Hoorcollege 8 Flashcards
Fylogenetische ontwikkeling
evolutionaire ontwikkeling van hogere diersoorten uit lagere diersoorten
Ontogenetische ontwikkeling
Ontwikkeling van de individuele mens van bevruchting tot volwassenheid
Gewervelde ‘vertebrates’
organisme met hersenen + ruggenmerg
Embryo’s van verschillende diersoorten lijken meer op elkaar dan hun ouders
Embryo’s zijn geen ,miniatuur versie van hun ouders
Grove ontwikkeling van het menselijke zenuwstelsel;
stadia
zygote = conceptie tot 2 weken
Embryo = 2 tot 8 weken
Foetus = 9 weken tot geboorte
Baby = geboorte
Sluiten van neurale buis
na 6 weken tijdens de zwangerschap is normaal de neurale buis gesloten.
- sluit het ruggenmerg en zenuwbanen af (rug)
neurale stamcellen zijn multipatent
ze kunnen zich ontwikkelen in gespecialiseerde cellen in het CZS
Ontwikkeling van de zenuwcellen
wordt beïnvloed door chemische signalen
(Stamcel -> voorlopercel -> neuro/glioblast -> gespecialiseerde cel)
Expressie van genen wordt beïnvloed door
- neurotrofe signalen = kunnen bepaalde genen tot uiting brengen (AAN zetten)
- DNA methylnatie = kan bepaalde genen onderdrukken (UIT zetten)
The stages of brain development
- cell birth
- cell migration
- cell differentiation
- cell maturation (dendrite en axon growth)
- synaprogenesis (formation synapses)
- cell death and synaptic pruning
- myelogenesis (formation myelin)
Neurogenese
ontstaan van neuronen uit stamcellen in de neurale buis, grotendeels afgerond 25 weken
Herstellen van letsel is over het algemeen gemakkelijker tijdens;
neurogenese
neuronale migratie
reis naar de juiste plaats (week 8 tot 29)
hoe weten neuronen waar ze heen moeten?
- radiale gliacellen stippelen de route uit
- paden gaan van sub-ventriculaire zone naar oppervlakte van de cortex
- cordiale lagen ontwikkelen zich van binnen naar buiten
Cel differentiatie
- gespecialiseerde cellen worden gevormd uit een algemene voorloper cel
- onder invloed van chemische signalen differentiëren deze cellen zich in gespecialiseerde cellen
- cel differentiatie is afgerond bij de geboorte, maar neurale mutatie gaat een aantal jaar door
Neurale mutatie; ontwikkelen dendrieten
- langzaam
- vertakken van dendrieten ‘aborisatie’
- start prenataal en duurt tot ongeveer 2 jaar na de geboorte -> gevolgd door groei van dendritische uitsteeksels
Neurale mutatie; ontwikkelen neuronen
- snel
- neurotrope chemische signalen sturen ‘vingers’ op uiteinde van axon in bepaalde richting
Synaptogenese
het menselijk brein bevang ongeveer 100 biljoen synapsen
5 maanden na de conceptie; simpele synaptische verbindingen
7 maanden na de conceptie; extensieve synaptische verbindingen in diepe corticale lagen
- na de geboorte neemt het aantal synapsen ene; tpe
Grafeem-kleur hypothese
letters of nummers ervaren als kleuren
afsterven van neuronen en ‘snoeien’ van synapsen
- initiële overproductie, gevolgd door eliminatie
- overbodige neuronen sterven af omdat ze afhankelijk zijn van neurotrofe factoren geproduceerd door gliacellen
- apotose = genetisch geprogrammeerde celdood
- synapsen op overgebleven neuronen blijven behouden tot in de volwassenheid mits ze deel uitmaken van functioneel netwerk. Niet opgenomen? = snoeien
Sterke wisseling van gedrag in pubertijd
tot 42% van de synapsen in de cerebrale cortex wordt geëlimineerd
Myelinogenese
Vorming van myeline, gliacel ontwikkeling.
- cerebrale myelinisatie = grove indicatie van cerebrale maturatie
- verhoogde connectiviteit in het default netwerk is gerelateerd aan hogere intelligentie
- myelinisatie van cerebrale cortex gaat door tot in de volwassenheid, witte stof neemt toe (myeline) grijze stof neemt af (grijze stof in taalgebieden neemt toe. door toename in synapsen, astrocysten en bloedvaten)
Stadia van Piaget zijn;
zijn waarschijnlijk gecorreleerd met myelinisatie van bepaalde hersenstructuren
Opgroeien in verreikte omgeving
stimuleert neurale ontwikkeling (bijv. complexe omgeving toename aantal synapsen)
adrogenen
mannelijk geslachtshormoon
- mannelijke geslachtskenmerken
- secundaire geslachtskenmerken
- verandering in het brein
Oestrogenen
vrouwelijk geslachtshormoon
- menstruatiecyclus, zwangerschap
- induceren verandering in de hersenen
Gender verschillen in ontwikkeling cerebrale cortex
- oestrogen receptor (groter bij vrouwen)
- androgene receptor (groter bij mannen)
- verschillen tussen gedrag van mannen en vrouwen zijn niet alleen maar het resultaat van omgevingsfactoren