Hoorcollege 11 Flashcards
Waar hebben ervaringen, zoals omgeving, hormonen, letsel en genexpressie invloed op?
- op de ontwikkeling van de hersenen
-op de ontwikkeling van gedrag en cognitie
vanaf wanneer vormen gyri en Sulci?
ongeveer vanaf 7 maanden
wat zijn twee opvallende kenmerken bij de ontwikkeling van de hersenen?
- bestemming en functie van cellen liggen op voorhand vast
- ontwikkeling bestaat ook uit het afsterven van cellen en verbinding
pruning
verwijderen van synapsen
aptosis
afsterven van cellen
Wat is de volgorde van de hersenontwikkeling
- geboorte van cellen
- migratie van cellen
- cel differentiatie
- neurale maturatie; rijping
- vormen van synapsen
- pruning; verwijderen van synapsen
- myeliniseren
geboorte van cellen
cellen worden gevormd in de wand van de neurale buis, ook later kunnen herer nog cellen worden ontwikkeld.
Wanneer is de neurogenesis grotendeels compleet?
rond 4,5 maanden zwangerschap
migratie van cellen
cellen weten waar ze naar toe moeten doormiddel van wegen van gliacellen. de hersenen worden van binnen naar buitenopgebouwd. de migratie is kwetsbaarder voor letsel dan neurogenesis, het is namelijk moeilijker om nieuwe cellen aan te maken
Tot wanneer gaat celmigratie door?
tot ongeveer 8 maanden na de geboorte
cel differentiatie
gemigreerde cellen differentiëren zich tot specifieke typen neuronen en gliacellen
wanneer is de cel differentiatie grotendeels compleet?
rond de geboorte
neurale maturatie; rijping
dendrietvorming
wanneer vind neurale maturatie plaats?
begint voor de geboorte, gaat lang daarna door
vormen van synapsen
rond de geboorte zijn er erg veel synapsen, later worden hier wat van weggehaald.w
experience expactant
synaptische ontwikkeling is afhankelijk van algemene input. dit is input die zowel iedereen krijgt, zoals het zien van licht of strepen
experience dependent
ontwikkeling is afhankelijk van specifieke/ persoonlijke input. dit is input die jij als persoon krijgt, zoals bijvoorbeeld de taalontwikkeling
pruning
Verschillende delen op een verschillend tempo. in de visuele cortex worden bijvoorbeeld eerder synapsen weggehaald dan in de PFC
myelinisering
na pruning houd je verbindingen over die gemyeliniseerd worden. dit zorgt voor een snellere prikkelgeleiding. myelinisering/ de ontwikkeling van gliacellen gaat het hele leven door, wat wordt gezien als een maat can cerebrale rijping
ontwikkeling verbindingen
verschillende witte stof banen ontwikkelen op verschillende momenten
ontwikkeling functionele connectiviteit
de hersengebieden moeten leren om samen met elkaar te werken
volwassenen: interactie tussen frontaal en temporaal
pasgeborenen: interactie tussen linker- en rechter homologe gebieden
breinplasticiteit
mogelijkheid van het zenuwstelsel om fysiek en chemisch te veranderen, om te kunnen aanpassen aan veranderingen in de omgeving en te compenseren voor letsel
wat zijn voorbeelden van omgevingsinvloeden op de hersenontwikkeling
- aversieve ervaringen kindertijd
- omgevingsinvloeden op hersenontwikkeling
- effecten voeding en voedingsstoffen
- loodvergiftiging
- rol sociaal-economische status
- plasticiteit van representatie gebieden
- moedertaal
Kennard principe
laesies bij babytijd laten beter hestel zien dan laesies bij volwassenen. dit blijkt niet altijd correct te zijn
herstel is afhankelijk van
- ontwikkelingsstadium tijdens letsel
- plaats en grootte van de schade
- leeftijd bij de test
- type gedrag
Wat zijn belangrijke factoren bij herstel?
zintuigelijke ervaringen, hormonen en neurotrofale factoren
Wat zijn negatieve prenatale invloeden op hersenontwikkeling
- slechte voeding
- gifstoffen
- stress
Wat zijn negatieve postnatale invloeden op hersenontwikkeling
- omgevingsdeprivatie
- sociale- en cognitieve deprivatie
- invloed van ouders: misbruik, verslaving, verlies van een ouder, etc.
Wat zijn positieve prenatale invloeden op hersenontwikkeling
- gezond eten
- omgeving rijk met cognitieve- en sensorische stimulatie
wat zijn positieve postnatale invloeden op hersenontwikkeling
- spelen van een muziekinstrument
- blootstelling aan specifieke geluiden
learning disability
verklaard door psychosociale factoren
neurodevelopmental disorders
stoornis in de hersenontwikkeling; ontzet vanaf zwangerschap tot begin van de schooljaren
Welke categorieën van neurodevelopmental disorders en leerstoornissen worden er in de DSM-5 aangehaald?
- intellectuele stoornissen
- communicatiestoornissen
- autisme spectrumstoornissen
- ADHD
- specifieke leerstoornissen
Welke stoornissen vallen onder intellectuele stoornissen?
cerebrale parese
hydrocephalus
fragiel-x-syndroom
foetale alcoholspectrum stoornissen
syndroom van down
cerebrale parese
= hersenverlamming. scala van motorische stoornissen als gevolg van hersenbeschadiging tijdens de prenatale fase. de schade gaat niet verder achteruit
Spasticiteit
onvrijwillige spieractiviteit
athetosis
langzame onvrijwillige bewegingen
rigidity
stijfheid rond gewrichten
ataxia
ongecontroleerde vrijwillige bewegingen
Wat zijn bijkomende problemen bij cerebrale parese
problemen in spraakproductie, cognitieve problemen, emotionele problemen of epilepsie
hydrocephalus
= waterhoofd. toegenomen volume van CSV. de symptomen variëren van geen symptomen tot ernstige mentale- of motorische beperkingen, dementie, coma of dood
Welke behandeling kan werken bij hydrocephalus?
drain lateral ventrikel, zodat CSV weg kan
Fragiel-X-syndroom
lichamelijke afwijkingen en mentale retardatie door afwijking op FRM1 gen op X-chromosoom. leidt tot abnormaal functioneren en eliminatie van glutamaat en GABA synapsen
Welke behandeling wordt bij fragiel-x-syndroom toegepast?
glutamaat antagonist of GABA agnost, of gen vervaning of heractivatie
foetale alcoholspectrum stoornissen
een patroon van lichamelijke misvormingen en intellectuele stoornissen als gevolg van alcoholgebruik tijdens de zwangerschap. symptomen kunnen variëren in type en ernst
autisme spectrumstoornissen
heel breed spectrum waar veel genen bij betrokken zijn en wat zich op veel manieren kan uiten. wordt gezien als spectrum van stoornissen; verschillende symptomen, tekorten, maar ook talenten
symptomen van ASS
- verarmde sociale interactie
- vasthouden aan routines
- herhaalde stereotype lichaamsbewegingen
- moeite met veranderingen
- soms subtiele afwijkingen in gezichtskenmerken
- soms uitzonderlijk geheugen of wiskundige vaardigheden
ADHD
wordt gekenmerkt door gedragsmatige symptomen, zoals impulsiviteit en hyperactiviteit, onoplettendheid en gebrekkige aandacht
behandeling ADHD
- methylfenidaad en dekamfetamine
- cognitieve enhancers
dyslexie
moeite met lezen
wat zijn diverse voorbeelden van oorzaken van leesstoornissen?
- fonologische en sensoriscehe gebrek
- aandachtsgebrek
- motor gebrek
- multicausale aanpak
fonologisch lezen
letters omzetten in klanken
grafemisch lezen
lexicaal lezen, een heel woord lezen
welke voorbeelden van omgevingseffecten hebben invloed op het ontstaan van neurologische ontwikkelingsstoornissen
- structurele schade en toxische effecten
- hormonale effecten
- omgevingseffecten
- relatieve leeftijd effect
