academische vorming IT

Question 1

observationele studie:

Answer 1

waarbij risicofactoren wordt bestudeerd zonder interventie

Question 2

interventie onderzoek:

Answer 2

hierbij worden de resultaten van een interventie groep vergeleken met een controle groep. de ene groep krijgt dus een interventie en de andere niet

Question 3

cross-over randomized controlled trial:

Answer 3

groep A krijgt eerst middel 1 en daarna middel 2
groep B krijgt eerst middel 2 en daarna middel 1
ze wisselen dus op een gegeven moment van middel
wisselen interventiegroep en controlegroep na verloop van tijd om.

Question 4

case-control studie:

Answer 4

je zet een groep van mensen met een ziekte tegenover mensen zonder die ziekte en je gaat dan binnen die twee groepen kijken naar blootstellingen aan risicofactoren.
–> je probeert dus te achterhalen welke omstandigheden konden bijdragen aan de ziekte

Question 5

longitudinale studie:

Answer 5

proefpersonen worden over de tijd herhaaldelijk onderzocht om te kijken of er veranderingen zijn opgetreden.

Question 6

cross-sectionele studie:

Answer 6

een studie waarbij alle waarden op één moment in de tijd worden gemeten. een voorbeeld is het bepalen van de prevalentie van een ziekte. zo’n studie heeft geen voorspellende waarde. het is voorbeeld van observationeel onderzoek.

Question 7

cohort studie:

Answer 7

je gaat kijken wie wel en wie niet blootgesteld is aan een risicofactor. daarna wordt gekeken bij wie de uitkomstmaat van de studie is ontwikkeld.

Question 8

prospectieve cohortstudie:

Answer 8

een groep personen met dezelfde blootstelling/kenmerk worden over een langere tijd gevolgd. je kijkt dan naar wie in die groep de uitkomst krijgt, waar je in geïnteresseerd bent.

Question 9

retrospectieve cohortstudie:

Answer 9

aan de hand van een bepaalde uitkomst ga je terugkijken in de tijd in welke mate deze mensen zijn blootgesteld aan een bepaalde factor.

Question 10

non-inferiority trial:

Answer 10

het vergelijkt de gebruikelijke behandeling met een nieuwe/andere behandeling om te demonstreren of de andere behandeling wel of niet onderdoet voor de gebruikelijke behandeling.

Question 11

RCT:

Answer 11

een groep wordt willekeurig gerandomiseerd in een controlegroep en een interventiegroep.

Question 12

pragmatische studie:

Answer 12

onderzoekt het effect van een interventie in de dagelijkse praktijk, met minder geselecteerde patiënten en in minder gecontroleerde omstandigheden. De uitkomstmaten zijn praktijkgericht en kunnen bruikbaar zijn bij de beslissing over een behandeling.

Question 13

continue variabelen:

Answer 13

variabelen die elke waarde kunnen aannemen in een bepaald spectrum. bijvoorbeeld lengte of gewicht.
lengte kan bijvoorbeeld variëren van 150 tot 200 cm en alle waarden die daartussen of daarbuiten liggen

Question 13

nulhypothese:

Answer 13

gaat er van uit dat er geen verschil is tussen twee groepen. als significant blijkt dat er wel degelijk een verschil is, kan de nulhypothese verworpen worden.

Question 13

categorische variabelen:

Answer 13

variabelen die maar een beperkt aantal waarden kunnen aannemen. zo heb je bijvoorbeeld oogkleur en geslacht.

Question 14

p-waarde en nulhypothese:

Answer 14

• vaak wordt er een significantieniveau van 0,05 gehanteerd
• als p-waarde < 0,5, dan wordt nulhypothese verworpen en is de uitkomst van de toets statistisch significant.
• als p-waarde > 0,5 dan wordt de nulhypothese niet verworpen

Question 15

bij een p-waarde van 0,05 hoort een betrouwbaarheidsinterval van:

Answer 15

95%

Question 16

nulhypothese en het BI:

Answer 16

de nulhypothese wordt niet verworpen als 0 (bij een verschil) of 1 (bij een verhouding) binnen het BI ligt

Question 17

type-1 fout:

Answer 17

je verwerpt de nulhypothese, hoewel deze toch waar is ondanks een gevonden p-waarde < 0,5.
de kans hierop is 5% bij een 95% BI

Question 18

type-2 fout:

Answer 18

er wordt geen significante uitkomst gevonden, dus p>0,5
terwijl de nulhypothese wél verworpen had moeten worden, oftwel er is wel een verschil.

Question 19

power(analyse):

Answer 19

Statistische power is de kans dat een statistische toets een effect detecteert dat daadwerkelijk aanwezig is.
Als een toets veel power heeft, is de kans groot dat deze een daadwerkelijk bestaand effect kan detecteren. Als de toets weinig power heeft, betekent dat er slechts een kleine kans is dat de toets een effect gaat vinden en dat de resultaten waarschijnlijk vertekend zijn door willekeurige en systematische fouten.

Question 20

power en type-2 fout:

Answer 20

• te weinig power kan de kan op een type-2 fout vergroten
• power = 1 - kans op type-2 fout
• hoe groter de steekproef, hoe kleiner de type-2 fout en hoe groter de power

Question 21

mediaan:

Answer 21

• is het midden van een reeks van de verzamelde gerangschikte data
• in een reeks van de getallen 1, 1, 2, 3, 4, 4, 10: is de mediaan 3

Question 22

quartiles/kwartielen:

Answer 22

• variabelen worden verdeeld in 4 gelijke delen
• grens tussen 1e kwartiel en 2e is Q1
• grens tussen 2e en 3e is Q2
• grens tussen 3e en 4e is Q3
• Q2 is de mediaan
• 50% van de waarden liggen tussen Q1 en Q3

Question 23

percentielen:

Answer 23

• de variabelen zijn in 100 delen opgedeeld
• het 99e percentiel is bijvoorbeeld het getal waaronder 99% van de waarden ligt of aan gelijk is
• als een bepaalde score bijvoorbeeld binnen het 70e percentiel valt, scoort de persoon die de test heeft gedaan beter dan 70% van alle mensen die de test hebben gedaan.

Question 24

het gemiddelde en de standaarddeviatie bepalen de normaalverdeling.

Question 25

standaarddeviatie:

Answer 25

• de mate van spreiding van de normaalverdeling
• bij de getallen: 80, 90, 100, 110 en 120
• dan is 100 het gemiddelde
• de standaarddeviatie is het gemiddelde van de som van de afwijkingen van de gevonden waarden, ten opzichte van het gemiddelde.
• dit zou in dit geval zijn: 20+10+0+10+20 = 60
• dat deel je door 5, want zoveel waardes hebben we, dan kom je op 12
• de SD is dan 12
• van de populatie valt bij een normaalverdeling 68% tussen +1SD en -1SD

Question 26

een grotere standaarddeviatie betekent een bredere normaalverdeling.

Answer 26

vanuit de normaalverdeling, standaarddeviatie en het gemiddelde kan dus het BI worden aangegeven.

Question 27

standaard error/standaardfout:

Answer 27

• geeft de betrouwbaarheid van een uitkomst aan
• wordt gebruikt om aan te geven hoe zeker je bent van een geschatte waarde.
• de waarde geeft de spreiding (standaarddeviatie) van de schatting weer als er meerdere samples zouden zijn, waarbij er bij iedere sample opnieuw de schatting gemaakt wordt.
• hoe groter de steekproef, hoe kleiner de standaardfout
• De standaardfout vertelt je hoe nauwkeurig je steekproefgemiddelde is en helpt je inschatten hoe dicht het bij het echte gemiddelde van de hele populatie ligt.

Question 28

interquartile range:

Answer 28

tussen Q1 en Q3, dus het middelste deel van je dataset

Question 29

toevallige fout:

Answer 29

• dat komt door de steekproef variatie
• een andere steekproef kan door toeval een iets ander gemiddeld opleveren

Question 30

systematische fout:

Answer 30

• wordt veroorzaakt door een fout in de opzet of uitvoering van het onderzoek
• het geeft een vertekening of afwijking van het juiste resultaat, die een systemische oorzaak heeft en dus niet te wijten is aan toevallige effecten

Question 31

correlatie:

Answer 31

geeft aan dat er een verband is tussen twee variabelen/grootheden

Question 32

causaliteit:

Answer 32

bij causaliteit is er ook een verband tussen twee variabelen/grootheden, maar hierbij kan je ook uitspraken doen over wat voor soort verband er is

Question 33

regressie analyse:

Answer 33

• een statistische methode die gebruikt wordt om verbanden tussen verschillende variabelen in bijvoorbeeld een dataset te vinden.
• de techniek wordt gebruikt voor prognoses en het vinden van de oorzaak-gevolgrelatie.
• van de verzamelde data kan een trendlijn worden gemaakt en aan de hand van de trend kan je het verloop van een bepaalde ontwikkeling schatten.

Question 34

survival analyse:

Answer 34

• wordt gebruikt voor data die de tijd tot een gebeurtenis weergeeft
• in de analyse kan je zo een inschatting maken van het tijdsverloop tot een gebeurtenis, zoals sterfte na blootstelling aan asbest.

Question 35

Bonferroni correctie:

Answer 35

• als je meerder statistische testen tegelijk doet, is er een grote kans dat er toevallig één significant is, terwijl het misschien niet ‘echt’ significant is
• je moet in dat geval de p < 0,05 delen door het aantal testen om daar voor te corrigeren
• dus bij 10 testen moet de p-waarde < 0,005 om het significant te laten zijn
• de voorwaarde voor significantie verschuift dus bij het toenemen van het aantal testen van dezelfde soort

Question 36

vooraf kans:

Answer 36

de kans om de ziekte te hebben zonder een test te hebben gedaan.
- hierbij wordt rekening gehouden met factoren als prevalentie van de ziekte, geslacht, leeftijd en symptomen van de patiënt

Question 37

verschil prevalentie en incidentie:

Answer 37

• prevalentie: een maat voor het aantal mensen dat op een gegeven tijdstip lijdt aan een ziekte
• incidentie: gaat over het aantal nieuwe gevallen

Question 38

cumulatieve incidentie:

Answer 38

aantal nieuwe gevallen van een ziekte in een bepaalde tijdsperiode

Question 39

relatief risico:

Answer 39

het risico in de groep die blootgesteld wordt aan een risicofactor / het risico in de controlegroep
gedefinieerd voor een bepaald tijdsinterval

Question 40

odds ratio:

Answer 40

de verhouding van de odds op een ziekte tussen de blootgestelde groep en de controlegroep
- bij een OR van 3 is de kans op een ziekte 3 keer zo hoog in de blootgestelde groep dan in de controlegroep

Question 41

hazard ratio:

Answer 41

hazard ratio is de verhouding van de hazard in de groep met blootstelling en de controlegroep. dit is gelijk aan het relatieve risico van een uitkomst op elk tijdstip

Question 42

likelihood ratio:

Answer 42

geeft aan in welke mate een ziekte aannemelijker wordt bij een patiënt na het vinden van een positief testresultaat.
- verhouding tussen de proportie van onderzochte personen die aan de door de test onderzochte ziekte lijden en de proportie van personen die niet aan de door de test onderzochte ziekte lijden en dezelfde testuitslag hebben
- sensitiviteit / (1-specificteit)
- hoe hoger de likelihood ratio, hoe meer de test iets zegt over de kans op ziekte

Question 43

relatieve en absolute risicoreductie:

Answer 43

• cumulatieve incidentie is CI
• relatief: CI groep A / CI controle groep
• absoluut: CI groep A - CI controlegroep

Question 44

number needed to treat (NNT):

Answer 44

• het aantal mensen dat behandeld moet worden om één nieuw geval van ziekte te voorkomen in een bepaalde tijdsperiode
• berekenen: 1 : (absolute risicoreductie)

Question 45

number needed to harm (NNH):

Answer 45

• het aantal mensen dat blootgesteld moet worden aan een bepaalde risicofactor zodat er 1 iemand ziek wordt
• hoe lager de NNH, hoe slechter dus de risicofactor

Question 46

sensitiviteit:

Answer 46

• de kans dat mensen die een aandoening hebben, ook een positieve testuitslag hebben
• p (T+ / D+)

Question 47

specificiteit:

Answer 47

• de kans dat mensen die en aandoening niet hebben, ook een negatieve testuitslag hebben
• p (T- / D-)

Question 48

met een hoge sensitiviteit kan je een ziekte goed uitsluiten.
met een hoge specificiteit kan je een ziekte goed aantonen.

Question 49

positief voorspellende waarde:

Answer 49

• is de kans dat de ziekte aanwezig is als de test positief is
• p (D+ / T+)

Question 50

negatief voorspellende waarde:

Answer 50

• is de kans om de ziekte niet te hebben als de test negatief is
• p (D- / T-)

Question 51

impact factor van een tijdschrift:

Answer 51

geeft aan hoe vaak de artikelen uit dat tijdschrift in andere tijdschriften worden geciteerd

Question 52

helsinki declaratie:

Answer 52

bevat ethische principes met betrekking tot experimenteren op mensen opgezet door de World Medical Association

Question 53

stratificeren:

Answer 53

bij stratificatie verdeelt men een onderzoekspopulatie in één of meerdere subcategorieën volgens bepaalde criteria, zoals leeftijd, geslacht, sociale status, etc. Deze techniek wordt toegepast om de invloed van confounders of verstorende variabelen op te vangen.

Question 54

selectiebias:

Answer 54

wanneer de vertekening van de resultaten wordt veroorzaakt door het selectief includeren en excluderen van personen in een studie

Question 55

recall bias:

Answer 55

wanneer de patiënt zich een belangrijk gegeven uit het verleden niet kan herinneren en hiermee vertekening van de resultaten van het onderzoek optreedt

Question 56

open-label:

Answer 56

geen blindering

Question 57

hoe wordt selectie bias voorkomen?

Answer 57

door randomisatie

Question 58

dubble dummy/dubbele blindering:

Answer 58

blindering van patiënt en de effectbeoorderlaars
alle deelnemers krijgen een actieve en placebo behandeling, waardoor zowel patiënt als behandelaar niet weten welk middel actief is.

Question 59

intention to treat analyse (ITT):

Answer 59

hierbij worden alle gegevens in een prospectieve cohort studie geanalyseerd, van alle patiënten die gerandomiseerd zijn. ook al hebben mensen dus geen behandeling gekregen en zijn ze ‘afgevallen’ alsnog worden de resultaten van die mensen meegenomen in de statistische analyse.

Question 60

per protocol analyse (PP):

Answer 60

alleen de resultaten van de deelnemers die zich aan de specifieke interventie hebben gehouden en de follow-up hebben voltooid worden meegenomen.

Question 61

confounders:

Answer 61

factoren die de resultaten beïnvloeden

Question 62

interim analyse:

Answer 62

de interventie loopt nog

Question 63

post-hoc analyse:

Answer 63

interventie is afgerond