNETIČNA SVOJSTVA: nespareni elektroni, djeluje slabo magnetsko polje
- plin bez boje, okusa i mirisa
- ne gori ali podržava gorenje
- jako oksidirajuće sredstvo
- reagira s metalima i nemetalima
40
DOBIVANJE KISIKA
1. LABARATORIJSKI = zagrijavanjem spojeva koji ga sadrže i lako otpuštaju
a) zagrijavanje kalijeva permanganata
b) zagrijavanje kalcijeva krlorata
2. INDUSTRIJSKI = sirovine: zrak i voda
a) iz zraka: frakcijska destilacija tekućeg zraka -> zrak hladimo na -200C, izdvajaju se plinovi (kisik -183C)
b) elektoliza vode
41
PRIMJENA KISIKA
- biokemijski procesi u ljudskom organizmu
- čist kisik nije pogodan za život
- prilagođavanje na promjene -21kPa
- naprave za disanje
- industrija čelika i stakla
- rezanje i zavarivanje metala
- reaktno gorivo u smjesi s vodikom
42
SUMPOR
- dolazi u elementarnom stanju, molekula S8
- u mineralima: pirit, halkopirit, sfakerit, galenir, cinadrit, sadra
- u spojevima: oksidi i sulfidi
43
SVOJSTVA SUMPORA
- čvrsta tvar žuta boje
- ne topljiv u vodi, topljiv u organskim otapalima
- kristal prstenaste strukture
- pri povišenoj temperaturi je reaktivan -> reagira s metalima i nemetalima
- biogeni element
- preko 30 alotopskih modifikacija
- stabilne: rompski i monoklinski
- manje stabilne: plastični ili amorfni sumpor -> nastaje zagrijavanjem i naglim hlađenjem
44
DOBIVANJE SUMPORA
Frachov postupak
45
SPOJEVI SUMPORA
- sumporovodik H2S(g)
- sumporovodična kiselika ili sulfidna kiselina H2S => soli sulfidi
- sumporov dioksid ili sumporov (IV) oksid SO2(g)
- sumporasta ili sulfidna kiselina H2SO3(aq) => soli sulfiti
- sumporov trioksid ili sumporov (VI) oksid SO3(g)
- simporna ili sulfatna kiselina H2SO4(aq) => soli sulfati
46
SUMPOROVODIK
- DOBIVANJE: kippov aparat reakcijom željeznog (III) sulflida i HCl
FeS(s) + 2HCl(aq) -> H2S(g) + FeCl2(aq)
- SVOJSTVA: - plin bez boje
- neugodnog mirisa
(pokvarena jaja)
- izrazito otrovan
- mol. slične građe mol. vode
- maja polarnost jer je sumpor
manje elektronegativan od
kisika
- ne postoje vodikove veze
između mol. i zato je plin
47
SUMPOROVODIČNA KISELINA
- nastaje otapanjem suporovodika u vodi
- slaba kiselina
48
SUMPOROV DIOKSID
- DOBIVANJE: 1) gorenje sumpora S + O2- >SO2
2) prženjem sulfidne rude 4FeS2 + 11O2 -> 2Fe2O3 + 8O2
- SVOJSTVA: - bezbojan plin
- neugodnog, oštrog,
bockajućeg mirisa
- izaziva kašalj
- struktura se prikazuje
rezonancijskom strukturom
- UPORABA: - konzervans u prehrambenoj
industriji
- u pivovarama i vinarijama za
regulaciju vrenja
- sterilizacija bačvi
- za izbjeljivanje osjetljivih
materijala
49
SUMPORASTA KISELINA
- nastaje otapanjem sumporova dioksida u vodi
SO2(g) + H2O(l) <--> H2SO3(aq)
50
SUMPOROV TRIOKSID
- DOBIVANJE: katalitičkom oksidacijom SO2
SO2(g) + O2(g) <--> 2SO3(g)
- SVOJSTVA: - lako hlapljiva tekućina
- kristalizira na temperaturi - nižoj od 16.8C
- s vlagom iz zraka stvara - sumpornu kiselinu
- u industriji se koristi za - dobivanje sumporne kiseline
51
SVOJSTVA SUMPORNE KISELINE
- W(koncentrirane H2SO2) = 98%
- gusta, uljasta, higroskopna tekućina
- ionizira u 2 stupnja
- NE VUK -> oslobađa se toplina i dolazi do prskanja
52
DJELOVANJE SUMPORNE KISELINE
1. DEHIDRACIJSKO
- koncentrirana sumporna kiselina oduzima vodu organskim tvarima (papir, drvo, šećer) tvari pougljuju i karboniziraju
2. HIDROSKOPNO
- koncentrirana sumporna kiselina veže na sebe vodu i koristi se u organskim sintezama za isušivanje plinova
53
UPOTREBA SUMPORNE KISELINE
- dobiva se kontaktnim postupkom
- u sintezi raznih organskih spojeva
- u rafiniranju nafte
- izrada pigmenata i boja
- obrada metala
- izrada najlona
54
SVOJSTVA ELEMENATA 15. SKUPINE
- N, P (nemetali), As, Sb (polumetali), Bi (metal)
- svi elementi osim Bi su višeatomne molekule
- krutine zbog jačih VDW sila
s vodikom pri sobnoj temperaturi stvaraju otrovne plinove:
- NH3 = amonijak
- AsH3 = arsin
- BiH3 = biz,utin
- PH3 = fosfin
- SbH3 = stibin
- s kisikom stvaraju okside
55
DUŠIK
- N2 -> dvoatomna molekula
- plin zbog slabih VDW sila
56
DOBIVANJE DUŠIKA
- industrijsko: frakcijskom destilacijom tekućeg zraka u kojoj se dušik izdvaja pri -196C
57
SVOJSTVA DUŠIKA U ATMOSFERI
- dijamagnetičan -> na njega ne djeluje magnetsko polje, zbog sparenih elektrona
- atomi su povezani trostrukom kovalentnom vezom
58
SVOJSTVA DUŠIKA U ZEMLJUNOJ KORI
- u sastavu minerala - NaNO3 (čilska salitra)
- biogeni element
- inertan (ne reagira) plin pri sobnoj temperaturi
- bez boje okusa i mirisa
- slabo topljiv u vodi
- ne gori i ne podržava gorenje
- W(u zraku) = 78%
59
SPOJEVI DUŠIKA
NH3 - amonijak
NH4OH(aq) - amonijeva lužina
HNO3 (aq) - dušićna kiselina (nitratna)
HNO2(aq) - dušikasta kiselina (nitritna)
soli
dušikovi oksidi
60
AMONIJAK (dobivanje)
- laboratorijsko dobivanje: reakcijom amonijeva klorida i kalcijeva oksida
2NH4Cl + CaO -> 2NH3 + CaCl2 + H2O
-industrijsko dobivanje: Haber-Boschov postupak -> katalistička sinteza iz elemenata
N2(g) + 3H2 <--> 2NH3(g)
- delta rH manja od 0 = egzoterma reakcija
61
SVOJSTVA AMONIJAKA
- bezbojni plin
- lakši od zraka
- oštar miris
- dobro topljiv u vodi
- upotreba: proizvodnja mineralnih gnojiva, sredstvo za čišćenje, rashladno sredstvo u uređajima
62
NATRIJEVA LUŽINA
- NH4OH(aq)
- amonijak se otapa u vodi i nastaje lužina
NH3(g) + H2O(l) <--> NH4(aq) + OH(aq)
- slaba lužina
63
DUŠIČNA KISELINA
- jaka kiselina
- reagira s metalima osim zlata, platine, iridija i rodija
- zlato se otapa u ZLATOTOPKI / carskoj vodi -> smjesa dušične i klorovodične kiseline (1:3)
UPOTREBA:
- proizvodnja umjetnih gnojiva
- proizvodnja eksploziva
- graviranje
- otapanje metala
- ekstrakcija zlata
64
AMONIJEVE SOLI
- s kiselinama amonijak daje soli:
NH4Cl -> amonijev klorid
NH4NO3 -> amonijev nitrat
(NH4)2SO4 -> amonijev sulfat
65
DUŠIKOVI OKSIDI
- uglavnom otrovni spojevi
N2O -> dušikov (I) oksid
N2O3 -> dušikov (III) oksid
N2O5 -> dušikov (V) oksid
NO -> dušikov (II) oksid
NO2 -> dušikov (IV) oksid
- nitratni iomi (NO3-) dokazuju se otopinom željezova (III) sulfata i koncentrirane sumporne kiseline pri čemu nastaje smeđi presten između 2 sloja koji je dokaz nitratnih iona
65
DIJAMANT
- najtvrđi prirodni mineral
- bezbojan poput vode, proziran
- velik indeks loma
- velika moć refleksije
- visoko talište i vrelište
- najveća toplinska vodljivost
- najbolji izolator
- tetraedarska struktura
- velika tvrdoća zbog čvrstih veza u slojevima i između sloja
- izrada bušilica, pisanje po staklu, obrada tvrdih materijala
66
PRIRODNI UGLJIK
- smjesa 2 stabilna izotopa 12C, 13C, i nestabilan 14C
- važnost 14C -> njegovo radioaktivno raspadanje nastavlja i nakon uginuća biljaka i životinja pa se određivanjem udjela izotopa 14C u pojedinim uzorcima može odrediti njihova starost
67
ALOTROPSKE MODIFIKACIJE UGLJIKA
- dijamant, grafit, fuleren, amorfni ugljik
- 2+ kristalna oblika
68
GRAFIT
- mekan mineral
- siva-srebrna do crna boja s kovinskim spojem
- dobar vodič električne struje i topline
- pri visokim temperaturama i atmosferskom tlaku sublimira
- za pisanje -> slojevi nasjedaju 1 na drugi i zato ostavlja trag na papiru
- čvrste kovalentne veze u sloju, a slabe VDW sile između slojeva
- atomi unutar sloja čine šesterokut
69
FULEREN
- crveno-ljubičaste boje
- 12 peteročlanih i 20 šesteročlanih prstena => kuglasti oblik
- čist ne provodi električnu struju -> provodi pri temperaturama nižim od -200C, uz K, Rb, Cs postaje supravodljiv
- SUPRAVODLJIVOST -> stanje pojedinih tvari da na niskim temperaturama provode električnu struju bez otpora iako na sobnoj temperaturi nisu dobri vodiči
70
AMORFNI UGLJIK
- zasebna alotropska modifikacija
- sitne čestice grafita
- nije čist ugljik, nego sadrži različite količine drugih elemenata
- prirodni ugljen, čađa, aktivni ugljen, koks, drveni ugljen
71
ANORGANSKI SPOJEVI UGLJIKA
ugljikov monoksid CO
ugljikov dioksid CO2
72
UGLJIKOV (II) OKSID / MONOKSID
DOBIVANJE: nepotpuno izgaranje ugljika iz fosilnih goriva
2C(s) + O2(g) -> 2CO(g)
- plin bez boje i mirisa
- slabo topljiv u vodi, neutralan oksid
- plavičasti plamen kod izgaranja
- manja gustoća od zraka = ide prema gore
- jak krvni otrov -> sposobnost vezanja hemoglobina u krvi 200-300 puta veća od kisika
- onemogućuje vezanje kisika na hemoglobin
- 0.4% u zraku = smrtonosno
- opasnost od gušenja
NASTAJE: kao ispušni plin automobila, u slučaju kvara bojlera ili plinskih instalacija te gorenjem plinskih peći ili štednjaka
73
UGLJIKOV (IV) OKSID / DIOKSID
LABARATORIJSKO DOBIVANJE: reakcijom kalcijeva karbonata i klorovodične kiseline u kippovom aparatu
CaCO3(s) + 2HCl(aq) -> CO2(g) + CaCl(aq) + H2O(l)
- nastaje kao produkt disanja, truljenjem organskih tvari, vrenjem šećera,**izgaranjem ugljikovih spojeva uz dovoljno kisika**
- prirodno nastajanje: C(s) + O2 (g) -> CO2
- vapnena voda -> reagens za ugljikov dioksid
CO2(g) + Ca(OH)2(aq) -> CaCO3(s) + H2O(l)
- vapnena voda se zamuti zbog nastalog taloga kalcijeva karbonata koji je teško topljiv
- plin bez boje i mirisa
- stalni sastojak zraka (0.033%)
- -78.9% -> sublimira = SUHI LED -> hlađenje namirnica
- teži od zraka
- plin zagušljivac => 'nije otrovan, ali ubija' -> skuplja se na dnu posuda/prostorija
- stvara se CO2, a O2 se troši te postoji opasnost od gušenja
- ne gori i ne podržava gorenje
74
UGLJIČNA KISELINA
- nastaje otapanjem CO2 u vodi
CO2 + H2O -> H2CO3
- slaba kiselina
- nije otrovna za ljude
- koristi se u izradi pjenušavih pića -> daje osvježavajući okus
75
OKSIDI
- spojevi kisika s metalima i nemetalima u kojima je oksidacijski broj kisika -2
OKSIDI PRIJELAZNIH ELEMENATA
- 3.-11.
- nižeg oksidacijskog broja -> ionski karakter i bazična svojstva
- višeg oksidacijskog broja -> kovalentni karakter i kisela svojstva
76
VRSTE OKSIDA
1) KISELI
- oksidi nemetala
- u reakciji s H2O stvaraju kiseline
- O2 se s nemetalnom spaja kovalentnom vezom
2) NEUTRALNI
- oksidi nemetala
- ne reagiraju s H2O, kiselinama i lužinama
3) BAZIČNI
- oksidi metala
- reagiraju s kiselinama i kiselim oksidima pri čemu nastaju soli
4) AMFOTERNI
- pretežito ne reagiraju s vodom, ali reagiraju s kiselinama i lužinama
- oksidi i kiselih i bazičnih svojstava
77
KLORIDI
- soli klorovodične kiseline
- nastanak: metalnim oksidom i kiselinom, neutralizacijom, sintezom iz elementarnih tvari, reakcijom HCl i oksida, hidroksida ili karbonata
78
HIDRIDI
- spojevi vodika s metalima 1. ili 2. skupine i nekim nemetalima
- oksidacijski broj vodika u spojevima s metalima je -1
79
HIDRIDI METALA
1. IONSKI
- reagiraju s H2O uz oslobađanje H2, a vodene otopine postaju bazične
- ionska veza između atoma H2 i metala
- bijele čvrste tvari i jaka redukcijska sredstva
2. KOVALENTNI
- atom H2 vezan kovalentnom vezom za drugi atom
80
HIDRITI NEMETALA
kiseli, bazični, neutralni, amfoterni
