Hoorcollege 5: Karl Popper Flashcards
Wat zijn de twee vragen die Karl Popper stelt?
- Kunnen we wetenschap redden van de irrationaliteit van inductie?
- Kunnen we een **ander demarcatiecriterium geven **dan verifieerbaarheid en confirmeerbaarheid?
Antwoord op beiden = Ja
Overeenkomsten en verschil Karl Popper en de Logisch Positivisten
- **Karl Popper **was geen empirist, maar de empirir was wel van groot belang: ervaring is een manier om kennis te verweren (de Logisch Positivisten waren alleen te radicaal).
-
Logica en wiskunde kunnen worden gebruikt; geldigheid staat niet ter discussie, maar ze leveren geen echte kennis op **(vs. Kant dus). **
Verschil: -
Logisch Positivsiten: eerst observaties, dan via inductie opstellen van wetten, die weer via inductie verifiëren/confirmeren (context of discovery/jusitfication)
Op zoek naar bevestiging! -
Popper: eerst is er een probleem (waarom valt een appel naar beneden), er wordt een hypothese opgesteld en die ga je proberen te weerleggen.
Op zoek naar weerlegging!
Wat zijn de 4 kenmerken van Poppers kritisch rationalisme (falsificationisme)?
- Falsificationisme
- Ingeboren ideeën (& inductie)
- Kritisch rationalisme
- Kritisch rationalisme
Kenmerken van Poppers kritisch rationalisme:
Falsificationisme
Popper zegt: Marx en Freud zijn pseudo-wetenschappers. Newton & Einstein zijn de echte wetenschappers, maar wat is het verschild?
Waarheid is niet het demarcatiecriterium, want = wetenschappelijke theorie hoeft helemaal niet waar te zijn.
Falsificationisme levert het juiste demarcatiecriterium = falsificeerbaarheid.
4 kenmerken van Poppers falsifcationisme:
1. Feilbaarheid van de mens
2. Falsificeerbaarheid als demarcatiecriterium
3. Enkel falsificeerbare theorieën zijn informatief
4. Enkel door falsificatie kunnen we kennis vergroten
Feilbaarheid van de mens (1/4 kenmerken van Poppers falsificationisme)
Mensen maken fouten ; zelfs de grote denkers hadden het fout. ‘We do not know, we can only guess’. –> educated guesses.
Falsificeerbaarheid als demarcatiecriterium (2/4 kenmerken van Poppers falsificationisme)
morgen regent het, of niet’ –> altijd waar en onfalsificeerbaar = immuun voor falsificatie. (zelfde als de theorie van Freud)
- waarheid, verifieerbaarheid, confirmeerbaarheid vallen direct af als demarcatiecriteria .
Corroboratie = ondersteunend bewijsmateriaal –> geen bewijs.
Je moet volgens Popper geprobeerd hebben de theorie te weerleggen. Onsuccesvolle poging theorie te weerleggen = Corroborating evidence.
**Psychologie **is volgens dit demarcatiecriterium een wetenschap; in principe weet je wat je moet tegenkomen om te zeggen dat de hypotheses onjuist zijn.
Enkel falsificeerbare theorieën zijn informatief (3/4 kenmerken van Poppers falsificationisme)
‘morgen regent het, of regent het niet’ –> niet informatief; een voorspelling moet scherp en tot the point zijn.
- Alleen falsificeerbare theorieën zijn informatief –> we willen de wereld begrijpen en iets te weten komen.
Het gaat er dus niet om dat je de waarheid spreekt, maar dat je falsificeerbare uitspraken doet waarvan je denkt dat ze kloppen (je hebt geen weerlegging; tot nu toe alleen witte zwanen zien).
Als wetenschapper loop je dus altijd het risico dat je het niet juist hebt, er wordt nooit wat bewezen in de wetenschap.
Enkel door falsificatie kunnen we kennis vergroten (4/4 kenmerken van Poppers falsificationisme)
Je kunt volgens Popper nooit zeker van je zaak zijn, maar mag beweringen dus wel **voor ‘waar’ houden **–> je houdt een theorie voor waar, zolang die niet gefalsificeerd is. Wanneer dit wel zo is, dan leer je wat. = **negatieve weg naar waarheid. **
- Logisch Positivisten: onderscheiden van betekenisvolle/wetenschappelijke en betekenisloze/niet-wetenschappelijke dingen.
- Popper: alleen geïnteresseerd in het onderscheiden van de wetenschap van de pseudo-wetenschap. Demarcatiecriterium van Popper is geen betekeniscriterium.
Kenmerken van Poppers kritisch rationalisme:
Ingeboren Ideeën
Rationalisme accepteert ingeboren ideeën; maar sinds Locke geloven we dat niet meer.
Popper nuanceert de zaak:
- specifieke ingeboren ideeën (god/driehoek) –> onzin/absurd, maar we worden geboren met ingeboren reacties of verwachtingen (hoeven niet bewust te zijn).
Kenmerken van Poppers kritisch rationalisme:
Kritisch rationalisme
Onze neiging naar** regelmaat te zoeken**, leidt tot een psychologisch verschijnsel = dogmatisch denken.
Eén keer A zien waarna B volgt –> we zitten zo in elkaar dat we dan altijd denken dat B volgt.
Inductief denken doen we van nature **(bias), **moeten we dus voor oppassen. Niet zomaar aannemen maar kritisch naar waarnemingen, beweringen & theorieën kijken.
We worden geboren met een confirmation bias = die kan je niet weghalen, alleen maar de hele tijd rekening mee houden **(net als Bacon zei). **
Theorieën hebben altijd een staat van hypotheses, altijd.
Kritisch zijn
kijken of een theorie te falsificeren is.
Kenmerken van Poppers kritisch rationalisme:
Kritisch rationalisme
Rationalisme accepteert ingeboren kennis; Karl Popper doet dat op zijn manier ook.
De wetenschap is rationeel, omdat deze niet zomaar toegeeft aan het natuurlijke dogmatische denken; de ratio zorgt ervoor dat we niet alles wat we uit de ervaring af zouden willen leiden, klakkeloos accepteren. Popper gebruikt zijn verstand om te bedenken dat de theorie niet waar zou kunnen zijn.
- De wetenschap is rationeel, omdat ze gebruik maakt van **deductie. **
Problemen met opvattingen Karl Popper
- Astrologie / pseudo-wetenschappen doen ook soms falsificeerbare uitspraken en zijn daarmee ook wetenschappelijk.
- **Vaststellen van het tegendeel is gebaseerd op inductie. **
‘dit is een zwarte zwaan’, het idee van een zwaan heb je ook geleerd door inductie, je ontkomt er niet aan. Je kan je ook vergissen in je waarneming. Misschien is het geen zwaan.
Conclusie Karl Popper
-
Hij heeft het beter gedaan dan de Logisch Positivisten, maar het is nog niet voldoende en dus mislukt. Falsificeerbaarheid werkt niet als demarcatiecriterium.
Het plaatst terecht de onfalsificeerbare zinnen in de categorie ‘niet-wetenschap’, maar we zien ook dat falsificeerbare zinnen niet altijd wetenschappelijk zijn. - **Demarcatiecriterium dus niet sterk genoeg en het is niet gelukt om inductie buiten de wetenschap te houden. **
Het is dus zowel de moderne versie van het empirisme als het rationalisme niet gelukt om een dermacatiecriterium te vinden.
