HOORCOLLEGE 3

Question 1

Grenzen van aansprakelijkheid

Answer 1

1. grenzen in tijd
2. Geografische grenzen

Question 2

Grenzen in tijd?

Answer 2

Verjaring: art. 3:310 BW (Hartlief e.a. 2021, nrs. 334-342)

Question 3

Waarom verjaring?

Answer 3

rechtszekerheid

Question 4

Zaken bij verjaring / grenzen in tijd?

Answer 4

▪ Rb Den Haag Rawagedeh (ECLI:NL:RBSGR:2011:BS8793)
In die zaak draaide het om onrechtmatige executies van Nederlandse militairen in de voormalige kolonie Indonesië.
later eisen de familieleden en ooggetuigen een vergoeding van de staat (70 jaar later) → HR: verjaring heeft niet plaatsgevonden gelet op de ernstige verwijtbaarheid
▪ RB Den Haag Afstandsmoeders (ECLI:NL:RBDHA:2022:432)
Die zaak betrof een vordering wederom tegen de staat inzake het gedwongen ter adoptie afstaan van kinderen door naar schatting zo’n 13 tot 14.000 moeders. (tussen 1950 en 1980)
-> HR: wel verjaard, toch zet ze het onderzoek naar de gedraging voort
-> functie: handelde de staat onrechtmatig tegen de moeders? genoegdoening

Question 5

▪ Rb Den Haag Rawagedeh (ECLI:NL:RBSGR:2011:BS8793)

Answer 5

In die zaak draaide het om onrechtmatige executies van Nederlandse militairen in de voormalige kolonie Indonesië.
later eisen de familieleden en ooggetuigen een vergoeding van de staat (70 jaar later) → HR: verjaring heeft niet plaatsgevonden gelet op de ernstige verwijtbaarheid

Question 6

▪ RB Den Haag Afstandsmoeders (ECLI:NL:RBDHA:2022:432)

Answer 6

Die zaak betrof een vordering wederom tegen de staat inzake het gedwongen ter adoptie afstaan van kinderen door naar schatting zo’n 13 tot 14.000 moeders. (tussen 1950 en 1980)
-> HR: wel verjaard, toch zet ze het onderzoek naar de gedraging voort
-> functie: handelde de staat onrechtmatig tegen de moeders? genoegdoening

Question 7

Geografische grenzen zaken

Answer 7

▪ HR Urgenda (ECLI:NL:HR:2019:2006)
De Staat heeft een verplichting om de uitstoot van broeikasgassen in Nederland in te perken en in lijn te brengen met de verplichtingen van de staat onder het Akkoord van Parijs.

-> staat is nog steeds verantwoordelijk ook al is onze uitstoot zo klein

▪ Rb Den Haag Shell-Klimaatzaak (ECLI:NL:RBDHA:2021:5337)
Op Shell concern een verplichting rust om zijn eigen CO2 emissies te reduceren. (van leveranciers en klanten WERELDWIJD)

Question 8

▪ HR Urgenda (ECLI:NL:HR:2019:2006)

Answer 8

De Staat heeft een verplichting om de uitstoot van broeikasgassen in Nederland in te perken en in lijn te brengen met de verplichtingen van de staat onder het Akkoord van Parijs.

-> staat is nog steeds verantwoordelijk ook al is onze uitstoot zo klein

Question 9

Waarom grenzen aan aansprakelijkheid?

Answer 9

het kan leiden tot oeverloze aansprakelijkheid, te veel aansprakelijkheid en dat is ook niet wenselijk.
Want het aansprakelijkheidsrecht zal dan actoren in de maatschappij, u en ik, maar ook bedrijven.
Te veel gaan remmen in hun sociale. Maatschappelijke en economische handelingen.
→ Er moet altijd een balans bestaan tussen de belangen die worden beschermd ten aanzien van benadeelde.

Question 10

Relativiteit artikel

Answer 10

Art. 6:163 BW
“Geen verplichting tot schadevergoeding bestaat, wanneer de geschonden norm niet strekt tot bescherming tegen de schade zoals de benadeelde die heeft geleden.”

Die aansprakelijkheid moet beperkt zijn ten aanzien van het risico wat tegen beschermd wordt.

Question 11

Onteigende graaf

Answer 11

HR: De geschonden norm vormde een procedurele waarborg tegen ongerechtvaardigde onteigening. Maar die regel had niet als doel beschermd tegen zuivere vermogens.
→ Onrechtmatigheid is relatief

Question 12

Tandartsen

Answer 12

HR: het ziet dan niet op het geschonden belang, maar dus ondanks dat het fout kan lopen op het relativiteit vereisten ten aanzien van de schending van een wettelijke norm is wel degelijk van belang dat er een wettelijke norm is geschonden, want dat kan een rol spelen bij de vraag of dat er een Maatschappelijke zorgvuldigheid de norm is overtreden.
+ De regeling omtrent de bevoegdheid van tandartsen bestaat om de volksgezondheid te
beschermen. Deze regel bestaat niet om het salaris van de andere tandartsen te
beschermen. Daarom bestaat er geen verplichting tot schadevergoeding ten opzichte
van de andere tandartsen.

Question 13

De drie aspecten van relativiteit

Answer 13

1. Personele bereik
   –> wie is beschermd
   –> HR tandartsen
2. De soort schade
   –. het moet vallen onder het beschermingsbereik van de wettelijke norm
   –> Onteigende graaf en HR Iraanse Vluchteling
3. Wijze en ontstaan van de schade
   –> de wijze van ontstaan moet op die manier worden gedekt

Question 14

Duwbak Linda (Relativiteit)

Answer 14

het regelment was voor het bevorderen van scheepvaartverkeer in algemene zin en dus niet het individueel vermogensbelang van derden
–> Dat de Staat in het algemeen verantwoordelijk is voor een veilig scheepvaartverkeer betekent niet, dat een onbeperkte groep van derden beschermd wordt tegen de schade

Question 15

Iraanse vluchteling (relativiteit)

Answer 15

De toelating vindt plaats om humanitaire redenen, teneinde hem te beschermen tegen vervolging in het land van herkomst. Zij strekt niet tot bescherming van enig vermogensrechtelijk belang van de vluchteling
–> geen relativiteit

Question 16

Zaak waar de drie lossen relativiteitspunten bij elkaar komen?

Answer 16

Schietpartij Alphen aan de Rijn

Question 17

Schietpartij Alphen aan de Rijn

Answer 17

onrechtmatige gedraging MAAR is deze onrechtmatig jegens de nabestaanden en slachtoffers?
= de geschonden norm, die strekt wel degelijk tot bescherming van de belangen van de burger tegen het schadelijke misbruik van een vuurwapen.

Question 18

Toerekening Naar Redelijkheid artikel

Answer 18

6:98 = “Voor vergoeding komt slechts in aanmerking schade die in zodanig verband staat met de gebeurtenis waarop de aansprakelijkheid berust, dat zij hem, mede gezien de aard van de aansprakelijkheid en van de schade, als gevolg van deze gebeurtenis kan worden toegerekend.”

Question 19

Waterwingebied (TNR)

Answer 19

Eerste keer TNR inplaats van adequate causaliteit.
Ja, schade niet zo zeer onvoorzienbaar MAAR het verband tussen de schade en gedraging is niet te ver verwijderd, namelijk het overtreden van een verkeersregel.
→ niet alleen voorzienbaarheid maar ook de strekking van het causaal verband EN de aard van de schade

Question 20

De Heel/Korver (TNR)

Answer 20

HR: formuleert ongeschreven veiligheidsnorm -> “er had een hekje moeten zijn”
→ kan worden toegerekend aan de dader, ruim, ernstig letsel

Question 21

(Renteneurose (TNR)

Answer 21

“the tortfeasor takes the victim as he finds him”
wel toerekenbaar → een eventuele predispositie, een eventuele kwetsbaarheid aan de zijde van de benadeelde, moet geen schadevergoeding in de weg staan → die predispositie en kwetsbaarheid aan de zijde van de benadeelde voor rekening komt van de dader.

Question 22

Eiser/Saint Gobain

Answer 22

volgens de Hoge Raad, niet in te zien dat het knieletsel (veroorzaakt door de val) in zeer ver verwijderd verband staat tot het oorspronkelijk letsel aan de voet ten gevolge van het bedrijfsongeval. Dit brengt mee dat het oordeel van het hof m.b.t. art. 6:98 BW berust op gronden die dat oordeel niet kunnen dragen.
–> Daarom valt niet in te zien dat het knieletsel in een zeer ver verwijderd verband staat tot het oorspronkelijk voetletsel als gevolg van het bedrijfsongeval.

Question 23

▪ Multifactorbenadering →Deelregels van Brunner (Hartlief e.a. nr. 218) –> TNR

Answer 23

❑ Naarmate het gevolg naar ervaringsregels waarschijnlijker is, is toerekening eerder gerechtvaardigd;
(bij hoge mate van voorzienbaarheid wordt schade eerder toegerekend)

❑ Naarmate het gevolg minder verwijderd is van de onrechtmatige daad, is toerekening eerder gerechtvaardigd;

❑ Bij schending van verkeers- en veiligheidsnormen die met het oog op de voorkoming van ongevallen zijn opgesteld, is een ruime toerekening van overlijdens- en letselschade gerechtvaardigd;
❑ Naarmate de schuld aan het schadeveroorzakend gebeuren groter is, is een ruimere toerekening gerechtvaardigd;

❑ Schade door dood en verwonding wordt eerder toegerekend dan zaakschade, zaakschade eerder dan schade die bestaat in extra kosten en uitgaven en schade door vermogensverlies eerder dan derving van winst;
(aard van de schade)

❑ Bij schade toegebracht tijdens bedrijfsuitoefening is toerekening wellicht eerder gerechtvaardigd dan wanneer de aansprakelijke persoon een beroepsbeoefenaar of een particulier is.
(dan is toerekening eerder gepast)

Question 24

▪ Kritiek op Deelregels Brunner

Answer 24

Brunners punten zijn oujd en nu minder relevant geacht

▪ Nieuwe aanpak: beslisschema van Hartlief (nr. 224a)
▪ Is het gevolg normaal, typisch, in de lijn der verwachtingen liggend? Zo ja, dan vindt toerekening plaats;
▪ Is het gevolg echter abnormaal of buiten de lijn der verwachtingen liggend, dan vraagt toerekening om een nadere rechtvaardiging;
▪ Deze nadere rechtvaardiging kan worden gevonden in de aard van de aansprakelijkheid, de aard van de schade, een hoge mate van schuld, of een combinatie van dergelijke factoren.

Question 25

Eigen Schuld artikel

Answer 25

Artikel 6:101

Question 26

Eigen Schuld artikel

Answer 26

Artikel 6:101

Question 27

Eigen schuld betekenis

Answer 27

Eigen schuld is een beperking van het principe dat de gehele schade moet worden vergoed. Het beperkt dus de omvang van de schadevergoeding van de dader.

Question 28

Eigen schuld = 2 trapsraket

Answer 28

(1) causale verdeling (wie heeft wat gedaan? - objectieve maatstaf)
(2) billijkheidscorrectie

Question 29

Welke omstandigheden spelen een rol?

Answer 29

1. Eigen gedragingen
   oMaar billijkheidscorrectie
   * HR 8 december 1989, NJ 1990/778 (Lars Ruröde)
   Jonger dan 14 jaar geen schuld hebben. 6:164 en daardoor geen eigen schuld? –> Billijkheidscorrectie dan ook niet mogelijk

• Standardisatie bij verkeersongevallen
  * 100%-regel (HR 31 mei 1991, NJ 1991/721 (Marbeth van Uitregt)
  * 50%-regel (HR 28 februari 1992, NJ 1993/566 (IZA/Vrerink)
  2. Andermans fouten: reflexwerking kwalitatieve AH
  3. Andere omstandigheden: ‘Betriebsgefahr’

Question 30

Lars Ruröde –. eigen schuld

Answer 30

eigen schuld, in beginsel geen beroep op eigen schuld door de billijkheidscorrectie omdat hier een verkeers-en veiligheidsnorm is geschonden waaruit schade bij een kind < 14 jaar is ontstaan

Question 31

Causale verdeling van eigen schuld?

Answer 31

De vergoedingsplicht wordt verminderd door de
schade over benadeelde en vergoedingsplichtige te verdelen in evenredigheid
met de mate waarin de aan ieder toe te rekenen omstandigheden tot de
schade hebben bijgedragen.

Question 32

Billijkheidscorrectie eigen schuld

Answer 32

1) Een andere verdeling
2) Verval van de vergoedingsplicht
3) Of het geheel in stand blijven van de vergoedingsplicht wordt aangenomen
Een billijkheidscorrectie dient te worden toegepast indien:
 De ernst van de wederzijds gemaakte fouten zeer uiteenloopt
 De andere omstandigheden van het geval dat eisen

Question 33

Marbeth van Uitregt –. eigen schuld

Answer 33

overmacht bij kinderen < 14 jaar
100 procent regel bij kinderen onder 14 - uitzondering = alleen bij opzet of aan opzet grenzende roekeloosheid wordt dit 50%

Question 34

IZA/Vrerink

Answer 34

50% regel
regresnemers kunnen niet van de 50% regel profiteren → en is nu doorgetrokken naar de 100% regel (moet dus via 6:101 BW)

Question 35

Achmea/Menzis

Answer 35

“Uitgangspunt [bij subrogatie is] dat de billijkheidscorrectie van art. 6:101 lid 1 BW doorwerkt in de (regres)verhouding tussen verzekeraars op gelijke wijze als deze zou gelden in de
verhoudingen tussen de verzekerden (…) Dat geldt ook indien de billijkheidcorrectie verband houdt met subjectieve omstandigheden aan de zijde van de verzekerde.” (r.o. 3.4)

Question 36

▪ Bijzondere regels van eigen schuld

Answer 36

▪ art. 6:185 lid 2 BW
▪ art. 7:658 lid 2 BW

Question 37

Andere grenzen (zie Hartlief e.a. 2021)

Answer 37

▪ Voordeelstoerekening (6:100) (nr. 225)
▪ Matiging / limitering (6:109/110) (nrs. 258-264)

Question 38

Wanneer gemotoriseerd?

Answer 38

Art. 1 WVW – elektrische fietsen niet gemotoriseerd

Question 39

Waar ziet artikel 185 WVW op?

Answer 39

De aansprakelijkheid ziet zowel op personenschade als op zaakschade
Het is een kwalitatieve aansprakelijk de houder is in die hoedanigheid aansprakelijk

Question 40

Chan-a-Hung/Maalsté

Answer 40

de 100- en 50%-regels hebben geen reflexwerking - maar aansprakelijkheid op basis van art. 185 WvW wel

Question 41

Terminus/ZAO (of Saïd Hyati))

Answer 41

regresnemende verzekeraars in beginsel terugvallen op het normale regime van art. 6:101 lid 1 BW.
Daarbij moet volgens de Hoge Raad rekening moet worden gehouden met “alle relevante omstandigheden zowel aan de zijde van de bestuurder als aan de zijde van het verkeerslachtoffer”.