integratie bundel 6.0 Flashcards
1
Q
gastro-enteritis:
A
- ontsteking van maag en darmen
- veelal veroorzaakt door een virale infectie (noro- of rota virus) of een bacteriële infectie (salmonella, campylobacter, E. coli) of soms een parasitaire infectie
2
Q
prevalentie/incidentie gastro-enteritis:
A
- komt bij 4,5 miljoen mensen voor in Nederland
- incidentie is vooral hoog bij kinderen 0-4 jaar
- het is vaak besmettelijk
3
Q
symptomen gastro-enteritis:
A
- pijn in bovenbuik
- braken
- misselijkheid
- verminderde eetlust
- koorts
- buikkrampen
- diarree
- moeheid, hoofdpijn en spierpijn
4
Q
wanneer vermoeidheid en veel plassen samen voorkomen, is de meest voorkomende oorzaak:
A
diabetes
5
Q
diabetes mellitus type 1:
A
- absolute insuline deficiëntie
- auto-immuun reactie, waarbij bèta cellen in de pancreas worden afgebroken en er dus niet tot nauwelijks insuline kan worden geproduceerd
- symptomen ontstaan vaak plotseling
6
Q
symptomen DM type 1:
A
- polydipsie (veel drinken)
- polymictie (veel plassen)
- polyfagie (enorme eetlust)
- gewichtsverlies
- vermoeidheid
- wazig zien
- jeuk
7
Q
diagnostiek DMT1:
A
- nuchter plasma glucose: > 7,0 mmol/L
- willekeurig plasma glucose: > 11,1 mmol/L
- HbA1C > 6,5 % / 48 mmol/mol
8
Q
behandeling DMT1:
A
is gericht op reguleren bloed glucose spiegel
- zowel leefstijl belangrijk, maar patiënten zijn insulineafhankelijk
- insuline (allerlei verschillende vormen)
9
Q
gevolgen DMT1:
A
- korte termijn: hypers en hypos
- lange termijn: macrovasculaire complicaties (HVZ) en microvasculaire complicaties (nefropathie, retinopathie en neuropathie)
10
Q
diabetes mellitus type 2:
A
- de insuline gevoeligheid is afgenomen of insuline werkt niet goed meer door relatieve insulineresistentie
- komt vaak op oudere leeftijd voor, in 80% van de gevallen gaat het gepaard met overgewicht
- klachten beginnen subtiel en worden in het begin vaak toegeschreven aan andere oorzaken, daarom late diagnose
- kan gepaard gaan met diabetische retinopathie, nefropathie en/of neuropathie
11
Q
symptomen DMT2:
A
- polydipsie
- polymictie
- droge mond
- moeheid
- wazig zien
- aanhoudende schimmelinfecties
12
Q
behandeling DMT2:
A
- leefstijl als eerste, genoeg bewegen om insuline gevoeligheid te verhogen en de progressie van de ziekte af te remmen
- suikerarm dieet, met veel langzame koolhydraten, veel voedingsvezel en weinig verzadigd vet
- medicamenteus: metformine, sulphonyl-ureumderivaten, insulinetherapie
13
Q
diabetes insipidus (DI):
A
- zeldzame aandoening
- onvermogen van de nieren om water vast te houden
- probleem in productie, afgifte of werking van vasopressine
- komt op iedere leeftijd voor
14
Q
oorzaken DI:
A
- hoofdtrauma
- genetische belasting
- psychogene oorzaken
- afwijkingen aan hypothalamus
- tijdens zwangerschap
15
Q
symptomen DI;
A
- polydipsie
- polyurie
- nocturie (nachtelijk plassen)
- droge huid
- vermoeidheid
16
Q
behandeling DI:
A
- desmopressine, een synthetische vorm van ADH
- thiazidediuretica
- volgen zout- en eiwitarm dieet
17
Q
diabetische ketoacidose:
A
- ernstige hyperglycaemie door een absolute insuline deficiëntie
- bij DMT1
18
Q
diagnostiek keto acidose:
A
- bloedsuikerspiegel
- pH in het bloed (<7,3)
- ketonen in bloed/urine
19
Q
LO bij keto acidose:
A
- uitgeputte, zieke indruk
- verlaagd bewustzijn
20
Q
symptomen keto acidose:
A
- door lage pH versnelde en diepe ademhaling, Kussmaul-ademhaling
- braken
- acetongeur
- misselijkheid
- dorst
- polyurie
- gewichtsverlies
- abdominale pijn
- verzwakking
- tachycardie
- hypotensie
- hypothermie
- dehydratie
- warme, droge huid
21
Q
behandeling diabetische keto acidose:
A
- toedienen van insuline, IV
- (4 eenheden insuline per uur IV)
- als patiënt veel vocht is verloren, dan infuus met NaCl 0,9%
- elektrolyten corrigeren
22
Q
hyperosmolaire hyperglycemische ontregeling (HHS):
A
- een nieuwe patiënt met DMT1 kan zich hiermee presenteren
- het is wel vaker geassocieerd met type 2
- zeer hoge bloedglucosewaarden, ernstige dehydratie en een verhoogde plasma osmolariteit zonder significante keto acidose
23
Q
coeliakie:
A
- levenslange gluten overgevoeligheid en auto-immuunziekte
- er is sprake van vlokatrofie in de dunne darm
- daardoor treedt malabsorptie op
24
Q
klachten passend bij coeliakie:
A
- chronische vetdiarree
- anorexie
- spugen
- buikpijn
- humeurigheid
- anemie
- gewichtsverlies
25
Q
diagnostiek coeliakie:
A
- kijken naar familieanamnese, afbuigen lengte/gewichtscurve en tekenen van anemie
- HLA-typering nodig en er kan gekeken worden naar antistoffen tegen tTG en anti-endomysium, die 10 keer verhoogd moet zijn
- duodenumbiopt en endoscopie van duodenum
- diagnose vindt vooral plaats op leeftijd tussen 8 en 24 jaar
- komt vaker voor bij vrouwen
26
Q
als klachten van een patiënt met coeliakie komen door onopzettelijke glutenconsumptie of een niet-strikte naleving van een glutenvrij dieet, dan zal de behandeling zich richten op:
A
- strikte naleving van glutenvrij dieet
- symptomatische behandeling (hydratatie en vitaminesupplementen)
- ontstekingsremmende medicatie (in geval van ernstige ontsteking kan korte kuur corticosteroïden overwogen worden)
- follow-up en monitoring
27
Q
PDS (schema):
A
- klachten nemen af na defecatie
- slijm bij ontlasting, maar geen bloed
- geen afwijkingen bij aanvullend onderzoek
28
Q
IBD (schema):
A
- klachten zijn niet-dieetgerelateerd
- bloed en slijm bij ontlasting
- verhoogd fecaal calprotectine
29
Q
coeliakie (schema):
A
- klachten zijn dieet gerelateerd
- gewichtsverlies
- verhoogd tissue-transglutaminase (tTGA)
30
Q
gastro-enteritis (schema):
A
- meerdere mensen binnen gezin momenteel zelfde klachten
- waterdunne ontlasting
- fecesonderzoek positief voor bijv. norovirus
31
Q
IBD:
A
- ziekte van Crohn + colitis ulcerosa
- chronische ontstekingen in het maag-darmkanaal
- symptomen variëren in ernst en kunnen perioden van opflakkeringen en remissies vertonen
32
Q
symptomen IBD:
A
- buikpijn
- diarree
- gewichtsverlies
- vermoeidheid
- bloed bij ontlasting
- koorts
- verlies van eetlust
33
Q
prevalentie/incidentie IBD:
A
- 100 per 100.000
- piekincidentie tussen 15-25 en 56-65 jaar
- incidentie bij mannen en vrouwen gelijk
34
Q
diagnostiek IBD:
A
- anamnese met typische klachten
- LO meestal normaal
- bloedonderzoek, ontlastingsonderzoek en calprotectine bepaling
- gouden standaard is na laboratoriumonderzoek een endoscopie
35
Q
ziekte van Crohn:
A
- transmurale ontsteking door het gehele maag-darmkanaal
- hierbij zijn alle lagen van de darmen betrokken en kan in alle lagen schade worden veroorzaakt
- fistels naar blaas of perianaal kunnen optreden
- klachten rondom de anus en malabsorptie
36
Q
colitis ulcerosa:
A
- diffuse, (sub)mucosale inflammatie met oppervlakkige ulceraties
- begint typisch in rectum/endeldarm, maar kan uitbreiden naar proximale delen van de dikke darm
- proctitis (alleen endeldarm), linkszijdige colitis of pancolitis (hele colon)
- frequente diarree, aanwezigheid van bloed en slijm in ontlasting, sterke toename defecatie drang, loze aandrang
37
Q
doelen van behandeling IBD:
A
- verminderen ontsteking
- beheersen symptomen
- voorkomen van complicaties
38
Q
bij de behandeling bij IBD wordt gebruik gemaakt van een piramidevorm (er wordt begonnen met de minst intensieve behandeling):
A
- mesalazine (alleen bij CU)
- corticosteroïden (prednison/budesonide) bij acute opvlammingen
- immunosuppressiva (methotrexaat, azathioprine) als onderhoudstherapie
- anti-TNF-alfa (infliximab, adalimumab)
- vedolizumab
- JAK-STAT remmers
- chirurgie
39
Q
incidentie en prevalentie coloncarcinoom:
A
- incidentie 1,5 keer hoger bij mannen dan bij vrouwen
- incidentie neemt na 50e levensjaar toe
40
Q
coloncarcinoom:
A
- ontstaan door uitgroei van poliepen in de dikke darm
41
Q
symptomen coloncarcinoom:
A
- veranderd defecatie patroon
- rectaal bloedverlies
- buikpijn
- loze aandrang
- bloedarmoede
- ongewenst gewichtsverlies
42
Q
diagnostiek coloncarcinoom:
A
- rectaal toucher met bloed aan handschoen
- mogelijk palpabele massa in abdomen
- gouden standaard is een colonoscopie met biopten
- CT-scan waarbij gekeken wordt naar lymfeklieren en levermetastasen
43
Q
top 3 geneesmiddelen bij ouderen:
A
- cardiovasculaire middelen
- psychofarmaca
- analgetica
44
Q
absorptie veranderingen bij ouderen:
A
- geen grote veranderingen
- eventuele slikproblemen
- de grootte van het darmoppervlak en de motiliteit van de darmen nemen af bij ouderen
- maar die verminderde motiliteit geeft een langere beschikbare tijd voor opname, dus dat compenseert
- weinig grote veranderingen in first pass effect en biologische beschikbaarheid
45
Q
distributie bij ouderen:
A
- lichaamssamenstelling is veranderd (meer vet, minder lichaamswater)
- lipofiele stoffen hebben dus groter verdelingsvolume
- ook daalt de plasma albumineconcentratie licht, waardoor er minder bindingsplaatsen zijn en er dus een grotere vrije fractie is
- bij veel geneesmiddelen maakt dit niet veel uit, maar het komt wel nauw bij bijv. coumarinederivaten
46
Q
veranderingen in metabolisme bij ouderen:
A
- de hepatische klaring neemt af
- vooral afname fase 1 metabolisme, weinig veranderingen fase 2
- de genetische achtergrond van de patiënt kan het metabolisme sterk beïnvloeden
- ook polyfarmacie kan het metabolisme van een stof beïnvloeden
47
Q
veranderingen eliminatie bij ouderen:
A
- de nierfunctie en doorbloeding verminderen met de leeftijd
- de renale klaring daalt
- de plasma renine concentratie daalt met het ouder worden
- de aldosteronsecretie daalt en geeft een risico op een hyperkaliëmie
48
Q
steady state concentratie is afhankelijk van:
A
- de dosis
- het verdelingsvolume
- de halfwaardetijd
- doseringsinterval
49
Q
de steady state concentratie (CSS) kan verschillen bij ouderen t.o.v. de populatie waarop het geneesmiddel getest is.
A
de dosis moet daarom mogelijk aangepast worden, vooral bij geneesmiddelen met een smalle therapeutische breedte
50
Q
verschillen bij geneesmiddelen tussen mannen en vrouwen:
A
- vrouwen hebben tragere maaglediging en minder zuurproductie (heeft mogelijke gevolgen voor absorptie)
- mannen zijn vaak langer, zwaarder, groter bloedvolume en spiermassa en relatief minder vet (heeft mogelijke gevolgen voor verdeling)
- fase 1 metabolisme soms sneller bij vrouwen en fase 2 juist sneller bij mannen
- renale uitscheiding sneller bij mannen
51
Q
wie gebruiken meer geneesmiddelen
A
vrouwen
52
Q
mogelijke DD bij groter worden van de voeten:
A
- hartfalen
- acromegalie (te veel GH)
- nefrotisch syndroom
- levercirrose
- chronische veneuze insufficiëntie
- hypothyreoïdie
- medicatie
53
Q
risicofactoren hartfalen:
A
- ritmestoornissen
- overmatige zoutinname
- anemie
- familiaire VG van hartaandoeningen
- roken
- kleplijden
- overgewicht
- hoog cholesterol
54
Q
ernst van hartfalen wordt ingedeeld via de NYHA-klasse:
A
- klasse 1: geen beperkingen
- klasse 2: milde klachten bij normale inspanning
- klasse 3: klachten bij geringe inspanning
- klasse 4: klachten in rust
55
Q
acromegalie:
A
- ontstaat door overmatige productie van GH
- dit ontstaat meestal door een hypofyse adenoom
- bij acromegalie die voor puberteit aanwezig, kan gigantisme voorkomen
56
Q
klachten acromegalie:
A
- hoofdpijn
- excessief transpireren
- moeheid
- gewrichtsklachten
- tintelingen
- carpaal tunnel syndroom
- opgezwollen lichaamsdelen
57
Q
diagnostiek acromegalie:
A
- IGF-1 meten, wat door de lever wordt geproduceerd door GH
- oGTT uit voeren en de GH tegelijk te meten. als de GH niet daalt of zelfs stijgt, dan is het bewezen
58
Q
behandeling acromegalie:
A
- somatostatine analogen (SMSA), die zorgen bij 50% van de patiënten voor adequate daling van IGF1 en GH en voor verkleining hypofyse adenoom
- pegvisomant (pegV) is een GH receptor antagonist, wat bij 97% van de patiënten zorgt voor een adequate daling IGF1, maar heeft geen invloed op de adenoom
59
Q
nadelen PegV als behandeling bij acromegalie:
A
- het is heel duur
- bij het combineren van SMSA en PegV zal de benodigde dosis van PegV halveren en de kosten stevig verlaagd worden.
60
Q
hypothyreoïdie:
A
- primair: ligt in de schildklier zelf
- secundair: ligt probleem in de hypofyse
- Hashimoto heeft inhiberende antistoffen tegen Tg, TPO en TSH-receptor
61
Q
hashimoto:
A
- eerst hyperthyreoïdie, dan destructie van schildklierweefsel en uiteindelijk hypothyreoïdie
- symptomen: koude intolerantie, moeheid, gewichtstoename, depressieve klachten, koude droge huid, heesheid, spierpijn, langzame pols, obstipatie
62
Q
diagnostiek hashimoto:
A
- TSH meten
- vrij T4 meten
- hashimoto auto-antistoffen meten
63
Q
behandeling hashimoto:
A
- levenslang, dagelijks een dosis synthetisch schildklierhormoon levothyroxine
- bij zwangerschap moet de dosis verhoogd worden
64
Q
DD bij buikpijn en opgeblazen gevoel:
A
- PDS
- lactose-intolerantie
- obstipatie
- coeliakie
- IBD
- colorectaal carcinoom
65
Q
kenmerken PDS:
A
- defeceren verlicht de pijn
- defecatiepatroon is veranderd
- fecesconstistentie is veranderd
66
Q
lactose-intolerantie:
A
- klachten als buikpijn, flatulentie, stinkende ontlasting, opgeblazen gevoel, misselijkheid
- diagnostiek door H2-ademtest
- behandeling: verminderde intake van lactose-houdende middelen en
- wordt meestal pas na de leeftijd van 5 zichtbaar
67
Q
multifactoriële oorzaak van IBD:
A
- omgeving
- genetica
- leefstijl
68
Q
bloedverlies bij de ontlasting is typerend voor:
A
- Colitis Ulcerosa en blijft soms achterwege bij Crohn
69
Q
Extra-Intestinale Manifestaties (EIM):
A
zoals:
- artritis
- huidaandoeningen
- oogontstekingen
vrouwen hebben hier meer last van dan mannen
70
Q
diagnostiek IBD:
A
- anamnese
- LO
- markers in bloed (anemie, leukocytose, BSE/CRP)
- feces (calprotectine)
- colonoscopie
71
Q
bij Crohn blijft:
A
rectum vaak vrij van ontsteking
72
Q
behandeling Crohn:
A
- step-up medicamenteuze behandeling en uiteindelijk palliatief chirurgisch
73
Q
roken als risicofactor bij CU en Crohn:
A
- roken schijnt beschermend te werken bij CU
- roken is bij Crohn juist een risicofactor
74
Q
mesalazine:
A
- alleen bij CU
- zowel inductie als onderhoud therapie
75
Q
corticosteroïden:
A
-inductiemiddel in behandeling CU en Crohn
- Prednison en Budesonide
76
Q
immunomodulatoren:
A
- hebben 3 maanden inwerktijd nodig
- kunnen een acute opvlamming niet behandelen
- mercaptopurine, azathiopurine en methotroxaat
- vooral onderhoudstherapie
77
Q
biologicals:
A
- infliximab en adalimumab
- werken goed bij alle patiënten, maar geven een verhoogd risico op infecties vanwege de onderdrukking van het immuunsysteem
78
Q
GERD:
A
- er is een disfunctie van het sluitingsmechanisme in overgang van slokdarm naar maag
- te lage spanning van de onderste slokdarm sfincter, waardoor maagzuur omhoog kan stromen en in de slokdarm voor aantasting van het epitheel kan zorgen
- risicofactoren: hiatus hernia, overgewicht en roken
79
Q
klachten GERD:
A
- zuurbranden
- regurgitatie
- dysfagie
- pijn n de epigastrio
- dyspneu
80
Q
prevalentie/incidentie GERD:
A
- refluxsymptomen vaker bij vrouwen
- oesofagitis, Barret-slokdarm en slokdarmcarcinoom komen vaker voor bij mannen
81
Q
diagnostiek en behandeling GERD:
A
- anamnese, vragenlijsten, endoscopie, pH-metrie en manometrie
- behandeling is nastreven leefregels, zoals gewichtsreductie
- medicamenteus: protonpompremmers, eventueel antacida en histamine-2-receptor antagonisten
- zeldzaam: antireflux chirurgie
