integratie bundel 7.0 Flashcards
ulcus pepticum:
- een defect van het epitheel met een diameter > 5 mm, wat doordringt tot in de submucosa
- ulcus pepticum: 1:1000 personen per jaar
- ulcus duodeni: 3:1000 personen per jaar
- komen meer voor bij mannen en op hogere leeftijd
oorzaken peptisch ulcus:
- infectie met Helicobacter Pylori, wat zorgt voor extra productie van zuur en waardoor zweren ontstaan
- NSAID-gebruik, want door het chronisch gebruik hiervan, wordt de beschermende werking van ProstaGlandine E2 te niet gedaan
symptomen peptisch ulcus:
- pijn in bovenbuik
- (bloed)braken
- misselijkheid
- brandend maagzuur
- melena (zwarte ontlasting)
diagnostiek H. pylori infectie:
- C13 ureumademtest
- feces test
- gastroscopie met biopten
behandeling peptisch ulcus:
- protonpompremmers en histamine-2-receptor antagonisten
- anti H. pylori therapie, combinatie 2 soorten antibiotica en een protonpompremmer
- bij NSAID gebruik, moet dat gestaakt worden
een onbehandeld peptisch ulcus kan leiden tot:
maagkanker, maagbloedingen en perforaties
prevalentie/incidentie maagcarcinoom:
- maag- of slokdarmcarcinoom wordt in Nl jaarlijks bij 3800 nieuwe patiënten vastgesteld
- incidentie stijgt met de leeftijd en leeftijd > 50 jaar
- incidentie bij mannen ongeveer 1,5 keer zo hoog
risicofactoren maagcarcinoom:
- leeftijd, dus > 50 jaar
- geslacht, dus man
klachten maagcarcinoom:
- bij beginstadium weinig tot geen klachten
- uiteindelijk verminderde eetlust, gewichtsverlies, maagbloedingen, dus melena, helder bloedverlies, bloedbraken of anemie, misselijkheid, braken en dysfagie
diagnostiek maagcarcinoom:
- gastroscopie met biopten
behandeling maagcarcinoom:
- operatief verwijderen van de tumor
- 5-jaars overleving is ongeveer 20%
bij cholelithiasis kan onderscheid worden gemaakt in:
- cholecystolithiasis (galstenen in de galblaas)
- choledocholithiasis (galstenen in de galwegen)
choledocholithiasis komt voor bij 15-20% van de patiënten met cholelithiasis
koliekpijn van galstenen worden vaak uitgelokt door vet eten en na de avondmaaltijd
labuitslagen die verhoogd zijn bij cholestase:
- alkalisch fosfatase
- gamma-GT
- totaal bilirubine
- ALAT en ASAT
een abdominale echo bij galstenen:
- heeft een hoge sensitiviteit en specificiteit voor het aantonen van cholecystolithiasis
- maar heeft beperkte sensitiviteit voor choledocholithiasis
hoeveel procent van de Nl bevolking heeft nierstenen?
1%
mannen of vrouwen vaker nierstenen?
mannen 2x zo vaak
therapie bij niersteenkoliek:
- acuut, dan drainage, pijnstilling en bloeddruk ondersteuning
- stenen < 4mm passeren bij 95% van de mensen spontaan binnen 6 weken
- stenen > 1 cm behoeven vaak een urologische/radiologische interventie, zoals vergruizing/ESWL, semirigide URS (voor distale stenen) en flexibele URS (voor stenen tot aan het pyelum)
acute pancreatitis:
- je kunt er volledig van genezen en de klier heeft er geen gevolgen van
- oorzaken: galstenen, medicatiegebruik, metabolische abnormaliteiten, infecties en trauma
symptomen acute pancreatitis:
- ernstige pijn in epigastrische regio
- met uitstraling naar de rug
- misselijkheid en braken
- soms een SIRS, waarbij het immuunsysteem geactiveerd wordt
- in uiterste gevallen Multi Orgaan Failure en de dood
diagnostiek acute pancreatitis:
- klinische presentatie
- verhoogd serum amylase en/of lipase van 3 keer de bovengrens van normaal
behandeling acute pancreatitis:
- vooral ondersteunend
- oorzaak wegnemen
- complicaties behandelen
AAA:
- een permanente verwijding van de aorta met een diameters minimaal 1,5 de breedte van de normale diameter
- komt voor bij 5-8% van de mannen > 65 jaar
- komt voor bij 2% van de vrouwen > 65 jaar
- bij het ruptureren van een AAA haalt 50% van de patiënten het ziekenhuis niet eens
symptomen AAA:
- pijn in epigastrio die kan uitstralen naar rug
- misselijkheid
- braken
- zweten
- hemodynamisch instabiel (hoge pols, lage tensie)
diagnostiek AAA:
- echo
- CT-angiografie
behandeling AAA:
- wanneer diameter AAA groter is dan 5,5, dan operatie geïndiceerd
- bij vrouwen vanaf 5 cm
bij wie komt anemie veel voor?
vooral bij vrouwen tussen 15 en 50 jaar
symptomen anemie:
- vermoeidheid, bleekheid van huid en slijmvliezen
- ernstigere gevallen ook hartkloppingen, duizeligheid, POB en kortademigheid na inspanning
diagnostiek anemie:
- meten Hb
- meten MCV
- meten reticulocyten
- meten ferritine
behandeling hyperthyreoïdie:
- gebrui van thyreostatica, zoals strumazol en PTU
- strumazol is standaardbehandeling, maar PTU wordt gegeven bij zwangerschapswens
hepatitis:
- is een leverontsteking door auto-immuunreacties, leververvetting, alcohol, medicatie of virussen
- de ontsteking veroorzaakt levercelverlies, waardoor de lever bilirubine niet goed kan conjugeren
- leidt tot spierpijn, misselijkheid, verminderde eetlust, malaise, buikpijn, donkere urine, ontkleurde ontlasting, pruritus, vermoeidheid, icterus, koorts
diagnostiek hepatitis:
- leverschade wordt bepaald door bloedonderzoek naar ASAT, ALAT, gamma-GT en totaal bilirubine
behandeling hepatitis:
- acute virale hepatitis geneest vanzelf
- auto-immuun hepatitis wordt behandeld met immunosuppressiva
- beginnende alcoholische hepatitis wordt verbeterd door alcohol stop
longcarcinoom:
- vooral bij mannen
- bijna nooit onder 45 jaar
- belangrijkste risicofactor is roken
- symptomen: dyspneu, hoesten (soms met bloed), vermoeidheid, weinig eetlust, gewichtsverlies, nachtelijk zweten, hardnekkige pneumonie
- slechte prognose
diagnostiek en behandeling longcarcinoom:
- X-thorax of CT-thorax
- minder dan een kwart van de carcinomen is operabel
- prognose is slecht, omdat bij helft van de patiënten al uitzaaiingen zijn bij diagnose
aanvullend onderzoek voor DVT:
- D-dimeer test
- duplex echografie
- MRI of CT-venografie
behandeling DVT:
anticoagulantia, compressietherapie en leefstijl veranderingen
aanvullend onderzoek bij claudicatio intermittens:
- enkel-arm index
- doppler echografie
- angiografie
zonder behandeling kan claudicatio intermittens progressief verergeren, maar met leefstijlveranderingen en medicatie kan de progressie worden vertraagd.
andere mogelijke diagnoses bij pijn in het been:
- oppervlakkige tromboflebitis
- post-trombotisch syndroom
- chronische veneuze insufficiëntie
macroscopische hematurie duidt op een:
urologische oorzaak
nierstenen:
- 5-10% van de populatie
- maximale incidentie tussen 30 en 50 jaar
- mannen 2x zo vaak als vrouwen
- 50% van patiënten krijgt een recidief binnen 10 jaar
- 25% van de patiënten heeft positieve anamnese
- in 25% van de gevallen is medische ingreep nodig
welke nierstenen/uretherstenen zijn niet zichtbaar op X-BOZ?
- urinezuurstenen
- cystinestenen
- struvietstenen
pyelonefritis:
- een vorm van urineweginfectie
- bacteriële infectie van het pyelum (nierbekken) en het nierweefsel
- ontstaat doordat een infectie opstijgt vanuit de blaas
- E. coli is vaak de veroorzaker van pyelonefritis
klachten en risicofactoren voor pyelonefritis:
- klachten: hoge koorts en algemene malaise, koude rillingen, misselijkheid, bij ouderen delier, flank- of rugpijn en klachten passend bij een blaasontsteking
- risicofactoren: zwangerschap, diabetes, nierstenen, anatomische afwijkingen
diagnostiek pyelonefritis:
- anamnese
- urineonderzoek (nitriettest, bacteriën, leukocyten en eventueel ery’s in het sediment en urinekweek)
behandeling pyelonefritis:
- veel drinken
- gelijk naar het toilet bij aandrang
- bij plassen blaas volledig legen
- eventueel antibiotica
acuut nierfalen wordt ook acute nierinsufficiëntie genoemd
acute neirinsufficiëntie:
- daarbij neemt de GFR in enkele dagen sterk af
- een normale GFR is 100-120 ml/min
- de nier heeft enorme over capaciteit waardoor klachten van nierinsufficiëntie pas beginnen als de GFR bij 30 ml/min is gekomen
- de eGFR is een schatting van de GFR en kan alleen worden bepaald bij steady state
- steady state: over de tijd een constante plasma-creatinine concentratie
pre-renale niersinsufficiëntie:
- probleem ligt voor de nier
- verminderde bloedflow is bijna altijd de oorzaak
- de schade is vaak omkeerbaar
- voorbeeld: lage bloeddruk of een stenose in de nierarterie
renale nierinsufficiëntie:
- probleem ligt in de nier zelf
- structurele beschadiging van de nier
- die schade blijft ook nadat het probleem is opgelost
- proteïnurie
post-renale nierinsufficiëntie:
- probleem na de nier
- probleem bijvoorbeeld in blaas, prostaat of beide ureters
- schade is vaak omkeerbaar
- vaak verlaagde urineproductie
wanneer de patiënt al bekend is met een gemetastaseerde prostaatcarcinoom, is het waarschijnlijk een post-renale nierinsufficiëntie.
door de prostaatcarcinoom is de prostaat vermoedelijk groter en zorgt daarvoor voor een obstructie van de urethra.
urine wordt moeilijker uit geplast, de blaas wordt niet helemaal leeg geplast.
doordat de urine zich in de blaas ophoopt, zal de urine uiteindelijk teruglopen door de ureters naar de nier en zorgen voor nierstuwing.
symptomen acute alcohol intoxicatie:
- patiënt kan in eerste fase ontremd en mogelijk agressief zijn
- patiënt kan in tweede fase bewustzijn afnemen, sufheid, verwardheid vertonen
tekenen van een acute alcohol intoxicatie:
een alcohol intoxicatie kan leiden tot stoornissen van metabolisme:
- keto acidose
- lactaat acidose
- hypoglycemie
- hypertriglyceridemie
ook kan het leiden tot elektrolyt stoornissen
alcohol heeft een dempende werking op het centrale zenuwstelsel. dit kan leiden tot problemen met de ademhaling. er kan hypoventilatie optreden door afgenomen ademhalingsprikkel. dat kan leiden tot type 2 respiratoire insufficiëntie (hypoxemie en hypercapnie) en respiratoire acidose.
ook kan alcohol intoxicatie leiden tot hypothermie.
complicaties alcohol intoxicatie:
- coma
- aspiratie pneumonie
- hartritmestoornissen
- overlijden door ventriculaire fibrillatie
risico’s van ernstige hyperthermie:
- orgaan beschadiging en afname van orgaan functies, waaronder afname van hersenfunctie en hemodynamische instabiliteit: hypotensie, hypovolemische shock en zelfs circulatie stilstand door afname van het extracellualire volume ofwel bloedvolume.
hyperthermie verloopt in de volgende 3 fasen:
1 hittekramp
2 hittestuwing en hitte-uitputting
3 hitteberoerte
hittekramp:
- symptomen: spierkrampen, onwel bevinden, misselijkheid, duizeligheid en hyperventilatie
- eerste hulp die moet worden verleend: water en zout (en suiker) aanvullen middels isotone sportdrank of chips en de spieren van het slachtoffer een beetje bewegen en oprekken
symptomen hittestuwing:
- warme, rode huid
- aanwezigheid van transpiratie, maar mogelijk afgenomen
- hoofdpijn
- misselijkheid en braken
- vermoeidheid
- versnelde hartslag
symptomen hitte-uitputting:
- klamme, koele, vochtige en bleke huid
- griepachtig beeld
- flauwte
- dorst
- misselijkheid en braken
- vermoeidheid
- versnelde hartslag
eerste hulp verlenen bij hittestuwing en hitte-uitputting:
- het slachtoffer ontdoen van warme kleding
- water en zout aanvullen
- vitale functies controleren middels ABCDE
- slachtoffer koelen
- overplaatsing naar ziekenhuis wanneer het slachtoffer niet snel herstelt
hitteberoerte:
- een lichaamstemperatuur > 40, zonder infectie en ontsteking
- een verstoring van de hersenfunctie, dus afgenomen bewustzijn, verwardheid, epileptisch insult, afwijkend gedrag
- temperatuur zodanig hoog dat organen beschadigen en hun functie kunnen afnemen en uitvallen
symptomen hitteberoerte:
- zowel warme, rode, droge huid als een koude, bleke, niet klamme huid zijn mogelijk
- afwezigheid van transpiratie
- afgenomen bewustzijn
- verwardheid
- epileptisch insult
- versnelde ademhaling
- versnelde hartslag
eerste hulp geven bij hitteberoerte:
- vitale functies controleren middels ABCDE
- slachtoffer sterk koelen
- slachtoffer niet laten drinken of eten
- overplaatsing naar ziekenhuis
een niet ernstige allergische reactie manifesteert zich alleen op de plek waar het allergeen met het lichaam in contact is gekomen.
een ernstige allergische reactie manifesteert zich systemisch
symptomen bij zowel ernstige als niet ernstige allergische reactie:
- roodheid, warme huid
- dikke oogleden
- hoesten en niezen
- tranende ogen
- zwelling van de huid
- jeuk
- galbulten
- een pijnlijke huid
symptomen die enkel bij een ernstige allergische reactie voorkomen:
- tachypneu
- tachycardie + zwakke pols
- zwelling tong en slijmvliezen in mond, keel en neus
- benauwdheid
- piepende ademhaling of stridor
- duizeligheid
- POB
- bewustzijn daling
- misselijkheid en braken
- buikpijn
bij een anafylactische shock moet er zo snel mogelijk…
een epipen worden toegediend
belangrijkste werking van adrenaline bij anafylactische shock:
het remmen van de histamine afgifte door de mestcellen
gebruik epipen:
- blauwe dopje eraf halen
- orange to the thigh
- blue to the sky
een epipen bevat:
0,30 mg adrenaline
slecht gereguleerde DM is gerelateerd aan het syndroom van Cushing, omdat cortisol een antagonist effect heeft op insuline.
ACTH afhankelijke cushing:
- 90% van de gevallen door een ACTH producerende hypofyseadenoom
- 10% van de gevallen door een ectopische ACTH productie
diagnostiek ziekte/syndroom van Cushing:
- meten cortisol excretie in 24 uurs urine
- 1 mg dexamethason suppressietest
- middernacht speeksel cortisol concentratie
- Bilaterale Sinus Petrosus Inferior Sampling Test (BSPIS)
familiaire hypercholesterolemie:
- is een co-dominante genetische aandoening die meestal ontstaat door een mutatie in het gen van de LDL-receptor
- met als gevolg een verhoogde plasma cholesterolspiegel
- dit zorgt voor sterk verhoogd risico op atherosclerotische HVZ
LO bij familiaire hypercholesterolemie:
- xanthomen (ophoping van vet op pezen en onder de huid)
- arcus lipoides (witte ring van vetcellen in het hoornvlies)
- xanthelasmata (gele cholesterol plaque rondom oog)
behandeling familiaire hypercholesterolemie:
hoge dosis atorvastatine of rosuvastatine
atorvastatine:
- een statine
- werkt door HMG-CoA-reductase competitief te remmen
- dit zorgt voor afname van de endogene cholesterolsynthese in de hepatocyt
- een gevolg hiervan is de verhoogde expressie van LDL-receptoren in de lever
- hierdoor kan meer LDL opgenomen worden, wat zorgt voor daling plasma cholesterolspiegel
