Introductie tot persoonlijkheidspsychologie Flashcards
Trek-beschrijvende adjectieven
Bijv. naamwoorden
Persoonlijkheid
Verzameling van psychologische trekken en mechanismes in het individu, die georganiseerd en relatief blijvend zijn en die zijn interacties met, en aanpassingen aan de intrapsychische, fysieke en sociale omgevingen beïnvloeden
Psychologische trekken
karakteristieken die verwijzen naar zowel verschillen als overeenkomsten tussen mensen
Gemiddelde neiging
beschreven door trekken
Psychologische mechanismes
refereert naar manier waarop persoonlijkheid tot uiting komt, zorgt voor input, beslissingsregels, output
Binnen het individu
persoonlijkheid over het algemeen redelijk stabiel over tijd en redelijk consistent in verschillende situaties
Georganiseerd
mechanismes trekken hangen op coherente manier samen met elkaar
Blijvend
redelijk consistent
Onderscheid staat en trek
Staat: wanneer je even boos bent in een situatie
Trek: wanneer je over het algemeen boos over komt en dit een persoonlijkheid trek van jou is
Beinvloedbare krachten
persoonlijkheidstrekken zijn krachten die beïnvloeden hoe mensen denken, handelen en voelen
Persoon-omgeving interactie
personen interacteren met hun omgeving, waarnemen, selecteren, oproepen, manipuleren
Aanpassing
mensen bereiken doelen, passen zich aan en handelen naar uitdagingen en problemen die ze tegenkomen
Drie niveaus van persoonlijkheidstrekken
Menselijk natuur: trekken en mechanismes van persoonlijkheid bedoeld die typisch zijn voor de mens en die (bijna) iedereen bezit.
Individuele verschillen en groepsverschillen: mensen in een groep hebben bepaalde persoonlijkheidseigenschappen gemeen met elkaar en deze gedeelde eigenschappen maken die groep verschillend van andere groepen.
Niveau van individuele uniekheid: specifiek naar de unieke persoon zelf gekeken.
Twee manieren om individuen te bestuderen
Nomothetisch onderzoek: gekeken naar statistische vergelijkingen van individuen of groepen.
Ideografisch: richt zich op een persoon, waarbij vaak gebruik word gemaakt van casestudy’s of psychologische biografieen van een persoon
Menselijk natuur bestudeerd door Freud
Legt de nadruk op seks en agressie als onbewuste motivatie voor menselijk gedrag en gaf een fysieke structuur aan het id, ego en superego (universele aangeboren insticten)
Kennisdomein
Gespecialiseerd gebied in wetenschap, waarin psychologen zich gefocust hebben op het leren van enkele specifieke en beperkte aspecten van de menselijke natuur.
Soorten kennisdomeinen
Dispositionele domein: doel om meest belangrijke manieren waarop individuen van elkaar verschillen meten en in kaart brengen.
Biologische domein: verzamelen biologische systemen, in hoeverre is persoonlijkheid erfelijk.
Intrapsychische domein: mentale, onbewuste persoonlijkheidsprocessen, belangrijkste theorie de psychoanalyse van Freud.
Cognitief- experimentele domein: focus op cognitieve en subjectieve ervaringen, zoals bewuste gedachtes, gevoelens, opvattingen en verlangens over zichzelf en anderen.
Sociale en culturele domein: persoonlijkheid speelt zich niet alleen in het hoofd af, maar wordt ook beïnvloed door sociale en culturele context.
Aanpassingsdomein: persoonlijkheid speelt sleutelrol in de manier waarop mensen zich aanpassen aan de gebeurtenissen in het dagelijks leven.
Goede theorie
- Is een gids of richtlijn voor onderzoekers
- Ordent onderzochte feiten
- Doet voorspellingen
Beliefs
Overtuigingen gebaseerd op geloof, geen betrouwbare feiten en systematische observaties.
Normen voor beoordelen persoonlijkheidstheorieen
- Comprehensiveness (volledigheid)
- Heuristic value (heuristische waarde) : geeft theorie goede info over belangrijke nieuwe ontdekkingen die nog niet bekend waren.
- Testability (tastbaarheid) : genoeg informatie om empirisch te kunnen toetsen.
- Parsimony (zuinigheid) : weinig veronderstellingen en assumpties (zuinigheid) of veel veronderstellingen en assumpties (gebrek aan zuinigheid).
- Compatibility and integration across domains and levels (compatibiliteit en integratie in de niveaus en domeinen) : gaat nieuwe theorie geen principes uit andere domein tegen.