Hoorcollege 10: Waarom zijn we irrationeel?

Question 1

Waarom zijn we op een voorspelbare manier irrationeel?

Answer 1

Evolutie door natuurlijke selectie –> architect van ons denken; blinde architect zonder plan voor ogen; alleen maar geïnteresseerd in reproductie.

Question 2

Evolutie door natuurlijke selectie

Answer 2

• Willekeurige genetische variatie door mutatie
• Erfelijkheid
• Selectie; sommige variaties bieden een voordeel aan een organisme om te overleven en te reproduceren.
  Elke generatie opnieuw worden kenmerken geselecteerd boven andere kenmerken en die worden doorgegeven = volledig blind proces–> daarom soms suboptimale ontwerpen (blinde vlek in het oog)

Question 3

Evolutie van ons denkapparaat

Answer 3

Waarheid is een middel, geen doel, doel is om het organisme zo goed mogelijk en zoveel mogelijk te laten reproduceren.
- Systeem 1: snel en zuinig denksysteem = automatisch intuÏtief denksysteem, onbewust, onbewuste simpele denkregels
- Systeem 2: bewust denksysteem = denken dat moeizaam en traag verloopt

Question 4

De feilbaarheid van systeem 1

Answer 4

Systeem 1: snel en zuinig denksysteem, onbewust, automatisch intuïtief denken
1. Heuristieken = eenvoud boven complexiteit; wat gemakkelijker voor de geest te halen is, is meest waarschijnlijk (availability bias).
2. Error management = opzettelijk zo ontworpen om ons te misleiden; meer fouten maken om dure fouten te vermijden. (brandalarmprincipe). Neiging van mannen om seksuele interesse te overschatten (evolutionair). We zien teveel oorzakelijke verbanden (hyperactieve causale detectie)
3. Mismatch = systeem 1 gedateerd; onze intuïties zijn niet aangepast aan de moderne wereld. (calorierijk eten / gambler’s fallicy).
Conclusie:
- systeem 1 is feilbaar en systeem 2 is lui
- kritisch denken is systeem 2 inschakelen; bewust over zaken denken wanneer je weet dat systeem 1 niet betrouwbaar is.

Question 5

Feilbaarheid van systeem 2

Answer 5

Systeem 2: bewust denken, denken dat traag en moeizaam gaat.
Sociale omgeving:
- waarheid is niet langer een middel (subtiele vorm van onopgemerkt bedrog gaat ons meer opleveren in sociale context dan de waarheid)
- Systeem 1 en zelfbedrog: met zelfoverschatting subtiel bedriegen
- Argumentative theory of reason = onze redeneervermogens zijn ontwikkelt om argumenten aan te gaan en te overtuigen, gelijk te krijgen.
Confirmation bias = enkel bevestigende informatie zien
Overconfidence bias = we zijn te zeker van ons gelijk, tegenbewijs zien we niet door de confirmation bias

Question 6

3e bron van irrationaliteit

Answer 6

Emotie
- Emotie als drijvende kracht, cognitie als sturende kracht
- The affect heuristic (=klimaatveranderingen geen grote affectieve respons)
- ingroup - outgroup bias = veel meer vertrouwen in onze eigen groep, sneller overtuigingen overnemen.